Kongre Turizmi

Kongre sektörünün tarihi incelendiğinde insanların var olduğundan bu zamana kadar toplantıların da bulunduğu görülmektedir. Eski kültürleri inceleyen arkeologlar, kişilerin kendi toplumu ilgilendiren konularda (avlanma taktikleri, savaş planları, barış anlaşmaları) ortak alanlardabir arada toplandıklarına ilişkin tarihi kalıntılar ile karşılaşmışlardır (Özer, 2010: 6–7).

Kongre ve ziyaretçi bürolarının temelleri, 1895 yılında, gazeteci Milton Carmichael’ın öncülüğünde, Detroitli bir grup iş adamının Detroit Şehrini bir kongre merkezi olarak tanıtmaya karar vermesi amacıyla başlamıştır. Sonraki yıllarda bu iş adamları, “Detroit Metro Kongre ve Ziyaretçi Bürosu’nu” (Detroit Metro CVB) kurmuşlardır. 1913 yılında Atlantalı iki iş adamı, seyahat katılımcılarını ve kongre organizasyonlarını Atlanta’ya yönlendirebilmek için bir kongre bürosu kurmuşlardır. Daha sonra “Atlanta Kongre ve Ziyaretçi Bürosu” (Atlanta CVB) kurulmuştur. 1914 yılında, ülkenin çeşitli şehirlerine yayılan kongre ve ziyaretçi büroları “Uluslararası Kongre ve Ziyaretçi Büroları Birliği” (IACVB – International Association of Convention and Visitor Bureaus) adını alarak “Uluslararası Kongre Büroları Birliğini” oluşturmuşlardır (Güllü, 2010: 24–25).

“Uluslararası Dernekler Birliği” (UIA) verilerine göre “ilk uluslararası kongre 10 Mart - 8 Haziran 1681 tarihleri arasında Roma’da gerçekleştirilen uluslararası tıp kongresidir.” Bu kongreden sonra 1681 – 1851 tarihleri arasındaki her yılda en fazla 5 uluslararası toplantının yapıldığı belirtilmektedir. Turizm tarihinde en uzun süren kongre ise 18 Eylül 1814 – 9 Haziran 1815 tarihleri arasında gerçekleştirilen Viyana kongresidir (Tavmergan ve Aksakal, 2004: 18; Baykan, 2012: 9).

74

Günümüzde kongre turizmi çerçevesinde yapılan faaliyetlerin biçimi, yöntemi, zamanı gibi unsurlar, kavramla ile ilgili çeşitlilik sağlamaktadır. Bu kavramların kökenini Latince terimler oluşturmaktadır. Örneğin, konferans (conference) kelimesinin kökeni ortaçağ “conferentia” kelimesinden türetilmiştir ve “birlikte olmak için bir araya gelmeyi” ifade etmektedir. Kongre kavramının kökeni ise Latince’de toplanma ve buluşma anlamında kullanılan “Congressus” kelimesinden gelmektedir (Arber, 2008: 4). Çakıcı’ya (2006:5) göre, kongre; “ulusal ve uluslararası düzeyde, en az 300 kişinin katıldığı, karşılıklı bilgi alışverişi ortamının yaratıldığı büyük çaplı toplantılardır”.

“Kongre turizmi, hem ulusal ve hem de uluslararası platformdaki dinamik ve çok yönlü gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.” Kongre turizminin içeriğini oluşturan bilgi alışverişi ve yeni verilerin derlenerek değerlendirilmesi, ulusal ve uluslararası toplumsal ve kültürel ilişkilerin sonucunda oluşmaktadır. Kongre faaliyetlerinin turizm kapsamında değerlendirilmesinin nedeni budur (Aymankuy, 2003: 7).

Kongre turizmi arzının oluşturulabilmesi için coğrafi konum, doğal çekicilikler, tarihi ve kültürel değerler, iklim, ulaşım, konaklama imkânları, seyahat acenteleri, yiyecek-içecek işletmeleri, eğlence ve sosyal imkânlar gibi turistik alt-üst yapı unsurları oldukça önemlidir (Ersun ve Arslan, 2009: 142).

Aydın’a (1997: 13) göre, “kongre turizmi, insanların ortak konular üzerinde toplu bir şekilde görüşmeleri amacıyla oturdukları yerlerin dışına organize biçimde seyahat etmeleri, gerektiğinde geçici konaklamalar yapacak şekilde bir yerde toplanmaları ve bu arada etrafı görmek, dinlenmek, eğlenmek gibi eğilimlerini tatmin etme olayıdır.”

Kongre ve toplantılar turizm endüstrisinde büyük bir paya sahiptir. Çünkü turizmin önemli sorunlarından biri olan sezonluk dalgalanmalardan etkilenmemektedir. Bir başka ifade ile toplantı ve kongrelerin yılın on iki ayı yapılabilmesi ülkelere turizm açısından önemli katkılar sağlamaktadır (Bailey, 1991: 64–66).

75

Kongre turizmi, belirli turizm potansiyeline sahip ülkelerde ya da bölgelerde görülen yoğunluğun önlenebilmesi, turizmin sezonluk yapısının engellenmesi ve tesislerin doluluk oranlarının artırılmasında etkili bir turizm çeşididir. Ayrıca kongre katılımcıları ile refakatçilerin harcamalarının diğer turistlere oranla daha fazla olması dolayısıyla ülkenin döviz girdilerinin artırılması üzerinde ekonomik etkiye sahiptir. Bu bağlamda, en fazla teşvik edilmesi gereken turizm türüdür (Şener, 2005: 5).

Oktay’a (1997: 52) göre, kongre turizmi genellikle sabit maliyetlerden oluştuğu için kendi arzını kendisi oluşturamamaktadır. Kongre binasının yapılması ve olanakların (donanımların) sürekli olarak modernize edilmesi, kongre merkezinde bulunan konaklama işletmelerindeki yatak kapasitesinin artırılması, kongre yerine ulaşmayı sağlayan; havalimanları, karayolları, otobanlar gibi alt yapılar ile kongre binaları çevrelerindeki altyapı ve üstyapılarının uygun olarak düzenlenmesi yüksek maliyetleri yatırımları içermektedir. Kongre olanaklarının pazarlanması ulusal örgütler aracılığı ile olduğu kadar işletme ve tesislerin özel çabaları ile de mümkün görülmektedir (Karasu, 1985: 88).

Kongre turizmi açısından, kongre merkezinin tercih edilmesinde önemli bir unsur, şehrin yeterli düzeyde konaklama kapasitesi ve imkânlarına sahip olmasıdır. Kongre yeri olarak seçilen şehrin veya bölgenin toplantı otellerinin toplantı salonu olanakları ise diğer önemli unsurdur (Arslan, 2009: 46).

Türkiye’de kongre organizasyonları genellikle seyahat acenteleri tarafından düzenlenmektedir. Nevşehir’de kongre turizmine yönelik uzmanlaşmış seyahat acentesi sayısı çok azdır. Kentte bulunan seyahat acenteleri genellikle tatil ve alternatif turizm çeşitlerine yönelik faaliyette bulunmaktadırlar. Fakat kongre organizasyonu, diğer turizm çeşitlerinden “farklı ve karmaşık” bir yapıya sahiptir. “Bu nedenle kongre organizasyonu konusunda bilgi ve tecrübe birikimi olmayan acenteler tarafından düzenlenecek organizasyonlarda ortaya çıkabilecek olumsuzluklar, destinasyon imajını olumsuz yönde etkileyecek ve onarılamaz yaralar açabilecektir” (Ersun ve Arslan, 2009: 148).

76

Misafirlerinin büyük bir çoğunluğunu ilkbahar ve sonbahar aylarında ağırlayan Nevşehir ili için kongre turizmi büyük önem taşımaktadır. Kentte bulunan 4 yıldızlı ve 5 yıldızlı otellerin kapasitesi düzenlenecek “kongre, seminer, konferans ve panel” vb. organizasyonlar için uygundur. Fakat kongre turizmi için bu kapasiteler yeterli değildir. Nevşehir’de bulunan “4 ve 5 yıldızlı” otellerde farklı tıp kongreleri, ilaç firmaları tarafından düzenlenen kongreler, çeşitli işletmelerin bayii toplantıları, çeşitli sempozyum ve paneller başarı ile gerçekleştirilmiştir (Tunçbilekli, 2006: 75). Kentte kongre turizminin öneminin fark edilmeye başlanması ile birlikte, “coğrafi yapıyı yansıtan mimariye sahip modern ve yenilikçi anlayışla inşa edilen kongre otellerinin sayısı giderek artmaktadır” (Şamiloğlu ve Serin Karacaer, 2011: 143).

Nevşehir’de kongre turizmi alanındaki rekabet gücünün geliştirilebilmesi ve mevcut kaynaklarıyla çekebileceği kongre turisti potansiyeline ulaşabilmesi için, ilgililerin tümünü harekete geçirecek ortak bir vizyona ihtiyaç vardır. Geleceğin nasıl şekillendirileceğini tanımlamak için, bilgi ile beslenen zengin bir hayal gücü oluşturulması gerekmektedir. Çizilecek vizyonun sadece bir hayal olarak kalmaması ya da başkaları tarafından kolaylıkla algılanabilmesini önlemek amacıyla vizyonun gerçekçi ama zorlayıcı olması da önemlidir (Ersun ve Arslan, 2009: 149).

Arslan’a (2009: 80–81) göre, Nevşehir ilinin kongre turizmi konusunda önemli darboğazlar söz konusudur ve kısa vadede bunları aşılması kolay görünmemektedir. Öncelikle ulaşım sorununun çözülmesi gerekmektedir. Konaklama açısından ise, tesislerde mutlaka toplantı ve kongre merkezlerinin yer alması kongre turizmi açısından önemli bir gelişmedir. Kentte kurulacak kongre ve ziyaretçi bürosunun yerel yönetimlerle birlikte bu konularda öncülük etmesi ve turizm arzı ile ilgili planlama çalışmalarına katılması halinde kongre turizminin geliştirilmesi yönünde daha gerçekçi adımların atılması mümkün olabilecektir.