3.2.1. Teröristleri Finanse Eden Güçlerle Mücadele Yasası
24 Eylül 2001’de ABD Başkanı tarafından öne sürülen “Teröristleri Finanse eden Güçlerle Mücadele Yasası’nın429 temel amacı teröristleri destek fonlarından koparmak ve terör örgütlerinin varlığını ortadan kaldırmaktır. Aynı zamanda terörist örgütlere giden para akışını kesmek suretiyle örgütsel eylemlerin etkinliğini ve yıkıcılığını azaltmak terörü önleyebilmek için alınacak en önemli tedbirlerden birisidir. Terör örgütlerinin finansal desteklerinin ortadan kaldırılma yetkisi Hazine Bakanlığı’na verilmiş, buna göre hazine harcamalarının bir kısmını bunun için kullanacaktır. Aynı zamanda terör örgütlerine destek veren birimleri, kişileri, kurumları ve hatta ülkeleri tespit ederek bunlarla olan hukuki ilişkilerini donduracaktır. Sadece ABD sınırları dahilinde değil ülke sınırları dışında da küresel terörizmle ilgili tüm kişi ve kurumların etkisiz hale getirilmesi, terörist örgütlere destek veren kurumların cezalandırılması amaçlanmaktadır.430
427 İnternet: İnsel, A. (27 Kasım 2005). CIA’nin hapishane uçakları. Radikal. Web:
http://www.radikal.com.tr/radikal2/ciain-hapishane-ucaklari-873234/ adresinden 7 Nisan 2017’de alınmıştır.
428 Kaynak, M., Gürses, E. (2007). Yeni Ortadoğu Haritası. İstanbul: Profil Yayıncılık, 44.
429 Yasanın orijinal tam metni için bakınız: “Fact Sheet on Terrorist Financing Executive Order, September 24, 2001” Teröristleri Finanse eden Güçlerle Mücadele Yasası. Web:
https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2001/09/20010924-2.html adresinden 8 Nisan 2017’de alınmıştır.
430 İnternet: Yaman, D. (2005). 11 Eylül sonrasında ABD: Algılamalar, Psikolojik Yansımalar, Yasal Düzenlemeler. Web:
Başkan George W. Bush’un “Teröristleri aç bırakıp bir birlerine karşı çevireceğiz, onları saklandıkları güvenli yerlerden çıkartıp adalete teslim edeceğiz” söylevi ile başlayan yasa, terörizmin finansal alt yapısını bozmak için aşağıdakileri öngörmüştür:
- Küresel terörle bağlantılı tüm bireyleri ve kurumları hedef alır;
- Hazine Departmanına ABD varlıklarını dondurması ve teröristlerle veya terör örgütleriyle ilişkili herhangi bir kişiye veya kuruma ilişkin ABD işlemlerini engellemesine izin verir.
- Varlıkları ve işlemleri engellenecek belirli kişi ve kuruluşları adlandırır; - Gizli olarak El Kaide’ye para akıtan hayır kurumlarını belirler;
- Donörlere, terör örgütlerini finanse eden hayırsever gruplar hakkında bilgi verir;
- Devlet Başkanının, terör örgütlerine kaynak ve/veya hizmet sağlamaya devam eden yurtiçi ve yurtdışındaki mali kurumları cezalandırmak niyetini belirtmektedir.431
3.2.2. Askeri Güç Kullanma Yetki verme Yasası
ABD’ye karşı yapılan terörist saldırılara karşı güç kullanma yetkisi tanıyan yasa, 18 Eylül 2001 tarihinde Başkan Bush tarafından imzalanmıştır. Bu yasaya göre, Başkan 11 Eylül’de meydana gelen ve gizlenen terör saldırılarını planladığı, yetkilendirdiği, taahhüt ettiği ya da desteklediği belirlenen uluslar, örgütler ya da kişilere karşı gerekli ve uygun tüm gücünü kullanma yetkisine sahiptir. Ya da bu tür kişiler, örgütler ve uluslar tarafından gelecekte ABD’ye yönelik uluslararası terör eylemlerini önlemek için Amerikan Askeri Kuvvetleri’ni kullanma yetkisi tanımıştır.432 Saldırılar sonrasında Afganistan ve Irak’a yönelik başlatılan askeri operasyonlar açısından bakarsak, yasa çok büyük öneme sahiptir.
3.2.3. Yurt Savunmasında Etkin Olarak Kullanılacak Özel Bir Birim Kurulması Konusunda Kurucu Yasa
8 Ekim 2001 tarihinde kabul edilen yasa Başkan’ın Yürütme Bürosu’nda Vatan Güvenliği Ofisi’ni öngörmektedir. Yasaya göre yeni büronun görevi Amerika Birleşik Devletleri’ni terörist tehditlerden veya saldırılardan korumak için kapsamlı bir ulusal stratejinin
431 İnternet: Fact Sheet on Terrorist Financing Executive Order (24 September 2001). Web: https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2001/09/20010924-2.html adresinden 8 Nisan 2017’de alınmıştır.
432 Authorization for Use of Military Force. 50 USC 1541 Note. Public Law 107-40. (18 September 2001). Web:
uygulamasını geliştirmek ve koordine etmek olacaktır. Aynı zamanda, ofisin görevlerine; Amerika Birleşik Devletleri’ndeki terör saldırılarını tespit etme, hazırlıklı olma, engelleme, koruma, karşılık verme ve bunlardan kurtarma çabaları dâhildir. Birim ulusal strateji yeterliliğini sağlamak için yürütme birimleri ve ajanlar, eyalet ve yerel yönetimler özel kurumlarla birlikte çalışacaktır.
Bu çerçevede oldukça geniş yetkiler verilen bu yeni birim, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki terörist grupların faaliyetleri ve Birleşik Devletlere karşı terör tehdidiyle ilişkin bilgilerin toplanması ve analiz edilmesine yönelik öncelikleri belirleyecek ve koordinasyonu sağlayacaktır. Büro ayrıca, Birleşik Devletlerde terörizm tehditleriyle ilgili olarak Birleşik Devletler dışında istihbarat toplama öncelikleri olan Ulusal Güvenlik İşlerinden sorumlu Başkan Yardımcısıyla işbirliği içinde çalışacaktır.433
11 Eylül saldırıları istihbarat birimlerinin imajını ciddi bir biçimde sarsmıştır. Bu yasanın çıkarılma nedenlerinden biri de bu eksikliğin giderilmesi; aynı zamanda ülkeni muhtemel çıkabilecek bir terör saldırısından korumaktır. Bu yasada terörle mücadelenin ne denli önemli olduğu bir kez daha ifade edilmektedir.434
3.2.4. Operasyona Hazır Askeri Birliklerin Savunma ve Ulaştırma Bakanlıklarının Emriyle Harekete Geçirilmesini öngören Yasa
Yasa 18 Eylül 2001 tarihinde ABD Anayasası’nın 10. Maddesi esas alınarak kabul edilmiştir. Yasayla Amerika Savunma ve Ulaştırma Bakanlıklarına devam eden ve gelecekte olması mümkün terör tehditlerine, saldırılara karşı ek yetkiler tanınmıştır. Bu çerçevede terör saldırısı halinde bakanlıklar 24 aylık süre zarfını geçmemek şartıyla Kara, Deniz, Hava Kuvvetlerinin gerekli gördükleri birliklerini operasyona geçirebiliyordu. Bununla beraber emekli ve diğer sebeplerden dolayı görevden ayrılmış personel yeniden çağrılıyordu.
Aynı zamanda tanınan en önemli yetki, adı geçen bakanlıkların bunu yaparken ABD Başkanı’nın onayına ihtiyaç duymamasıdır. Söz konusu yetkinin verilmesinde her hangi bir aktif
433 İnternet: Executive Order 13228— Establishing the Office of Homeland Security and the Homeland Security Council. (8 October 2001). Web: https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/WCPD-2001-10-15/pdf/WCPD-2001-10-15-Pg1434.pdf adresinden 10 NIsan 2017’de alınmıştır.
operasyon gerektiren tehdit veya saldırı durumunda zaman kaybedilmemesi amacı güdülmüştür.435
3.2.5. Hava Taşımacılığı Güvenliği ve Sistem İstikrarı Yasası
11 Eylül 2001 Saldırıları ABD’nin güvenliği ve aynı zamanda ekonomisini de büyük ölçüde etkilemek ile beraber, özellikle havacılık sektörüne de ağır darbeler vurmuştur. Saldırılarda ilginç bir şekilde uçakların silah olarak kullanılmış olması halkın hava taşımacılığını kullanma konusunda huzursuzluğa kapılmasına neden olmuş, bu da dolayısıyla Amerikan hava taşımacılığını ciddi krizlere sürüklemiştir.436
22 Eylül 2001 tarihinde, malum terörist saldırıların sonucu olarak hava taşıyıcıların uğradığı kayıpları telafi etmek ve hava yolu taşımacılığına olan kamuoyu güvenini yeniden kazanmak için Başkan Bush’un imzasıyla “Hava Taşımacılığı Güvenliği ve Sistem İstikrar Yasası” yürürlüğe girmiştir. Bu yasaya göre, Başkan gerekli gördüğü şart ve koşullarda federal kredilendirme araçlarını kullanarak ve Federal Kredi Reform Yasası’na uygun olarak hava taşımacılığında gereken istikrarı sağlayabilmek için 10 milyar doları geçmeyecek şekilde bir sübvansiyon kullanmaya yetkili kılınmıştır. Bu hak, hava taşımacılığı yapan araçlar için 5 milyar dolardır.437
Ayrıca, bu yasa Hava Taşımacılığı İstikrar Kurulu’nun oluşturulmasını öngörmektedir. Kurul, ulaştırma sekreteri, Federal Rezerv Sistemi Başkanı, hazine sekreteri ve Birleşik Devletlerin genel sekreteri ve onların sorumlu temsilcilerinden oluşur. Adaylar, bu kanun kapsamında üç kriteri yerine getirmelidir:
1) Havayolu şirketi, garantisi olmaksızın bir kredi alamaz;
2) Havayolu şirketinin finansal ihtiyaçlarına göre ihtiyatlı olan kredi miktarı ve
3) Garanti belgesi Birleşik Devletlerde havayolu taşımacılığı sisteminin uygulanabilir olması için gereklidir.
435 İnternet: Federal Register Volume 66, Number 181. (18 September 2001). Presidential Documents. Web:
https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2001-09-18/html/01-23359.htm adresinden 12 Nisan 2017’de alınmıştır.
436 Çevik, T. (2008). 11 Eylül Saldırıları sonrasında ABD’nin Uluslararası Terörizmle Mücadeleye İlişkin Güvenlik Politikası. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 78.
437 İnternet: Air Transportation Safety and System Stabilization Act. Public Law 107-42. September 22, 2001, 115 stat. 230. Web: https://www.hsdl.org/?view&did=437772 adresinden 13 Nisan 2017’de alınmıştır.
ATSB (Air Transportation Stabilization Board), çoğu zaman, hisse senedi teminatını ve ilgili menkul kıymetleri talep ederek, kredileri garanti edilen havayollarında hükümete bir sahiplik hissesi kazandırır.438
Bu yasaya göre, 11 Eylül’de zarar gören kişilerle ilgili olarak “11 Eylül Kurbanları Tazmin Fonu” oluşturulmuştur. Alınan kararda, söz konusu terör saldırısından fiziksel zarar gören kişi veya kişilerin kendilerine ve yakınlarına gereken yardımların yapılması amaçlanmaktadır.439
3.2.6. 2002 Mali Yılı için Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası
Yasa, 2002 Mali Yılı için Savunma Bakanlığı askeri faaliyetleri, askeri inşaat ve Enerji Bakanlığı savunma faaliyetleri için tahsisatın onaylanması, bu mali yıl için Silahlı Kuvvetlerin personel gücünün belirlenmesi ve diğer amaçlar için oluşturulmuştur.440
Yasanın getirdiği yeni düzenlemeleri şu başlıklar altında toplamak mümkündür:441
- Silahlı Kuvvetler personelinin yetkilendirilmesi, buna bağlı ordu programları ve bu konudaki araştırma, geliştirme, değerlendirme birimlerinin güçlendirilmesi
- Balistik füze savunma sistemi
- Hava Kuvvetleri’nin 21. Yüzyıla uygun gelişiminin kontrol edilmesi
- Yasada öne sürülen birimler arasında koordinasyonun sağlanması ve bu birimlerin eğitimlerinin kontrol edilmesi
- İlgili hususların gerçekleştirilmesi için lüzumlu harcamaların yapılacağı bir fon oluşturulması.
438 İnternet: Mentzer, M. S. Air Transportation Stabilization Board (ATSB). United States Government. Web:
https://www.britannica.com/topic/Air-Transportation-Stabilization-Board adresinden 15 Nisan 2017’de alınmıştır.
439 Yaman, 2005, 117-142.
440 National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2002. (28 December 2001). Public Law 107-107. 115 Stat. 1012. Web: https://www.congress.gov/107/plaws/publ107/PLAW-107publ107.pdf adresinden 16 Nisan 2017’de alınmıştır.
3.2.7. Amerika’yı Koruma Yasası
Başkan George W. Bush’un “yabancı tehditler hakkında edindiğimiz bilgilerin Vatanımızdaki saldırıları tespit etmemize ve önlememize yardımcı olacağını biliyoruz. Milli İstihbarat Müdürü Mice McConnell bana, bu tasarının kendisine düşmanlarının niyetlerini yenmek için ihtiyaç duyduğu en yakın araçları verdiğini söyledi. Ve bugün bu mevzuatı imzalarken, eleştirel çalışmaların güçlendirileceğini ve gelecekte saldırıları önlemek için daha iyi silahlanmış olacağımızı temenni ediyorum.” sözleriyle başlayan 442 “Amerika’yı Koruma Yasası”443 5 Ağustos 2007 yılında imzalanmıştır.
Ev ve Senato’da iki partili bir destekle onaylanan kanun, Amerika’ya zarar vermek isteyen teröristler hakkında önemli bilgiler edinmek ve istihbarat topluluğumuza gerekli araçları sağlamak için Dış İstihbarat İzleme Yasası’nı (FISA) yeniden düzenlenmiştir.444 Yasanın en önemli özelliği ise ABD istihbarat kurumlarının mahkeme emri olmaksızın telefon konuşmaları ve Amerikalıların yurtdışına gönderdikleri e-mailleri okuma yetkisi tanımasıdır.
Yasa, mevcut FISA’yı dört önemli noktada modernleştiriyor:445
1) Amerika İstihbarat birimlerine mahkeme onayı almadan yabancı ülkelerdeki istihbarat bilgilerine daha etkili bir şekilde toplamasına izin verir;
2) Dış İstihbarat İzleme Mahkemesi’ne istihbarat birimlerinin dış istihbarat toplama faaliyetlerini takip ve teftiş etme açısından önemli bir rol yüklemektedir.
3) Kanun, FISA Mahkemesine, mahkemeye istihbarat birimlerinin dış istihbarat toplama çabalarına yardım etmek için üçüncü tarafları sağlar. Bu bağlamda, Ulusal İstihbarat Müdürü ve Başsavcının üçüncü şahısları yurtdışında bulunan yabancı istihbarat hedeflerini gözlemlemek için gerekli bilgi, imkân ve yardımları sağlamalarında yönlendirmesine izin verir.
442 İnternet: Fact Sheet: The Protect America Act of 2007. (6 August 2007). The White House President George W. Bush For Immediate Release Office of the Press Secretary. Web:
https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/08/20070806-5.html adresinden 18 Nisan 2017’de alınmıştır.
443Internet: Protect America Act of 2007. (5 August 2007). Public Law 110-55. 121 Stat. 552. Web:
https://www.congress.gov/110/plaws/publ55/PLAW-110publ55.pdf adresinden 18 Nisan 2017’de alınmıştır.
444 İnternet: What is the Protect America Act? United States Department of Justice Archive. Web:
https://www.justice.gov/archive/ll/ adresinden 18 Nisan 2017’de alınmıştır.
4) Yasa bu üçüncü tarafları, hükümete yardım ettikleri için açılacak özel davalardan koruyor. Böylece bu şirketler müşterilerin kendileri hakkında dava açma tasası olmadan kişileri dinleyecek ve istihbarat birimlerine bilgi vereceklerdir.