Sivil toplum kuruluĢları (STK)

Sivil toplum örgütlerinin kadının sosyal yaĢama yönelmesi ve istihdama açılan yolda yürüyebilmesinde önemli katkıları bulunmaktadır. Aslında kadın giriĢimcilerin karĢılaĢtıkları sorunların çözülmesi devletin öncelikli görevleri arasında yer almaktadır. Ancak sivil toplum örgütleri yürüttükleri projelerle sorunları kolaylaĢtırıcı iĢlev üstlenebilirler. Sivil toplum kuruluĢları, kadın giriĢimcilerin karĢılaĢtıkları sorunların çözülmesi sürecinde devletin eksiklikleri gidermesine öncülük yaparak konunun çözümünde etkili olabilirler.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kadın GiriĢimciler Kurulu: Kadın giriĢimciliğin geliĢiminde kamu kurum ve kuruluĢları ile sivil toplum kuruluĢlarının yanı sıra özel sektörde çalıĢmalar sürdürmektedir. Türkiye‟de özel sektörün mesleki üst kuruluĢu ve

68

yasal temsilcisi olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde Kadın GiriĢimciler Kurulu oluĢturmuĢtur. 2007 yılında kurulan Kadın GiriĢimciler Kurulu, kadın giriĢimcilere eğitim, kapasite geliĢtirme desteği, AB ülkelerindeki iĢletmelerde staj imkânı ve giriĢimci fikirlerini hayata geçirmelerinde destek vermeyi hedeflemektedir.

Kadın GiriĢimciler Kurullarının tüzüğünüzde yazan esas gereği kadın giriĢimci potansiyelinin nitelik bakımından geliĢtirmesi amacıyla politikalar belirleme, giriĢimcilik kültürünün geliĢmesine öncülük etme, giriĢimci ruhlu kiĢilere bu özelliklerini daha etkili kullanabilmelerini sağlamak, iĢ kurmayı düĢünenlere kuruluĢta ve daha sonrasında destek verme, yol göstermek adına giriĢimcilik eğitimleri, seminer ve panel düzenleme, lise ve üniversitelerde giriĢimcilik dersleri, seminerleri, panelleri düzenleme, giriĢimcilik ve iĢ kurma konularında ilgili prosedürleri aktaran kitapçıklar ve cd„ler hazırlama internet portallarında paylaĢma, koçluk sistemi geliĢtirerek yeni iĢ kuran giriĢimcilere deneyimli giriĢimciler tarafından belli sürelerde destek sağlama, kadın giriĢimcilerin deneyimli giriĢimciler yanında staj yapmalarını sağlama, yurt içinde ve yurt dıĢında kadın giriĢimciliğe iliĢkin geliĢmeleri idari ve yasal düzenlemeleri izleyerek toplanan bilgileri ilgililere ulaĢtırma gibi görevleri vardır (Güngör 2012).

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK): Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Esnaf ve Sanatkârlık Yasasının çıkmasının ardından esnaf ve sanatkârları örgütlemek üzere kurulan üyelik temelli bir örgüttür. TESK'in görevi, esnaf ve sanatkâr odaları ve federasyonları arasında iĢbirliği sağlamak, kamu politikaları ve uygulamalarında üyelerinin çıkarlarını temsil etmek, esnaf ve sanatkârları uluslararası platformlarda temsil etmek ve bu kesimin hizmet kalitesini ve verimliliğini artıracak eğitim, merkez kurma ve örgütlenme gibi etkinlikleri yürütmektir. TESK Kredi Garanti Fonu aracılığıyla kredi güvencesi vermektedir. Bu fonda yer alanlar arasında TESK, TOBB, Orta Boy ĠĢletmeler Vakfı, Kendi Hesabına ÇalıĢan Meslek Erbabı ve Yöneticiler, Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayi Destekleme Vakfı, KOSGEB ve Halkbank bulunmaktadır. Kredi güvencesi esas olarak bu kuruluĢların üyelerine verildiğinden üyeler arasındaki kadın sayısının artırılması önem taĢımaktadır (Anonim 2012b).

69

Avrupa Birliği ĠĢ GeliĢtirme Merkezleri (ABĠGEM): Avrupa Birliği ĠĢ GeliĢtirme Merkezleri (ABĠGEM), Avrupa Birliği‟nin himayesinde, TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) ve Ticaret ve Sanayi Odalarının bölgesel destekleriyle 2002 yılından bugüne faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bölgedeki KOBĠ‟lerin rekabet seviyelerini yükseltmelerine ve potansiyellerini geliĢtirmelerine yardımcı olacak profesyonel yönetim danıĢmanlığı ve eğitim hizmetlerini sunmak, bölgenin ekonomik kalkınmasına destek olmak amaçları arasında yer almaktadır. Bu merkezlerin amacı; küçük ve orta boy iĢletmelerin uluslararası ölçekteki çalıĢma koĢullarına uyum sağlamalarına yardım etmektir. Merkezlerin etkinliklerinin Ģöyle sınıflandırılması mümkündür (Paksoy ve Aydoğdu 2010):

 ĠĢ kurmanın ve küçük iĢletmelerin desteklenmesi,  ĠĢ geliĢtirme,

 Özel projeler,

 ĠĢ danıĢmanlığı hizmetleri ve  Eğitim hizmetleri Ģeklindedir.

Kadınlarla DayanıĢma Vakfı (KADAV): Kadınlarla DayanıĢma Vakfı (KADAV) 1999 Marmara Depremi‟nden sonra deprem bölgesinde sosyal ve ekonomik açıdan desteksiz kalmıĢ kadınlara yardımcı olmak amacıyla bir araya gelen bir kadın platformu tarafından kurulmuĢtur. Temmuz 2001‟de tüzel kiĢiliğini kazanan KADAV, kadınlara güçlenmenin ve özgürleĢmenin yolunu açacak olan ekonomik ve sosyal güçlenme konusunda imkân ve araçlar oluĢturmayı ve onlarla dayanıĢmayı amaçlamaktadır. KADAV, bölgedeki istihdamla ilgili çalıĢma yapan resmi kurum ve kuruluĢlar, çeĢitli odalar ve sendikalarla da iĢbirliği yapmaktadır. Ayrıca kendi iĢini kuran kadınlara giriĢimcilikle ilgili eğitimler de vermektedir. Bu birimin amacı; mesleki eğitim programlarının iĢverenlerin iĢgücü talepleri doğrultusunda hazırlanması ve çeĢitlendirilmesidir. Kadınlar için mesleki eğitimin hangi sektörler ve alt sektörler için en fazla gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. ÇalıĢmanın bir baĢka amacı da, iĢe yerleĢtirme çalıĢmalarında kullanılmak üzere istihdam edilebilir kadın ve iĢveren portföyünün oluĢturulmasıdır (Anonim 2012c).

Kadın GiriĢimciler Derneği (KAGĠDER): Kadın GiriĢimciler Derneği (KAGĠDER), Türk kadın giriĢimcileri teknik, mali, idari ve hukuki alanlarda desteklemek amacıyla 38 deneyimli kadın giriĢimci tarafından 12 Eylül 2002 tarihinde ülke çapında faaliyet gösteren ve kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütü olarak Ġstanbul‟da kurulmuĢtur. Amaçları arasında

70

geleceğin iĢ dünyasını yapılandırmada etkin kadın giriĢimciler yaratmak, ekonomik değer yaratan kadın giriĢimci sayısını artırmak, mevcut kadın giriĢimcileri güçlendirmek, Türk kadın giriĢimcilerin dünya ile bütünleĢmesini sağlayarak Türkiye‟nin sosyal ve ekonomik geliĢimine katkıda bulunmak yer almaktadır. Dernek, üyelerine eğitim, danıĢmanlık, kredi güvencesi ve iletiĢim ağı sağlama hizmetleri vermektedir. KuruluĢ, tüm bu hizmetleri ile Türkiye'de kadın giriĢimciliğin geliĢtirilmesi için elveriĢli koĢulların oluĢmasına katkıda bulunmaktadır. Derneğin kurucuları arasında; her türlü hukuk ve yönetim danıĢmanlığı, sağlık ve ilaç, maden, gıda ve içecek, turizm, yayıncılık, halkla iliĢkiler, tekstil, perakende, insan kaynakları, pazarlama, reklamcılık, finans ve biliĢim, film yapım, ulaĢım-nakliye ve denizcilik sektörlerinde çalıĢan Türkiye‟nin önde gelen kadın giriĢimcileri bulunmaktadır (Anonim 2012d).

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV): Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV), dar gelirli kadınları sosyal ve ekonomik olarak güçlendirmek ve onların yerel kalkınmaya katılımlarını desteklemek amacıyla 1986 yılında kurulmuĢtur. Merkezi Ġstanbul‟da olan KEDV, vakıf çalıĢmalarını sürdürürken, kamu, özel sektör ve diğer sivil toplum kuruluĢları ile iĢbirliği yapmaktadır. KEDV, kadının ekonomik olarak güçlendirilmesi, istihdam ve giriĢimciliğinin artırılması için çeĢitli programlar uygulamaktadır. GeliĢtirdiği programların yaygınlaĢması için eğitici eğitimi programlara ve yayınlara da öncülük etmektedir. Kadının ekonomik yaĢama katılması yönünden çok önemli bulduğu çocuk bakım ve eğitim hizmetlerinin yaygınlaĢtırılması ve kalitesinin artırılmasına yönelik oluĢturduğu program bunlardan bir tanesidir. Böylelikle çocuk bakım ve eğitim hizmetleri konusunda özellikle yoksul kadınlar yönünden ciddi bir istihdam ve giriĢimcilik alanı da yaratmaktadır. KEDV ayrıca, tüm dünyada yoksullukla mücadelede ve özellikle kadınların güçlendirilmesinde önemli bir strateji olduğuna inanılan ve 1976 yılında BangladeĢ‟te Muhammed Yunus tarafından kurularak Grameen Bank tarafından uygulanan mikro kredi sisteminin, Türkiye‟deki ilk uygulayıcısı olmuĢtur. Maya adı verilen mikro kredi kurumunun amacı, evinde, tezgâhında ya da dükkânında kendi iĢini yapan ya da bir iĢ kurmak isteyen dar gelirli kadınlara maddi destek vermektir. Küçük miktarlarda krediler veren bu kurumun, verdiği kredilerin geri dönüĢ oranı %98 olmuĢ ve aldığı borç para ile birçok giriĢimci kadın iĢ dünyasına katılmıĢtır (Anonim 2012e).

71

Kadın Merkezi (KAMER): KAMER, 1999 yılında özel bir statüyle kurulan, hükümet dıĢı ve kar amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluĢudur. Merkezi Diyarbakır'dadır. Hedefi; kadınların hukuksal, ekonomik, siyasal ve toplumsal açıdan güçlendirilmelerine katkı sağlamak ve kadınların uzun dönemli istihdamı ve eğitimi için destek mekanizmaları geliĢtirmektir. Kadınların kendi hakları ve bu hakların ihlali konusunda bilinç ve duyarlılık geliĢtirmek, çeĢitli kamusal etkinliklere ve istihdama katılmak üzere evlerinden çıkmalarına yardımcı olmak ve kadın istihdamını artırmak gibi amaçlar doğrultusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde kurulan kendi türünde ilk kuruluĢtur. KuruluĢ son dönemde kadına karĢı Ģiddete yönelik olarak bir de acil yardım hattı oluĢturmuĢtur. KAMER uzmanlar tarafından yönlendirilen iĢ fikri geliĢtirme kursları düzenlemekte ve bu alanda istekli kadınları TKV'nın 'Kendi ĠĢini Kur' eğitimine yönlendirmektedir (Anonim 2012f).

Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV): Türkiye‟nin kırsal kesiminde yoksulluğun giderilmesi de dahil tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek için 1969 yılında kurulan ve kar amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluĢudur. Faaliyet alanı ise öncelikle kırsal kalkınma olmak üzere ekonomik, sosyal ve insani kalkınmadır. TKV sistemi, Türkiye çapında 20 bölgede, kalkınma projelerinin geniĢ bir alanda yerel ve ülke çapındaki organizasyon ağı sayesinde uygulanmasıyla ortaya çıkmıĢtır. TKV‟nin misyonu katılımcı kırsal kalkınma projeleri yoluyla kırsal alanda kaynak yoksulu hanelerin gelir düzeyi ve yaĢam kalitesini artırmak ve yoksulluğu gidermektir. Vakfın faaliyetlerinde ana hedef grup: küçük çiftçiler ve kaynak yoksulu hanelerdir ve bu hanelerdeki kadın ve gençlere özel önem verilmektedir (Anonim 2012g). Amaçları;

 Gelir getirme ve üretim araçlarına sahip olma fırsatı yaratacak faaliyetler geliĢtirmek,

 Birey, hane ve toplulukların yönetsel, örgütsel ve teknik beceriler kazanmasına yardımcı olmak,

 Hedef grupların örgütlenme ve katılım kapasitelerini geliĢtirmek ve

 Çevre bilincini geliĢtirmek ve çevreyi koruma ve değerlendirme kapasitesini artırmaktır.

Kadın ĠĢ GeliĢtirme Merkezleri (KĠġGEM): ĠġGEM‟ler, özellikle yeni giriĢimcilerin ve iĢletmelerin en zorlu yılları olan ilk yıllarında onlara çeĢitli Ģekillerde destek olan, iĢ kurmalarını ve yönetmelerini kolaylaĢtıran, iĢletmelerin baĢlangıç aĢamalarında

72

karĢılaĢacakları riskleri en aza indiren ve uzun yıllardır dünya'da baĢarı ile uygulanan bir istihdam yaratma ve iĢ kurma modelidir. KĠġGEM‟lerde iĢ fikri olan, iĢ fikrini gerçekleĢtirmek için çıkıĢ yolları ve destek arayan, özetle geleceğini kendi elleriyle kurmak isteyen kadınlara açık bir fırsat ortamı oluĢturulmaktadır. KĠġGEM‟lerin kurulmasındaki genel hedefler; küçük iĢletmelere bina konusunda ve yeni iĢ kurma konularında destek vermek ve yardım etmek, baĢarılı iĢletmeler kurulmasını sağlamak, iĢletmelerin büyüme ve hayatta alma fırsatlarını artırmak, yeni iĢ ve istihdam olanakları oluĢturmak, yerel kaynakları yeni ve/veya farklı iĢletmelere yöneltmek, giriĢimciliği özendirmek, güvenli bir iĢ ortamı sağlamak, rekabetçi ortamı sağlamak, bölgesel ve yerel geliĢimi hızlandırmak ve bu konulara katkıda bulunmak, yerel ekonomiyi desteklemektir (Anonim 2013d). KĠġGEM‟nin giriĢimcilerine sağlanacak destekler;

 Etkin bir iĢ planı hazırlanması,  Yönetim danıĢmanlığı,

 Ofis ve üretim alanı,  Ġdari hizmetler,  Teknik destekler,  ĠĢ ağı (network),

 Ortak ofis araç ve gereçlerinin kullanılması, gerektiğinde hukuk ve muhasebe danıĢmanlığıdır.