1.5. Çeşitleri Bakımından Terörizm
1.5.5. Uluslararası Terör
Terör ve Terörizm kavramı gibi uluslararası terörizm kavramının da uluslararası hukuk Tarafından kabul edilmiş bir tanımı bulunmamaktadır. Aynı zamanda bazı devletler, uluslararası örgütler ve terör uzmanları tarafından birçok tanımlama yapılmıştır.
Altuğ’a göre terörizm:
a) Yabancılara ve yabancılara ait hedeflere yöneltilirse;
b) Hükümetler veya bir devletden fazla devletlerin beslediği desteklediği unsurlarca yapılırsa;
c) Bir yabancı hükümetin veya uluslararası örgütlerin siyasetlerini etkilemek için yapılırsa;
uluslararası nitelik kazanır.183
181 Yayla, 1990, 373
182 Marighella, C. (1992). Şehir Gerillacısı El Kitabı (çev. A.Koçtuğ). İstanbul: Işık Yayınları.
183 Altuğ, Y. (2011). Terörizm Sorunu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, cilt 52, sayı 1-4, 47-99, 55.
Son yıllarda yaşanan terör olayları günümüzde terörün uluslararası nitelik kazandığını gösteriyor. Artık teröristler eskinde olduğu gibi sadece bir ülke sınırları içinde kalmayıp, başka ülkelerden farklı gruplar ile bağlantılar kurarak karşılıklı dayanak sağlamaktadırlar. Bu nedenle teröristler, uluslararası karmaşık bağlantılarını ve modern teknoljiyi de kullanmak yoluyla, milletlerarası etki yapan eylemler hazırlamaktadırlar.184
Birden fazla ülkenin topraklarını veya vatandaşlarını içeren terörizm uluslararasıdır. Örnek olarak, bir ülkenin teröristlerinin başka bir ülkenin diplomatlarını, yöneticilerini veya iş adamlarını bir ülke ile bağlantısı var diye öldürmeleri, uluslararası sefer halindeki uçaklara saldırmaları veya onları başka ülkelere uçmaya mecbur etmeleri, uluslararası terörizmdir. Teröristlerin kendi ülkelerindeki vatandaşlarına veya hükümetlerin kendi uyruklarına karşı şiddet kullanımı, uluslararası terörizm kapsamına girmez.185
Sülhi Dönmezer, “eylemin failleri, hedefleri, teröristlerin eğitimi, teröre sağlanan istihbari bilgilerin kaynağı, para, silah ve mühimmat temini birden çok ülke ile ilişkilendirilebiliyorsa, bunun uluslararası terör olarak adlandırılması gerektiğini” açıklamaktadır.186
BM Uluslararası Terörizm Komitesi uluslararası terörizmi, “bir yabancı tarafından üçüncü bir ülkenin topraklarında failin mülkiyetinde olmayan bir başka kişi üzerinde tamamen bir dahili mesele olduğu söylenemeyecek olan bir anlaşmazlık ile baskı yaratmak amacıyla girişilen eylem” olarak tanımlamıştır.187
1996 tarihli Terörle Mücadele ve Etkin Ölüm Cezası Kanunu’yla ABD uluslararası terörizmi şöyle tanımlamıştır:
“Politik ve sosyal hedefler için sivil nüfusa gözdağı vermek ya da zorlamak, devlet politikasına veya devletin mekanizmasına tesir etmek amacıyla Amerika Birleşik
184 Alkan, N. (2000). 11 Eylül Terör Saldırılarından İstanbul Terör Saldırılarına Küresel Terörizm, 4.
185 Ergil, D. (Haziran-Aralık 1992). Uluslararası Terörizm. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, cilt 47, sayı 4, 140.
186 Dönmezer, 1978, ?
Devletleri sınırları dışında Birleşik Devletlere, Birleşik Devletlerin vatandaşlarına veya başka uluslara karşı yasadışı şiddet kullanımı.”188
Chomsky kitabında, CIA’nın “Pattern of İnternational Terrorism” adlı çalışmasında yer alan bir tanımı aktarmaktadır: “Yabancı bir hükümetin ya da örgütün dayanağıyla uygulanan veya yabancı uluslara, kurumlara ya da hükümetlere yönelik terörizm”.189
Başka bir tanımı Acer aktarmaktadır: “Gerçekleştiricilerinin ve kendileri için veya kendileri ya da bir devlet adına yapıp yapmadıklarından bağımsız olarak, bir sonuç elde etmek, veya bir talebin veya bir şikayetin propagandasını yapmak maksadı ile bir toplumun belli bir kesiminde terör yaratmak için gerçekleştirilen ideolojik olarak motive edilmiş ve uluslararası olarak gerçekleştirilen şiddet hareketleri stratejisidir.”190
Sınır Aşan Suçlara Karşı BM Sözleşmesine göre de (madde 2/1): “suçun birden fazla devlette yapılması veya suçun hazırlık, planlama veya idaresinin önemli bir kısmının başka bir ülkede yapılması halinde veya birçok ülkede suçlar işleyen uluslararası bir örgüt suça karıştığında veya işlenen bir suç birden fazla ülkeyi etkilediğinde bu suç uluslararası (sınır aşan) suç kabul edilecektir”.191
Bir eylemin uluslararası terörizm olarak gösterilebilmesi için aşağıdaki maddelerin dikkate alınması gerekmektedir:192
a) Terör olayı, bir ülkede planlanır, bir diğer ülkede icra edilir; b) Fail olayı bir ülkede işler, bir ülkeye kaçar;
c) Terör örgütü bir ülkede kurulup konuşlanır, bir başka ülkeyi hedef alır;
d) Terör örgütü faaliyet yürüttüğü ülkenin dışında bir başka ülkeden silah, malzeme, eğitim, parasal kaynak ve destek alır;
e) Terör örgütleri amaçlarına ulaşmak için, başka terör örgütleriyle işbirliğine girerler.
188 İnternet: Tiefenbrun, S. (2003). A Semiotic Approach to a Legal Definition of Terrorism. ILSA Journal of İnternational and Comparative Law, cilt 9, sayı 1, 368-369. Web:
http://www.pegc.us/archive/Journals/tiefenbrun_terroism_def.pdf 30 Kasım 2016’da alınmıştır.
189 TBB, 2006, 9.
190 İnternet: Acer, Y. (2003). Terörizm Kavramı Açısından Ermeni Terörü ve Genel Nitelikleri. Ermeni Araştırmaları, sayı 8. Web: http://www.eraren.org/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=141 5 Aralık 2016’da alınmıştır.
191 Çalışır, K. T. (2009). Suç Örgütlerinin Anatomisi. Ankara: Adalet Yayınevi, 50.
Terör örgütlerinin varlıklarını sürdürmeleri, eğitim, örgütlenme ve benzer eylemlerini yürütebilmek için finans bulma, silahlı eğitim için uygun zemin temin etme gibi sebeplerden dolayı, her zaman dış desteğin yardımına ihtiyaç duymaktadırlar. Bir örgütün sadece ülke dâhilinde, soygun, gasp, bağış gibi çeşitli şekillerle kazancının, örgütün ihtiyaçlarını önlemeyeceğini düşünürsek, başka bir ülkeden doğrudan veya belirli örgütler vasıtasıyla dolaylı yardım alması önemli hal olur.193 Devletler de terörizmi siyaset yapma biçimi olarak kullanmaktadırlar. Diğer ülkelerin siyasetlerine tesir etmek, kendi aktivitelerini artırmak, sürgündeki muhaliflerini veya diğer düşman öğeleri yok etme için uluslararası teröristleri desteklemekte veya saldırıları kendileri düzenlemektedirler.
Görüldüğü gibi, terör örgütlerinin başka ülke ve örgütlerden yardım almadan varlığını koruması ve başarıya ulaşması neredeyse mümkünsüzdür. Örgütler, bilhassa eğitim, teşkilatlanma, finans ve kamp yeri gereksinimi vb. sebeplerle dış desteğe ihtiyaç duyarlar. Türkiye’de faaliyet gösteren sol, dini motifli ve bölücü terör örgütü olan PKK’nın da bazı Avrupa ülkeleri ile, aynı zamanda Suriye, İran ve Irakla ilişkileri olduğu biliniyor. Bu çerçevede, Türkiye ile Suriye arasında imzalanan Adana Protokolü, Suriye’nin terör örgütü PKK’ya verdiği desteğin bir tescilidir.194 Suriye bu protokol ile PKK’ya destek verdiğini açıklamıştır.