SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER

Karşılıksız yararlanma suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun sistematiği içerisinde kişilere karşı suçlar bölümünde malvarlığına karşı suçlar arasında düzenlendiği için genel olarak bu suçla, kişilerin malvarlığı üzerindeki hakları korunmaktadır.168 _{Gerçekten de, karşılıksız yararlanma suçlarını oluşturan fiillerde,}

fail aslında paralı olan bir hizmetten karşılığını ödemeden yararlanmakta ve böylece başkasının zararına kendisi veya başkası için karşılıksız menfaat elde etmektedir.169

Böylece suçun mağdurunun malvarlığı değerlerinde bir azalma meydana gelmekte, bedel karşılığı sunduğu hizmetten elde edebileceği yararı bedelsiz olarak yararlanıldığı için elde edememekte ve malvarlığı aleyhine zarar oluşmaktadır. Malvarlığının sözlük anlamına bakıldığında; bir kişiye ait para ile ölçülebilen hakların bütünü tanımı karşımıza çıkmaktadır.170 _{Ceza hukuku anlamında ise}

malvarlığından anlaşılması gereken; ekonomik ve parasal bir değeri olan bir haklar ve borçlar yani hukuki ilişkiler bütünü ve ekonomik hiçbir değeri olmamasına rağmen sahibinde manevi değer oluşturan şeylerdir.171

Öğretideki bir görüşe göre; karşılıksız yararlanma suçunun malvarlığının yanında, sözleşmeden doğan yükümlülükleri korumak amacı taşıdığı ve sözleşmelere inancı sağladığı da söylenebilir.172 _{Gerçekten de karşılıksız yararlanma suçunu}

oluşturan fiiller bir hukuki ilişki ve iki taraflı bir sözleşmenin ihlali sonucu ortaya çıkan fiillerdir. Bundan hareketle bu suçlarda bedelin sonradan ödeneceği konusunda haklı bir beklenti uyandırıldığı ve bedel ödenmemekle bu beklenti boşa çıkarıldığı için korunan hukuki değerin sözleşmeye duyulan güven olduğu da söylenebilir.173

Yine öğretide karşılıksız yararlanma suçuyla korunan hukuki değerin madde metninde sayılan otomatlar aracılığıyla para karşılığı sunulan hizmetlerin, elektromanyetik dalgalarla para karşılığı olarak yapılan yayınların, abonelik esasına

168 _{Yılmaz/Apiş, s.1757; Esen, s.405; Evirgen; s.3439; Tezcan/Erdem/Önok, s.744; Yaşar/ Gökcan/}

Artuç, s.5294; Çetin, s.20.

169 _{Soyaslan Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 10. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2014, s.471.}

170 _{www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.01.2019).}

171 _{Hafızoğulları Zeki/Kurşun Günal, “Malvarlığına Karşı Suçların Ortak Genel Yapısı”, Turgut}

Akıntürk’e Armağan, Beta Yayıncılık, Ankara 2008, s.148.

172 _{Selçuk, s.39.}

göre yararlanılabilen elektrik enerjisi, su ve doğalgazın bedelleri ödenerek satın alınmasının sağlanmasının güvenceye alınmasına ilişkin ferdi-kamusal yarar olduğu da savunulmaktadır.174

163. maddenin birinci fıkrasında otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilen bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanma fiilinden bahsedilerek suçun kişilerin bedelli olarak sundukları hizmetin bedeli üzerindeki malvarlığına ilişkin haklar koruma altına alınmıştır.175 _{Zira bu fiille}

yapılan karşılıksız yararlanma halinde, otomatın sahibi veya işletmecisinin elde edeceği gelir engellenecek ve bu şekilde mağdur olan otomat sahibi veya işletmecisi ekonomik olarak zarara uğrayacaktır.176

163. maddenin ikinci fıkrasında telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanma fiilinde, yararlanma gerçekleştirildiğinde suç konusunun sahibinin veya zilyedinin daha fazla ödeme yapmasına neden olunmakta ve ekonomik açıdan o kişi zarara uğratılmaktadır.177 _{Bu nedenle bu fıkradaki suçta}

korunan hukuki değerin hem mülkiyet hem de zilyetlik üzerindeki haklar olduğu söylenebilir.178 _{Öğretideki bir görüşe göre ise de;}179 _{bu yayınlar abonelik sözleşmesi}

ile kişilere verildiğinden taraflar arasında bu sözleşmeler yapılmadan bu hizmetlerin alımı halinde ilgili şirketler ekonomik olarak zarara uğramakta, bu nedenle şirketler elde edebilecekleri bir kazancı kişilerin hukuka aykırı davranışları sebebiyle elde edememektedir. Şirketler malvarlıklarına ilişkin bu yoksun kılınan zararı sebepsiz zenginleşme davası yoluyla alabileceği düşünülse de haksız davranışta bulunan kişi ile şirket arasında çoğu zaman abonelik sözleşmesi bulunmadığından abonelik sözleşmesinin hukuki sorumluluk hükümlerinin uygulanması mümkün olmamaktadır. Bu nedenle bu fiiller ile ortaya çıkan ihlallerin özel hukuka ilişkin

174 _{Hafızoğulları/Özen, s.405.} 175 _{Yılmaz/Apiş, s.1757.} 176 _{Yaşar/Gökcan/Artuç, s.1764; Kaya, s.22.} 177 _{Bezci, s.54; Yaşar/Gökcan/Artuç, s.1764.} 178 _{Yılmaz/Apiş, s.1757.} 179 _{Kaya, s.24,26.}

yaptırımlar çerçevesinde önlenmesi sağlanamadığından bu fiiller kişilerin malvarlığı değerlerinin korunması amacıyla cezai yaptırım altına alınmıştır.

163. maddenin üçüncü fıkrasında abonelik esasına göre yararlanılabilen elektrik enerjisinin, suyun veya doğalgazın sahibinin rızası olmaksızın ve tüketim miktarının belirlenmesini engelleyecek şekilde tüketilmesi hali yaptırım altına alınarak, elektrik, su ve doğalgazdan bedel ödeyerek yararlanan kişilerin madde metninde sayılan enerjiler üzerindeki hakları korunma altına alınmıştır.180 _{Ayrıca bu}

fiillerin önceki kanun döneminde dahil olduğu hırsızlık suçlarındaki zilyedinin rızası olmaması şartına karşılık 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa eklenen 6352 sayılı yasayla bu fıkrayla beraber 'sahibinin rızası olmaksızın' ibaresinin eklenmesi, 'sahibinin' ibaresi açıkça kullanıldığı için bu fiillerle korunan hukuki değerin mülkiyet olduğu da savunulmaktadır.181 _{Gerçekten de, maddenin ikinci fıkrasında}

zilyedinin ve sahibinin ibaresi kullanılmasına rağmen üçüncü fıkrada sadece sahibinin ibaresinin kullanılması ve zilyedinin rızası bulunma şartının yeterli olduğu hırsızlık suçundan dönüştürüldüğü için bu fiilleri oluşturan karşılıksız yararlanma suçunda bedel ödeyerek yararlanan kişilerin bu enerjiler üzerindeki haklarının yanında mülkiyet hakkının da korunduğu söylenebilir.

III. SUÇUN MADDİ UNSURLARI