Sivil Toplum Kuruluşları (STK)

Sivil toplum kuruluşu, ekonomik gelir kazanma amacında olmayan, “kolektif yarar esası” çerçevesinde faaliyetlerde bulunan; kamuoyuna bilgi vermek ve kişileri yönlendirmek amacıyla “gönüllük” esasına bağlı faaliyet gösteren kuruluşlardır. Kendi amaç ve değerlerine hizmet etmemeleri, hükümetten, kamu makamlarından, siyasi partilerden bağımsız olmaları, ticari çıkar gözetmemeleri, kar amacı

103

gütmemeleri ve merkezi otorite ile vatandaş arasında arabuluculuk yapmaları sivil toplum kuruluşlarının en belirgin özelliklerindendir (Özer, 2008: 91).

Sivil toplum kuruluşlarının en temel işlevleri şu şekilde sıralanmaktadır (Talas, 2011: 392):

 Kamuoyu oluşturmak amacı ile bireylerin taleplerinin dile getirilmesine yardımcı olmak,

 Çoğulcu toplum yapısının oluşumunu sağlamak suretiyle egemen piyasa değerlerine karşı dengeleyici bir unsur olmak,

 Kendi içlerinde oluşturdukları katılımcı bir kültürle, yönetim deneyimi de edinmiş bireylerin yetişmesini sağlamak,

 Pilot projeler üretmek, bu projelere kaynak bulmak ya da bu projeleri uygulamaya geçirmek yoluyla eğitim, sosyal refah ve istihdam konularında hükümet politikalarına paralel ya da alternatif sorumluluklar alabilmek.

“Kamuoyu oluşturmak, baskı grubu haline gelmek, ülkelerce icra edilen politika tercihlerinde etkileyici rol üstlenmek vs. şeklinde çalışan sivil toplum örgütlerinin çalışma alanlarına örnek olarak dernekler, sosyal hareketler, vatandaşlık grupları, tüketici dernekleri, küçük üretici dernek ve kooperatifleri, kadın örgütleri, yerli halk örgütleri ve çeşitli başka kuruluşlar verilebilir” (Talas, 2011: 392).

Ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte markalaşmanın hedeflenmesi, ulusal tanıtım ve pazarlamaya ek olarak varış noktası bazında tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine başlanması bir bölge için oldukça önemlidir ve bu çalışmalar günümüzde kalkınma ajanslarının öncü çalışmalarıyla gerçekleşmektedir (Özkul ve Demirer, 2012: 163).

Nevşehir ilinde yer alan Sivil Toplum Kuruluşları turizme yönelik birçok alanda faaliyet göstermektedir.

Kapadokya Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği (KAPTİD); Kapadokya’yı ulusal ve uluslararası platformlarda tanıtmak amacı ile kurulan dernek, Turistlik Otelciler Federasyonu (TÜROFED) üyesi bir sivil toplum kuruluşudur. Kurulduğu günden bugüne, İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya, Rusya ve Japonya gibi

104

Kapadokya’ya turist gönderen ülkelerde açılan büyük turizm fuarlarına katılarak ülkeyi ve Kapadokya’yı dünyaya tanıtmaya çalışmaktadır. KAPTİD bünyesinde hepsi bölgenin önemli turizm işletmecilerinden oluşan 60 üye bulunmaktadır (www.cappadociaexplorer.com, 2016).

Kapadokya Altyapı Hizmet Birliği (KAPHİB), Nevşehir ilinin Kozaklı İlçesi, Kültür

ve Turizm Bakanlığınca “Turizm Bölgesi” ilan edilmiş ve bu alanla sınırlı olmak üzere zorunlu olarak Kapadokya Altyapı Hizmet Birliği (KAPHİB) kurulmuştur. İlk bütçesini 2010 yılında yapmış olup gelir tahsilâtının sorunlu olması, kendi personelinin bulunmaması, kurumsallaşmaması gibi sebeplerle turizm fuarlarında bazı tanıtım faaliyetleri dışında birlik henüz etkinlik kazanmamıştır (www. kaphib.org.tr, 2016).

Ahiler Kalkınma Ajansı, 25 Ocak 2006 tarih ve “Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu,

Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun” çerçevesinde, 25 Temmuz 2009 yılında kurulmuş bir ajanstır. Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir ve Niğde illerini kapsayan ajansın merkezi Nevşehir’dir. Ajans, bölgesel kalkınma planları çerçevesindeki politikaların ve programların yerel düzeyde uygulanması ve takibi amacıyla kurumsal bir yapıya ve yasal dayanağa sahiptir. Ajanstan beklenen en temel faaliyetler, yerel paydaşlar arasında bölgesel kalkınmaya dayanak sağlayacak motivasyonu sağlamak, kurumsal kapasite gelişimine katkı vermek, koordinasyonu sağlamak ve kalkınma süreçlerini hızlandıracak plan, program ve projeleri hayata geçirmektir (www.ahika.gov.tr, 2016).

Hacı Bektaş Veli Kültür Derneği, 1964 yılında Hacıbektaş Turizm derneği adıyla

kurulmuştur.Dernek üyeleri, 1993 yılından 2004 yılına kadar belediye çalışanları ile birlikte Hacı Bektaş Veliyi Anma etkinliklerini düzenlemiştir. 2006 yılından günümüze kadar üçü ulusal dördü uluslararası yedi önemli etkinlik düzenlemiştir (www.hacibektasdernegi.com, 2016).

Göreme Kasabası Turizm Geliştirme Kooperatifi (Gör-Koop), 1986 yılında 40

üyeyle kurulmuş bir kooperatiftir. 186 üyesi bulunan Gör-Koop’un, temel amacı Göreme turizmini geliştirmektir. Kooperatif, 1994 yılından itibaren İstanbul’da

105

oluşturulmaya başlayan uluslararası turizm fuarları başta olmak üzere, Londra, Berlin, Milano, Tokyo gibi büyük turizm fuarlarına temsilciler göndermiş ve bu fuarlarda Göreme’nin ve bölgenin tanıtımına yönelik, poster, broşür, CD gibi tanıtım materyalleri ilgililere ulaştırmıştır (www.cappadociaexplorer.com, 2016).

Kozaklı Termal Bölgesi Turizm Tanıtma Derneği (KOZTEB), Kozaklı ilçesindeki

turizm işletmecilerinin kendi aralarında oluşturduğu bir sivil toplum kuruluşudur. Derneğin kuruluş amaçları arasında, üyeleri arasında birlik ve beraberliği sağlamanın yanı sıra, Kozaklı termal bölgesinin Türkiye ve dünyada tanıtılması ön planda yer almaktadır (www.cappadociaexplorer.com, 2016).

Avanos Çömlekçiler Derneği, Avanos’u bu topraklarda daha farklı kılan

çömlekçiliğin önemini anımsatmak ve kültürel mirasa sahip çıkabilmek için 2006 yılında kurulmuştur. “Avanos çömlekçilik ile ilgili sorunları çözmek, Avanos çömlekçilerinin yeteneklerini ve birikimlerini, el becerilerini sergilemek, üretken hale getirmek, pazarlar bularak ekonomilerine katkıda bulunmak, altyapı eksikliklerini gidermek hedeflerini oluşturmaktadır” (www.cappadociaexplorer.com, 2016).

106

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

NEVŞEHİR TURİZM KÜMELENMESİ SWOT ANALİZİ

Araştırma, Nevşehir ilinde turizm kümelenmesinin mevcut durumunun tespit edilmesi ve geleceğe ilişkin projeksiyonun ortaya konulması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, ikincil kaynaklardan elde edilen bilgiler doğrultusunda Nevşehir’deki turizm kümelenmesinin üstün ve zayıf yönleri ile gelecekteki muhtemel fırsatlar ve tehditler SWOT analizi ile ortaya konulmuştur.

Araştırma Nevşehir’deki turizm kümelenmesine ilişkin bütüncül bir bakış açısı geliştirilmesi bakımından önem arz etmektedir. Araştırma, ayrıca gelecekteki benzer araştırmalar için bilgi kaynağı olması ve sektör uygulamaları için örnek teşkil etmesi bakımından da önemlidir.

Türkiye’de kümelenme konusu üzerine son yıllarda çok sayıda araştırma yapıldığı görülmektedir. Ancak literatürde, kümelenme kavramının turizm sektörü ile ilişkilendirilmesi ve turizm kümelenmesine üzerine yapılan araştırmalara yoğun rastlanılmaması bu araştırmanın gereklerindendir. Bu araştırmada ise, Elmas Modelinin her bir faktörü (boyutu) için SWOT analizi çerçevesinde avantaj ve dezavantajlar başlıkları altında değerlendirmeler yapılmıştır.