Tıbbi Hizmetlerle Ġlgili Komiteler

Bu komiteler hastanede verilen bakım hizmetlerini içeren komitelerdir.

a. Tıbbi Personelin Kalitesini Sağlama Komitesi

Bu komite tıbbi personelin faaliyetlerini izlemekte ve faaliyetlerin etkinleĢtirilmesini sağlayacak bir kalite sağlma planı kurmaktadır. Komitenin baĢkanı baĢhekim tarafından atanmakta ve komitede en az dokuz üyenin bulunması gerekmektedir. Komitenin görevleri arasında:

Her ay bütün kalite sağlama verilerini inceleme Faaliyetler hakkında doktorların Ģikâyetlerini dinleme Denetim kriterlerini geliĢtirme

Tıbbi kayıtları saklama

79 iĢleri yer almaktadır. Komite bu faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli gözetim mekanizmasını kurmak zorundadır.

Komite ayrıca, hastanede olan faaliyetler hakkında doktorların Ģikayetlerini dinlemek, kiĢisel vakalarda Ģeflerin veya komitelerin kararlarına baĢvurmak, hekimler arasında uyumu sağlamak gibi fonksiyonları da yerine getirmektedir. Komitenin derlediği bilgiler ve komitenin önerileri komite baĢkanı veya baĢkanın atadığı bir kiĢi tarafından tıbbi personel bölümüne veya hastane müdürüne iletilmektedir. Ayrıca, bu bilgiler tıbbi personel bürosundaki dosyada saklanmakta ve gerektikçe baĢvuru kaynağı olmaktadır. Çünkü bu faaliyet sonuçları tıbbi personelin yeniden atanmaları veya bir üst dereceye yükseltilmeleri dönemlerinde göz önünde tutulmaktadır.

Komite toplantıları ayda bir kere veya yönetim kurulu baĢkanı toplantıya çağırdıkça olmaktadır. Bu toplantılarda tutulan tutanaklar komitenin faaliyetlerini ve önerilerini yansıtmaktadır. Tutanaklar tıbbi personel bürosundaki dosyada saklanmakta ve gerektikçe baĢvuru kaynağı olmaktadır. Tıbbi personelin yeniden atanması veya bir üst dereceye yükseltilmesi sırasında bu tutanaklara baĢvurulmaktadır. Raporlarını en az üç ayda bir yönetime ve yürütme komitesine vermektedir. Bu komitede çözümlenememiĢ olan konular yeniden incelenmek üzere yürütme komitesine havale edilmektedir.

b. HemĢirelik Hizmetlerinin Kalitesini Sağlama Komitesi

HemĢirelerden oluĢan ve baĢkanını hemĢirelik müdürünün yaptığı bir komitedir. Bu komite hasta bakımındaki problemleri tanımlama, izleme ve çözme programlarını yürütmektedir. Bu programlar komitenin baĢkanı olan baĢhemĢire tarafından koordine edilmektedir. Komite aynı zamanda hasta bakımının kalitesini izlemekle de sorumludur. Komite, ayrıca hemĢirelik hizmetlerinin kalitesini sağlama ile ilgili bulguları ilgili kliniklere ve hemĢirelik bölümüne iletecek bir mekanizmayı kurmakta ve yürütmektedir. Komite faaliyetlerini bu faaliyetlerle ilgili baĢkan yardımcısına raporlamaktadır.

HemĢirelik hizmetlerinde kalite sağlama iki temel parçadan oluĢmaktadır. Bunlardan birincisi, hemĢirelik hizmetlerini geliĢtirme standartlarının koordinasyonu,

80 ikincisi ise verilen hemĢirelik hizmetlerinin klinik fonksiyonlara: uygunluğunun değerlendirilmesidir. Bunun için "HemĢirelik Bilgi Sistemi" kurulmakta ve hemĢirelik hizmeti verilen bütün alanlar üç ayda bir, bir ay süreyle gözden geçirilmektedir. Bu izlemeler sonucunda üniteler için kalite puanları verilmektedir. Bu puanlar hemĢirelik hizmetlerinden sorumlu baĢkan yardımcısına ve baĢhemĢireye iletilmektedir. Bu kiĢiler kendilerine ulaĢtırılan bakım puanlarına göre ünitelerin nasıl çalıĢtığını öğrenmekte, bakımda aksayan yönleri belirlemekte ve düzeltilmesine çalıĢmaktadır. Bu sistemin yönetilmesi hemĢirelik hizmetlerinin kalitesini sağlama komitesi tarafından yapılmaktadır. Böylece hemĢirelik performansının gözden geçirilmesi ve hemĢireliğe dayalı destek servislerin incelenmesi kolaylaĢacaktır. Bu komite hemĢirelik hizmetleri ile ilgili standartları da geliĢtirmek zorundadır. Bu standartları geliĢtirmek için uzmanlar ve hemĢirelerden gerekli olan verileri sağlamaktadır. Bu standartlar hasta hizmetleri ile ilgili baĢkan yardımcısı ve baĢhemĢire tarafından onaylanmaktadır. OnaylanmıĢ bütün standartlar her yıl yeniden gözden geçirilmekte, geliĢtirilmekte ve gerekli düzeltmeleri yapılarak günün Ģartlarına ve yeni geliĢmelere uygun hale getirilmektedir (Çatalca, 1995).

Komite içinde kalite sağlama planının yürütülmesinden sorumlu olan esas kiĢi baĢhemĢiredir. Kalite sağlama planları her üç ayda bir baĢhemĢire tarafından değerlendirilmekte, bu değerlendirme sonucunda "HemĢirelik Bakım Ġndeksi" hazırlanmaktadır. Hazırlanan bu indeks baĢhekime, hemĢirelik hizmetlerinden sorumlu baĢkan yardımcısına sunulmaktadır. Ayrıca komite üç ayda bir rapor hazırlamakta ve bu raporu yönetime vermektedir.

c. Cerrahi Vakaları inceleme Komitesi

Cerrahi vakaları inceleyen ve nedenini araĢtıran bir komitedir. Komite üyeleri cerrah, patolojist ve jinekologlar arasından seçilmektedir.

Bu komitenin görevleri arasında:

Hastanede yapılan cerrahi faaliyetlerin gerçekten olması gerekip gerekmediğini belirleme

81 gibi konular yer almaktadır. Bu komite kendi alanındaki standartların korunmasında temel bir sorumluluğa sahiptir. Komite ayda bir toplanmakta, alınan kararlar ve öneriler raporlanmakta ve bu raporlarını yürütme komitesine sunmaktadır. Komite, ayrıca yürütme komitesine karĢı sorumluluk taĢımaktadır.

d. Enfeksiyonu Kontrol Komitesi

Bu komite enfeksiyon konusunda gereken bütün önlemleri almak ve gerekli denetimleri yapmak için kurulmuĢtur. Hastane içindeki enfeksiyonların araĢtırılması, kontrolü ve önlenmesi sorumluluğunu yüklenmiĢtir ve bu amaçla hastane çapında etkili ve aktif bir "enfeksiyon kontrol programı" yürütmektedir. Çünkü yüksek enfeksiyon oranı hastanenin kötü yönetilmesinin bir belirtisidir. Bunlardan baĢka komitenin görevleri arasında; hastanede görülen salgın hastalıkları ilgili yerlere bildirme, ameliyathanelerde ve steril olması gereken servislerde kurallara uyulmasını sağlama ve sterilizasyon ve enfeksiyon ile ilgili kararların uygulanmasını izleme ve kontrol etme sayılabilir. Enfeksiyonu kontrol komitesi patoloji bölümünün yardımıyla hastanede bulunan hastalara ve personele geçen enfeksiyonların incelenmesi ve enfeksiyondan korunma politikalarının oluĢturulmasını da hedeflemiĢtir.

Enfeksiyonu kontrol komitesi tarafından oluĢturulan koruma politikaları ise Ģunlardır (Çatalca, 1995):

Enfeksiyonun tanımlanmasında bütün personeli eğitme,

Enfekte olmuĢ bütün vakaların kayıtlarını yeniden gözden geçirme, Enfeksiyonun nedenlerini ve kaynaklarını izleme ve değerlendirme,

Antibiyotik kullanımını kontrol etme,

Ġzolasyon teçhizatına ve tekniğine iyi bakım hizmeti verme,

Mikrobiyolojik incelemeler için laboratuvar teçhizatını hazır bulundurma, Hastanenin enfeksiyon yayan alanlarının genel temizliğine önem verme Ameliyathane, acil ve genel bekleme odaları, yeni doğmuĢ bebek odaları,

morg, çamaĢırhane, mutfak, tuvalet ve banyolarda gerekli sterilizasyonu sağlama,

82 Ameliyathane ve diğer yerleri iyi havalandırma,

ÇamaĢırhaneyi kontrol etme,

Diyet ve yiyeceklerle ilgili prosedürler oluĢturma,

BulaĢık yıkama iĢini denetleme ve kirli aletleri dezenfekte etmedir.

Komite üyeleri arasında hekimler, hemĢireler, mikrobiyologlar ve yönetimden kiĢiler bulunmaktadır. Eğer hastane büyük ise komitede en az beĢ üye olmalıdır, hastane büyük değilse bir hemĢire veya bir epidemiyolojist bu iĢi yürütmede yeterli olabilmektedir. En az ayda iki kere toplanan komite aldığı kararları yürütme komitesine ve hastane müdürüne rapor halinde sunmaktadır. Ayrıca yönetim kuruluna önerilerde de bulunmaktadır.

e. Doku Komitesi

Hastanenin cerrahi faaliyetlerini ve politikalarını periyodik olarak gözden geçiren ve değerlendiren bir komitedir. Komitenin amacı, cerrahi faaliyetlerde kalite standartlarının korunması ve gereksiz cerrahi müdahalelerin önlenmesidir. Gereksiz ameliyatların önlenmesi hastane masraflarını da azaltmaktadır. Ayrıca, yapılan her ameliyat maliyeti nedeniyle hastane karlılığını da azaltmaktadır.

Bu komite, ilgili servislerde hangi vakalara cerrahi müdahale yapılacağını ve ne tür yöntemler kullanılacağını bildiren raporlar istemekte ve bu konuda hastane için standartlar oluĢturmaktadır. Standartlar oluĢturulduktan sonra komite ameliyatlardan alınan doku parçalarını inceleyerek hastalığın klinik tanısı ile yapılan müdahale arasında uygunluk olup olmadığını araĢtırmaktadır. Böylece, belirlenen standartlara uyulup uyulmadığı izlenmektedir. Standartlara uymayan hekimler veya klinikler ikaz edilmektedir. Burada amaç ameliyatların hastanede, belirlenen standartlara uygun olarak yapılmasını sağlamaktır.

Komite üyeleri operatörler, pediatristler, jinekologlar ve patologlar arasından seçilmektedir. BaĢhekimin de bulunduğu komitede üyeler genellikle yürütme komitesi veya personel Ģefi tarafından atanmaktadır. Komitenin sekreterliğini tıbbi sekreter veya tıbbi kayıtlar sorumlusu yürütmektedir.

83 Komite en az ayda bir kere toplanmakta ve raporunu yürütme komitesine göndermektedir.

f. Ġlaç Kullanımını Değerleme Komitesi

Komite gereksiz ilaç kullanımını önlemek ve hastanede kullanılacak ilaçların seçimine, sağlanmasına, dağıtımına ve kullanımına iliĢkin politikaların belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla kurulmuĢtur. Ġlaç kullanımını değerleme komitesinin görevleri arasında:

Ġlaçların emniyetli kullanımını sağlamak, Reçete yazımlarını incelemek,

Uygun ilaç kullanımı konusunda politikalar önermek, Hastanede kullanılması kabul edilen ilaçları listelemek,

Hastanenin depolarında bulundurulması gereken ilaçlar hakkında görüĢ bildirmek,

Aynı fonksiyonu gören ilaçların satın alınmasını önlemek, Personeli ilaç konusunda eğitmek,

Kliniklere ilaç dağıtımı konusunda çıkan sorunları incelemek ve çözüm önerileri getirmek,

Hastaların ilaca olan reaksiyonları konusunda hazırlanan raporları incelemek

gibi konular bulunmaktadır. Komite üyeleri hekimlerden ve eczacılardan oluĢmakta, komite baĢkanlığını hekimlerden biri yapmakta ve komite sekreterliğini ise eczacılık müdürü veya baĢ eczacı üstlenmektedir. Komitede beĢ üyenin bulunması yeterli olmaktadır. Komite toplantılarını yılda iki kere yapmaktadır.

g. Kan Kullanımını Değerleme Komitesi

Bu komite kan nakillerinin uygunluğunu ve nakil yapılan hastanın durumunu değerleme ve kan kullanımı ve dağıtımı ile ilgili prosedür ve politikaları geliĢtirme amacıyla kurulmuĢtur. Kan kullanımını değerleme komitesinin görevleri:

Kan nakillerinden doğan reaksiyonları incelemek,

84 Kan nakillerinde görülen reaksiyonların kayıtlarını gözden geçirmek,

Kan nakilleri konusunda personeli eğitmek,

Genel kabul görmüĢ laboratuvar prosedürlerini tetkik etmektir.

Komite üç ayda bir toplantı yapmakta ve önerilerini patolojistlere, jinekologlara, cerrahlara ve anestezistlere sunmaktadır. Ayrıca komite tıbbi denetim komitesinin altında çalıĢmakta olduğundan dolayı bu komiteye karĢı da sorumluluk taĢımakta ve raporlarını bu komiteye vermektedir.

Komite kana ihtiyaç duyan her klinik ile devamlı haberleĢmekte ve gerektiğinde bu kliniklere öneriler vermektedir. Kan Bankası da bu komiteye bağlı olanak çalıĢmaktadır.

h. Klinik Toplantıları

Klinik toplantılarının doğrudan hasta bakımı ile ilgisi olmamasına rağmen sonuçta hasta bakımını etkilediği göz önüne alınarak tıbbi komiteler arasına konulması uygun bulunmuĢtur. Bu toplantılar tıbbi personel ve klinikler arasındaki iliĢkileri koparmamak için yapılmaktadır. Toplantılarda tıbbi personelin sorunları ele alınmakta ve hekimler arasında çıkan anlaĢmazlıklar çözümlenmektedir. Ayrıca departmanların birbirleriyle olan iliĢkileri de güçlendirilmektedir.

Amerika ve Kanada gibi geliĢmiĢ ülkelerde bu toplantıların ayda bir yapılması hastaneleri denetleyen hastane dıĢı kurumlar tarafından zorunlu görülmüĢtür. Bu toplantılar hastalara verilen bakımın kalitesini ve uygunluğunu izleme ve değerlendirme açısından da önemlidir. Toplantılarda hasta bakımı ile ilgili gerekli faaliyetler, öneriler ve kararlar tutanaklara kayıt edilmektedir. Bu açıdan hasta bakımıyla ilgili kaliteyi izlemek ve değerlendirmek sorumluluğunu yüklenmiĢ klinik Ģefleri için de toplantılar ayrı bir önem taĢımaktadır. Toplantılara klinik Ģefleri de katılmakta ve bu toplantılarda kendi kliniğine de yatan hastalara verilen bakımla ilgili sorunları, kliniğin ihtiyaçlarını dile getirme olanağını da bulmaktadır.

Tıbbi hizmetlerle ilgili komiteleri açıkladıktan sonra, direkt olarak tıbbi hizmetlerle ilgili olmayan, fakat o hizmetlerin yürütülmesine yardımcı olan ve

85 gerektiğinde onları denetleyen komiteleri açıklamakta yarar vardır. Bu komiteler de tıbbi hizmetlerle ilgili komiteler gibi zorunlu tutulmuĢ komitelerdendir.