Sosyal Beceri Ölçü Araçlarının Geliştirilmes

Araştırmada, sosyal beceri ölçü araçları geliştirilirken, okul ortamında teşekkür etme ve paylaşma becerilerinin gerçekleştirildiği durumlar uygulayıcı tarafından analiz edilmiş ve hangi durumlarda teşekkür edildiği ve paylaşıldığı belirlenmiştir. Analizi yapılan becerinin basamakları, yani her bir durum, ölçü aracının bildirimler bölümünü oluşturmuş ve daha sonra ölçüt belirlenmiştir. Becerilerin hangi ortamlarda değerlendirileceğinin yazılı olduğu uygulama ortamı ve becerilerin kullanılmasını sağlamak için deneğe söylenecek ya da yapılacak şeylerin yer aldığı durumlar sütunları ve “teşekkür eder / paylaşır” ya da “teşekkür etmez / paylaşmaz” sütunu eklenerek ölçü aracına son şekli verilmiştir. Her bildirim üç durumla değerlendirilmiştir.

3.3.3.1.1. Paylaşma Becerisi Ölçü Aracı (Ek-4.1)

Paylaşma becerisi ölçü aracı, deneklerin paylaşma becerisinde düzeylerini belirlemeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Paylaşma becerisi ölçü aracı, oyuncaklarını paylaşma, ihtiyacı olmayan bir eşyası istendiğinde o eşyayı paylaşma, yiyeceklerini paylaşma, bir eşyasına başkasının ihtiyacı olduğunu gördüğünde o eşyasını paylaşma, ortak kullanım araçlarını paylaşma, bir işi ortak bitirmesini gerektiren araçları paylaşma durumlarını ifade eden 6 bildirimden oluşmaktadır. Her bildirim üç durumla ölçülmüştür. Öğrenci, üç durumdan ikisine uygun davrandıysa, bildirimde ifade edilen davranışa sahip olduğu kabul edilmiştir. Ölçü aracı bildirimler, 2/3 oranının yer aldığı ölçüt sütunu, uygulama ortamı, paylaşma gereksinimi oluşturan durumlar ve yapar ve yapmaz sütunlarının bulunduğu değerlendirme sütunlarından oluşmaktadır.

3.3.3.1.2.Teşekkür Etme Becerisi Ölçü Aracı ( Ek-4.2)

Teşekkür etme becerisi ölçü aracı, deneklerin teşekkür etme becerisinde düzeylerini belirlemeye yönelik olarak hazırlanmıştır. Teşekkür etme becerisi ölçü aracı, zor durumda olduğunda birisi yardım ettiğinde teşekkür etme, yapamadığı bir işi yapmasına yardım edildiğinde teşekkür etme, yiyecek ikram edildiğinde teşekkür etme, ihtiyacı olan eşyaya sahip olan bir başkası bu eşyayı onunla paylaşınca teşekkür etme, hediye verildiğinde teşekkür etme, iltifat edildiğinde teşekkür etme durumlarını ifade eden altı bildirimden oluşmaktadır. Her bildirim üç durumla ölçülmüştür. Öğrenci, üç durumdan ikisine uygun davrandıysa, bildirimde ifade edilen davranışa sahip olduğu kabul edilmiştir. Ölçü aracı bildirimler, 2/3 oranının yer aldığı ölçüt sütunu, uygulama ortamı, teşekkür etme gereksinimi oluşturan durumlar ve yapar ve yapmaz sütunlarının bulunduğu değerlendirme sütunlarından oluşmaktadır.

3.3.3.1.3. Sosyal Beceri Ölçü Araçları Kullanma Yönergelerinin Geliştirilmesi (Ek-5)

Sosyal beceri ölçü araçlarının kullanılabilmesine yönelik olarak, teşekkür etme ve paylaşma becerisi ölçü aracı kullanma yönergeleri hazırlanmıştır.

Bu yönergelerde, ölçü aracının amacı, ölçü aracının amacına göre

kullanılacak araçlar, uygulama ortamı ve ölçü aracının uygulanması bölümleri yer almaktadır.

3.3.3.1.4. Sosyal Beceri Ölçü Araçları Kayıt Çizelgesinin Geliştirilmesi (Ek-6)

Deneklerin, teşekkür etme ve paylaşma becerisi ölçü aracındaki bildirimleri gerçekleştirme düzeylerini kaydetmek amacıyla, ölçü aracı kayıt çizelgeleri geliştirilmiştir.

Ölçü araçlarının kimlik bilgileri, bildirimler, ölçüt, uygulama ortamı, teşekkür etme ve paylaşma becerilerine gereksinim oluşturan durumlar bölümleri aynen alınmış, yanına birbirini izleyen üç oturumu simgeleyen sütunlar ve sonuç sütunu eklenerek kayıt çizelgeleri oluşturulmuştur.

3.3.3.1.5. Sosyal Beceri Ölçü Araçlarının Ön Uygulaması

Sosyal beceri ölçü araçlarının ön uygulaması, ölçü aracında yer alan her bildirimin teşekkür etme ve paylaşma becerilerini ifade edip etmediğini, kullanma yönergesinde yer alan açıklamaların net olup olmadığını ve kayıt çizelgesinin kullanımının rahat olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bunun için,

araştırmacının dışında özel eğitim öğretmeni olan bir diğer kişi, öncelikle sosyal beceri ölçü aracı kullanma yönergesini okumuştur. Daha sonra, her iki beceriyi de bağımsız olarak gerçekleştiren bir öğrenciye, her bir bildirimle ilgili durum oluşturulmuş ve öğrencinin verdiği tepkiler işaretlemiştir. Bu ön uygulama sonucunda, hazırlanan ölçü araçlarının bildirimlerinin teşekkür etme ve paylaşma becerilerini ifade ettiğine, kullanma yönergesinin anlaşılabilir olduğuna ve kayıt çizelgelerinin kullanımının rahat olduğuna karar verilmiştir.

3.3.3.1.6. Sosyal Beceri Ölçü Araçlarının Uygulanması ve Puanlanması

Sosyal beceri ölçü araçları, deneklere her becerinin öğretiminden önce ve öğretim sonrasında üç ayrı oturumda birer kez uygulanmıştır. Ölçü aracı kullanma yönergesinde açıklandığı şekilde ortam düzenlemesi yapılarak, o beceriyle ilgili bildirimlere ilişkin durumlar, uygulamacının yardımcı öğrenciye ne yapacağını açıklaması ve yardımcı öğrencinin de durumu deneğe sunması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Deneğin doğru tepkileri, ölçü aracı kayıt çizelgesinde ilgili basamağın karşısına (+) işareti kullanılarak kaydedilmiştir. Deneğin yanlış tepkileri, ölçü aracı kayıt çizelgesinde ilgili basamağın karşısına (-) işareti kullanılarak kaydedilmiştir. Deneğin doğru ya da yanlış tepkilerine nötr kalınmıştır.

Denek, her bir bildirimde ifade edilen davranışı üç durumdan en az iki durumda uygun gerçekleştirdiğinde, o bildirimde ifade edilen davranışı gerçekleştiriyor olarak; becerinin 6 bildiriminin en az 5 tanesini gerçekleştirdiğinde ise, beceriyi gerçekleştiriyor olarak kabul edilmiştir. Öğrenci, ölçü aracının uygulandığı üç oturumun en az ikisinde, 5/6 ölçütünü karşıladığında, teşekkür etme ya da paylaşma becerilerine sahip olarak kabul edilmiştir.

3.3.3.2. Öğretim Sırasında Đlerlemelerin Kaydedileceği Đlerleme Kayıt