Soner ALGI 1
HALK MÜZİĞİ BİLGİLERİ
4. SONUÇLAR ve ÖNERİLER 1. Sonuçlar
• Türkiye’de yazılmış THM solfej eğitimi ile ilgili sadece 5 kitap bu-lunmaktadır. Batı müziği solfej eğitimi ile ilgili yazılmış kitap sayısına bakıldığında THM solfej eğitimi ile ilgili yazılı kaynağın son derece ye-tersiz sayıda olduğu ortadadır. Dolayısıyla özellikle mesleki müzik eğiti-mi kurumlarında THM solfej eğitieğiti-mi ile ilgili aksaklıkların yaşanabileceği düşünülmektedir.
• Türkiye’de THM solfej eğitimi ile ilgili ilk kitap 2002 yılında tama-men tampere sisteme göre yazılmıştır. Sonrasında yaklaşık 5 yıllık arayla 3 kitap yayınlanmış ve son olarak 2018 yılında bir kitap yayınlanmıştır.
Ayrıca incelenen 5 kitabın yayın yeri sadece Ankara ve İstanbul olarak karşımıza çıkmaktadır.
• Kitaplardaki solfej çalışmaları en yüksek oranda hüseyni makamın-dadır. Hüseyni makamından sonra en çok kullanılandan en az kullanıla-na göre sırasıyla hicaz, rast, uşşak, kürdi, segah, karcığar, hicazkar, saba, hüzzam, nihavend, nikriz, evç ve çargah makamları karşımıza çıkmak-tadır. Kitaplarda bu makamların yer alması THM ezgilerimizde yine bu makamlardan fazlaca örnek bulunmasının doğal bir sonucudur.
• Kitaplardaki solfej çalışmaları en yüksek oranda 4/4’lük ölçü yapı-sındadır. 4/4’lük ölçü yapısından sonra en çok kullanılandan en az kulla-nılana göre sırasıyla 9/8, 2/4, 10/8, 5/8, 6/8, 8/8, 3/4, 12/8, 9/4, 3/8, 11/8, 9/16, 5/4, 4/8, 6/4, 13/8, 15/8, 9/2, 7/4, 20/8, 7/16, 14/8 ve 16/8’lik ölçü yapısında karşımıza çıkmaktadır.
• Kitaplardaki solfej çalışmaları en yüksek oranda 9’lu ses genişliğine sahiptir. 9’lu ses genişliğinden sonra en çok kullanılandan en az kullanı-lana göre sırasıyla 8’li, 7’li, 6’lı, 5’li, 10’lu, 11’li, 12’li, 4’lü ve 13’lü ses genişliğine sahip solfej çalışmaları yer almaktadır. Özellikle tiz perdeler-de oktav dışına çıkma duruma THM’nin karakteristik özelliklerinperdeler-dendir.
Dolayısıyla solfej kitaplarında da 9’lu, 10’lu, 11’li, 12’li ve 13’lü ses genişliğine sahip solfej çalışmalarına yer verildiği söylenebilir.
• Kitaplardaki solfej çalışmalarının bazılarında bulunsa da çoğunlu-ğunda solfejin makam dizisi, ölçü yapısı kurulumu, hız/tempo bilgili, ses genişliği bilgisi, referans alınacak karar sesi bilgisi gibi teorik bilgilere yer verilmediği görülmüştür. THM’nin uygulaması kadar teorisinin de bü-yük öneme sahip olduğu göz ardı edilemez.
• Kitaplardaki solfej çalışmalarıyla ilgili 1 kitap özgün, 2 kitap öz-gün-derleme ve 2 kitap derleme olarak karşımıza çıkmaktadır. THM’nde tüm yöreler göz önünde bulundurularak özgün solfej çalışmalarının hazır-lanmasıyla daha verimli bir eğitim süreci elde edilebileceği söylenebilir.
• Kitaplarda solfej çalışmalarına geçilmeden önce veya sonrasında Türk müziği makam dizileri, Türk müziği koma değerleri, THM makam dizileri, THM koma değerleri, THM ölçü yapısı, THM formları gibi ku-ramsal bilgilere bazı kitaplarda yer verilse de çoğunluğunda bulunma-maktadır. THM’nin daha derinlemesine bir eğitimi ve öğretiminde
4.2. Öneriler
• Türkiye’de yayımlanmış olan THM solfej eğitimi ile ilgili yazılı kaynakların oldukça yetersiz sayıda olması sebebiyle bu alana katkı sağ-layacak daha fazla nitelikli yayın üretilmesi gerektiği açık bir şekilde or-tadadır.
• THM ürünlerinin oldukça zengin bir makam ve ölçü yapısı olması sebebiyle hazırlanacak olan THM solfej eğitimi ile ilgili kaynakların da makam ve ölçü yapısı bakımından çeşitlilik göstermesi önerilmektedir.
• THM ürünlerinde tiz perdelerde özellikle oktavın 3’lü veya 4’lüsü-ne çıkılarak oluşan geniş bir ses sahası THM’nin karakteristik bir özelliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla THM solfej eğitimi ile ilgili hazırlanacak kaynaklarda da ses genişliği hususunda çeşitlilik göstermesi önerilmektedir.
• THM solfej eğitimi sürecinin daha farkında ve verimli geçmesi se-bebiyle THM solfej eğitimi ile ilgili hazırlanacak kaynaklardaki solfej ça-lışmalarında makam dizisinin ismi, ölçü yapısının kurulumu, hız/tempo bilgisi, ses genişliği bilgisi, referans alınacak karar sesi bilgisi gibi bazı teorik bilgilerin verilmesi önerilmektedir.
• THM solfej eğitimi sürecinde Türk müziği hakkında daha derinle-mesine bir kazanım elde etmek amacıyla solfej çalışmalarının yanı sıra Türk müziği makam dizileri ve koma değerleri, THM donanım işaretle-riyle yazılmış makam dizileri ve koma değerleri, THM ölçü yapısı, THM formları gibi bazı kuramsal bilgilerin verilmesinin büyük fayda sağlaya-cağı söylenebilir.
KAYNAKÇA
Algı, S., Apaydın, A. (2018). TRT Repertuvarında Bulunan Silifke Yöresine Ait Halk Müziği Ezgilerinin Müzikal - Edebi Analizi Ve Müzik Eğitiminde Kullanılabilirliği, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, Sayı:73 Baydan, T., Yüksel, G. (2018). TRT Repertuarına Kayıtlı Bergama
Türküleri-nin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, İdil Sanat ve Dil Dergisi, Cilt:7, Sayı:45
Çelik, A., Doğan, C., Gençoğlu, M.S.H. (2017). Türk Halk Müziği Repertuar ve Solfej Dersleri 1, Gece Kitaplığı, Ankara
Demir, S. (2013). Türk Halk Müziği Solfejine Giriş, Usar Yayıncılık: İstanbul Ergöz, H.S. (2008). Türk Müziği Nazariyatı ve Solfeji Derslerinde Metodoloji,
Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Cilt:1, Sayı:1
Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Akademi Yayıncılık:
Ankara
Kılıçaslan, B. (2007). Türk Halk Müziği Solfej – I, Nota Yayıncılık: İstanbul Kınık, M. (2011). Bir İletişim Aracı Olarak Türk Halk Müziği ve Türküler,
Erci-yes İletişim Dergisi Akademia, Cilt:2, Sayı:1
Sevgi, A., Tuğcular, E. (2002). Halk Ezgileriyle Solfej, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı Nota Yayınları: Ankara
Şahin, C., Yiğiter, M.E. (2018). Türk Halk Müziği Dizileriyle Solfej Eğitimi, Pegem Akademi: İstanbul
Şenel, S. (2018). Muzaffer Sarısözen Türk Halk Müziği ve Oyunları Hakkında Yazılar Röportajlar Anılar Ardından Yazılanlar Belgeler Notalar, Pelikan Basım Matbaa: İstanbul
Yener, S.(2006). Liseler İçin Müzik Lise 1 Ders Kitabı, Ilıcak Matbaacılık: İs-tanbul
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık: Ankara
Yılmaz, N. (1996). Türk Halk Müziğinin Kurucu Hocası Muzaffer Sarısözen, Minpa Matbaacılık: Ankara