Doğrudan Öğretim Yaklaşımıyla Sunulan Teşekkür Etme ve Paylaşma Becerileri Öğretim Planları

Öğretime başlamadan önce, model olma aşamasında kullanılacak olan bilgisayar, öğrencilerin (denek ve yardımcı çocuk oyuncu) sandalyelerinin tam karşısına gelecek şekilde yerleştirilmiştir. Uygulamacı da, yüzü öğrencilere dönük, bilgisayar sağ tarafında kalacak şekilde bilgisayarın yanında, öğrencilerin karşısında durmuştur. Rehberli uygulamalar ve bağımsız uygulamalar aşamalarında kullanılacak olan araç- gereçler, uygulamanın yapıldığı sınıftaki kapalı dolaba yerleştirilmiştir. Gerektiğinde dolaptan alınarak, öğrencilerin önüne konmuştur. Uygulamacı, öğrencilere bilgisayarı ve araçları göstererek tanıtmış, çalışmanın adını söylemiş ve öğrenciler için etkili olduğu bilinen pekiştirecin verilebileceğini belirterek kuralları açıklamıştır. Araçların tanıtımı bittikten sonra, öğrenciye “Şimdi çalışmamıza başlayalım” denilerek, öğretim sürecine başlanmıştır.

3.7.3.2.1. Doğrudan Öğretim Yaklaşımıyla Sunu

Doğrudan öğretim yaklaşımıyla sunulan öğretim oturumlarında,

uygulamacı öğretim oturumuna başlarken, öncelikle hedef sosyal becerinin neden öğrenilmesi gerektiği konusunda kısaca açıklama yapmıştır. Uygulamacı bu açıklamanın ardından, birinci video gösterimini, öğrenciye iki kez izletmiştir.

3.7.3.2.1.1. Model Olma Aşaması

Uygulamacı birinci video gösterimini öğrencilere izlettikten sonra

“şimdi bu durumda nasıl davranmamız gerektiğini gösteren bir film daha izleyelim” demiş ve nasıl davranılması gerektiğini gösteren filmi öğrencilere izletmiştir. Daha sonra filmi başa alarak, video gösteriminde neler olduğunu öğrencilere açıklamıştır.

Örneğin;

"Gökhan ve Ahmet, teneffüste sınıftaki oyuncaklarla oynuyorlardı.

Oyuncakların arasında çok güzel bir kamyonet vardı. Gökhan, kamyonetle tek başına oynuyordu. Ahmet Gökhan’ ın yanına giderek, “kamyonetle birlikte oynayalım mı?” diye sordu. Gökhan “oynayalım” dedi ve kamyoneti arkadaşına uzattı, birlikte çok eğlendiler."

Gökhan ve Ahmet’ i, oyun oynarken gördükten hemen sonra, görüntü dondurulur. Bak, Gökhan ve Ahmet, teneffüste oyun oynuyorlar. Gökhan’ın kamyonetle yalnız başına oynadığını gösteren kare izlendikten sonra, görüntü dondurulur ve bak Gökhan, kamyonetle yalnız başına oynuyor denir. Ahmet Gökhan' ın yanına giderek, birlikte oynamayı teklif ettikten sonra, görüntü yine dondurulur ve bak Ahmet Gökhan’ ın yanına gitti ve "kamyonetle birlikte oynayalım mı?" dedi denir. Gökhan’ ın kamyoneti Ahmet' e uzatması ve birlikte oyun oynayışları izletilir ve bak, Gökhan kamyoneti Ahmet’ e uzattı ve birlikte oyun oynuyorlar ve ne kadar eğleniyorlar denir.

Uygulamacı, “Biz de Gökhan' ın yaptığı gibi, oyuncaklarımızı arkadaşlarımızla birlikte oynamalıyız.” der.

3.7.3.2.1.2. Rehberli Uygulamalar Aşaması

Rehberli uygulamalar aşaması, ipucunun verildiği aşama ve ipucunun geri çekildiği aşama olarak uygulanmıştır.

3.7.3.2.1.2.1. Đpucunun Verildiği Aşama

Model olma aşaması bittikten sonra, uygulamacı öğrencilere, “şimdi

izlediğimiz bu filmi, burada canlandıralım” diyerek, rehberli uygulamalardan ipucunun verildiği aşamaya geçmiştir. Yardımcı çocuk oyuncuya, ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söyledikten sonra, öğrencilerin model olma aşamasında izledikleri filmi canlandırmalarını sağlamıştır. Yardımcı çocuk oyuncunun tepkisinden sonra, canlandırmayı durdurmuş ve öğrenciye ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söylemiştir. Öğrenci, uygulamacı kendisinin ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söyledikten sonra, doğru tepkide bulunmuşsa, uygulamacı öğrenciyi sözel olarak pekiştirmiştir. Öğrenci, uygulamacının, kendisinin ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söylemesinden sonra tepki vermemiş ya da yanlış tepki vermişse, uygulamacı model olma aşamasına geri dönerek, öğrencilere video gösterimini tekrar izletmiş ve gösterimde neler olduğunu tekrar açıklamıştır.

Örneğin;

Uygulamacı öğrenciye, hadi bakalım, şimdi bu oyunu seninle oynayalım der. Denek ve yardımcı çocuk oyuncu, model olma aşamasında izlenen filmi birlikte oynarlar. Uygulamacı deneğe kamyoneti verir ve hadi bu kamyonetin arkasına buradaki küpleri diz ve yerde sürerek oyna der. Arkadaşın, bu sırada buradaki oyuncakla oynayacak diyerek rol oynamayı başlatır. (Yardımcı çocuğun oynadığı oyuncak, çocuğun dikkatini çekmeyecek bir oyuncak olmalıdır.) Uygulamacı yardımcı çocuk oyuncuya, “arkadaşına kamyonetle birlikte oynayalım mı diye sor” der. Çocuğun bir süre kamyonetle oynamasını bekleyen yardımcı çocuk oyuncu, öğrencinin yanına gider ve “kamyonetle birlikte oynayalım mı der” Uygulamacı öğrenciye, “bak sana birlikte oynamayı teklif etti, hadi kamyoneti ona ver ve birlikte oynayın” der. Öğrenci kamyoneti uzatır ya da birlikte oynamayı kabul ederse, uygulamacı "aferin ne kadar güzel oyuncağını uzattın ve birlikte oynuyorsun" diyerek pekiştirir ve birlikte oynarlar. Öğrenci, kamyonetle tek başına oynamayı sürdürür ve oyuncağı oyun oynamayı teklif eden yardımcı çocuk oyuncuya

vermezse, uygulamacı "hadi kamyoneti ona uzat ve birlikte oynayın" der. Öğrenci kamyoneti yardımcı çocuk oyuncuya uzatır ya da birlikte oynamayı kabul ederse, uygulamacı "aferin ne kadar güzel oyuncağını uzattın ve birlikte oynuyorsun" diyerek pekiştirilir. Öğrenci, yine kamyonetle tek başına oynamayı sürdürür ve oyuncağı yardımcı çocuk oyuncuya vermezse, uygulamacı "hadi kamyoneti ona uzat ve birlikte oynayın" der ve bunu derken, öğrencinin elinden tutar ve karşısındaki kişiye uzatmasını sağlar ve "aferin ne kadar güzel oyuncağını uzattın ve birlikte oynuyorsun" diyerek pekiştirir ve birlikte oynarlar. Uygulamacı, şimdi bu hikayayi tekrar canlandıralım der. Denek kamyonetle oynamaya başlar. Uygulamacı, yardımcı çocuk oyuncu “kamyonetinle birlikte oynayalım mı?” dediğinde “bak arkadaşın kamyonetle birlikte oynayalım mı dedi. Hadi kamyoneti ona uzat, birlikte oynayın” dediğinde, denek kamyoneti uzatmaz ve tek başına oynamaya devam ederse, uygulamacı oyunu keser ve model olma aşamasına tekrar dönerek, canlandırdıkları hikayeyi tekrar bilgisayardan izletir.

3.7.3.2.1.2.2. Đpucunun Geri Çekildiği Aşama

Rehberli uygulamalardan ipucunun verildiği aşama bittikten sonra, uygulamacı öğrencilere “şimdi başka bir hikayeyi canlandıralım” diyerek, rehberli uygulamalardan ipucunun geri çekildiği aşamaya geçmiştir. Yardımcı çocuk oyuncuya, ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söylemiştir. Yardımcı çocuk oyuncunun tepkisinden sonra, canlandırmayı kesmiş ve öğrenciye “arkadaşın sana ... dedi / ... yaptı şimdi ne yapacaksın/ ne söyleyeceksin?” demiştir. Uygulamacının kendisine yaptığı uyarıdan sonra, öğrenci doğru tepki vermişse, uygulamacı öğrenciyi sözel olarak pekiştirmiştir. Uygulamacının kendisine yaptığı uyarıdan sonra, öğrenci tepki vermemiş ya da yanlış tepki vermişse, uygulamacı ipucunun geri çekildiği aşamada canlandırdıkları oyunla, ipucunun verildiği uygulamaya geri dönmüştür.

Örneğin;

Uygulamacı öğrencinin eline bebek, oyuncak ve tabak ve kaşık verir. "hadi, bebeğe yemek yedir" der. Yardımcı çocuk oyuncuya, “arkadaşına, bebeğe beraber

yemek yedirelim mi diye sor” der. Yardımcı çocuk oyuncu, "bebeğe beraber yemek yedirelim mi?" diye sorar. Uygulamacı, “bebeğe beraber yemek yedirelim mi dedi,

şimdi ne yapman gerekiyor” der. Öğrenci, bebeği ya da tabağı yardımcı çocuk oyuncuya uzatırsa, uygulamacı "aferin ne kadar güzel, bebeğini paylaştın" diyerek pekiştirir. Eğer öğrenci, yine tepki vermediyse ya da bebeği kucağında tutmaya devam ettiyse, ipucunun verildiği aşamaya geçilir ve yardımcı çocuk oyuncu, tekrar “bebeğe birlikte yemek yedirelim mi?" der. Uygulamacı "bak bebeğe birlikte yemek yedirelim mi diyor, hadi bebeğini ver" diyerek, yapması gerektiği ile ilgili ipucu verir. Öğrenci, bebeği ya da tabağı yardımcı çocuk oyuncuya uzattığında, uygulamacı "aferin, ne güzel bebeğini onunla paylaştın" diyerek pekiştirir.

3.7.3.2.1.3. Bağımsız Uygulamalar Aşaması

Rehberli uygulamalardan ipucunun geri çekildiği aşama bittikten sonra, farklı fakat diğerlerine benzer bir öyküyle, bağımsız uygulamalar aşamasına geçilmiştir. Uygulamacı, yardımcı çocuk oyuncuya ne yapması ya da söylemesi gerektiğini söylemiştir. Uygulamacı deneğe dönerek, “arkadaşın sana ... diyecek/yapacak, ne yapman ya da söylemen gerekiyorsa, söyle ya da yap” demiştir. Yardımcı çocuk oyuncunun tepkisinden sonra, öğrenci doğru tepki vermişse, uygulamacı öğrenciyi sözel olarak pekiştirmiştir. Öğrenci, yardımcı çocuk oyuncunun tepkisinden sonra tepki vermemiş ya da yanlış tepki vermişse, uygulamacı ipucunun geri çekildiği aşamaya geri dönmüştür.

Örneğin;

Uygulamacı, öğrencinin önüne legoları verir "hadi bu legolarla oyna" der. Uygulamacı, "Şimdi arkadaşın sana, birlikte oynayalım mı diyecek, sen ne yapman gerekiyorsa onu yap ve söyle" der. Öğrenci, eğer legoları yardımcı çocuk oyuncuya uzatırsa ya da birlikte oynarsa "aferin ne güzel legoları paylaştın ve birlikte oynuyorsunuz" diyerek pekiştirir. Eğer öğrenci, legoları önünde tutmaya devam ederse ya da yardımcı öğrencinin Legolarla oynamasına izin vermezse, önceki aşama olan rehberli uygulamalardan ipucunun geri çekildiği aşamaya geri dönülür.