Dış Mekân Analizi

Bu başlık altında termal tesis yerleşkesinde konaklama alanları zemin katında bulunan FTR merkezinin yapısı, konumu ve fiziksel çevresi gözlemlenerek mekânsal tasarım ilkeleri ve standartları kapsamında mekânsal tespitlerde bulunulmuştur. Mekânsal tasarım ilkeleri üçüncü bölümde anlatıldığı üzere konum, fiziksel çevre, topografya, mekânsal büyüklük, işlevsellik, malzeme ve donatı özellikleri olarak belirlenmiştir. Dış mekân analizinde mekânlar sirkülasyon alanları ve rekreasyon alanları olarak ikiye ayrılmıştır. Sirkülasyon alanları araç ve yaya yolu ile otoparkları, rekreasyon alanları ise yürüyüş-gezinti alanları ve dinlenme alanlarını kapsamaktadır.

4.1.1.1.Sirkülasyon Alanları

FTR merkezi dış mekân analizinde sirkülasyon alanları olarak araç yolu, yaya yolu ve otoparklar ele alınmıştır.

Araç Yolu

Ayaş- Beypazarı Yolu’ndan ulaşılan tesis, yola göre rakımı yüksek bir noktada bulunmaktadır. Ana yoldan ayrılan yol tesis yerleşkesine ait girişe kadar yaklaşık 800 m uzunlukta, 6 m genişlikte eğimli olarak devam etmektedir (Resim 4.5). Yolun eğimi yol boyunca eşit devam etmemekte birlikte, yüzde %10-15 arasındadır. Yol araçla gelen bireyler için ulaşılabilir konumda ve nitelikte iken, tesise toplu taşıma ile gelen bireylerin yaya olarak tamamlamaları için erişilebilir bir yol niteliği taşımamaktadır. Tesis çözüm olarak toplu taşıma ile gelen hasta ve ziyaretçileri servis ile yoldan almaktadır.

Şekil 4.2: Tesis araç yolu planı (Yandex haritalardan şematize edilmiştir, 2019)

Resim 4.5: Ana yoldan tesise ulaşan servis yolu Resim 4.6: Tesis girişi araç yolu

Yerleşke girişinde araçlar için bariyerli giriş ve çıkış yolu bulunmaktadır. Yerleşke ana girişi ile güvenlikli yaya girişi arasında 200 m mesafe bulunmaktadır. Bu araç yolu eğimsiz olup, gidiş ve geliş yönü ayrı, çift şeritli 5 m genişliktedir (Şekil 4.2). Giriş ve çıkış için bariyerle güvenlik sağlanmaktadır. Yolda zemin malzemesi olarak kilitli parke taş kullanılmıştır (Resim 4.6).

Yaya Yolu

FTR merkezine termal tesis yerleşkesinin ana girişinden sonra yaya yolu ile ulaşılabilmektedir. FTR merkezi konaklama tesislerinin birinin zemin katında bulunmaktadır. Tesisin rekreasyon alanlarına cephesi olan FTR merkezi girişi, yaya girişinden en uzak mesafede bulunmaktadır. Yerleşkeye girişte güvenliği sağlamak ve bilgilendirme yapmak içi görevlinin bulunduğu güvenlik birimi bulunmaktadır. Yaya yolu girişi turnike ile sağlanmakta olup, engelli bireyler için ayrıca bir giriş bulunmaktadır (Resim 4.7). Yaya yolları açık havuz alanı çevresinde devam etmektedir (Resim 4.8).

Şekil 4.3: Yaya yolu planı (Yandex haritalardan şematize edilmiştir, 2019)

Resim 4.7: Tesis yaya girişi Resim 4.8: Yerleşke içi yaya yolları

Tesisin yaya girişinden FTR merkezine girişe kadar devam eden yaya yolu rekreasyon alanları etrafını çevrelemektedir. FTR merkezine giriş yaya yolu 2.00 m

genişliğindedir (Şekil 4.3). Yaya yolu yeterli genişliği tasarım standartlarına uygundur. Araç yolunun ve otoparkın merkez girişine olan uzaklığı, yürümekte zorluk çeken hastalar için zorlayıcı olmaktadır. Otoparka aracını bırakan hastalar diğer binanın zemin katından geçerek merkeze ulaşmaktadır. Araçtan güvenlikte inen bir hasta ise 300 m yürüyerek merkeze ulaşmaktadır. Bu anlamda işlevsellik açısından yaya yolu otopark ve araç yolu ile doğru ilişkilendirilmemiştir.

Yerleşke içerisinde bulunan yaya yolları malzeme olarak kilitli parke taş ve mermerden yapılmıştır. FTR merkez giriş yolu zemini mermer malzeme ile kaplanmıştır (Resim 4.9). Zemin malzemesi kaygan, düşme tehlikesi oluşturacak nitelikte bir malzemedir. Tekerlekli sandalye ile hareket eden bireyler için yol çevresinde korkuluklar ve tutunma yerleri bulunmamaktadır (Resim 4.10).

Resim 4.9, 4.10: FTR merkezi giriş yolu

Otoparklar

Tesis yerleşkesi içerisinde devam eden araç yolu, tesisin doğusunda otoparka dönüştürülmüştür. Açık otoparkta araçlar yolun iki tarafına da park edilmektedir. Yol genişliği yaklaşık 12.50 m’dir. Araçlar yolun bir tarafında yola dik, diğer tarafında ise yola paralel olarak park edilmektedir. Bu şekilde park edildiğinde tasarım standartlarında yer alan minimum park ölçüleri olan 2.50 X5.00 m sağlanmaktadır (Şekil 4.4). Fakat yolda yeterince kılavuz park çizgilerinin bulunmaması kullanıcıların rastgele park yapmasına sebep olmaktadır. Bu düzendeki bir otopark işlevsellik ve kullanıcı konforu açısından asgari şartları sağlayamamaktadır. Zemin malzemesi asfalt olup, çevre düzeni tamamlanmamıştır.

Şekil 4.4: Açık otopark planı (Yandex haritalardan şematize edilmiştir, 2019)

4.1.1.2. Rekreasyon Alanları

Tesis yerleşkesi içerisinde rekreasyon için geniş alanlar bırakılmıştır. Konaklama tesislerinin ortasında açık havuzlar, yürüyüş yolları, dinlenme, oyun ve spor alanları bulunmaktadır. Tesiste uzun süre konaklayan misafirler için boş zamanlarında yapabilecekleri aktiviteler için imkân sağlanmış olması olumlu olarak değerlendirilmiştir. Tedavi süresi boyunca termal tesiste konaklayan hastaların, gün içerisinde ortalama 45- 60 dakika süren tedavi seansları sonrasında oldukça fazla zamanı olmaktadır. Hastalar zamanları değerlendirmek için rekreasyon alanlarını kullanmaktadır. Bu noktada rekreasyon alanları olarak ayaktan tedavi alan ve konaklayan hastaların kullanacağı alanlar olarak yürüyüş-gezinti ve dinlenme alanları incelenmiştir.

Yürüyüş-Gezinti Alanları

FTR merkezinde yürüme zorluğu çeken, destek almadan yürüyemeyen hastalar için yürüme egzersizleri önerilmektedir. Kapalı alanda yapılan yürüyüş egzersizleri kısıtlı olmaktadır. Bu durumda açık havada yürüyüş hastalar açısından konforludur. Tedavi sürecinin konforu, hasta ve sağlık personeli açısından tedaviye olumlu katkı sağlayan, süreci hızlandıran olgulardan biridir. Termal tesis yerleşkesinde bulunan rekreasyon alanları engelli bireylerin kullanabileceği tasarım standartlarını sağlamış olmalıdır.

Yerleşke içerisindeki yürüyüş alanları açık havuz ve dinlenme alanları arasında bulunmaktadır. Yürüyüş yolları genişliği tekerlekli sandalye kullanımına izin veren genişliğe sahip olup genel olarak 2.00 m civarındadır (Şekil 4.5). Yürüyüş alanlarında eğim bulunmaması işlevsellik açısından olumlu bir durumdur (Resim 4.11). Açık havuz alanı ile yürüyüş yolları arasında tel çit bulunmaktadır. Tel çit güvenliği sağlamak için

doğru bir donatı olmasına karşın yürüyüş esnasında tutunma ihtiyacı duyan hastalar için tutunma işlevini sağlayamamaktadır (Resim 4.12).

Şekil 4.5: Yürüyüş alanları vaziyet planı

Resim 4.11: Yürüyüş yolları Resim 4.12: Yürüyüş yolu çevresi tutunma yerleri

Dinlenme Alanları

Tesis yerleşkesinde yürüyüş alanları içerisinde, açık havuz etrafında, kafe, yemek yeme yerlerinin önünde ve çocuk oyun alanlarında dinlenme alanları bulunmaktadır (Şekil 4.6). Konum açısından oturma birimlerinin yürüyüş yolları üzerinde bulunması olumludur. Oturma birimlerinin sayısı tesis kullanıcı kapasitesi ile ilişkilidir. Yıl içerisinde zaman zaman artan kullanıcı sayısı da göz önüne alınarak yeni dinlenme alanları oluşturulmalıdır. Yürüyüş yolları üzerinde bulunan donatılar oturma banklarıdır (Resim 4.13). Malzeme olarak ahşap kullanılması, hava şartlarında ısı yalıtımını sağlamaktadır. Kafe alanlarında kullanılan plastik malzemeden yapılan masa sandalye düzeni kullanım konforu açısından olumsuzdur (Resim 4.14).

Şekil 4.6: Dinlenme alanları vaziyet planı

Resim 4.13: Oturma birimleri Resim 4.14: Kafe oturma alanları

Yukarıda yer alan başlıklar altında FTR merkezine ait dış mekânlar tasarım ilkeleri ve standartları kapsamında irdelenmiştir. İncelenen mekânlarda üçüncü bölümde ele alınan tasarım standartları ışığında, tasarım ilkelerinin sağlanma durumu ele alınmıştır. Tasarım ilkeleri; konum-erişilebilirlik-fiziksel çevre, mekânsal büyüklük, işlevsellik, malzeme ve donatı özellikleri olarak beş grup altında toplanmıştır. Dış mekân analizinde sirkülasyon alanları ve rekreasyon alanları incelenerek, yapılan gözlemler ve tespitler sonucunda analiz tabloları oluşturulmuştur (Tablo 4.1).

Tablo 4.1: Hitit termal FTR merkezi dış mekân analizi

Tasarım ilkeleri Konum Erişilebilirlik Fiziksel çevre

Mekânsal

Büyüklük İşlevsellik Malzeme Özellikleri Donatı Mekânlar

Sirkülasyon

Alanları Araç yolu ○

+ ○ ○ ○

Yaya yolu + + + + -

Otopark ○ - - + -

Rekreasyon

Alanları Yürüyüş-Gezinti Alanları

+ + + + -

Dinlenme Alanları