Türkiye şartlarında kurulmuş firmalar için karşılaştırma

Türkiye şartlarında kurulmuş firmalar için hazırlanan karşılaştırma tablosu ile analizi yapılan ülkelerde imalat kalemine göre saatlik giderin ne olduğu ile bu giderlerin ülkelere göre değişmesinin nedenleri detaylı bir şekilde ortaya konmuştur. Türkiye şartlarında kurulmuş bir firma için karşılaştırma tabloları hazırlanırken makinelerin Türkiye şartlarında temin edildiği, bu makinelerin için anapara değeri dışında yapılan dolaylı veya doğrudan giderlerden olan yatırım faizi, vergi, sigorta ve depolama giderlerininde yine bu ülkenin şartlarına göre hesaplanması gerekliliği ortaya konmuştur. Bu kalemlerle ilgili Türkiye şartlarından bu ülke şartlarına dönüşüm için gerekli olan katsayılarda bu çerçevede “1” alınmıştır. Yakıt fiyatları, tamir ve bakım işlerinde kullanılan hidrolik yağ fiyatları ve operatör ücretleri bu ülkeler için tespit edilmiş bu fiyatların Türkiye fiyatlarına oranlanmasıyla belli katsayılara ulaşılmıştır. Bu katsayılar Çizelge 5.24’te gösterilmiştir. Bu katsayılar yardımıyla Türkiye verilerinden ilgili ülke şartlarına dönüşümler yapılmıştır. 5.20. nolu çizelgede 6 farklı imalat türüne göre saatlik giderlerin Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Hollanda ve Suudi Arabistan’da ne mertebelerde olduğu ortaya konmuştur. Bu çizelge aracılığıyla çok kritik sonuçlar ortaya konmuştur. İlgili çizelge incelendiğinde sondaj imalatında en yüksek saatlik giderin ABD’de, en düşük saatlik giderin ise Türkiye’de olduğu görülmektedir. Bunun en önemli nedeni Amerika Birleşik Devletleri’nde operatör giderlerinin diğer ülkelerin hepsinden yüksek olması ve sondaj imalatında operatör gideri kaleminin payının % 31 ile ilk sırada yer almasıdır. Sondaj imalatında saatlik gider olarak Türkiye’nin en düşük seviyede

kalması da operatör gider kaleminin toplam giderler içerisinde ki payının yüksek olmasıdır. Operatör ücreti olarak Türkiye’ye diğer ülkelerden daha yakın olan Rusya saatlik giderlerde Türkiye’den sonra en düşük tutarlara sahiptir.

Fore kazık imalatında en yüksek saatlik giderin ABD’de, en düşük saatlik giderin ise Suudi Arabistan’da olduğu görülmektedir. Fore kazık imalatında yakıt gideri kaleminin payı % 32, operatör giderinin payı % 27 olurken, diğer önemli gider kalemini ise % 13’lük bir değerle sigorta, depolama, faiz ve vergi gideri oluşturmaktadır. Yakıt giderinin imalattaki payının yüksek olması ile yakıt fiyatının diğer ülkelerin fiyatlarına göre düşük olduğu Suudi Arabistan, fore kazık imalatı için en düşük saatlik giderin olduğu ülke konumunda bulunmaktadır. İkinci önemli gider kalemi olan operatör giderinin tüm fore kazık giderleri içerisinde yüksek payı, Amerika Birleşik Devletlerinin fore kazık imalatı için en pahalı saatlik ücrete sahip ülke yapmıştır. Fore kazık imalatında, Türkiye saatlik gideri ilk sırada yer alan ABD’ye oldukça yakındır. Bunun asıl nedeni yakıt fiyatının en yüksek olduğu ülkenin Türkiye olmasıdır.

Jet grout imalatında en yüksek saatlik giderin Hollanda’da, en düşük saatlik giderin ise Suudi Arabistan’da olduğu görülmektedir. Jet grout imalatında yakıt gideri kaleminin payı % 52, operatör giderinin payı % 15 olurken, diğer önemli gider kalemini ise % 14’ lük bir değerle amortisman gideri oluşturmaktadır. Yakıt giderinin imalattaki payının yüksek olması ile yakıt fiyatının diğer ülkelerin fiyatlarına göre düşük olduğu Suudi Arabistan, jet grout imalatı için en düşük saatlik giderin olduğu ülke konumunda bulunmaktadır. İkinci önemli gider kalemi olan operatör giderinin, jet grout giderleri içerisinde ortalama payı Hollanda’yı jet grout imalatı için en pahalı saatlik ücrete sahip ülke yapmıştır. Şayet operatör giderinin tüm giderler içerisindeki payı biraz daha yüksek olsaydı, jet grout imalatında saatlik gideri en fazla olan ikinci ülke olan Amerika Birleşik Devletleri ilk sıraya yerleşebilirdi.

Mini kazık imalatında en yüksek saatlik giderin Türkiye’de, en düşük saatlik giderin ise Suudi Arabistan’da olduğu görülmektedir. Mini kazık imalatında yakıt gideri kaleminin payı % 60, operatör giderinin payı % 12 olurken, amortisman %12’ lik değerle üçüncü sırada yer almaktadır. Yakıt giderinin imalattaki payının çok yüksek olması, yakıt fiyatının diğer ülkelerin fiyatlarına göre düşük olduğu Suudi Arabistan ile yakıt fiyatının diğer ülkelere göre yüksek olduğu Türkiye’yi en düşük ve en

yüksek mini kazık saatlik giderlerinin olduğu ülkaler yapmaktadır. Türkiye’de yapılan mini kazıklarda 64 €/sa’ lik gider oluşurken, Suudi Arabistan’da aynı şartlarda bu gider saatlik olarak 38,7 € mertebelerine inmektedir. Nerdeyse yarı yarıya olan bu değişim gider kalemlerinin tüm giderler içerisindeki payının önemini birkez daha ortaya koymaktadır. Hollanda yakıt fiyatı olarak Türkiye’ye en yakın ülke konumundadır. Mini kazık imalatında yakıt giderinin payının bu kadar yüksek olması, Hollanda’yı mini kazık imalatında en fazla saatlik gidere sahip ikinci ülke konumuna taşımıştır.

Enjeksiyon imalatında en yüksek saatlik giderin ABD’de, en düşük saatlik giderin ise Türkiye’de olduğu görülmektedir. Enjeksiyon imalatında amortisman gideri kaleminin payı % 30, operatör giderinin payı % 25 olurken, yakıt gideri %22’ lik değerle üçüncü sırada yer almaktadır. Amortisman gideri bütün ülkalerde sabit alındığı için, gider kalemleri içerisinde ikinci sırada yer alan operatör gideri ve üçüncü sırada yer alan yakıt giderleri önem teşkil etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde operatör giderlerinin diğer ülkelerin hepsinden yüksek olması ve enjeksiyon imalatında operatör gideri kaleminin payının önemi, bu ülkenin ilk sırada yer almasına neden olmuştur.Operatör giderlerinin diğer ülkelere göre en düşük olduğu Türkiye’de bu noktada enjeksiyon imalatında saatlik giderin en az olduğu ülke olmuştur. Operatör ücreti olarak Türkiye’ye diğer ülkelerden daha yakın olan Rusya enjeksiyon imalatı saatlik giderlerinde Türkiye’den sonra en düşük gidere sahip ülke olmuştur.Sondaj imalatında da benzer bir durum ortaya çıkmıştır.

Taş kolon imalatında en yüksek saatlik giderin Hollanda’da, en düşük saatlik giderin ise Suudi Arabistan’da olduğu çizelge 5.20 ‘de görülmektedir. Taş kolon imalatında yakıt gideri kaleminin payı % 40, amortisman giderinin payı % 23 olurken, diğer önemli gider kalemini ise % 16’ lık bir değerle sigorta, depolama, faiz ve vergi gideri oluşturmaktadır. Yakıt giderinin imalattaki payının yüksek olması ile yakıt fiyatının diğer ülkelerin fiyatlarına göre düşük olduğu Suudi Arabistanı, taş kolon imalatı için en düşük saatlik giderin olduğu ülke konumuna taşımıştır. İkinci önemli gider kalemi olan amortisman gideri bütün ülkelerde aynı alındığı için herhangi bir etki teşkil etmemektedir. Amortisman giderinden sonra gelen faiz, depolama, vergi ve sigorta gideri kalemi Hollanda’yı taş kolon imalatı için en pahalı saatlik ücrete sahip ülke yapmıştır. Şayet operatör giderinin tüm giderler içerisindeki payı biraz daha yüksek olsaydı, taş kolon imalatında saatlik gideri en fazla olan ikinci ülke olan Amerika

Birleşik Devletleri ilk sıraya yerleşebilirdi. Yakıt giderinin bütün giderler içerisindeki payının biraz daha yüksek olması durumunda ise saatlik gider olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin hemen ardında yer alan Türkiye taş kolon imalatında en pahalı ülke olabilirdi.

Ülkeler arasında yapılan bu karşılaştırmaların temelini ilgili imalatta yer alan gider kalemlerinin birbirleri içerisindeki ağırlıkça yüzdeleri teşkil etmektedir. Ağırlıkça yüzdelerin yüksek olması bu gider kaleminin en düşük ve en yüksek olduğu ülkeleri ön plana çıkarmaktadır. Karşılaştırma tabloları ile ilgili yorumlar yapılırken çizelge

5.20 ve çizelge 5.21’ den yararlanılmalıdır. İki çizelgenin efektif kullanılmasıyla

Çizelge 5.20 : Türkiye şartlarına göre saatlik üretim giderleri. ŞANTİYELER/ GİDER KALEMLERİ ÜLKE DETAYLARI SONDAJ ŞANTİYELERİ FORE KAZIK ŞANTİYELERİ JET GROUT ŞANTİYELERİ MİNİ KAZIK ŞANTİYELERİ ENJEKSİYON ŞANTİYELERİ TAŞ KOLON ŞANTİYELERİ AMORTİSMAN GİDERİ

TÜRKİYE 4,7 €/sa 33,0 €/sa 11,6 €/sa 7,8 €/sa 8,2 €/sa 24,6 €/sa ABD 4,7 €/sa 33,0 €/sa 11,6 €/sa 7,8 €/sa 8,2 €/sa 24,6 €/sa RUSYA 4,7 €/sa 33,0 €/sa 11,6 €/sa 7,8 €/sa 8,2 €/sa 24,6 €/sa HOLLANDA 4,7 €/sa 33,0 €/sa 11,6 €/sa 7,8 €/sa 8,2 €/sa 24,6 €/sa ARABİSTAN 4,7 €/sa 33,0 €/sa 11,6 €/sa 7,8 €/sa 8,2 €/sa 24,6 €/sa FAİZ+ SİGORTA+

VERGİ+ DEPOLAMA

GİDERİ

TÜRKİYE 2,6 €/sa 15,4 €/sa 6,7 €/sa 4,0 €/sa 3,4 €/sa 16,8 €/sa ABD 2,6 €/sa 15,4 €/sa 6,7 €/sa 4,0 €/sa 3,4 €/sa 16,8 €/sa RUSYA 2,6 €/sa 15,4 €/sa 6,7 €/sa 4,0 €/sa 3,4 €/sa 16,8 €/sa HOLLANDA 2,6 €/sa 15,4 €/sa 6,7 €/sa 4,0 €/sa 3,4 €/sa 16,8 €/sa ARABİSTAN 2,6 €/sa 15,4 €/sa 6,7 €/sa 4,0 €/sa 3,4 €/sa 16,8 €/sa

YAKIT GİDERİ

TÜRKİYE 5,1 €/sa 37,7 €/sa 44,2 €/sa 38,4 €/sa 6,0 €/sa 43,2 €/sa ABD 2,7 €/sa 19,6 €/sa 23,0 €/sa 19,9 €/sa 3,1 €/sa 22,4 €/sa RUSYA 1,9 €/sa 13,7 €/sa 16,0 €/sa 13,9 €/sa 2,2 €/sa 15,6 €/sa HOLLANDA 3,9 €/sa 28,7 €/sa 33,6 €/sa 29,2 €/sa 4,6 €/sa 32,8 €/sa ARABİSTAN 0,3 €/sa 1,9 €/sa 2,2 €/sa 1,9 €/sa 0,3 €/sa 2,2 €/sa

TAMİR+YEDEK PARÇA GİDERİ

TÜRKİYE 1,7 €/sa 11,1 €/sa 5,1 €/sa 3,0 €/sa 0,8 €/sa 5,5 €/sa ABD 1,2 €/sa 7,8 €/sa 3,6 €/sa 2,1 €/sa 0,6 €/sa 3,9 €/sa RUSYA 1,5 €/sa 10,0 €/sa 4,6 €/sa 2,7 €/sa 0,7 €/sa 5,0 €/sa HOLLANDA 0,8 €/sa 5,6 €/sa 2,6 €/sa 1,5 €/sa 0,4 €/sa 2,8 €/sa ARABİSTAN 2,5 €/sa 16,7 €/sa 7,7 €/sa 4,5 €/sa 1,2 €/sa 8,3 €/sa

BAKIM GİDERİ

TÜRKİYE 1,8 €/sa 9,4 €/sa 4,2 €/sa 3,2 €/sa 2,2 €/sa 7,4 €/sa ABD 2,1 €/sa 10,7 €/sa 4,8 €/sa 3,6 €/sa 2,5 €/sa 8,4 €/sa RUSYA 1,0 €/sa 5,1 €/sa 2,3 €/sa 1,7 €/sa 1,2 €/sa 4,0 €/sa HOLLANDA 1,2 €/sa 6,1 €/sa 2,7 €/sa 2,1 €/sa 1,4 €/sa 4,8 €/sa ARABİSTAN 0,8 €/sa 4,2 €/sa 1,9 €/sa 1,4 €/sa 1,0 €/sa 3,3 €/sa

OPERATÖR GİDERİ

TÜRKİYE 7,1 €/sa 10,5 €/sa 13,1 €/sa 7,6 €/sa 6,8 €/sa 10,9 €/sa ABD 21,3 €/sa 31,5 €/sa 39,3 €/sa 22,8 €/sa 20,4 €/sa 32,7 €/sa RUSYA 14,2 €/sa 21,0 €/sa 26,2 €/sa 15,2 €/sa 13,6 €/sa 21,8 €/sa HOLLANDA 17,8 €/sa 26,3 €/sa 32,7 €/sa 19,0 €/sa 17,0 €/sa 27,2 €/sa ARABİSTAN 17,8 €/sa 26,3 €/sa 32,7 €/sa 19,0 €/sa 17,0 €/sa 27,2 €/sa

TOPLAM GİDER

TÜRKİYE 23,0 €/sa 117,1 €/sa 84,9 €/sa 64,0 €/sa 27,4 €/sa 108,3 €/sa

ABD 34,5 €/sa 118,0 €/sa 88,9 €/sa 60,3 €/sa 38,2 €/sa 108,8 €/sa

RUSYA 25,9 €/sa 98,1 €/sa 67,4 €/sa 45,3 €/sa 29,3 €/sa 87,8 €/sa

HOLLANDA 31,0 €/sa 115,0 €/sa 89,9 €/sa 63,6 €/sa 35,0 €/sa 109,0 €/sa

Çizelge 5.21 : Türkiye şartlarına göre gider kalemlerinin % leri. ŞANTİYELER/ GİDER KALEMLERİ ÜLKE DETAYLARI SONDAJ ŞANTİYELERİ FORE KAZIK ŞANTİYELERİ JET GROUT ŞANTİYELERİ MİNİ KAZIK ŞANTİYELERİ ENJEKSİYON ŞANTİYELERİ TAŞ KOLON ŞANTİYELERİ AMORTİSMAN GİDERİ TÜRKİYE 20% 28% 14% 12% 30% 23% ABD 14% 28% 13% 13% 21% 23% RUSYA 18% 34% 17% 17% 28% 28% HOLLANDA 15% 29% 13% 12% 23% 23% ARABİSTAN 16% 34% 18% 20% 26% 30% FAİZ+ SİGORTA+ VERGİ+ DEPOLAMA GİDERİ TÜRKİYE 11% 13% 8% 6% 12% 16% ABD 8% 13% 8% 7% 9% 15% RUSYA 10% 16% 10% 9% 12% 19% HOLLANDA 8% 13% 7% 6% 10% 15% ARABİSTAN 9% 16% 11% 10% 11% 20% YAKIT GİDERİ TÜRKİYE 22% 32% 52% 60% 22% 40% ABD 8% 17% 26% 33% 8% 21% RUSYA 7% 14% 24% 31% 7% 18% HOLLANDA 13% 25% 37% 46% 13% 30% ARABİSTAN 1% 2% 4% 5% 1% 3% TAMİR+YEDEK PARÇA GİDERİ TÜRKİYE 7% 9% 6% 5% 3% 5% ABD 3% 7% 4% 3% 1% 4% RUSYA 6% 10% 7% 6% 2% 6% HOLLANDA 3% 5% 3% 2% 1% 3% ARABİSTAN 9% 17% 12% 12% 4% 10% BAKIM GİDERİ TÜRKİYE 8% 8% 5% 5% 8% 7% ABD 6% 9% 5% 6% 7% 8% RUSYA 4% 5% 3% 4% 4% 5% HOLLANDA 4% 5% 3% 3% 4% 4% ARABİSTAN 3% 4% 3% 4% 3% 4% OPERATÖR GİDERİ TÜRKİYE 31% 9% 15% 12% 25% 10% ABD 62% 27% 44% 38% 53% 30% RUSYA 55% 21% 39% 34% 46% 25% HOLLANDA 57% 23% 36% 30% 49% 25% ARABİSTAN 62% 27% 52% 49% 55% 33%