Tamamlama oranlarını geliştirmeye yönelik politikalar

AYA ülkelerinin büyük bir çoğunluğu bitirme seviyelerini yükseltmeye yönelik çalışmaları devreye soktuğunu iddia etse de harekete geçirilmiş önlemlerin faaliyet alanı ve içeriğinde büyük çeşitlilik mevcuttur.

Genel olarak, bitirme oranlarını doğrudan hedef almasa da, birçok ülke bu oranların geliştirilmesine katkıda bulunmak beklentisiyle bir dizi genel önlemlerden söz etmektedir. Esnek öğrenme yolları teşvik etmeyi, öğrenci desteğini geliştirmeyi, yurtdışı da dahil olmak üzere başka yükseköğretim kuruluşlarının çalışma dönemlerini tanımayı, öğretme kalitesini yükseltmeyi amaçlayan önlemler gibi diğer önlemler bitirme oranlarını olumlu etkilemektedir.

Az sayıda ülke (Danimarka, Finlandiya, Norveç, Birleşik Krallık (İskoçya)), yükseköğretimi tamamlayamamaya yönelik etmenleri işaret eden kapsamlı ulusal stratejiler benimsemiştir. Bu tarz stratejiler ulusal ve kurumsal seviyedeki girişimleri birleştirmektedir ve kurumları ve öğrencileri özendirmeyi kapsamaktadır. Dahası, bu önlemler iyi gelişmiş denetleme mekanizmalarıyla da tamamlanmaktadır.

Girişimler çalışmaların düzenlenmesi ve kuruluşlara para sağlanmasına odaklanmaktadır. Bu girişimler, öğrencilerin saptanmış çalışma döneminde lisans ya da yüksek lisans programını tamamlayıp tamamlamadığını dikkate alan bir ödenek formülü içerebilir. Buna ek olarak, kurumların kaydını sildirme tehlikesi olan öğrencileri takip etmesi, çalışma rehberliğini, öğrenci danışmanlığını ve

esnek çalışma yollarını güçlendirmesi gerekebilir. Ayrıca bitirme oranlarına ilişkin veriler, kurumların bakanlığa ait yıllık raporlarında bulunmaktadır ve bir sonraki yılın kamu bağışlarınının hesaplanmasında kullanılmaktadır.

Öğrenci destek sisteminin ayrıca çalışmaların zamanında ve başarıyla bitirilmesine yönelik düzenlemeleri de olabilir.

Bazı ülkeler, üstteki gibi çeşitli önlemler aldıklarını rapor etmektedir. Diğerleri (Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Portekiz ve Türkiye) programlar arası geçişe olanak sağlamak, ders tekrarı ya da yükseköğretime geri dönebilme gibi tek bir önleme odaklanmaktadır.

Y ü k s e k ö ğ r e t i m k u r u m l a r ı n a y ö n e l i k t e ş v i k t e d b i r l e r i

Yükseköğretim kurumlarının yükselen bitirme oranları konusunda çalışmaya yönelik cesaretlendirmek için hükümetler çeşitli yönlendirme mekanizmaları kullanmaktadır. Yükseköğretim kuruluşlarının öğrencilerin bitirme oranlarını geliştirmesine yönelik teşvik tedbirleri doğal olarak maddi boyutta değerlendirilmektedir. Az sayıda ülkede (Avusturya, Belçika (Flaman Topluluğu), Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Almanya, İzlanda, İtalya, Hollanda, Norveç, İsveç ve Birleşik Krallık (İskoçya)), kamu bütçesindeki ayarlamalar kısmen öğrencilerin tamamlama oranlarına bağlıdır. Tamamlanmış kredi puanlarının sayıları, sınavlara katılan öğrenci katılım oranları ve/veya alınan derecelerin istatistikleri ödenek formüllerine ve/veya adanmış ödeneklere dahil edilebilir.

Tamamlama oranlarını geliştirmeye yönelik finansal teşvik tedbirleri, gerek kurumları da gerek bireysel olarak öğrencileri de hedef alabilir. Yükseköğretim kurumları, öğrenci başına ve öğrencinin elde ettiği kredi başına ödenek alabilir. Bu nedenle yükseköğretim kuruluşları tarafında öğrencilerin çalışmalarında ilerlemelerine yönelik bir ilgi var. Ayrıca öğrenci kabul ve kredi sistemleri de öğrencilerin her yıl elde ettiği kredi sayılarına bağlanabilir.

K a l i t e g ü v e n c e ö n l e m l e r i

Ülkelerin çoğunda bitirme oranları ayrıca harici kalite güvence yöntemleri (Arnavutluk, Kıbrıs, Danimarka, İtalya, Lihtenştayn, Letonya, Lüksemburg, Polonya, Slovenya, Birleşik Krallık (İskoçya)) ve programların denkliği olarak sayılmaktadır (Moldova, Slovenya, Birleşik Krallık (İskoçya)).

Ö ğ r e n c i l e r e k i ş i s e l v e a k a d e m i k d e s t e k

Genel olarak dersin ya da konunun yanlış seçimi, eksik hazırlık ya da hazırlıksız olma ve bağlılık eksikliği gibi etmenler çalışmaların bitirilmemesinde gösterilen sebeplerdir. Yine de bir takım ülkelerde çoğunlukla akademik rehberlik servisleri, kariyer rehberlik servisleri, akıl hocalığı ve psikolojik danışmanlık sağlanmaktadır (bkz. Bölüm 4)

Yükseköğretimin birinci yılı boyunca kazanılan deneyimin öğrenci bitirme oranlarına etkisinin farkedilmesiyle, bazı ülkeler kabul öncesinde ve ilk yılda danışma ve desteğe yönelik özel önlemleri devreye sokmuştur. Bazı durumlarda, bu önlemler özellikle belli akademik alanlardaki sosyal yönden ezilmiş gruplar ya da öğrencileri hedef almaktadır.

Fransa’da ‘Lisans Programlarında Başarı’ planı, lisans programları mezuniyet oranlarını 2012 de % 50‘ye artırmayı amaçlamaktadır. Etkin rehberlik, bazı öğrencilerin ilgili bilgiye ulaşmada yaşayabilecekleri bazı sorunlara hitap etmeyi amaçlamaktadır.

Birleşik Krallık’ta (İngiltere), kurumlar dersleri hakkında anlaşılır ve kıyaslanabilir bilgi sağlamaları ve bu sayede öğrencilerin yanlış dersi seçtikleri ya da yükseköğretimin gereklerinin ne olduğunu farketmedikleri için kayıt sildirenlerin sayısının azaltılmasına yardımcı olacak daha bilinçli seçim yapmaları konusunda özendirilmektedir.

İrlanda’da 2030 Yükseköğretimi için Ulusal Strateji (the National Strategy for Higher Education to 2030) disiplinler arası öğrenim fırsatı veren daha geniş tabanlı derslerin yanı sıra birinci yıl müfredatının giriş ve hazırlık programlarıyla kaynaştırılmasını önermektedir.

T a m a m l a m a o r a n l a r ı n ı n i z l e n m e s i

Tamamlama oranlarına yönelik etkili politikaların tasarlanması ve uygulanması hem ulusal hem de kurumsal seviyede iyi gelişmiş izleme ve raporlamayla desteklenmeye ihtiyaç duymaktadır.

Gürcistan, İrlanda ve Türkiye hariç tüm ülkeler tamamlama oranlarının ulusal ve/veya kurumsal seviyede izlendiğini bildirmektedir. Veriler yıllık istatistiki raporların hazırlanmasında, verimlilik analizlerinde, kabul planlamalarında ve ilgili taraflarla söyleşilerde kullanılmaktadır.

Tamamlama oranları sıklıkla bir yükseköğretim kurumunun itibarı için önemli kabul edilmiştir ve kurumsal seviyede verilerin ilan edilmesi, tamamlama oranlarının geliştirilmesine teşvik sağlayabilmektedir. Bu, Fransa, İsviçre ve Birleşik Krallık (İngiltere) tarafından bildirilmiş bir uygulamadır.

Az sayıda ülkede tamamlama oranları izlenebilirlik gereksinimi çerçevesinin göstergelerinden biri olarak kullanılmaktadır. Danimarka’da her yükseköğretim kurumunun öğrenci tamamlama oranlarına yönelik verileri denetlenen Bilim, Yenileme ve Yükseköğretim Bakanlığıyla anlaşmalı olarak tamamlama oranlarına yönelik bir dizi hedefi vardır.

Son zamanlarda, Birleşik Krallık’taki (İskoçya) bir saklama projesi tüm kurumların öğrenci tutmasına yönelik verileri izleme, toplama ve analiz etmelerini sağlayan çok yönlü bilgi idare sistemleri geliştirdiğini göstermektedir. Ayrıca çok iyi bilgilendirme mekanizmaları geliştirmiş öğrenci tutma mekanizmasına yönelik raporları kıdemli idare ve akademik kalite sürecine kaynaştırmayı başarmışlardır.

Ülkeler, ayrıca tamamlama üzerine bilgilerin politika ve ödenek önceliklerinin bilgilendirilmesinde de kullanıldığını bildirmişlerdir. Yine de, raporların ve analizlerin ve bunların tedbir biçimlerine etkilerinin somut örnekleri nadirdir.

İrlanda’da, yükseköğretim otoritesi İrlanda yükseköğretiminde İlerleme üzerine çalışmayı üstlenmiş ve yükseköğretim yoluyla ilerleme meselesi üzerine deneysel kanıtlar sunmuştur. Raporun bitirme ve mezuniyet oranlarını geliştirmeye yönelik tedbir ve ilerleme müdahalelerini bilgilendirmeye hizmet edecek kaynak belge olması niyet edilmiştir (⁶⁵).

Birleşik Krallık’ta (İskoçya) hedeflenen ödeneğe yönelik yeni tedbirler önceki sonuçların analizi sonucu geliştirilmektedir. Tüm kurumlar, öğrenme tutmayı geliştirmeyi amaçlayan ödeneği almaya devam edeceklerdir ama en mahrum bırakılmış yerlerden çok sayıda öğrenci toplayan kurumlar ek ödenek alacak ve çıktı koşullarını tamamlamaları istenecektir. Bu koşullar, kurumların ödenekleri nasıl kullanmayı amaçladıklarını gösterecek ve istenmeyen öğrenci tutma çıktılarını belirleyecektir.

Özetlenecek olursa, AYA’da kapsama ve bitirme tedbirlerinin unsurlarına yönelik ortak anlayış henüz oluşmaktaymış gibi görünmektedir. Ülkeler, tedbir yaklaşımları soyutlanmış küçük ölçekli projelere değinen sistemli ve mantıklı çabalarla herhangi bir tür hedef alınmış önlemin yokluğu meselesi arasında değişmektedir. Yaklaşımlardaki farklılığın önemli bir nedeni hükümet ve toplumun konuya yönelik ilgi seviyesi ve bağlantılı gerçek durum olabilir (bkz. bölüm 5.2.1. ve 5.2.2.).

(⁶⁵) Bkz: http://www.hea.ie/en/node/1386

5.3. İş piyasasındaki mezunlar: İşsizlik ve eğitimden işe