Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

TÜBİTAK 1963 yılında, Türkiye’de planlı ekonomi döneminin başlangıcında kurulmuştur. Kurumun temel görevleri, özellikle doğa bilimlerinde temel ve uygulamalı akademik araştırmaları desteklemek ve genç araştırmacıları teşvik etmek, özendirmektir (TÜBİTAK, 2012a). TÜBİTAK’a bağlı enstitüler Türkiye’deki çeşitli şehirlerde araştırma ve teknoloji geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri yürütmektedir. Bu enstitülerin

temel görevi, kamuya ve özel sektör kuruluşlarına pozitif bilimler alanında, temel ve uygulamalı araştırma yapmaktır. Projelerin pek çoğu üniversitelerle işbirliği halinde yürütülmektedir. Ayrıca fonksiyon bakımından Ar-Ge faaliyetlerine kolaylık sağlayan birimler bulunmaktadır. Bu kapsamda TÜBİTAK’a bağlı bu kuruluşlar aşağıda verilmiştir (TÜBİTAK, 2012b).

- Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM)

- Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (TÜBİTAK BİLGEM),

- Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (TÜBİTAK SAGE), - Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY),

- Ulusal Metroloji Enstitüsü (TÜBİTAK UME),

- Türk Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜBİTAK TÜSSİDE), - TEKSEB ve TEKNOPARK,

- Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (TÜBİTAK ULAKBİM), - Bursa Test ve Analiz Laboratuvarı (TÜBİTAK BUTAL) ve - TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TÜBİTAK TUG)’dir.

Bu kapsamda, TÜBİTAK bünyesinde bulunan Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu ve bazı birimlere aşağıda yer verilmiştir.

2.1.1.1.Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK)

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu, Başbakanın başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Gümrük ve Ticaret, Maliye, Milli Eğitim, Milli Savunma, Sağlık, Orman ve Su İşleri Bakanları ile YÖK

Başkanı, Hazine Müsteşarı, Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı, Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı, TAEK Başkanı, TÜBİTAK Başkanı ile bir yardımcısı, TRT Genel Müdürü, TOBB Başkanı ve YÖK’ün belirlediği bir üniversitenin seçeceği bir üyeden oluşur. Bu kapsamda kurulun temel amacı; Türk bilim politikalarının yürütülmesi, uzun vadeli bilim ve teknoloji politikalarının tespitinde hükümete yardımcı olunması, hedeflerin saptanması, plan ve programların hazırlanması, kamu kuruluşlarının görevlendirilmesi, özel kuruluşlarla işbirliği sağlanması, gerekli yasa ve mevzuatın hazırlanması, araştırıcı insan gücünün yetiştirilmesinin sağlanması, araştırma merkezlerinin kurulması için tedbirler alınması, araştırma alanlarının tespit edilmesi ve koordinasyonunun sağlanması olarak belirlenmiştir. BTYK toplantıları 2004 yılından bu yana geniş katılımlı olarak 120’ye yakın kamu, üniversite ve özel sektör üst düzey temsilcisinin katılımıyla gerçekleştirilmektedir (TÜBİTAK, 2012c).

2.1.1.2.Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM)

ULAKBİM, 1996 yılında TÜBİTAK'a bağlı bir enstitü olarak kurulmuştur. Kurumun amacı, Türkiye’de tüm akademik kurumları birbirine ve küresel araştırma ağlarına bağlayan Ulusal Akademik Ağ alt yapısını işletmekte ve bu ağ üzerinden yeni ağ servisleri sunarak, bir yandan ağ için araştırma geliştirme yapmak, diğer yandan araştırmacıların ağı Ar-Ge yapmak için kullanmalarını sağlamaktadır. Ayrıca, Türkiye’deki en zengin bilimsel basılı ve elektronik bilgi kaynaklarına sahip olan Cahit Arf Bilgi Merkezi aracılığı ile ülke çapında yaygın bilgi ve belge erişim hizmetleri sunmaktadır (ULAKBİM, 2012a).

Bu kapsamda ULAKBİM’in misyonu; üniversiteler ve araştırma kurumları arasında araştırma ve eğitim amaçlı ağlar kurmak, işletmek, bu ağların yurt içi ve yurt dışındaki ağlarla bağlantısını sağlamak, bilgi üretimine yardımcı olacak nitelikte bilgi teknolojileri desteği sağlamak ve bu ağ üzerinden ve/veya geleneksel yollarla ülkemizdeki bilimsel bilgi üretimine yardımcı olacak şekilde akademik bilgi ve belge hizmetleri sunmak ve ülkenin bilgi birkimini yansıtacak bilgi ürünleri geliştirmektir. (ULAKBİM, 2012b).

2.1.1.3.Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME)

Daha önceki ismi Milli Fizik ve Teknik Ölçme Standartları Merkezi olan enstitü, 11 Ocak 1992’de TÜBİTAK Bilim Kurulu kararıyla Marmara Araştırma Merkezi bünyesinde Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) statüsüne dönüştürülmüş ve faaliyetlerine devam etmiştir. 1 Ocak 1997 tarihinde UME TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden ayrılmış ve doğrudan TÜBİTAK Başkanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerini yürütmeye başlamıştır. Bu kapsamda ülke kalkınma hedeflerine ve ekonomik gelişmelere paralel olarak UME’ de metroloji ile ilgili yatırımlara devam edilmesi kararlaştırılmıştır (TÜBİTAK UME, 2012).

UME’nin temel görevi; ulusal ölçüm standartlarını oluşturmak ve uluslararası izlenebilirliğini sağlamak, ülkemizde yapılan ölçümleri güvence altına almak, Türkiye’nin bilimsel ve teknolojik gelişimine katkıda bulunmak, ölçüm teknikleri, kalibrasyon yöntemleri ve temel metroloji alanlarında uluslararası düzeyde araştırma ve geliştirme çalışmalarına katılmak, yeni ölçüm teknikleri geliştirmek, metroloji konusunda uluslararası kuruluşlar nezdinde Türkiye’yi temsil etmek, Türk endüstriyel ürünlerinin kalitesini artırmak için gerekli Ulusal Metroloji Sistemi’nin kurulmasına katkıda bulunmak ve uluslararası ticarette karşılaşılan teknik engellerin aşılmasında sanayimize gerekli teknik desteği sağlamaktır. Enstitü, bugünkü yapısı itibariyle Fizik, Elektrik, Mekanik, Kimyasal ve Biometroloji alanında ölçümleri gerçekleştiren beş (5) gruptan oluşmaktadır. TÜBİTAK UME, yapmakta olduğu yeni yatırımlarla ülkemizde yoğun olarak kullanılan kimyasal, çevre, biyo-metroloji ve çevresel deneyler (titreşim, sıcaklık, nem, basınç, güneş enerjisi panelleri ile ilgili deneyler vb) alanında alanda ölçümlerin izlenebilirliklerini, uluslararası ölçüm sistemine entegrasyonunu sağlamayı ve uluslararası düzeyde söz sahibi bir kurum haline gelmiştir. TÜBİTAK UME ve Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK), 2009 yılında imzaladıkları bir protokolle, kalibrasyon ve deney laboratuvarlarının akreditasyonu ve bu laboratuvarlarda yapılan ölçümlerin izlenebilir sağlanması konusunda işbirliği yapmaktadır (TÜBİTAK UME, 2012).