İlk insandan beri iletişim insan hayatının önemli bir parçası durumundadır. Geçmişten günümüze kadar iletişim kurmanın birçok yolu olmuştur. Değişen teknolojiyle birlikte en çok değişiklik olan alanlardan biri de iletişimdir. Eski çağlarda dumanla kurulan iletişimden günümüzdeki iletişime baktığımızda baş döndürücü bir değişimin ortasında olduğumuzu görmekteyiz. Bu değişimin fitilini ateşleyen en büyük faktör de şüphesiz ki internetin gelişimiyle hayatımıza giren sosyal medyadır. Sosyal medyanın bu kadar hayatımızın başrolünde olmasının nedenlerini etki gücüne bakarak anlamak mümkündür. Bu bağlamda sosyal medyanın özellikleri önemlidir.
Sosyal medyanın özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Mayfield, 2008: 5):
Katılım: İstekli olan herkesi katkı yapma ve geri bildirimde bulunmada cesaretlendirmektedir. Kullanıcıların kendilerine ait bir profil oluşturarak sosyal
medya hesabına katılım sağlaması mümkündür. Bununla birlikte buradaki katılım sosyal medya içerisindeki topluluklara katılımı da içine almaktadır. Olumlu ya da olumsuz bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş topluluklara katılım sağlanabilmektedir ve Türk hukuk sisteminde de bu toplulukların hedefleri göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmaktadır. Bu bağlamda katılım sağlamada içeriğin ve neden katılım sağlandığının bilinmesi önemlidir (Kırık, 2017: 94).
Açıklık: Platform üzerindeki servislerin çoğu geri bildirim ve katılıma açıktır. Oylama, yorum yapma ve bilgi paylaşımını teşvik etmekte, içeriği kullanmada genelde giriş engeli bulunmamaktadır. Sosyal medyayı ve burada yer alan içeriği isteyen herkes kullanabilmektedir. Açıklık ilkesi sonucunda bireylerin kısıtlama olmaksızın içeriğe ulaşabiliyor olması kişisel ve toplumsal değerlerin korunmasının önüne geçmektedir(Kırık, 2017: 96).
Karşılıklı Diyalog: İki yönlü bir iletişim ve etkileşim ortamı sağlamaktadır. Anında ya da çok kısa bir süre sonunda geri dönüş alınabilmektedir.
Topluluk: Topluluklar ortak ilgi alanları çerçevesinde bir araya gelirler. Topluluklara hitap etmek sosyal medya için önemlidir çünkü bu durum olumlu bir imaj oluşturma ve değer görme anlamı taşımaktadır (Kırık, 2017: 97).
Bağlantılı Olma: Sosyal medya sitelerinin birçoğu bağlantılı olma özelliklerini geliştirmekte ve diğer sitelere, kaynaklara ve kişilere link vererek trafik sağlamaktadırlar.
Michael Further sosyal medyayı 5C olarak tanımlamaktadır. Bunlar sohbet (Conversation), topluluk (Community), yorumlamak (Commenting), uyum - işbirliği (Collaboration) ve katkıdan (Contribution) oluşmaktadır (Further, 2009). Bu beş özellik Mayfield‟in de değinmiş olduğu özelliklerle örtüşmektedir.
Aydın, sosyal medyanın özelliklerini katılım, açıklık, konuşma, topluluk ve bağlantılı olmanın yanı sıra anında olma, küçük grup iletişimi, multimedya, uzamsızlık, zincirleme iletişim ve aşırı bilgi olarak sıralamaktadır (F. Aydın, 2015: 5-6).
Anında Olma: İletişimin anında gerçekleşiyor olması sosyal medyayı diğer kitle iletişim araçlarından ayıran özelliklerden biridir. Mesajların gönderilmesi ve geribildirim hemen sağlanabildiği için etkili iletişim gerçekleştirilebilmektedir.
Küçük Grup İletişimi: Grup oluşturularak sohbet etme imkânı sunmaktadır.
Multimedya: Sosyal medya platformlarında ses, resim ve video paylaşımı gerçekleştirilebildiğinden multimedya özelliğine sahiptir.
Uzamsızlık: Dünyanın her yerinden herkes, yer ve zamana bağlı kalmaksızın sosyal medya platformlarına üye olup iletişim kurabilmektedir.
Zincirleme İletişim: Sosyal medya platformlarında zincirleme bir iletişim söz konusudur. Kullanıcıların farklı kişilerin arkadaş listelerinde yer alması gibi.
Aşırı Bilgi: Kullanıcılar sosyal medyadan çok fazla bilgiye ulaşabilmektedir.
Ayrıca sosyal medya kendi içerisinde şu işlevlere de sahiptir (Brunty ve Helenek‟ten aktaran Kaya, 2015: 279):
Kimlik: Kullanıcılar isim, profil fotoğrafı, yaş, eğitim, meslek, memleket ve yaşadığı yer bilgileri gibi kendi demografik özellikleri ile kişisel beğeni ve hobilerine yer vererek karşı tarafa kendini tanıtan bilgiler ile özgün bir kimlik oluşturabilmektedir.
Konuşmalar: Sosyal medya araçlarında kullanıcıların birbirleriyle iletişim kurabilmesini sağlayan çeşitli konuşma yöntemleri mevcuttur. Bunlar arasında anında mesajlaşma, e-posta, video ve sesli konuşma ortamı gibi seçenekler yer almaktadır.
Paylaşım: Sosyal medyanın en büyük amaçlarından biri olan içerik paylaşımını; bireylerin kendi duygu, düşünce, fikir ve soruları ile diğer kullanıcılar tarafından paylaşılan beğendikleri video, fotoğraf ve bilgileri, kullandıkları sitenin desteklediği şekilde oluşturmaktadır.
Mevcudiyet: Bir kullanıcının diğer kullanıcılara karşı sosyal medya uygulamasının içinde yer aldığını gösteren üyelik bilgileri ile kullanılan uygulamanın
sağladığı o anki kullanım durumunu gösteren çevrim içi, çevrim dışı veya meşgul gibi özelliklerin yer almasıdır.
İlişkiler: Sosyal medya, kullanıcıların birbirleriyle çeşitli ortamlarda farklı şekilde ilişki kurmasına imkân tanımaktadır.
Tanınma: Bireyin sosyal medya ortamında diğer kişiler üzerinde oluşturduğu imajdır. Kişinin beğendiği sayfalar, paylaşımları, gündeme dair fikir ve düşünceleriyle ilgili içerik oluşturması, paylaşımlara yapmış olduğu yorumlar, kendisiyle ilgili eklediği bilgiler sosyal medyada tanınmasında rol oynamaktadır.
Gruplar: Kullanıcıların dahil olduğu topluluklar ile bağlantı kurduğu arkadaşları, takipçileri gibi kişilerle oluşturduğu gruplardır.
Sosyal medyayı diğer kitle iletişim araçlarından ayıran özellikler arasında şunlar gösterilebilir (Bonchek‟ten aktaran Gülnar ve Balcı, 2011:70):
Bireysel, grup ve çoklu iletişimin bir arada olabilmesi, Daha az maliyetli olması,
Küresel iletişim imkanı sunması,
Hızlı ve kolay bireylerarası iletişim sağlaması.
Sosyal medyanın bu özelliklerini dikkate aldığımızda büyük kitlelere kolayca ulaşabiliyor ve etkiyebiliyor olduğu görülmektedir. Bu açıdan sosyal medya sadece bireyler arasında iletişim kurma amacıyla kullanılmamakta artık satış, pazarlama, halkla ilişkiler, reklam, imaj geliştirme gibi amaçlara fazlasıyla hizmet etmekte, bu bağlamda da bu ortamları doğru bir şekilde kullanan şahıs, firma ve kurumlar başarılarını artırarak ayakta kalabilmektedirler.