Takım Çalışması ve Yönlendirme

Liderlik, bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için onları harekete geçirme yetenek ve bilgilerin toplamıdır (Eren, 2006: 431) .

Öğretici (2006:79)’nin Stauffer (1998:77)’den aktardığına göre lider, bireysel hareket etmek yerine kendisine destek sağlayacak fikirler oluşturabilecek takımları oluşturma yoluna gitmelidir. Çünkü organizasyondaki sürekli ve hızlı değişim, üst yönetimlerin farklı özelliklere sahip kişilere olan ihtiyacını arttırmıştır. Organizasyonlar daha az hiyerarşik, yeni kalıplara girmiş ve küreselleşen dünyanın etkisinde kaldıklarından yöneticiler farklı insanları, nitelikleri ve yetenekleri bir araya getiren ekipleri oluşturabilmeli ve onlarla etkin şekilde çalışabilmelidirler.

İnce, Bedük ve Aydoğan (2004)’ın, Sarıhan (1998:279)’dan aktardığına göre, örgütlerde takım anlayışına geçişin nedenlerini aşağıdaki başlıklar etrafında sıralamak mümkündür:

• Dış çevrede yaşanan hızlı gelişmelerin ışığında ortaya çıkan yeni bilgi alanlarının takım bilgi ve becerisini gerektirmesi

• Takım sinerjisinin takımı tek tek bireylerden daha güçlü yapması • Örgütsel verimliliğin arttırılması

• Üretim ve Kalite artışının sağlanması • İş mükemmelliği anlayışına ulaşılması • Çalışanların motivasyonlarının arttırılması

• Çalışanlara birlikte ve özerk çalışma anlayışının kazandırılması • Örgüt gerçeğine uygun etkili fikirlerin üretilmesi

• Bireylerin bağlılık duygularının gelişimine katkıda bulunması

• İş tatmininin ve örgütsel bağlılık duygularının gelişmesinin sağlanması • Esnek ve yalın örgüt yapısının oluşturulması

• Çalışanların liderlik ve yaratıcılık yeteneklerinin ortaya çıkması konusunda teşvik edilmeleri

• Kararların kalitesinin arttırılması ve problem çözümlemenin kolaylaştırılması

Liderlik, pek çoklarının düşündükleri gibi liderlerin mistik ve esrarengiz yapılarından veya onların sahip oldukları karizmatik ve farklı kişilik özelliklerinden kaynaklanmamaktadır. Yine bazılarının düşündüğü şekliyle liderlik bazı insanlara lütfedilen bir ayrıcalık da değildir. Liderlik çoğu kez insanların içinde bulunduğu şartlar ve zaman süreci tarafından biçimlendirilen bir süreçtir. Başka bir ifade ile liderlik içinde bulunduğunuz sahneye göre değişme özelliği göstermektedir (Baltaş 2000:107) .

Lider takım üyelerince, kesin kararlar alabilen, üst yönetimle çalışabilen ve ihtiyaç duyulduğunda takıma yön verebilen biri olarak algılanmalıdır. Takım lideri, takım başarılarına katkıda bulunacak bir anlayış ve kabul edilmiş prensipler geliştirilmesine yardımcı olarak liderlik sağlayabilmelidir. Bu prensiplerin içerisinde, takım içerisinde uygulanması için örneklere, başarıyı değerlendirmek için kriterlere, performansın kalitesine karar vermek için standartlara ve takımın başarısını takdir etmek için tanımlanmış ödüllendirme sistemlerine yer verilmelidir. Bütün bunların

ışığında liderlerin genel özelliklerine bakıldığında şunları görmek mümkündür (İnce, Bedük ve Aydoğan, 2004):

• Lider insan sevgisine sahip olan kimsedir.

• Lider insanlar arasındaki ilişkileri yönetebilme becerisine sahiptir. • Lider kendine olan inancı ve güvenini kaybetmeyen kimsedir. • Lider iş tutkunudur.

• Lider bir vizyoner olarak yön tayin eder.

• Lider demokratik kültürün ve katılımcı yönetimin geliştirilmesine önem verir. • Lider bir değişimin aktörüdür.

• Lider çalışanlarının başarılarından mutluluk duyar. • Lider bir mesajın sahibidir.

• Lider örgütte heyecan ve adanmışlık duygusunu yaratan kimsedir.

• Lider yalnızca insanları değil, aynı zamanda bilgiyi yönetmeyi bilen kimselerdir.

Dengiz, (2000:240)’in Werner (1993:223)’den aktardığına göre , liderlik bir grup insanı, ekip halinde çalışmalarını ortak bir amaca odaklamaktır. Liderlik sizin hesabınıza çalışmadıkları halde, insanları sizin için çalışmalarını sağlamaktır. Bir lider demokratik bir şekilde yol gösterici olmalı ve ekibindeki elemanların çabalarını arttırıcı katkılarda bulunmalıdır. Çünkü liderlik, takımların davranışları, performansları ve motivasyonları üzerinde son derece güçlü bir etkiye sahiptir.

Okullardaki takım çalışmalarında yönetici, öğretmen, personel, veliler ve öğrenciler bulunmalıdır. Takımlar amaca göre öğretmenlerden, yardımcı personelden veya değişik görev grubuna ait kişilerden oluşabilir. Sınıf içerisinde takımlar öğrencilerden de oluşturulabilir; ancak takımların rehberliğini öğretmenler yapmalıdır. “Takım çalışmalarını öğretmenler ödev hazırlamada, grup çalışmalarında kullanabilecekleri için, öğrenciler ödev hazırlarken veya çeşitli sınıf aktiviteleri için öğretmen desteği ile takım çalışmasına yönlendirilmelidir” (Cafoğlu, 1996: 73) .

Örgütlerin bir çoğu yönetim ve üretime ilişkin faaliyetlerini otonom çalışma takımları, problem çözme grupları, kalite kontrol çemberleri, kalite halkaları ve işbirliğini gerektiren benzeri takım türleri ile yürütmektedirler. Bu tip örgütsel yapılanmalar birey temelli olmaktan ziyade grup ya da ekip temelli bir karaktere sahiptir.Takımlar işletmeler içinde küçük bir işletme ünitesi olarak çalışmakta ve işe ilişkin bütün doğal kesitleri yerine getirmektedirler (Baltaş,2000:22).

Grup hedefi oluşturma süreci bireysel hedef oluşturma sürecine benzer yollardan sağlanırken bazı önemli farklılıklar gösterir. Grup hedef oluşturumuyla, takım üyeleri bireysel hedefleri hakkındaki düşüncelerinden öğüt almak için soru sorarlar, daha sonra bir takım olarak bireysel hedefleri müzakere etmek için toplanırlar. Her hedef, ancak grubun tüm üyeleriyle paylaşılır, bu hedefler kaydedilir ve koşullar değiştiğinde gözden geçirme veya hedef düzeltme toplantıları gerçekleştirilir (Keçecioğlu, 2002:102) . Değişimin son sürat yaşandığı günümüzde kuşkusuz takımların gereksinimleri ve hedefleri de sürekli olarak artmaktadır. Okul içerisinde gerek bireysel olarak personelin gerekse takımların hedef oluşturma anlamında etkili bir şekilde yönlendirilmesi gerekmektedir. Bu noktada en önemli görev bir lider olarak okul müdürüne düşmektedir.