SONUÇ VE TARTIŞMA

Çalışmamız, yurtdışındaki üniversiteler ile Türkiye’deki üniversitelerin sürdürülebilirlik açısından konumunu bir endeks aracılığıyla karşılaştırmayı, böylelikle izlenebilirliği ve gelişimi sağlamayı amaçlamıştır. Bu açıdan, yükseköğrenim düzeyinde sürdürülebilirliği izleyen yetkili bir kurum olarak kabul edilebilecek AASHE’nin çalışmalarını en başarılı bulduğu üniversite ile belli bir model, endeks üzerinden karşılaştırma yapılmıştır. Buna göre; ulaşım olanakları, yenilenebilir enerji kullanımı, satın almada sürdürülebilirliğe verilen önem, karbon ayak izinin izlenmesi konuları başta olmak üzere iyileşme alanlarının olduğu görülmektedir.

Kuşkusuz çalışmanın önemli bazı kısıtları bulunmaktadır. İlk olarak uluslararası benzer değerlendirme (AASHE)’den farklı olarak, puanlama yalnızca web sitesindeki veri göz önüne alınarak yapılmıştır. Web sitesine aktarılmayan ancak TÜB üniversitelerinin hayata geçirdiği pek çok farklı uygulama bulunabilir. Ayrıca, puanlama belli bir sistematik izlenerek ve konunun uzmanı kabul edilebilecek araştırmacılarca gerçekleşse de nitel değerlendirmenin doğası kabul edilecek bir yanlılığı barındırabilir.

Bu bağlamda, oluşturulan endeks bölgemizdeki, dolayısıyla Türkiye’deki üniversitelerin nerede durduğunu ve iyileşme noktalarını göstermesi açısından temel başlangıç olarak kabul edilmelidir. Bir değerlendirme aracı oluşturulurken kriterler ne kadar önemliyse, farklı kriterlerin nasıl bir araya getirileceği de aynı derecede önemlidir. Kriterlerin alabileceği değerlerin ve değerlerin ortalamalarının farklılıklardan dolayı puanlama sonuçları değerlendirilirken geometrik ortalamanın kullanılması bilimsel açıdan daha uygun sonuçlar vermektedir. Geometrik ortalama dolayısı ile endeks maddeleri arasında bağlantı olmadan daha uygun bir genel derecelendirme puanı hesaplanması mümkün olmaktadır. Fakat bu değerlendirmede yüksek puan elde etmek için kurumlar bir konudan yüksek puan almak yerine her konudan istenilen düzeyde uygun puana erişmelidirler. Bu açıdan da geometrik ortalamanın kullanılması üniversitelerin sürdürülebilirlik kriterlerine bütünsel bir bakış açısıyla bakmalarını zorunlu kılmaktadır.

57

Sürdürülebilirliğin yeşil ekonomiyi kapsayacak şekilde her alanda önemli bir kriter haline gelmeye başlamasıyla birlikte Türkiye’deki üniversitelerin öncü rolü üstlenmesi gerekmektedir. Yurtdışındaki üniversiteler, konuyu hassasiyetle takip etmekte ve gelişimlerini izleyebilmek amacıyla öz değerlendirme yapmaktadırlar. Bu konu Türkiye’de mevcut durumda girişimciliğin oynadığı rol gibi, üniversitelerin başarı sıralamasında etkili olabileceğinden ülkemizdeki üniversitelerin bu konuda gelişime ayak uydurmaları bir zorunluluktur. Böylelikle ülkemizdeki üniversiteler, sürdürülebilirlik açısından rekabetçi konuma gelebileceklerdir.

Üniversitelerimizin rekabetçi konuma gelmeleri öncelikle hangi konumda bulunduklarını görebilmelerine bağlıdır. Daha da ötesi burada önerilen bütüncül bir endeks için üniversitelerin de bu konuda hem verilerini toplaması hem de daha şeffaf bir şekilde bu verileri açıklaması gerekmektedir.

KAYNAKÇA

AASHE Annual Report 2015;

http://www.aashe.org/files/aashe_2015_annualreport_final.pdf, Erişim Tarihi, 14.11.2016.

Anand, C. K., Bisaillon, V., & Amor, M. B. (2016). Confronting the Challenges in Integrating Sustainable Development in a Curriculum: The Case of the Civil Engineering Department at Universitéde Sherbrooke (Canada). In J. P. Davim, & W. L. Filho, Challenges in Higher Education for Sustainability (pp. 247-264). New York, Dordrecht, London: Springer.

Cai, T., Olsen, T., & Campbell, D. (2012). Sustainability, Indicators, and Institutions of Higher Education. Emergy Synthesis 7: Theory and Applications of the Emergy Methodology, At The Center for Environmental Policy, University of Florida, Gainesville FL, Volume: Proceedings of the 7th Biennial Emergy Research Conference, (pp. 369-380). Gainesville FL. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/303988548_Sustainability_Indicators _and_Institutions_of_Higher_Education, Erişim Tarihi, 13.11.2016.

Caradonna, J. L. (2014). Sustainability A History. Oxford University Press: Oxford, New York.

Clugston, R. M., & Calder, W. (1999). Critical dimensions of sustainability in Higher Education. In W. L. Filho, Sustainability and University Life (pp. 31–46). New York:: Peter Lang. Retrieved from http://www.ulsf.org/pdf/Critical_dimensions_SHE.pdf, Erişim Tarihi, 16.11.2016.

Dahl, A. L. (2007). Integrated Assessment and Indicators. In T. Hák, B.

Moldan, & A. L. Dahl, Sustainability Indicators (pp. 163-176). Washington, DC: Island Press.

De Castro, R., & Jabbour, C. J. C. (2013). Evaluating sustainability of an Indian University. Journal of Cleaner Production, Vol.61 (pp. 54-58) Elsevier.

Ehnert, I. (2009) Sustainability and Human Resource Management:

Reasoning and Applications on Corporate Websites. European Journal of International Management. Vol.3 Issue 4.

59

EKOIQ Dergisi, (2010), “Yeşil Üniversite Nasıl Olunur?”, Ed. Talu, B.

BZD Yayıncılık, İstanbul, s.30-38.

Figueredo, F. R., & Tsarenko, Y. (2013). Is “being green” a determinant of participation in university sustainability initiatives? International Journal of Sustainability in Higher Education, 14(3), s.242-253.

http://dx.doi.org/10.1108/IJSHE-02-2011-0017, Erişim Tarihi, 16.11.2016.

Filho, W. L., Shiel, C., do Paço, A., & Brandli, L. (2015). Putting sustainable development in practice: campus greening as a tool for institutional sustainability efforts. In J. P. Davim, Sustainability in Higher Education (pp. 1-20). Waltham: Elsevier Ltd.

Hák, T. (2007). The Yale and Columbia Universities’ Environmental Sustainability Index. In T. Hák, B. Moldan, & A. L. Dahl, Sustainability Indicators (pp. 361-368). Washington, DC: Island Press.

Hesselbarth, C., Buhr, M., & Schaltegger, S. (2015). Management Education for Sustainability: Deriving Learning Formats from Competence Requirements in J. P. Davim, Sustainability in Higher Education Waltham:

Elsevier, pp. 21-49.

Karabük Üniversitesi İnternet Sitesi;

http://www.karabuk.edu.tr/aday/sayfalar/dunyacevreodulu.html, Erişim tarihi, 10.12.2016.

United Nations Development Programme Human Development Reports internet sitesi, http://hdr.undp.org/en/content/why-geometric-mean-used-hdi-rather-arithmetic-mean; Erişim tarihi 12.12.2016.

Hürriyet Gazetesi 19 Ekim 2015 tarihli Haberi,

http://www.hurriyet.com.tr/toplumun-gelecegi-icin-yesil-universiteler-30340398, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Hürriyet Gazetesi 10 Şubat 2016 tarihli Haberi, http://www.hurriyet.com.tr/ozyegin-universitesi-surdurulebilirlik-konusunda-dunyaya-ornek-oldu, Erişim tarihi, 10.12.2016

Larrán, M., & Andrades, F. J. (2015). Implementing Sustainability and Social Responsibility Initiatives in the Higher Education System: Evidence

from Spain. In W. L. Filho, L. Brandli, O. Kuznetsova, & A. M. Finisterra do Paço, Integrative Approaches to Sustainable Development at University Level (pp. 113-128). New York, Dordrecht, London: Springer.

Nejati, M., & Nejati, M. (2013). Assessment of sustainable university factors from the perspective of university students. Journal of Cleaner Production, 48, 101–107.

Perera, C. R., & Hewege, C. R. (2016). Integrating sustainability education into international marketing curricula. International Journal of Sustainability in Higher Education, 17(1), 123 - 148.

Ralph, M., & Stubbs, W. (2013). Integrating environmental sustainability into universities. Higher Education, 67(1), 71-90.

Rodríguez-Barreiro, L. M., Fernández-Manzanal, R., Serra, L. M., Carrasquer, J., Murillo, M. B., Morales, M. J., Calvo, J. M., & Valle, J.

d. (2013). Approach to a causal model between attitudes and environmental behaviour. A graduate case study. Journal of Cleaner Production, Vol.48, pp116-125.

Scoffham, S. (2016). Grass Roots and Green Shoots: Building ESD Capacity at a UK University. In J. P. Davim, & W. L. Filho, Challenges in Higher Education for Sustainability (pp. 283-289). New York, Dordrecht, London: Springer.

Shi, H., & Lai, E. (2013). An alternative university sustainability rating framework with a structured criteria tree. Journal of Cleaner Production, Vol.61, 59-69.

Shriberg, M. (2004). Assessing Sustainability: Criteria, Tools, And Implications. In P. B. Corcoran, & A. E. Wals , Higher Education and the Challenge of Sustainability Problematics, Promise, and Practice New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow : Kluwer Academic Publishers, pp. 71-86.

Sterling, S. (2004). Higher Education, Sustainability, And The Role Of Systemic Learning. In P. B. Corcoran , & A. E. Wals, Higher Education and the Challenge of Sustainability Problematics, Promise, and Practice. New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow: Kluwer Academic Publishers, pp.

49-70.

61

Vatansever, Ç ve Yılmaz, N. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi’nin Görünen Yüzü: Fortune 500 İşletmeleri Web İçerik Analizi. İş, Güç ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(2).

Bülent Ecevit Üniversitesi İnternet Sitesi Haberi http://web.beun.edu.tr/greenmetrics/, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Boğaziçi Üniversitesi İnternent Sitesi Haberi, http://www.boun.edu.tr/tr_TR/Content/Kampus_Yasami/KampusYesilKampus /AkademikCalismalar/SurdurulebilirKalkinmaDersi, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Boğaziçi Üniversitesi İnternent Sitesi Haberi, http://www.boun.edu.tr/tr_TR/Content/Kampus_Yasami/KampusYesilKampus /BasariOykuleri/BasariOykuleri, Erişim tarihi, 10.12.2016.

İstanbul Teknik Üniversitesi İnternent Sitesi Haberi, İstanbul Teknik http://www.yesilkampus.itu.edu.tr/yesil-kampus, Erişim tarihi, 10.12.2016

İzmir Teknoloji Üniversitesi İnternet Sitesi Haberi, www.iyte.edu.tr/Files%5CDuyurular%5C0%5C2014_05_30%5C1.pdf, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü İnternet Sitesi Haberi www.ncc.metu.edu.tr/tr/yesil-kampus, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Piri Reis Üniversitesi İnternet Sitesi Haberi https://www.pirireis.edu.tr/yesil-kampus, Erişim tarihi, 10.12.2016.

Yücel Işıldar, G. (2012) Sürdürülebilir Kentler İçin Üniversite Yerleşkelerinin Rolü, Yerel Politikalar Dergisi, Sayı 1.

63