Önceki öğrenmenin tanınması

Her türlü önceki öğrenmenin tanınması için, sistemlerin kuruluşu, sadece yükseköğretim sektörünün değil aynı zamanda eğitim-öğretimin bütün sektörlerinin ana maddelerinden biri olmuştur. Genellikle bütün ülkelerde yer alan önceki örgün öğrenmelerin tanınması ile birlikte, yaygın ve informel öğrenmeler yoluyla kazanılmış bilgi ve becerilerin tanınmasını artırmaya olan ihtiyaca yönelik özel bir vurgu yapılmıştır. Bu tür bir tanınma şimdiki bölümün ana odağını oluşturmaktadır.

Öğrenciler açısından önceki öğrenmenin tanınması genellikle şu amaçlardan biri ile başlamaktadır:

yükseköğretim programına kabul edilmek ya da yükseköğretim çalışmalarında ilerleme kaydetmek.

Yükseköğretimin sosyal boyutuyla ilgili bölüm (Bölüm 4, Şekil 4.10), önceki öğrenmenin tanınmasının yükseköğretime kabul için ne ölçüde kullanılabileceğini incelemektedir. Bu bölüm, bilgisi mevcut olan 47 yükseköğretim sisteminin 22’si yükseköğretime alternatif bir giriş olanağı sağladığını göstermektedir ve bu giriş, genellikle önceki yaygın ve informal öğrenmelerin tanınmasına dayanmaktadır.

Yükseköğretim çalışmalarında ilerleme için önceki öğrenmenin tanınması eğer çalışmanın bölümleriyle ilgili bilgi ve becerilere zaten sahip olduklarını gösterirlerse öğrencilerin belirli yükseköğretim derslerinden muaf tutulabilecekleri anlamına gelmektedir. Şekil 6.10, bu alanın bir haritasını vermektedir. Bilgisi mevcut olan 47 yükseköğretim kurumunun 29’unda önceki yaygın ve

informel öğrenmeler, yükseköğretim çalışmalarının tamamlanmasına doğru dikkate alınabilmektedir.

Bu da, daha çok ülkede yükseköğretim çalışmalarında ilerleme için önceki öğrenmenin tanınmasının yükseköğretime kabul için tanınmasından daha mümkün olduğunu ortaya koymaktadır. Ülkelerce verilen bağlamsal bilgi, düzenlemelerin genellikle önceki öğrenmenin tanınmasının yükseköğretim programlarının gerekliliklerini yerine getirmeye ne ölçüde katkıda bulunduğunu belirlediğini göstermektedir. Önceki öğrenmenin tanınması, en yaygın şekilde sadece sınırlı sayıda krediyi ya da nadiren tüm bir yükseköğretim nitelik hükmünü etkilemektedir.

Şekil 6.10: Yükseköğretim çalışmalarının ilerlemesi için önceki öğrenmenin tanınması, 2010/11

Önceki öğrenme

Yükseköğretim programının tamamlanmasına yönelik olarak kullanılabilmektedir.

Yükseköğretim programının tamamlanmasına yönelik olarak kullanılabilmemektedir.

Veri bulunmamaktadır.

Kaynak: Veri bulunmamaktadır.

Önceki öğrenme deneyimlerinin tanınmasının yukarıda bahsedilen iki boyutu, bu mevzuyu kapsayan skorkart göstergesi altında bir araya getirilmiştir (bkz Şekil 6.11). Gösterge, ilk olarak 2007’de ortaya çıkmış ve 2009’da yeniden kontrol edilmiştir. Şu anki biçimi, hem farklı AYA sistemleri içinde bu iki türü tanımanın ne ölçüde mümkün olduğunu hem de bunların uygulamada ne ölçüde kullanıldıklarını dikkate almaktadır.

Gösterge, bilgileri mevcut olan 47 yükseköğretim sisteminden, merkezi olarak belirlenmiş süreçlerin, temel ilkelerin ya da politikalarına göre önceki öğrenmenin tanınmasının hem yükseköğretime girişte hem de yükseköğretim çalışmalarının ilerlemesi için kullanılabildiği 13 yükseköğretim sisteminden oluşan bir grup belirlemiştir (koyu yeşil). Bu ülkelerde, önceki öğrenmenin tanınması yükseköğretim kurumlarının çoğunda standart bir uygulamadır. Yedi yükseköğretim sistemi de (açık yeşil) bu alanda nispeten yüksek bir gelişim düzeyine ulaşmıştır. Yine de, bu yükseköğretim sistemlerinde, önceki öğrenmenin tanınması ya kurumların çoğunda henüz yaygın bir uygulama değildir ya da yaygın bir uygulamaysa, hem yükseköğretime giriş için hem de yükseköğretim çalışmalarında ilerleme için kullanılmamaktadır. 11 yükseköğretim sisteminde (sarı) önceki öğrenmenin tanınması ya sadece yükseköğretime girişte ya da sadece yükseköğretim çalışmalarında ilerleme için kullanılabilmektedir.

Her türlü durumda, bu, hala çok yaygın bir durum değildir. Bu grup, ayrıca önceki öğrenmenin tanınmasının hem giriş için hem de ilerleme için kullanılabildiği fakat bunun merkezi olarak belirlenmiş herhangi bir ilkeyle ya da politikayla desteklenmediği ülkeleri de kapsamaktadır. Bir sonraki kategori (turuncu), önceki öğrenmenin tanınması için henüz herhangi bir sistematik yaklaşım geliştirmemiş ancak bu alanda bazı gelişmeler bildiren (yönetim belgeleri hazırlığı) dört ülkeyi içermektedir. Son olarak, 12 AYA ülkesi (kırmızı) henüz yükseköğretim sektöründe, önceki öğrenmenin tanınmasıyla ilgili sistematik herhangi bir harekete başlamamıştır.

Şekil 6.11: 9 numara için skor kart belirteci: Önceki öğrenmenin tanınması, 2010/11*

Yükseköğretim programlarına giriş ve 2) bir niteliğe ve/veya bazı program gerekliliklerinden muafiyete yönelik kredileri ayırmaya zemin oluşturan, önceki öğrenmenin tanınması ve değerlendirilmesi için ulusal olarak belirlenmiş prosedürleri, kılavuz ilkeleri ve politikaları bulunmaktadır. VE bu rosedürler pratikte açıkça uygulanmaktadır.

Yükseköğretim programlarına giriş, ve 2) bir niteliğe ve/veya bazı program gerekliliklerinden muafiyete yönelik kredileri ayırmaya zemin oluşturan, önceki öğrenmenin tanınması ve değerlendirilmesi için ulusal olarak belirlenmiş prosedürleri, kılavuz ilkeleri ve politikaları bulunmaktadır. FAKAT bu süreçler pratikte açıkça uygulanmamaktadır.

VEYA

YA 1) YA DA 2) için (yukarıya bkz) ulusal olarak belirlenmiş prosedürleri, kılavuz ilkeleri ve politikaları bulunmaktadır. VE bu süreçler pratikte açıkça uygulanmaktadır.

Ulusal olarak belirlenmiş prosedürleri, kılavuz ilkeleri ve politikaları bulunmaktadır. FAKAT bu süreçler pratikte açıkça uygulanmamaktadır.

VEYA

Önceki öğrenmenin tanınması için özel süreçler/kılavuz ilkeleri ya da politikalar kaleme alınmaya başlanmıştır.

Önceki öğrenmenin uygulaması bazı yükseköğretim kurumlarında deneme safhasındadır.

VEYA

Önceki öğrenmenin tanınmasına yönelik ulusal düzeyde yürütülen çalışmalar başlamıştır.

Ne ulusal ne de kurumsal/program düzeyinde önceki öğrenmenin tanınması için bir prosedür mevcut değil.

Sonuçta, BSÇG’unun topladığı en güncel bilgiler, AYA ülkelerinin çoğunda önceki öğrenmelerin tanınmasının gelişmenin başında ya da henüz hiç başlamamış olduğunu gösteren 2007 ve 2009 çalışma raporlarının sonuçlarını doğrulamaktadır (Rauhvargers, Deane & Pauwels, 2009). Önceki yayınlara oranla, önceki öğrenmenin tanınmasıyla ilgili yürürlükteki skor kartları göstergesi daha da kötümser görünmektedir. Bunun temel nedeni, bu raporun odağının önceki yaygın ve informel öğrenmenin tanınması olmasıdır. Yürürlükteki gösterge, AYA ülkelerinin büyük bir oranının yelpazenin iki ucunda yer aldığını göstermektedir: ya iyi şekilde belirlenmiş önceki öğrenmenin tanınması sistemleri bulunmaktadır ya da bu alanda henüz herhangi bir harekete başlamamışlardır. Daha az sayıda ülke de orta aşamada yer almaktadır. Bu durum, önceki öğrenmenin tanınması ilişkin gösterilen özene rağmen, AYA boyunca yalnızca birkaç gerçek gelişmenin meydana geldiği anlamına gelmektedir.