3.1- Mükellefler Nezdinde Vergi İncelemesine Başlandığının Tespiti 6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi kapsamına, Kanun’un yayım-landığı 25 Şubat 2011 tarihten önce başlanılmış ve tamamlanmamış vergi incelemelerine konu vergiler girmektedir. Mükellefler nezdinde inceleme-ye başlama ise mükellefler nezdinde;
- Vergi incelemesine başlanıldığı hususunun bir tutanağa bağlanması, - Vergi incelemesi yapılmak üzere mükellefin yazı ile davet edilmesi, - Kanuni defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması,
Mayıs - Haziran 2011
- Matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi,
- Kanuni defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yet-kili olanlara ibraz edilmiş olması,
hallerini kapsamaktadır.
Dolayısıyla mükellefler nezdinde yukarıda belirtilen işlemlerden en az birinin yapılmış olması vergi incelemesine başlandığını ifade etmektedir.
Mükellef nezdinde Kanun’un yayımlandığı 25 Şubat 2011 tarihten önce söz konusu işlemlerden herhangi birinin yapılarak vergi incelemesine baş-lanması ancak sonuçlandırılamaması durumunda mükellefin, Kanun’un matrah artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak şartıyla, Kanun’un 4’üncü maddesinden yararlanmasına imkan sağlanmıştır.
3.2- Başvuru Süresi ve Şekli
6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinde, matrah artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, Kanun’un yayımlandığı tarihten önce baş-layan ancak tamamlanmamış vergi incelemelerine devam edileceği ve so-nuçlandırılacağı öngördüğünden; bu madde hükümden yararlanmak için başvuru süresi, vergi incelemesine ilişkin işlemlerin tamamlanmasına bağ-lı olarak düzenlenmiştir.
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin, yapılan vergi incelemesine ilişkin vergi inceleme raporu veya takdir komisyonu kararı-nın vergi dairesi kayıtlarına girmesinden sonra tarh edilen vergi ve kesilen cezalara ilişkin ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.
Ayrıca, mükellefler bu madde hükmünden, adlarına yapılan tüm tarhi-yatlar için yararlanabilecekleri gibi sadece talep edecekleri tür ve dönemler için de yararlanabileceklerdir.
Örneğin; 2006 ve 2007 yılları hesapları 6111 sayılı Kanun’un yayım-lanmasından önce vergi incelemesine alınan ve vergi incelemesi tamamla-namamış olan bir mükellefin, Kanun’un matrah artırımına ilişkin hüküm-lerinden de yararlanmadığını, söz konusu inceleme sonucunda mükellef adına her iki yıl için de ayrı ayrı kurumlar vergisi katma değer vergisi tarh edildiği, vergi ziyaı ve özel usulsüzlük cezaları kesildiğini ve mükellefe tebliğ edildiğini varsayarsak; mükellef adına tarh edilen vergilerden
yal-Mayıs - Haziran 2011 nızca biri için ve yalnızca bir dönem için Kanun’un 4’üncü maddesinden yararlanabileceği gibi, vergilerin ve cezaların tamamı için de Kanun’un 4’üncü maddesi hükmünden yararlanmak için başvurabilecektir.
3.3- Ödenecek Vergi ve Cezanın Tespiti
6111 sayılı Kanun’un yayımlandığı 25 Şubat 2011 tarihinden önce başlanıldığı halde bu tarihe kadar tamamlanamamış bulunan vergi ince-lemeleri ile takdir ve tarh işlemlerinin sonra tarh edilen verginin % 50’si ile bu tutar üzerinden gecikme faizi yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarı ve Kanun’un yayım tarihinden sonra (bu tarih dahil) ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizi tutarının, ilk taksit ihbarname-nin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı ile bu vergilere uygulanan gecikme faizi ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazge-çilmektedir.
Bununla birlikte, vergi aslına bağlı olmayan bir cezanın kesilmesinin gerektiği hallerde, bu ceza için, cezanın % 25’inin ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte tamamen ödenmesi şartıyla Kanun hükmünden yararlanılacak ve cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak nedeniyle kesile-cek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın % 25’ini ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödemeleri halinde cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.
Ayrıca, 6111 sayılı Kanun kapsamına giren 01.01.2006 tarihi ile 31.12.2010 dönemlerine ilişkin olarak Kanun’un yayımlandığı 25 Şubat 2011 tarihinden önce tamamlandığı halde, bu tarihte ya da bu tarihten son-ra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kason-rarları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılacaktır. Ya-pılan tarhiyat üzerine maddede öngörülen süre ve şekilde ödeme yapılması halinde madde hükmünden yararlanılabilecektir.
Diğer taraftan, vergi inceleme raporlarına veya takdir komisyonu
ka-Mayıs - Haziran 2011
rarlarına dayanmamakla birlikte, Kanun’un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanun’un yayımlandığı tarihten önce başlanılmış, ancak bu tarih itibarıyla tamamlanamamış olan tarh işlemlerine de devam edilecek ve Kanun’un yayımlandığı tarihten sonra yapılan bu tarhiyatlar için de 4’üncü madde hükmünden yararlanılabilecektir.
İnceleme raporu veya takdir komisyonu kararı üzerine sadece vergi ziyaı cezası kesilmesi gerektiği hallerde ise (Örneğin, mahsup dönemi geç-tikten sonra yapılan geçici vergi incelemeleri sonucu kesilen vergi ziyaı cezası gibi) vergi aslına uygulanan gecikme faizi yerine Kanuna göre he-saplanacak tutarın, Kanun’da öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu cezanın tahsilinden vazgeçilecektir.
Uygulamaya ilişkin 1 Seri No.lu Tebliğ’de yer alan örnek aşağıya ay-nen alınmıştır.
Örnek 1- Mükellefin defter ve belgeleri Ekim/2008 vergilendirme dö-nemine ilişkin gelir (stp) vergisi yönünden incelemeye alınmış ve 6111 sa-yılı Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla inceleme sonuçlanmamıştır. Ayrıca mükellef tarafından bu Kanun uyarınca söz konusu vergi türünden matrah artırımında da bulunulmamıştır.
İnceleme sonucu düzenlenen vergi inceleme raporunun 27/10/2011 ta-rihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği, rapor üzerine mükellef adına 1.800,-TL gelir (stp) vergisi tarh edildiği, 1.800,-TL vergi ziyaı cezası ke-sildiği ve tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin 4/11/2011 tarihinde mükellefe tebliğ edildiği varsayıldığında, mükellef 6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinden aşağıda belirtilen şekilde yararlanabilecektir.
Mükellef, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde 6111 sayılı Kanun’dan yararlanmak üzere yazılı başvuruda bulunacaktır. Bu durumda, mükellefin 6111 sayılı Kanun’a göre ödeyeceği tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Vergi aslının % 50’si = .1800/2 = 900
TEFE/ÜFE Tutarı = 900 x % 10,81 (Normal vade tarihinden Ka-nunun yayım tarihine kadar) = 97,29 TL’dir.
Gecikme Faizi* = 900 x % 12,60 = 113,40 TL’dir.
* Gecikme faizi Kanun’un yayımlandığı tarihten, ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin son gününe kadar ve Kanun’un yayımı tarihi
Mayıs - Haziran 2011 itibarıyla uygulanmakta olan gecikme zammı oranı esas alınarak hesaplan-mıştır.
Buna göre ödenecek toplam tutar,
Vergi Aslının % 50’si = 900,00 TL TEFE/ÜFE Tutarı = 97,29 TL Gecikme Faizi = 113,40 TL TOPLAM = 1.110,69 TL’dir.
Tahsilinden vazgeçilen tutar ise,
Vergi Aslının %50’si = 900,00 TL Gecikme Faizi = 1.253,70 TL Vergi Ziyaı Cezası = 1.800,00 TL TOPLAM = 3.953,70 TL’dir.
Bu örneğe göre, mükellefin ihbarnamenin tebliğ tarihini izleyen ayda (Aralık/2011) yapılandırılan alacak tutarını defaten ödemesi halinde bu tu-tara faiz ya da katsayı uygulanmayacaktır. Ancak, mükellefin Kanun’un 4’üncü maddesi hükmüne göre yapılandırılan alacağı ikişer aylık dönemler halinde azami 6 eşit taksitte ödemesi mümkün olup, bu takdirde taksitler halinde ödenecek alacağa Kanun’un 18’inci maddesi gereğince (1,05) kat-sayısı uygulanacaktır. Mükellefin yapılandırılan alacağı taksitle ödemek istemesi halinde taksit ayları; Aralık/2011, Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim/2012 ayları olacaktır.
Bununla birlikte, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın hazırlamış ol-duğu, 6111 sayılı Kanuna İlişkin Uygulama Örnekleri Rehberinde “İncele-me ve Tarhiyat Safhasındaki İşlemler”e ilişkin 1 ve 10 no.lu örnekler bazı örnekler aşağıya alınmıştır.
Örnek-1: X Ltd. Şti’nin Ekim/2008 vergilendirme dönemi hesapla-rının katma değer vergisi yönünden incelenmesi neticesinde düzenlenen vergi inceleme raporu 27.03.2011 tarihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal etmiştir. Rapora istinaden 1.000 TL katma değer vergisi tarh edilmiş, 1.000 TL vergi ziyaı cezası kesilmiştir. Bu tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarname-si mükellefin kanuni temihbarname-silciihbarname-sine 01.04.2011 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Mükellef kurum 6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinden faydalan-mak üzere 10.04.2011 tarihinde vergi dairesine başvuruda bulunmuştur.
Bu durumda mükellef tarafından ödenecek miktar ile, tahsilinden vaz-geçilen miktar aşağıdaki gibi tespit edilmiştir.
Mayıs - Haziran 2011
Ödenecek toplam tutar,
Vergi Aslının % 50’si = 500,00 TL TEFE/ÜFE Tutarı = 54,05 TL Gecikme Faizi = 14,00 TL TOPLAM = 568,05 TL’dir.
Tahsilinden vazgeçilen tutar ise,
Vergi Aslının %50’si = 500,00 TL Vergi Ziyaı Cezası = 1.000,00 TL Gecikme Faizi = 299,25 TL TOPLAM = 1.799,25 TL’dir.
Örnek-2: Mükellefin defter ve belgeleri Ağustos/2008 vergilendirme dönemine ilişkin gelir stopaj vergisi incelemeye alınmış ve 6111 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 25.02.2011 itibariyle inceleme sonuçlan-mamıştır. Ayrıca, mükellef tarafından bu Kanun uyarınca söz konusu vergi türünden matrah artırımında da bulunulmamıştır.
İnceleme sonucu düzenlenen vergi inceleme raporunun 25.10.2011 ta-rihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal etmiştir. Rapor üzerine mükellef adına 2.000 TL gelir stopaj vergisi tarhiyatı 2.000 TL vergi ziyaı cezası kesilerek düzenlenen ver/ceza ihbarnamesi 05.11.2011 tarihinde mükelle-fe tebliğ edilmiştir. Mükellef, 6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinden yararlanmak üzere 20.11.2011 tarihinde vergi dairesine müracaatta bulun-muştur.
Bu durumda mükellef tarafından ödenecek miktar ile, tahsilinden vaz-geçilen miktar aşağıdaki gibi tespit edilmiştir.
Ödenecek toplam tutar,
Vergi Aslının % 50’si = 1.000,00 TL TEFE/ÜFE Tutarı = 104,80 TL Gecikme Faizi = 126,00 TL TOPLAM = 1.230,80 TL’dir.
Tahsilinden vazgeçilen tutar ise,
Vergi Aslının %50’si = 1.000,00 TL Vergi Ziyaı Cezası = 2.000,00 TL Gecikme Faizi = 1.213,00 TL TOPLAM = 4.213,00 TL’dir
Mayıs - Haziran 2011 3.4- Ödeme Süresi Ve Şekli
6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi hükmünden yararlanmak iste-yen mükelleflerin ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yazılı başvuruda bulunmaları ve madde hükmüne göre yapılandırılan tutarı ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere peşin veya ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
Örneğin, madde kapsamına giren bir tarhiyata ilişkin ihbarnamenin 25/5/2011 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, madde hükmüne göre ödenecek tutarın ilk taksiti Haziran/2011 ayında, diğer taksitleri ise sırasıy-la Ağustos, Ekim, Aralık/2011, Şubat, Nisan/2012 aysırasıy-larında ödenecektir.
3.5- Diğer Hususlar
6111 sayılı Kanun’da 4’üncü maddesinde de belirtildiği üzere, mü-kelleflerin bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için madde kapsa-mında ödeme başvurusunda bulundukları alacağa ilişkin dava açmamaları şarttır. Bununla birlikte, madde hükmünden yararlanmak isteyen mükellef-ler ayrıca 213 sayılı Kanun’un uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanamazlar.
Dolayısıyla, mükelleflerin inceleme sonucu vergi aslında ve cezalarda indirim imkanından yararlanabilmeleri için söz konusu vergi aslı ve cezaya ilişkin dava açmamaları gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu vergi aslı ve cezaya ilişkin uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indi-rim imkanından da yararlanamayacaklardır.
4- SONUÇ
6111 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi ile, Kanun’un yayımlandığı 25 Şubat 2011 tarihinden önce nezdinde vergi incelemesine başlanmış ve ta-mamlanmamış olan mükelleflere de söz konusu incelemenin tamamlan-masından sonra vergi aslı ve cezalarda indirim imkanı yararlanma hak-kı tanınmış ve Maliye Bakanlığı yayımlamış olduğu 1 Seri No’lu Genel Tebliğde söz konusu mükelleflere sağlanan imkanlar örneklerde verilerek açıklanmıştır.
Bu kapsamda, nezdinde Kanun’un yayımlanmasında önce vergi in-celemesine başlanmış ancak tamamlanamamış mükelleflerin söz konusu
Mayıs - Haziran 2011
incelemelerin tamamlanmasından sonra Kanun’un 4’üncü maddesi hük-münden yararlanmak istemeleri halinde, yapılan vergi incelemesi sonucu adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalara ilişkin ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine baş-vurmaları gerekmektedir. Yapılan başvuru sonucu, tarh edilen verginin % 50’si ile, bu tutar üzerinden gecikme faizi yerine Kanun’un yayımlandığı 25.02.2011 tarihine kadar hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarı ve Kanun’un yayım tarihinden sonra (bu tarih dahil) ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizi tutarının, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı ile bu vergilere uygulanan gecikme faizi ve vergi aslına bağlı cezaların tamamı-nın tahsilinden vazgeçilecektir. Ayrıca, mükellef adına, vergi aslına bağlı olmayan bir cezanın kesilmesi halinde, cezanın % 25’inin ilk taksit ih-barnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte tamamen ödenmesi şartıyla cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilecektir
Ancak, mükelleflerin inceleme sonucu vergi aslında ve cezalarda in-dirim imkanından yararlanabilmeleri için söz konusu vergi aslı ve cezaya ilişkin dava açmamaları gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu vergi aslı ve cezaya ilişkin uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indi-rim imkanından da yararlanamayacaklardır.
KAYNAKÇA
Maliye Bakanlığı (12.03.2011). 1 Seri No’lu Bazı Alacakların Yeni-den Yapılandırılması Hakkında 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliği. An-kara : Resmi Gazete (27872 Mükerrer Sayılı Resmi Gazete)
T.C. Yasalar (25.02.2011). 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Ya-pılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişik-lik Yapılması Hakkında Kanun. Ankara : Resmi Gazete (27857 Müker-rer Sayılı)
Mayıs - Haziran 2011 SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARININ