Teşhis-Değerlendirme Alanları

İlk muayene ya da acil durumlarda gelen hastalar, hasta kabul bölümüne kayıt olduktan sonra teşhis-değerlendirme alanlarına yönelmektedir. Bu bölümde doktor ve fizyoterapist muayene odaları, gözlem ve numune alma odası bulunmaktadır. Kapsamlı FTR merkezlerinde ek olarak acil ünitesi yer almaktadır. Teşhis ve değerlendirmenin yapıldığı mekânlar girişe yakın, hasta kabul bölümü ile irtibatın kolay sağlanabileceği konumda bulunmalıdır. Değerlendirme alanları görüşmelerin sağlıklı geçmesi açısından gürültüden uzak, sessiz mekânlar olmalıdır (ICRC, 2017).

Muayene Odaları

Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman doktorlarının hastalar ile ilk görüşmeleri yaptığı ve hastayı muayene ettiği mekân muayene odası olarak adlandırılmaktadır. İlk muayene için gelen hastalar muayene odasında hastalar ile görüşmeler ve değerlendirmeler yapılmakta ve hasta muayene edilmektedir. Genel olarak görüşme ve muayene eylemleri aynı mekân içerisinde gerçekleşmektedir. Merkezde muayene odaları her doktor için ayrı tasarlanmalıdır (Mevzuat, 2008). Uzman doktorlar ile birlikte fizyoterapistler de gereken muayene ve değerlendirmeleri gerçekleştirmektedirler. Fizyoterapist odaları tedavi alanlarına yakın konumda da bulunabilmektedir.

Muayene odası doktor ve hastanın görüşmesi, hastanın muayene edilmesi eylemleri çerçevesinde şekillenmektedir. Doktor görüşme masasının bulunduğu alan için minimum ölçüler 2.00x3.00m olmalıdır (Şekil 3.26). Hasta muayene bölümü için 1.90x3.00m minimum alana ihtiyaç duyulmaktadır (Şekil 3.27) (Neufert, 1998). Bu ölçüler işlevlerin gerçekleşebileceği en küçük yüzey alanlarını ifade etmektedir. Muayene odası için yönetmelik gereği 8m² hasta muayene alanı, 8m² doktor çalışma ve görüşme alanı olarak toplamda 16 m² alan gerekmektedir (Mevzuat, 2008).

Şekil 3.26: Doktor çalışma alanı minimum

ölçüleri (Neufert, 1998)

Şekil 3.27: Muayene alanı minimum ölçüleri (Neufert, 1998)

Muayene odasında bulunması gereken donatılardan biri doktor görüşme masasıdır. Görüşme masası aynı zamanda doktorların çalışma alanıdır. Masa çevresinde doktor ve hasta için oturma birimleri bulunmaktadır. Muayene alanı ise hasta tedavi sedyesi ve soyunma kabininden oluşmaktadır. Ayrıca doktorun ya da hastanın gerektiğinde kullanabilmesi için lavabo gerekmektedir (Mevzuat, 2008). Mekânda kullanılacak donatılar, engelli bireylerin kullanımına uygun ölçülerde ve nitelikte olmalıdır. Donatıların nitelikleri dışında, mekânda doğru konumlanması işlevsellik açısından önem taşımaktadır. Mahremiyet açısından muayene alanı ve görüşme alanı duvar ya da bölücü bir eleman ile ayrılmalıdır. Sedye önünde doktorun rahat hareket edebileceği alan bulunmalıdır. Sedye ile bölücü eleman arasındaki mesafe en az 1.20 m olmalıdır (Şekil 3.28).

Muayene esnasında gerektiğinde hastaların kıyafetlerini değiştirmesi için soyunma kabini bulunması hasta mahremiyeti açısından önemlidir. Soyunma kabini hasta sedyesi ile irtibatlı, yakın konumda olmalıdır. Doktorun muayene öncesinde ve sonrasında kullanacağı lavabo hasta sedyesine yakın mesafede bulunmalıdır. Odada zemin kaymayan seramik malzemeler ya da halı ile kaplanmış olmalıdır (NHS Wales, 2013).

Muayene odaları yeterince aydınlatılan ve havalandırılan mekânlar olmalıdır. Hastaların kullanacağı kapılar tekerlekli sandalye geçişine uygun olmalıdır. Kapılarda pervaz içi genişlik en az 1.10 olmalıdır (Mevzuat, 2008). Acil durumlarda kaçış kolaylığı açısından kapılar dışarı odadan dışarı doğru açılır şekilde olmalıdır (NHS Wales, 2013).

Ülkemizde geçerli mevzuatta, fizyoterapistlerin muayene ve incelemeleri farklı donatıların barındığı mekân bulunmamaktadır. Dünyadaki örneklere bakıldığında değerlendirme alanı görülmektedir. Fizyoterapistlerin değerlendirmeleri gerçekleştirdiği mekânlarda hastalara gereken testlerin yapılması için donatılara ihtiyaç duyulmaktadır. Mekân için yaklaşık 28 m² alan önerilmektedir. Görüşme masası, tedavi sedyesi, egzersiz aletleri, soyunma dolapları ve lavabo bulunmaktadır (Şekil 3.29) (ICRC, 2017).

Gözlem Odası

Gözlem odası FTR merkezine gelen acil durumdaki hastalar için kullanılan mekândır. Gözlem odası hastaların durumunun izlenebileceği, belirli bir süre yatakta kalabilecekleri alandır. Gözlem odası bir ya da daha fazla yataktan oluşabilmektedir. En fazla 8 yatak bulunabilmektedir. Gözlem odasında yatak başına 9 m² alan gerekmektedir. Örneğin; 4 yataklı bir gözlem odası en az 36 m² olmalıdır (Şekil 3.30) (Mevzuat, 2008).

Şekil 3.30: Gözlem odası plan örneği (Neufert 1998, Resmî Gazete 2008, Sağlık Bakanlığı 2012)

Gözlem odasında donatı olarak hareket edebilen, koruma barları olan hasta sedyeleri bulunmalıdır. Yataklar arasında tekerlekli sandalyenin rahat hareket edebileceği mesafe bulunmalıdır. Yatakların başucunda yatak başı ünitesi ve yatak yanında hemşire istasyonu bulunmalıdır. Ayrıca yatak yanında hastaların durumlarının izleneceği ekranlar bulunmalıdır. Oda içerisinde lavabo, tıbbî malzemelerin konulacağı dolaplar bulunmalıdır (Mevzuat, 2008)

Numune/ Kan Alma Odası

Doktorun hastayı muayene sonucu istediği tahliller için numune/kan alma odası gerekmektedir. FTR merkezi içerisinde numune alma odası laboratuvarlar ile aynı katta olmalıdır. Oda içerisinde lavabo ve tuvaletler bulunmalıdır. Bu sağlanamadığı taktirde tuvaletler ile olabildiğince yakın konumlanmalıdır ve numune verme penceresi olmalıdır (Mevzuat, 2008).

Numune alma odasında kan alma işlemi için gerektiğinde açılabilen koltuk gerekmektedir. Hemşire kan alma işlemi sırasında koltuğun yakınında sandalyede

oturmaktadır. Koltuğun bulunduğu alan mesafe olarak en az 2.10x2.40 m olmalıdır (Şekil 3.31).

Şekil 3.31: Kan alma için gerekli minimum alan (Neufert, 1998)

Numune alma işlemleri sırasında hemşirelerin ve gerektiğinde hastaların kullanması için lavabo gerekmektedir (Neufert, 1998). Tıbbî malzemelerin konulacağı dolap da gerekli donatılardandır. Bu donatıların hasta ve personelin kullanımına uygun olarak yerleştirilebilmesi için gereken alan yaklaşık 16 m²dir (Şekil 3.32) (Mevzuat, 2008). Kan tahlili dışında gereken diğer tahliller için hastaların tuvaletleri kullanması gerekmektedir. Bu işlem sonrasında numuneleri bir pencere aracılığı ile görevliye vermektedirler. Numune alma odasının laboratuvar ile bağlantılı ya da yakın yerlerde konumlanması sağlık personelinin hareket sürecini azaltarak, iş veriminin artmasını sağlamaktadır.