Bu bölümde görsel okuryazarlık becerilerinin incelenmesi amacıyla ortaöğretim 11. Sınıf öğrencilere uygulanan beceri testi ve öğretmenlerle yapılan görüĢme sonuçları, araĢtırmanın amaçları doğrultusunda sunulmuĢtur.
Milli Eğitim Bakanlığı‟nın Ortaöğretim 11. Sınıf Düzeyi Görsel Sanatlar Dersi öğretim programı içerisinde “Görsel Okuryazarlık Yeterlilikleri” konusu yer almaktadır. Sanat Eğitimi‟nin amaçları arasında yer alan “Görsel Okuryazarlık Becerileri” bireylerde görselleri algılama, anlamlandırma ve yorumlama bilinci oluĢturma amacı doğrultusunda, sanat eğitimi dersi alan öğrencilerde Görsel Okuryazar” olma becerisinin oluĢabileceği düĢüncesiyle, Görsel Okuryazarlık Beceri Testi, sanat eğitimi dersi alan ve almayan ortaöğretim 11. sınıf öğrencilerine uygulanmıĢtır.
5.1.1-2-3. Alt Amaca iliĢkin Sonuçlar;
Uygulanan bu beceri testi ölçeği sonucunda; ortaöğretim 11. Sınıf düzeyinde Görsel Sanatlar eğitimi dersi alan öğrencilerin, almayan öğrencilerden, görsel okuryazarlık düzeyleri konusunda belirgin bir farklılıklar gözlemlenmemiĢtir. Öğrencilerin mutlak baĢarı düzeylerine görsel sanatlar dersi alan ve almayanlar bağlamında bakıldığında ise on kriterde benzer düzeyde oldukları görülmüĢtür. Öğrencilerin kriterlerde genel olarak benzer düzeyde olmuĢ olmaları ise görsel sanatlar dersinde verilen içeriğin öğrencilerin görsel okuma becerileri üzerinde dersi almayanlara oranla daha fazla etkilenmediği sonucuna varılmıĢtır.
95
5.1.4. Alt Amaca iliĢkin Sonuçlar;
Uygulanan bu beceri testi ölçeği sonucunda; ortaöğretim 11. Sınıf düzeyinde sanat eğitimi dersi alan öğrencilerin, dersi almayan öğrencilerden, bölüm bazında görsel okuryazarlık düzeyleri konusunda belirgin Ģekilde farklılıklar gözlemlenmiĢtir. Öğrencilerin tamamı, dersi alan ve almayan, görsel okuma becerileri bulundukları bölümlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermektedir. Öğrenciler bütün olarak bakıldığında; sıra ortalaması en yüksek fen, en düĢük ise TS bölümündeki öğrencilerindir. Her üç analiz sonucunda, TS bölümündeki öğrencilerin görsel okuma becerilerinin diğer TM ile Fen bölümlerindeki öğrencilerin görsel okuma becerilerinden daha düĢük sıra ortalamasına sahip olmaları öğrencilerin yeterince güdülenmediği ile açıklanabilir. Çünkü burada ters iliĢki söz konusudur. Genel araĢtırma yüzdelerine bakıldığında, görsel okuryazarlık üzerine yapılan diğer araĢtırmalar TS bölüm öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeyleri yeterli düzeyde çıkmıĢtır.
Öğretim Programı kapsamında verilen sanat eğitimi dersinin, dersi veren sanat eğitimcisi ile de yakından ilgili olduğu unutulmamalıdır. Bu durumda; tam anlamıyla öğretim programının belirlediği sınırlar çerçevesinde sanat eğitimi dersinin iĢlenmemesi de öğrencilerin ilgili konuyla gerekli bilgi ve bilinç düzeyine sahip olmasını engelleyecektir.
Bir baĢka önemli neden de; öğrencilerin eğitime baĢladığı dönemler süresince aldığı sanat eğitimlerinin niteliği ile ilgili oluĢudur. Sanat eğitimi bilgisi yığılmalı ilerleyen ve profesyonel, eğitimini kiĢilerce verilmesi gereken bir bilim dalıdır, dolayısıyla temel sanat eğitimi bilgi ve becerilerinden yoksun kalmıĢ bir bireyin, daha ileri düzeyde bilinç düzeyine ulaĢması zorlaĢabilmektedir. Okullarda bu derslere gereken önem verilmemiĢ, görsel sanatlar derslikleri veya atölyeleri düzenlenmemiĢtir. Resim-iĢ dersleri haftada bir saatle sınırlı kalmıĢtır.Yapılan araĢtırmalar incelendiğinde özellikle ülkemizde görsel okuryazarlığın uygulama ve geliĢtirme altyapısının çok dar olduğu açıktır. Bu nedenle okullarımızda görsel düĢünmeyi arttıracak çalıĢmalar yeterli değildir. Görsel sanat etkinlikleri dersi bile programa son zamanlarda dahil edilmiĢtir ve üstelik bu ders uzmanlar tarafından değil, ağırlıklı olarak sınıf öğretmenleri tarafından yürütülmektedir. Oysa bu tür programların bu alanda yetiĢmiĢ en azından Görsel
96
Sanatların herhangi bir alanında belli donanıma sahip uzmanlar tarafından yürütülmesi daha sağlıklı olacaktır.
Elde edilen veriler doğrultusunda, sanat eğitimi dersi alan ve almayan öğrencilerin görsel okuryazarlık düzeyleri arasında belirgin bir farklılık olmasa da, sanat eğitimi dersi alan öğrencilerin görsel algılarının dersi almayanlara oranla daha doğru Ģekillendiği yapılan diğer araĢtırmalarca kanıtlanmıĢtır.
5.1.5 ve 6.Alt Amaca iliĢkin Sonuçlar;
Öğretmenlerle Yapılan GörüĢme Verilerine ĠliĢkin Sonuçlar
GörüĢmeye katılan öğretmenler, günlük hayatta görsellerin artık her yerde bulunduğunu, bu becerilerinde öğrencilere gördüğünü yorumlama becerisi kazandıracağından dolayı Görsel Sanatlar dersinde kazandırılması gerektiğini düĢündüklerini belirtmiĢlerdir.
GörüĢmeye katılan öğretmenler, ortaöğretim 11. sınıf görsel görsel okuryazarlık becerileri kazanımlarını öğrencilerin seviyelerine uygun bulmamıĢlardır.
GörüĢmeye katılan öğretmenler, ortaöğretim 11. sınıf görsel görsel okuryazarlık becerileri kazanımlarını öğrencilerin seviyelerine göre yetersiz kaldığını belirtmiĢlerdir.
GörüĢmeye katılan öğretmenler, ders materyallerinin eksikliği sonucu hedeflerine ulaĢamadıklarını belirtmiĢlerdir.
Öğretmenler görsel okuryazarlık becerilerine yönelik uygulanan etkinliklerin öğrencilerin, dersten zevk almalarına, derse aktif olarak katılmalarına, iletiĢim becerilerinin geliĢmesine ve öğrendikleri bilgilerin kalıcı olmasına yardımcı olduğunu düĢünmektedir. Ancak öğretmenler bu becerilere yönelik uygulanan etkinliklerin, zaman eksikliği ve araç-gereç yetersizliği nedeniyle güçlük oluĢturduğunu düĢünmektedirler.
97
GörüĢmeye katılan öğretmenlerin görsel okuryazarlık becerilerinin Görsel Sanatlar dersi yanında öteki derslerde de olumlu değiĢiklikler oluĢturduğunu düĢünmektedir.
Ayrıca öğretmenler, görsel okuryazarlık becerilerinin Görsel Sanatlar dersinde kazanılmasının gerekli olduğu yönünde görüĢ bildirmiĢlerdir.
Öğretmenler okullarının teknolojik araç-gereçler ve en önemlisi de atölye eksiklikleri bulunduğunu belirtmiĢlerdir.
Öğretmenler, Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programının planlama, etkinliklerin uygulanması, ders materyalleri ve değerlendirme açısından derse karĢı verilen zamanın yetersizliği nedeniyle derslerin sekteye uğradığını belirtmiĢlerdir. Bu da Görsel Sanatlar dersinin görsel okuryazarlık becerileri üzerinde avantajdan çok dezavantaja neden olduğu sonucuna varmıĢlardır.
AraĢtırmada veri sonuçları ve görüĢme sonuçlarına baktığımızda öğrenci profilinde öğretimin ilk kademesinden baĢlayarak Görsel Sanatlar dersinin yetersiz ve eksik verildiği görülmektedir. Görsel Sanatlar dersinin kendi alanının uzmanları yerine eğitimin ilk kademesinde sınıf öğretmeni yâda anaokulu öğretmeni tarafından verildiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. Bu da öğrenci de görsel okuryazarlık konusunda yetersizliklere yol açmıĢtır.
Görsel Sanatlar Öğretmenlerinin görsel okuryazarlıkla ilgili aldıkları eğitim düzeyine iliĢkin olarak; öğretmenlerin görsel okuryazarlığa yönelik ders almadıkları sonucuna ulaĢılmıĢtır.
98