Yöneticinin/Yönetim Kurulunun Hakları ve Yetkileri

Yöneticinin üstlendiği görevlerinin yanında üstlendiği sorumluluklar dolayısıyla hakları da bulunmaktadır. Nitekim, KMK. m. 40 ile yöneticinin hakları düzenlenmiştir. Ancak, sadece bu madde üzerinden yöneticinin haklarını ele alacak olursak, yöneticinin hakları yönünden çok sığ bir belirlemeye gitmiş oluruz. Zira, ilgili hükümde yöneticinin sorumluluğunun hukuki niteliğinin yanında ücret talep etme hakkına ve ücretin ne şekilde belirleneceğine ilişkin düzenlemelere yer verilmekle yetinilmiştir.

Yönetici, kat maliklerine karşı vekil gibi sorumludur (KMK. m. 40/I) ve dolayısıyla yönetici ile kat malikleri arasında bir vekalet ilişkisi söz konusudur. Bu nedenle, vekil gibi sorumlu olan yönetici hakkında, TBK. kapsamında vekil edenin haklarını düzenleyen hükümlerin (TBK. m. 510) de uygulanması gerekmektedir.

KMK. ile TBK. hükümleri birlikte değerlendirecek olursak yöneticinin haklarını; ücret talep etme hakkı, gider ve avansları talep etme hakkı, işin görülmesi dolayısıyla üstlendiği borçtan kurtarılmasını isteme hakkı, işin görülmesi dolayısıyla uğradığı zararları talep hakkı olarak dört başlıkta ele alabiliriz.

3.2.1.2. Ücret Talep Etme Hakkı

Yöneticinin alacağı ücret yöneticilik sözleşmesinde veya kat malikleri kurulunun yönetici atama kararında kararlaştırılmış ya da yönetim planında gösterilmiş olabilir. Ancak, yönetim planında gösterilmemiş veya yönetici atama kararında ya da yöneticilik sözleşmesinde kararlaştırılmamış olsa bile yöneticinin uygun³⁰⁶ bir ücreti kat maliklerinden talep etme hakkı vardır.³⁰⁷ (KMK. m. 40/III) Ücret konusunda kat malikleri

306 Dışarıdan atanan yönetici için söz konusu olacak uygun ücret, yöneticinin üstlendiği görevlere, anagayrimenkulün büyüklüğüne ve hakkaniyet kurallarına göre belirlenir., Germeç, s. 1029-1030.

307 Yönetim kurulu söz konusuysa ücret, yönetim kurulu üyeleri arasında eşit olarak paylaştırılır., Ayan, s.

551; Ücretin ödendiğinin bordro ile ispatlanabilir olduğu durumlarda, yöneticinin kıdem tazminatı talep etme hakkı da vardır. Kat maliklerince, kıdem tazminatı 192 sayılı Gelir Vergisi Kanunu m.

195/III uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılmak suretiyle yöneticiye ödenmelidir., Gökalp, s. 28.

ile yönetici arasında uzlaşma sağlanamazsa, uygun ücreti m. 33 uyarınca Sulh hakimi takdir edecektir.³⁰⁸

Yöneticinin kat malikleri arasından atanması durumunda³⁰⁹ ücretin nasıl veya ne oranda belirleneceği hususu ayrı bir fıkrada düzenlenmiştir. Buna göre, yönetici seçilen kat maliki ile yapılan sözleşmede veya kat malikleri kurulu kararında ücret tayin edilmemişse kat malikleri kurulu, yöneticinin olağan ortak giderlere katılıp katılmayacağını;

katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır.³¹⁰ Böyle bir karar alınmamışsa yönetici, yönetim süresi boyunca kendisine düşen olağan ortak giderlerin yarısına katılmayacaktır.³¹¹ (KMK. m. 40/IV)

3.2.1.3. Gider ve Avansları Talep Etme Hakkı

Yöneticinin haklarını düzenleyen m. 40’ta genel olarak yöneticinin ücret hakkı ve ücretin ne şekilde belirleneceğine dair hükümlere yer verilmekle birlikte³¹² ilgili maddenin ikinci fıkrası, yöneticinin gerek gider ve avansları talep etme hakkını gerek işin görülmesi dolayısıyla üstlendiği borçtan kurtarılmasını isteme hakkını gerekse de işin görülmesi dolayısıyla uğradığı zararlarını talep hakkını koruyan bir düzenlemeyi haizdir. Zira, ilgili hükme göre kat malikleri, kendilerine düşen gider ve avansları yönetici tarafından

308 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 689; Germeç, s.1029.

309 Yöneticinin hakim tarafından dışarıdan atanması durumunda, söz konusu yöneticinin ücretini de hakim belirler., Ertaş, s. 439; Ertaş, Şerh, s. 612; Sulh Mahkemesince dışarıdan atanan yöneticiye, aylık veya yıllık olarak bir ücret ödenir. Bu miktar, sözleşmede veya yönetim planında belirli değilse, mahkeme yöneticinin ücretini belirleyecektir., Koru, s. 71.

310 Yönetim planında yöneticiye ücret ödenmeyeceğine dair düzenleme varsa, kat malikleri kurulu ile yönetici arasında yapılan sözleşme geçerli olmayacağı gibi, yöneticiye ücret ödenmesine veya olağan ortak giderlere yöneticinin katılmayacağı ya da belli bir oranda katılmayacağı hususunda alınan kat malikleri kurulu kararı geçerli olmayacaktır. Zira, yöneticiye ücret ödenmesine dair bir kurul kararı alınabilmesi için yönetim planının değiştirilmesi ve bunun için de kat malikleri kurulunun, kat maliklerinin beşte dördü çoğunluğuyla karar alması ve ardından ücret belirlemesi yapması gerekir., Gökalp, s. 29; Aynı yöndeki karar için bkz., Y18HD., T: 17.09.1984, E: 1984/6650, K: 1984/6726, www.sinerjimevzuat.com.tr, (E.T: 12.04.2019)

311 Olağan yönetim işlerinden olmayan veya lüks sayılabilecek işlemler dolayısıyla ortaya çıkan giderlere yöneticinin de tamamen katılması gerekir. Yapılan masrafın, bu nitelikte olup olmadığının takdirini somut olayın özelliklerine ve dürüstlük ilkesine (TMK. m.2) göre hakim yapacaktır., Ayan, s.

552; Hatemi/Serozan/Arpacı, s. 193-194; Germeç, s. 1029; Yöneticinin dışarıdan atanması durumunda takdir olunan ücret ile kat malikleri arasından atanan yöneticinin kanunen katlanmayacağı, anagayrimenkulün ortak giderlerinin yarısını aşan ücreti, vergilendirmeye tabidir., Gökalp, s. 28.

312 İlgili hükümde yöneticiye tanınan haklar, ücret talep etme hakkı gibi sadece yöneticinin kişisel yararlanmasına ilişkin olmayıp kat maliklerinin, kendilerine düşen ortak gider ve avans payını noterlikçe yapılan ihtara rağmen ödememelerinde olduğu gibi yöneticinin yönetim planı ile ve mevzuat uyarınca (m. 35) kendisine yüklenen görev ve sorumlulukları yerine getirememesini durumlarında sahip olduğu haklara da ilişkindir. Nitekim, m. 40/II’de yöneticinin sahip olduğu hakların, yöneticinin diğer görev ve sorumluluklarının kat maliklerinin kusurlarıyla aksatılması durumunda da söz konusu olacağını kabul etmek gerekir., Pulak, s. 654-655.

noterlikçe yaptırılan ihtara rağmen vaktinde ve tamamen yerine getirmezlerse yönetici, hiçbir tazminat ödemeye mecbur olmaksızın, kendine ait yöneticilik sözleşmesini feshedip³¹³ yöneticilikten çekilerek bu yüzden uğradığı zararın tazminini kat maliklerinden isteyebilme hakkına sahiptir.³¹⁴ (KMK. m. 40/II)

Öte yandan, vekalet ilişkisini düzenleyen genel hükümlere göre de yönetici, yöneticilik faaliyeti dolayısıyla yapmış olduğu giderleri ve verdiği avansları, yapıldıkları veya verildikleri günden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte talep edebilir.³¹⁵ (TBK. m.

510/I)

3.2.1.4. İşin Görülmesi Dolayısıyla Üstlendiği Borçtan Kurtarılmasını İsteme Hakkı

Yönetici, genel yönetim işlerini görürken yapmış olduğu masrafları kat maliklerinden talep edebilir.³¹⁶ Yönetici, genel yönetim işlerini görürken yaptığı ve kat malikleri kurulu kararında belirtilen miktardan daha fazla yaptığı harcamayı, herhangi bir kusuru olmadığı takdirde kat maliklerinden isteyebilir.³¹⁷ Nitekim, vekalet ilişkisini düzenleyen genel hükümlere göre de vekil konumunda bulunan yönetici, yüklendiği görevleri yerine getirmek amacıyla kat malikleri kurulu hesabına ve kendi adına giriştiği işlemler dolayısıyla üstlendiği borçlardan kendisinin kurtarılmasını talep edebilir. (TBK. m. 510/I) Öte yandan, yönetici ortak yer ve tesislerin iyileştirilmesi için yaptığı zorunlu veya

313 Yöneticilikten çekilebilmek için haklı bir nedenin bulunması ve istifa durumunun kat maliklerine duyurulması gerekmektedir., Germeç, s. 1028.

314 Tazmin isteminin, arsa payları oranında sorumlu olmak üzere her kat malikine ayrı ayrı yöneltilmesi gerekmektedir., Germeç, s. 1028; Pulak, s. 655.

315 Vekalet ilişkisinin bir örneği olan avukatlık sözleşmesinde müvekkil, avukatın yaptığı vergi ve harçlar dahil dava masraflarını, seyahat giderlerini ve işin görülmesinde yaptığı diğer giderleri avukata ödemek zorundadır., Ancak, avukat, örneğin rüşvet verme veya karaborsa fiyat ödeme gibi usulsüz harcamalar yapmışsa, müvekkilin bu fazla giderleri ödeme yükümlülüğü bulunmaz., Bilge, Necip:

Borçlar Hukuku Özel Borç Münasebetleri, Banka ve Ticaret Araştırma Enstitüsü, Ankara 1971, s. 298;

Yavuz, Nihat: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Şerhi, C. II, Adalet Yayınevi, Ankara 2015, s.603;

Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. 2, Adalet Yayınevi, Ankara 2012, s. 358;

Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. II, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2010, s. 577 vd.

316 Ayan, s. 551; Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, s. 689; Esener/Güven, s. 303.

317 Y5HD., T: 17.12.1979, E: 1979/8623, K: 1979/9463, Ayan, s. 551, dn. 405; “…Eski yönetici tahsil ettiği aidattan fazla yaptığı harcamaları yeni yönetimden değil ancak arsa payları oranında kat maliklerinden isteyebilir.", Y18HD., T: 06.02.2003, E: 2002/11899, K: 2003/877, www.sinerjimevzuat.com.tr, (E.T: 13.04.2019)

faydalı işlemler dolayısıyla ortaya çıkan giderleri TBK.’nın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre kat maliklerinden talep edebilir.³¹⁸

3.2.1.5. İşin Görülmesi Dolayısıyla Uğradığı Zararları Talep Hakkı

Yönetici, genel yönetim işlerini görürken ve diğer sorumluluklarını yerine getirirken uğramış olduğu zararların, zararın ortaya çıktığı tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle tazminini kat maliklerinden talep edebilir.³¹⁹ Nitekim, vekalet ilişkisini düzenleyen genel hükümlere göre de vekil konumunda bulunan yönetici, işin görülmesi dolayısıyla uğradığı zararları, uğradığı zararlar ile yüklendiği görevlerin ifası arasında illiyet bağının bulunması ve yüklendiği görevlerin gereği gibi yapılmış olması kaydıyla talep edebilir.

(TBK. m. 510/II) Bu zararların, kat maliklerince karşılanabilmesi için kat maliklerinin, ortaya çıkan zararda kusurlarının bulunmadığını ispatlayamamış olması gerekir.³²⁰ İşin görülmesi dolayısıyla uğranılan zararların talep edilebilmesi için işin tamamlanmış olması gerekmez.³²¹