Kamu kuruluĢları

Kadın giriĢimciliği konusunda; Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı (KOSGEB), Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi BaĢkanlığı, ĠġKUR ve Bankalar gibi çeĢitli kurum ve kuruluĢlardan faaliyet göstermektedir. Ayrıca Ġl Özel Ġdarelerinin yoksul kadınlara mikro kredi verilmesiyle ilgili çalıĢmaları da bulunmaktadır.

64

Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı (KOSGEB): Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı (KOSGEB); 20 Nisan 1990 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‟nda ilgili alt birim olarak kurulmuĢtur. KuruluĢ gerekçesi; küçük ve orta ölçekli sanayi iĢletmelerinin çeĢitli araçlarla desteklenerek bu iĢletmelerin büyümesi, geliĢmesi için uygun ortamlar yaratılması ve ekonomiye daha fazla katma değer yaratmalarına imkân verilmesi Ģeklinde ifade edilmiĢtir. Destek programları uygulamaya konulurken giriĢimci kadın iĢletmeleri için baĢvuruların ayrı tutulduğu programlar hazırlanması ve hali hazırda olan programların süreklilik arz etmesi önem taĢımaktadır. KOSGEB sanayi sektöründe faaliyetlerini sürdüren KOBĠ‟lere destek vermektedir. Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünde temel faktör olan giriĢimciliğin desteklenmesi, yaygınlaĢtırılması, baĢarılı iĢletmelerin kurulmasını sağlamak amacı ile KOSGEB yeni giriĢimcilere bir takım hizmetler sunmaktadır. Bu hizmetler danıĢmanlık, eğitim, laboratuar, tanıtım ve yazılımı kapsamaktadır. KOSGEB ayrıca küçük yeni giriĢimcileri iĢe baĢlama sürecinde desteklemeyi amaçlayan bir uygulama yürütmektedir. Ancak bu destekten faydalanmak için, KOSGEB‟in danıĢmanlık havuzunda yer alan ilgili danıĢmanlardan iĢ kurma ve iĢletme süreçleriyle ilgili eğitim almak gerekmektedir. Eğitim sürecini baĢarıyla tamamlayan ve uygun bir iĢ planı hazırlayan giriĢimciler, hazırladıkları iĢ planı KOSGEB tarafından kabul edilirse bu destekten faydalanabilirler. KOSGEB üretim, pazarlama, kalite kontrol, makine ve donanım desteği, teknoloji geliĢtirme, eğitim ve bilgilendirme hizmetleri vermekte, çeĢitli alanlarda projeler uygulamakta ve bireysel projeleri desteklemektedir. Bu arada KOBĠ'lerin pazarlama çalıĢmalarına destek sağlanmakta ve ülke dıĢındaki önemli fuarlara katılmalarını özendirmektedir. Uluslararası iĢ gezileri düzenlemekte ve KOBĠ'lere daha uygun pazarlama fırsatları sağlanması için seçilmiĢ sanayi kollarını desteklemektedir (Ecevit 2007).

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM): Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı çatısı altında faaliyet gösteren müdürlük; kadınlara eĢitlik içerisinde sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi alanlarda hak ettikleri statüyü kazanmalarını sağlamak amacıyla çalıĢmalar yapmak üzere 1990 yılında kurulmuĢtur. Bu bağlamada müdürlük kadınların sosyal yaĢamın her alanında güçlendirilmesine yönelik politikalar geliĢtirilmesinden ve uygulanmasından sorumludur. Türkiye'de toplumsal cinsiyet eĢitliğini sağlamanın ulusal kurumsal mekanizması konumundadır. KSGM‟nin görevleri Ģöyle tanımlanmaktadır:

65

 Türkiye'de kadınların genel eğitim düzeyinin yükseltilmesi,

 Kadınların tarım, sanayi ve hizmetler alanındaki faaliyetlere katılımının artırılması,  Kadınların sağlık, sosyal güvenlik ve hukuk alanlarındaki güvenliğinin sağlanması,  Kadınların toplumsal, ekonomik, kültürel ve siyasal açılardan eĢit statü kazanmalarına

yönelik politikalar geliĢtirilmesi ve uygulanması.

KSGM kadınlara karĢı ayrımcılığın önlenmesi, kadın erkek eĢitliği anlayıĢının kamu plan ve politikalarına yerleĢtirilmesi ve toplumsal yaĢamın tüm alanlarında kadınların ilerlemesini sağlama amacıyla politikalar üretme ve koordinasyon sağlama iĢlevini yerine getirmek üzere hizmetlerini yürütmektedir. KSGM ayrıca Milli Eğitim, ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik, Kültür ve Turizm, Sağlık, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlıkları baĢta olmak üzere ilgili tüm kurum ve kuruluĢların kadın politikaları uygulama faaliyetlerinde koordinasyonu sağlama görevini üstlenmektedir. KSGM kadınların iĢ dünyasına dahil edilmeleri ve giriĢimci kadınların özel bir fonla, özel kredi imkânlarıyla ya da vergi indirimi ile desteklenmeleri ya da giriĢimlerini baĢlatmaları sırasında karĢılaĢılan bürokratik sürecin azaltılması, pazarlama, iletiĢim, yönetim gibi gerekli eğitim programlarından yararlandırılmaları konularında önemli çalıĢmalara katkı sağlamaktadır (Anonim 2013b).

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı: Kırsal kesim kadınına daha verimli tarımsal üretim için bilgi, yöntem ve araç sağlamak, kaynakları daha etkin yönetebilmek ve kullanabilmek için teknolojileri öğretmek ve uygulatmak gerekmektedir. Eğitim, Yayım ve Yayınlar Daire BaĢkanlığınca kırsal kesimde yaĢayan kadınlara tarımsal konularda bilgi ve teknik öğretmek, becerilerini geliĢtirmek için eğitim ve yayım hizmetleri verilmektedir.

Kırsal kesimdeki kadınların halihazır durumu ve sorunları ile ilgili araĢtırmalar yapmak, çözüm önerileri ortaya koymak, araĢtırma sonuçlarına göre yıllık eğitim programlarını hazırlamak ve kadın çiftçilerin eğitim ihtiyaçlarına ait projeler geliĢtirmek, eğitimlerde görev alacak her seviyedeki teknik elemanlar için hizmet içi eğitim programlarını planlamak ve uygulamak, Bakanlığa bağlı tüm AraĢtırma Enstitüsü Müdürlükleri ile iĢbirliği yapmak ve teknolojik bilgilerin çiftçi kadınlara aktarılmasını sağlamak, yıllık faaliyet plan ve programlarını uygulama sonuçlarını izlemek ve değerlendirme sonuçlarına göre yeni yöntemler geliĢtirmek Ģeklinde çalıĢma ve projeler yürütülmektedir (Anonim 2013c).

66

Türkiye ĠĢ Kurumu (ĠġKUR): Türkiye ĠĢ Kurumu iĢgücü piyasasındaki geliĢmeleri izlemekten, gerekli önlemleri almaktan ve piyasalarda iĢgücü arzı ile talebini denkleĢtirmekten sorumlu kuruluĢtur. KuruluĢ bu amaçla iĢ bulma ve iĢe yerleĢtirme, yaygın mesleki eğitim, iĢ üzerinde eğitim gibi hizmetlerin yanı sıra diğer aktif iĢgücü piyasası politikalarını uygulamaktadır. ĠĢsiz olup iĢ arayan herkesin yasa gereği ĠġKUR kaydının olması zorunludur. Bununla birlikte ĠġKUR, iĢ arama ve iĢe yerleĢtirme gibi hizmetler söz konusu olduğunda, tek kuruluĢ durumunda değildir. Çünkü ĠĢ Yasası'nda 2004 yılında yapılan bir değiĢiklikle özel istihdam bürolarının çalıĢması da yasal hale getirilmiĢtir (Ecevit 2007).

Ġl Özel Ġdareleri: Dünya nüfusunun %20'sini oluĢturan yaklaĢık 1.2 milyar insanın günde 1 dolarlık mutlak yoksulluk sınırının altında yaĢamaya çalıĢtığı günümüzde "mikro finansman sistemi" özellikle kırsal alanda yoksulluğu azaltmak, geliri arttırmak ve istihdamı desteklemek üzere tasarlanmıĢ birçok müdahale stratejilerinden biri olarak görülmektedir (Helms 2005). Can ve KarataĢ'ın (2007) Yerel Ekonomilerde Kalkınmanın Ġtici Gücü Olarak Kadın GiriĢimcilerin Rolü ve Mikro Finansman: Muğla Ġli Örneği adlı araĢtırmada; kadınların % 70'inin kuruluĢ aĢamasında güvensizlik, prosedürlerin zorluğu gibi nedenlerle banka kredisine baĢvurmadıkları ve % 60'ının ise iĢletmelerinde sermaye sıkıntısı çektikleri belirlenmiĢtir. Bu durum dikkate alındığında mikro finansman sisteminin iĢletmenin gerek kuruluĢ aĢamasında ve gerekse faaliyet döneminde ne kadar önemli olduğunu ortaya çıkarmaktadır.

Kadınlara yönelik mikro kredi uygulamaları kapsamında 4 Mart 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5302 Sayılı Ġl Özel Ġdaresi Kanunu‟nun 6.Maddesi ile Ġl Özel Ġdarelerine yoksullara mikro kredi verilmesine iliĢkin hizmetler için görev ve yetki verilerek, kanunun 64.maddesi ile de Ġl Özel Ġdarelerinin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluĢları, meslek odaları, dernekler ve vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleĢtirebilecekleri hükme bağlanmıĢtır. Yoksul insanları özelikle de geleneksel bankacılık sistemiyle kapsanmayan kadınları korumayı ve onların iĢ hayatına girmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Proje kapsamında kredi alımlarında herhangi bir proje hazırlanmasına, kefil, senet ve ipotek gibi iĢlemlere gereksinim duyulmamaktadır. Önemli olan kiĢilerin ne iĢ yapacaklarına karar verip kendileriyle aynı sosyo-ekonomik özelliklere sahip mahalle sakinlerinden güvenilir beĢ kiĢilik bir grup oluĢturmaları gerekmektedir. Krediler kiĢiye özel verilir ancak kiĢinin kredi talebinde bulunabilmesi için beĢ kiĢilik grup oluĢturması zorunlu olmaktadır.

67

Bankalar (Vakıfbank, Ziraat Bankası, Halk Bankası): Özellikle kamu kesimine ait kimi bankaların sübvansiyonlu kredi sistemleriyle KOBĠ‟lerin desteklenmesinde önemli rolleri bulunmaktadır (Ecevit 2007).

Vakıfbank; KOBĠ‟lere baĢlangıç sermayesinden geniĢlemeye yönelik sermayeye kadar çeĢitli alanlarda kredi vermektedir. Ne var ki, kefalet ve güvence koĢulları kadınların bu sistemden yararlanmalarını çok güçleĢtirmektedir.

Ziraat Bankası; tarım sektörünü desteklemek üzere kurulmuĢtur. Banka tarım sektöründeki kooperatiflere kredi vermeyi tercih etmektedir. Kooperatifler de aldıkları krediyi üyelerine dağıtmaktadır. Kadınların tarım sektöründeki güçsüz konumları, daha da ötesi, mülkiyet sahipliği konusundaki sınırlılıkları göz önüne alındığında, bu kredilerin çok az bir bölümünün kadınlara ulaĢtığı söylenebilir.

Halk Bankası; genellikle mikro ve küçük iĢletmelere yönelik sübvansiyonlu kredi vermektedir. Banka bir dönem "Kadın ve Genç GiriĢimcilere Kredi" baĢlığı altında giriĢimcilere ve KOBĠ‟lere hazine desteğinde sübvansiyonlu kredi vermiĢ, "GiriĢimci Destek Paketi"ni devreye sokmuĢtur. Ancak bu kredilerden yararlanabilenlerin sayısına iliĢkin bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte pek az sayıda kadının bu kredilerden yararlanabildiği tahmin edilmektedir; çünkü bu krediler, aralarında kadınların henüz çok sınırlı sayıda olduğu Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu üyelerine verilmiĢtir.