KOBĠ’ler Türkiye’de; toplam istihdamın %78’ini, toplam katma değerin %55’ini, toplam satıĢların %66’sını, toplam yatırımların %50’sini ve toplam ihracatın %59’unu oluĢturmaktadır2. KOBĠ’ler, ülke ekonomisine yatırım, üretim, istihdam, ihracat ve ödedikleri vergiler açısından önemli katkılarda bulunmaktadır. Bu iĢletmeler, çalıĢma yöntemlerindeki esneklik sayesinde değiĢen piyasa koĢulları ve teknolojik geliĢmelere hızla uyum sağlayabilmektedir. KOBĠ'ler, faaliyet gösterdikleri bölgelerde istihdam ve gelir artıĢı sağlayarak, büyük Ģehirlere doğru göçü önlemekte ve bölgede, canlı yaĢama ve büyüme potansiyeli yüksek olan yeni iĢletmelerin doğuĢuna ortam hazırlamaktadırlar. Diğer yandan, KOBĠ'ler, bölgesel kalkınma süreci içerisinde, ülkenin tüm yaratıcı giriĢimci potansiyelini ortaya çıkarmakta ve kalifiye eleman yetiĢtirilmesinde de önemli katkılar sağlamaktadır.
KOSGEB, ekonomik ve sosyal kalkınmanın önemli bir unsurunu oluĢturan KOBĠ’lerin desteklenmesi ve geliĢtirilmesinden sorumlu ulusal kuruluĢtur. KOSGEB’in KOBĠ’lere yönelik faaliyetleri, Hükümet Programı, Dokuzuncu Kalkınma Planı ve KOSGEB Stratejik Planı ile belirlenen öncelikler dikkate alınarak yürütülmektedir.
KOSGEB’in KOBĠ’lerin geliĢtirilmesi ve desteklenmesine iliĢkin genel politikası, hem yüksek nitelikli yeni giriĢimlerin kurulmasını, hem de var olan küçük iĢletmelerin becerilerinin ve rekabet güçlerinin geliĢtirilmesini kapsamaktadır. Bu çerçevede belirlenen öncelikler;
-BaĢarılı yeni giriĢimlerin kurulmasının sağlanarak ekonomik aktivitenin ülke geneline yayılması ve istihdamın arttırılması,
-KOBĠ’lerin yönetim, pazarlama, ürün / hizmette kalite ve standardizasyon, Ar-Ge ve inovasyon konularındaki yetkinliklerinin geliĢtirilmesi ve çevre, enerji mevzuatına uyumlarının sağlanması,
-GeliĢim stratejilerini somut faaliyet adımları ve baĢarı ölçütleri ile projelendirebilen, rekabet gücü yüksek ve büyüme potansiyeli olan KOBĠ’lerin proje esaslı olarak desteklenmesi,
-KOBĠ’lerin bir araya gelerek kapasite ve rekabet gücü yüksek iĢletmelere dönüĢmesini sağlayacak iĢbirliği projelerinin desteklenmesi,
-Meslek kuruluĢlarının kendi hedef kitlesinde yer alan KOBĠ’lerle ilgili sorunları sınıflandırma ve önceliklendirme konusundaki kabiliyetlerinden yararlanılarak bölge ve sektör bazında spesifik sorunlara daha az bütçe ve insan kaynağı kullanımıyla daha somut çözümler üretilmesinin sağlanması amacıyla meslek kuruluĢları projelerinin desteklenmesi,
-Ulusal öncelliğe sahip sektörlerin geliĢtirilmesi, KOBĠ’lerin çevre mevzuatına uyum, enerji verimliliği, uluslararası standartlara uyum, ileri teknolojili ürün gruplarına geçiĢ vb. konulardaki faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla makro politika dokümanlarında iĢaret edilen öncelikler çerçevesinde tematik proje destek programlarının uygulanması,
2 TÜĠK 2008 Sanayi ve Hizmet Ġstatistikleri, TÜĠK 2009 DıĢ Ticaret Ġstatistikleri
-KOBĠ’lerin finansmana eriĢimlerinin kolaylaĢtırılması, kredi garanti ve giriĢim sermayesi sistemlerinin geliĢtirilmesi, KOBĠ’lerin sermaye piyasalarına açılmalarının sağlanması amacıyla ilgili kuruluĢlarla iĢbirliği içinde çalıĢılması ve destek programlarının yürütülmesi,
-ĠĢ ve yatırım ortamının KOBĠ ihtiyaçlarına duyarlı hale gelmesi amacıyla ilgili kurumlar nezdinde ve KOBĠ politikalarının belirlendiği platformlarda gerekli tedbirlerin alınmasının sağlanması,
-KOBĠ’lerin KOSGEB hizmet ve desteklerine eriĢimini kolaylaĢtırmak amacıyla teĢkilat ağının yaygınlaĢtırılması ve internet tabanlı baĢvuru / bilgilendirme iĢlemlerinin etkinliğinin arttırılmasıdır.
Hükümet Programı ve 2007 - 2013 dönemini kapsayan 9. Kalkınma Planında KOSGEB ile ilgili olan politika / plan hükümleri Tablo 6’da verilmiĢtir.
Tablo 6 - Temel Politika Dokümanlarında KOSGEB Referans Politika
Dokümanı Ġlgili Politika / Plan Hükmü
60. Hükümet Programı - ĠST-08
“Gençlere yönelik olarak giriĢimcilik eğitimi verilecek, eğitim sonrasında bireysel iĢ planları hazırlanarak kurulacak olan iĢe yönelik danıĢmanlık, finansman, pazarlama gibi her türlü ihtiyaç duyulan destek verilecektir. Bu kapsamda özellikle iĢsizlik oranının yüksek olduğu illerden baĢlamak üzere her ilde ĠĢ GeliĢtirme Merkezleri (ĠġGEM) kurulacaktır.”
60. Hükümet Programı - YDY-10
“GiriĢim sermayesi, kredi garantisi gibi uygulamalar geliĢtirilecek ve KOBĠ’lerin finansman imkanları çeĢitlendirilecektir.”
60. Hükümet Programı - YDY-11
“Kümelenme politikaları oluĢturularak KOBĠ'lerin müĢterek yatırımları kümelenme yaklaĢımı çerçevesinde desteklenecek ve OSB yönetimlerinin bu konuda rol üstlenmeleri sağlanacaktır.”
60. Hükümet Programı YDY-13
“Geleneksel sektörlerde faaliyette bulunan firmaların yetenekleri uluslararası standartlara ulaĢtırılacaktır.”
60. Hükümet Programı -
RGA-18 “Enerji verimliliği artırılacaktır.”
9. Kalkınma Planı - Md.
375
“ĠĢletmelerin uygun koĢullarla finansman kaynaklarına eriĢimi kolaylaĢtırılacak ve bu kaynaklarda çeĢitlilik sağlanacaktır. BaĢta KOBĠ’ler olmak üzere giriĢim sermayesi, baĢlangıç sermayesi ve kredi garanti sistemi geliĢtirilerek iĢletmelerin kredi temini kolaylaĢtırılacaktır.”
9. Kalkınma Planı - Md.
520
“Geleneksel sektörlerde katma değeri yüksek ürün ve faaliyetlere ağırlık verilerek uluslararası rekabete uyum sağlayacak yapıya dönüĢüm desteklenecektir.”
9. Kalkınma Planı - Md 535
“Orta ve yüksek teknoloji sektörlerinde Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerine ve Ar-Ge altyapısına öncelik verilecek, büyük ölçekli yatırım, ortak yatırım ve kapsamlı Ar-Ge projeleri desteklenecektir.”
9. Kalkınma Planı - Md.
540
“KOBĠ'lerin ve giriĢimcilerin rekabet güçlerini artırmak ve yeni pazarlara açılmalarını sağlamak için, iĢ kurma ve iĢ geliĢtirme aĢamalarında eğitim ve danıĢmanlık hizmeti sağlanacaktır. Bu amaçla, ĠġGEM ve benzeri yapılanmalar yaygınlaĢtırılacak ve etkinliklerini artırmak üzere gerekli düzenlemeler yapılacaktır.”
Referans Politika
Dokümanı Ġlgili Politika / Plan Hükmü
9. Kalkınma Planı - Md.
541
“ĠĢletmelerin ortak Ar-Ge, ortak tedarik ve pazarlama faaliyetlerine önem verilecektir. ĠĢletmelerin fiziki altyapı ihtiyaçları karĢılanacak, ağ oluĢturma ve kümelenme giriĢimleri desteklenecektir.”
9. Kalkınma Planı - Md.
543
“Nitelikli insan gücü yetiĢtirilecek ve mevcut iĢletmelerde çalıĢanların mesleki ve teknik niteliklerinde iyileĢtirmeye yönelik çalıĢmalar desteklenecektir.”
9. Kalkınma Planı - Md.
545
“Ekonomideki ağırlığı giderek artan ve ekonominin itici gücü olan hizmetler alanında rekabet ortamı geliĢtirilecek, hizmet ihracatı teĢvik edilecektir.”
9. Kalkınma Planı - Md.
580
“Ġstihdam yaratmayı amaçlayan mikro ölçekteki projelere mali destek sağlanacaktır.”
9. Kalkınma Planı - Md.
669
“…….. yerel kümelenme alanlarını destekleyici, kümedeki aktörler arasında iĢbirliğini artırıcı ve kümenin dünya piyasaları ile entegrasyonunu sağlamaya yönelik mekanizmaların oluĢumu özendirilecektir.”