TÜRK HALK MÜZİĞİ SOLFEJ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ Kİ- Kİ-TAPLARIN ÖZETLERİ

2.1. Türk Halk Müziği Repertuar Ve Solfej Dersleri 1 Kitap Adı: Türk Halk Müziği Repertuar ve Solfej Dersleri 1

Yazarlar: Yrd.Doç.Dr. Aşkın ÇELİK, Okt. Can DOĞAN, Öğr.Gör.

Mehmet Sait Halim GENÇOĞLU Editör: Aşkın ÇELİK

Yayın Koordinatörü: Yaşar HIZ

Genel Yayın Yönetmeni: Aydın ŞİMŞEK Kapak Tasarım: Esra YILDIZ

İç Tasarım: Mehmet Sait Halim GENÇOĞLU Sosyal Medya: Safacan YILDIZ

ISBN: 978-605-288-041-8

Yayın Yılı: Ekim 2017 / Birinci Basım Yayınevi: Gece Kitaplığı / Ankara

Türk halk müziği solfej eğitimi ve repertuvar kazanımına yönelik bu kitap toplam 99 sayfa, A4 boyutunda, karton kapak, saman kağıt ve spiral ciltlidir.

Kitabın önsöz bölümünde ülkemizde müzik eğitimi veren konserva-tuvar vb. kurumlarda reperkonserva-tuvar dersinin belli bir programa dahil olmadan ve ayrıca yöre kültürü hakkında bilgi verilmeden yürütüldüğünden, reper-tuvar dersi ile ilgili bu şekilde bir detaylı çalışma yapılmadığından ve bu sebeple bu kitabın alanında bir ilk olma özelliği taşıdığından bahsedilmiş-tir. Ayrıca sadece yörelerin türküleri değil, aynı zamanda yöre folklorunun diğer unsurları olan halk çalgıları, halk oyunları gibi önemli hususlara da yer verildiğinden söz edilmiştir (Çelik, Doğan ve Gençoğlu, 2017:1).

Kitabın giriş bölümünde halk müziğinde solfej ve repertuvar bilgisi hakkında bilgi verilmiş ve bu konuda yapılacak çalışmalara ihtiyaç duyul-duğu vurgulanmıştır. Bu kitap çalışmasının, lisans düzeyinde mesleki mü-zik eğitimi alan öğrencilerin THM ile ilgili çalışmalarda eserlerin yöresel kültürü hakkında bilgi sahibi olabilmeleri ve halk müziği ürünlerinin gele-neğe uygun, en nitelikli şekilde seslendirilmesine katkı sağlaması amacıyla hazırlandığı belirtilmiştir. Kitap içeriği hazırlanırken belli bir yöntem tes-pit edildiği ve türküler, ses genişliği, ölçü yapıları ve makam bilgileri dik-kate alınarak kolaydan zora doğru sıralandığı ve her eserin yöresine dair

bilgiler de eklenerek türkülerin kültürel menşei hakkında fikir verildiği be-lirtilmiştir. Kitabın başında bulunan “Bana Cevreyleyip Geyip Dokunma”

isimli türkü bilgilerinin sonunda Muzaffer SARISÖZEN’in hayatı ve halk müziği ile ilgili çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir.

Kitap, bölümlere ayrılmaksızın 40 türküden oluşmaktadır. Bu türküle-rin haricinde solfej çalışmalarına yönelik özgün yazılmış egzersiz ve etüt mahiyetinde çalışmalar bulunmamaktadır. Türküler; ses genişliği, usul ve makam bilgileri dikkate alınarak kolaydan zora doğru sıralanmıştır. Tür-külerde tür, ses genişliği, usul, makam ve yöre bilgileri ile türkü notası yer almaktadır. Kitapta 5’li, 6’lı, 7’li, 8’li, 9’lu, 10’lu ve 11’li ses geniş-liğine sahip türkü bulunmaktadır. Usul bilgisi ile ilgili 2/4, 3/4, 4/4, 6/4, 3/8, 6/8, 7/8, 8/8, 9/8, 10/8 ve 11/8’lik usulde türkü bulunmaktadır. Ayrıca içerisinde usulü değişen 5 türkü bulunmaktadır. Bu türküler 9/8-16/8’lik, 9/8-8/8-2/4-3/4’lük, 7/8-2/4’lük, 5/8-13/8’lik ve 14/4-4/4’lük usulde yer almaktadır. Kitapta hiç bir usulün kurlumu verilmemiştir. Türküler Türk halk müziği donanım işaretleri kullanılarak belirtilmiştir. Kitapta hüseyni, uşşak, çargah, segah, rast, saba, hüzzam, hicaz, hicazkar, karcığar, buselik ve ferahnüma makam dizisinde türkü bulunmaktadır. Bunların dışında 2 adet 2 makam içeren türkü bulunmaktadır. Bunlar hüseyni-hicaz ve hü-seyni-karcığar türkü olarak yer almaktadır. Ayrıca makam dizisinin altına Türk halk müziğinde karşılık gelen ayak hakkında bilgi verilmiştir. Tür-künün makam bilgilerinden sonra yöresi ve bu yörenin halk müziği kültü-rü hakkında bilgi verilmiştir. Kitapta Sivas, Şanlıurfa, Trabzon, Erzurum, Adana, Kars, Kastamonu, Amasya, Sinop, Eskişehir, Nevşehir, Bayburt, Samsun, Balıkesir, Kırıkkale, Iğdır, Tokat, Ordu, İzmir, Çorum, Diyarba-kır, Elazığ, Erzincan, Denizli, Giresun, Karadeniz, Kerkük ve Azerbaycan yöresine ait türkü bulunmaktadır. Son olarak türkünün notası verilmiştir.

Türkülerde orijinal TRT Türk halk müziği repertuvar notaları kullanılma-mış, bunun yerine ilgili türkülerin yeniden yazılmış notaları kullanılmıştır.

Tüm türkü notaları türkü sözleriyle birlikte yazılmıştır. Kitapta ilk yer alan

“Bana Cevreyleyip Geyip Dokunma” isimli türkünün notası bulunmamak-tadır. Bu durumun bir basım hatası olduğu düşünülmektedir.

Kitapta yer alan 40 türkü şu şekildedir:

Bana Cevreyleyip Geyip Dokunma Ilgıt Ilgıt Esen Seher Yelleri Kerpiç Duvar Yan Uçtu Üç Güzel Oturmuş İskambil Oynar Şeftali Ağaçları Kız Bahçende Gül Var mı?

Koyun Gelir Yata Yata Al Yeşil Dökün Anneler Siyt Osman Saray Saldırgan Şu Uzun Gecenin Gecesi Olsam Gafilen Gelirse Başına Bir İş Bahçada Yeşil Çınar

Gül Koydum Gül Tasına Bir Daracık Pencere

Ne Ötersin Dertli Dertli Yeşil Yaprak Arasında Kırmızı Gül Kalenin Dibinde Bir Taş Olaydım Gine Dertli Dertli İniliyorsun Çay Benim Çeşme Benim Başı Pare Pare Dumanlı Dağlar Ben Bir Yarin Bakışına Mailem Varıp Neylemeli Sılayı Gayrı Akşam Olur Garanlığa Galırsın Yörü Bire Çiçek Dağı Bülbüller Düğün Eyler Ceyranım Gel Gel

Değirmenin Bendine Özüne Özüm Gurban

Dost Bağında Açılıp Gül Ağ Elime Mor Kınalar Yaktılar Bağa Girdim Üzüme Salına Salına Suya Gidersin Sabahtan Erkenden Gelmiş Çeşmeye Yaylanın Soğuk Suyu Şapkamın Tereği Düz Gemiciler Kalkalım Bugün Beni Bir Güzel Gördüm Uca Dağların Başında Boz Tepenin Başında Tutam Yar Elinden

2.2. Türk Halk Müziği Solfej – I Kitap Adı: Türk Halk Müziği Solfej – I Yazar: Bülent KILIÇASLAN

Genel Yayın Yönetmeni: Gürsel YURTSEVEN Kapak: Murat ÇELİK

ISBN: 975-9152-18-5

Yayın Yılı: Mart 2007 / Birinci Basım Yayınevi: Nota Yayıncılık / İstanbul

Genel müzik ve Türk halk müziği teorik bilgileri ile solfej çalışmala-rını içeren bu kitap toplam 132 sayfa, A4 boyutunda, karton kapak, birinci hamur kağıt ve tutkal ciltlidir.

Kitabın önsöz bölümünde Türk halk müziğinin kulaktan kulağa aktarı-larak varlığını sürdürmesi, bu süreçte usta-çırak ilişkisi içerisinde öğretimi-nin devam etmesi ve iletişim ve toplumsal değişimin yavaş olması sebebiyle yapılan aktarımın dış kültürlerden etkilenmesinin büyük ölçüde önlendiğin-den söz edilmiştir. Ayrıca teknolojinin gelişmesiyle kültürler arası etkileşim ve kültürlerin birbiri üzerine baskısını artırdığından, bu süreçte Türk halk

müziğimizi çeşitli dış etkenlerden koruyarak gelecek kuşaklara aktarmadaki en sağlıklı yolun bu konu ile ilgili yazılı kaynakların geliştirilmesi gereklili-ğinden bahsedilmiştir. Yazar; 10 yıllık birikimini, müzik okulları, güzel sa-natlar liseleri, halk müziği koroları ve bağlama kursları öğrencileri için Türk halk müziği solfej metoduna dönüştürdüğünden, ve ayrıca bu aktarımın halk müziği sazlarını öğrenmek isteyenler için bir başlangıç kaynağı olarak öne-rilebileceğinden söz etmiştir. Son olarak bu kitapta; solfej eğitiminin basitten zora doğru verildiği, ilk bölümde müzikle ilgili tanımlar ve solfej eğitimi sü-recinde bilinmesi gereken kavramların yer aldığı, ikinci bölümde ana usuller, birleşik usuller ve karma usullerin birbiri ardına sıralandığı, bu sıralamanın öğrencinin konuyu çabuk kavrayabileceği bir düzen içinde verildiği, kitabın son bölümü ise, değişik usul ve makamlardan oluşan eserleri içerdiği bilgisi yer almaktadır (Kılıçaslan, 2007:3).

Kitap 3 bölümden oluşmaktadır.

1. BÖLÜM: Bu bölüm müzik, müzik için gerekli unsurlar, seslerin özellikleri, düzenlenişi, müzikte temel bilgiler, halk müziğinde kullanılan usuller, notaların dizekteki yerleri, nota ve sus değerleri başlıklarında ge-nel müzik bilgileri ile birlikte halk müziği, türkü, kullanılan sazlar, tavırlar, ağız kavramı, ozanların halk müziğine katkısı, halk müziği çalışmalarında sınıflandırma ve derleme çalışmaları başlıklarında Türk halk müziği ile il-gili teorik bilgileri içermektedir. 1. bölüm, içerdiği konulara göre ana ve alt başlıkları şu şekilde oluşturulmuştur: