Satma

TCK madde 188/3’de düzenlenmiş olan uyuşturucu veya uyarıcı madde satma suçu, bir kimsenin maliki ya da zilyedi olduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, bir ücret veya diğer bir ivaz karşılığında başkasına devretmesidir285

.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin zilyetliğinin dolaylı olarak dahi olsa devredilmesi, yani alıcının fiili hâkimiyet alanına girmesi gerekmektedir286_{. Bu açıdan madde metninde} düzenlenen satma eylemini özel hukukta geçen anlamıyla bir satım sözleşmesi temelinde görmemek gerekir287

. Özel hukuk anlamında satım sözleşmesi, satıcının satılanın mülkiyet ve zilyetliğini alıcıya devretme ve alıcının buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir288

. Özel hukukta bir satım sözleşmesinin kurulması için tarafların satım konusu mal ve satım bedeli, üzerinde anlaşmaları yeterlidir, satımın konusu malın ayrıca devredilmesine gerek yoktur289. Ancak ceza hukuku çerçevesinde bu husus farklılık arz etmekte olup, satmak üzere tarafların anlaşmaya varmış olması yeterli olmayıp, satışın gerçekleşmesi yani doğrudan ya da dolaylı olarak zilyetliğin devredilmiş olması yani tasarruf

281 Zafer: 12.

282 Demirbaş, 2013: 237. 283 Tezcan vd., 2014:712. 284 Yolcu, 2015: 23.

285 Zafer: 15; Güngör ve Kınacı, 2001: 212; Tezcan vd., 2014:713; Yolcu, 2015: 34. 286 Özdabakoğlu, 2001: 45; Özbek vd., 2014a:746.

287 Özbek vd., 2014a:746. 288 Gümüş, 2013: 16. 289 Özbek vd., 2014a:746.

yetkisinin devri gerekmektedir. Satım sonucu bir bedel olması gerekmekle birlikte, bedelin ödenme şekli suçun oluşması bakımından belirleyici değildir290

.

Öğretide satılan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin miktar ve nitelik bakımından kullanıma uygun olması gerektiği, aksi takdirde suçun maddi konusunun bulunmamasından dolayı işlenemez suç kurallarının gündeme geleceği yönünde görüşler bulunmakla birlikte, ayrıca aynı yönde Yargıtay kararlarına da rastlamak mümkündür291

.

Bir diğer görüşte ise, satılan uyuşturucu madde bulaşık durumda ise ve bulunduğu kap veya paketten ayrılması mümkün değilse ve bu haliyle de kullanılması mümkün değilse, bunun dışında da başka uyuşturucu veya uyarıcı madde ele geçirilmemişse, suçun maddi konusu kullanmaya ve suçun neticesini meydana getirmeye elverişli olmadığından işlenemez suçun oluşacağı yönündedir292

.

Ancak öğretide bu görüşlerin isabetli olmadığı yönünde ve tarafımın da katıldığı görüşler de mevcuttur. Çünkü yasa koyucu uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satılması eyleminde, satın alan kişinin bu maddeyi kullanmak için alacağı yönünde bir koşul öngörmemiştir 293

. Zira Yargıtay'ın konuyla ilgili yakın tarihte verdiği bir kararında uyuşturucu madde miktarının verilecek ceza bakımından önem arz edebileceğini ifade etmektedir294 .

Yine tartılmayacak ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi göstermeyecek kadar az olsa da, uyuşturucu veya uyarıcı madde bu haliyle kullanıma müsaitse satma, satışa arz etme ve satın alma suçu oluşacağı yönünde görüş bildiren yazarlarda mevcuttur295

.

Bir örnekle açıklar isek; uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapıldığı ihbarı ile bir otomobil aranmış, bir çuval içinde ne olduğu tespit edilemeyen beş kiloluk bir madde ele geçirilmiştir. Bilirkişinin tespiti sonucu, bu maddenin, ulusal ve uluslararası mevzuata göre, uyuşturucu madde olarak kabul edilen maddeler arasında yer almadığı ancak maddenin içerisinde, ‘eser miktar’ denilecek ölçüde esrar tespit edildiği hususunda rapor hazırlanmıştır. Bu durumda, çuvalda bulunan esrar maddesinin, eser miktarda kabul edildiği ve miktar itibari

290 Akkaya, 2013: 33-34; Zafer: 15; Doğan Karakaş, 2015: 163; Yolcu, 2015: 35.

291 ‘Adli tıp kurumu raporunda sanıkta ele geçirilen 1.885 gram maddenin içindeki uyuşturucunun, eser

miktarda olduğunun belirtilmesi karşısında, suçun maddi konusu olan uyuşturucu maddenin kullanmaya ve buna bağlı olarak uyuşturucu madde temin etmek suçuna elverişli olmadığından, olayda işlenemez suçun söz konusu olduğu, suçun unsurlarının oluşmadığı’ , Yargıtay 10. CD., 03.07.2007 tarih, 2006/9234 E., 2007/8337 K..,

aktaran Yolcu, 2015: 35-36; aktaran Akkaya, 2013: 36-37; Zafer: 15; Balcı, 2009: 166. 292 Güngör ve Kınacı, 2001: 214; Akkaya, 2013: 35-36; Yolcu, 2015: 37.

293 Özbek vd., 2014a:746.

294 ‘Ele geçirilen uyuşturucu maddenin niteliği ile miktarına ve buna bağlı olarak suç konusunun önem ve

değerine göre, temel cezanın alt sınır aşılarak tayin edilmesi yerinde ise de, orantılılık ilkesine aykırı olarak temel hapis cezasının üst sınıra yakın olarak belirlenmesi hukuka aykırıdır.’ , Yargıtay 10. CD., 13.10.2011/7100

E., 2011/55977 K., aktaran Özbek vd., 2014a:747.

ile kullanıma ve ticarete elverişli olmadığı söylenerek, gerek bu maddeyi bulunduran kişiye, gerekse de satma fiilini gerçekleştiren kişiye, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma veya ticareti suçundan işlenemez suç hükümleri gereği ceza verilmemesinin uyuşturucu veya uyarıcı madde ile mücadeleye darbe vuracağı kanaatindeyim. Zira verilen bu örneğin arka planındaki hikâyesinin şöyle olduğunu varsayalım. Kişi yakalanan çuvalı, uyuşturucu imal ettiği bir depoya götürmektedir ve bu amaçla satın almıştır. Gelişen ve değişen teknoloji ile, eser miktarda bulunan esrar maddesi, içinde bulunduğu ve maddenin özelliği gereği uyuşturucu veya uyarıcı madde kabul edilmeyen diğer maddeden birtakım aletler ile kolayca ayrıştırılacak ve az miktardaki bu esrar maddesi, yeni keşfedilen sentetik bir uyuşturucu maddenin yapımında kullanılarak, çok miktarda uyuşturucu madde üretilecektir. Bu durumda bu gerçeği göz ardı edip, sırf esrar miktarına göre, bu eylemi, işlenemez suç kabul etmek, uyuşturucu madde imal ve ticareti suçunun önünü açmış olacaktır.

Bu nedenle, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yapısı, miktarının yeterli olmamasından dolayı tespit edilemiyorsa işlenemez suçtan bahsedilir296_{. Uyuşturucu madde} tespit edilebildiği sürece miktar ancak ceza tayininde dikkate alınmalıdır297

.

Satma fiilinin ülke sınırları içinde gerçekleştirilmesi gereklidir. Aksi takdirde, satışın ülke dışına veya ülke dışından ülke içine yapılması halinde ihraç veya ithal suçları meydana gelir298.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satın alan kişinin maddeyi kendi ihtiyacı için ya da ticari amaçla satın alması arasında fark gözetilmez ve her iki halde de satıcı açısından satma suçu gerçekleşmiş olur. Aynı şekilde, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin alıcı sanılan ajana ya da muhbire satışı halinde de satma suçu meydana gelir299

. Yine madde metninde satma hareketi dışında, satışa arz etme hareketi de düzenlendiğinden, satmanın teşebbüs aşamasında kalması durumunda, hareket bu sefer tamamlanmış satışa arz etme teşkil edecektir300.Bir kişi tarafından, birden fazla kişiye uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satılması halinde de, diğer koşullar da bulunmak kaydı ile zincirleme suç hükümleri uygulanabilecektir301

.

296 Kurt ve Kurt, 2007: 54; Özdabakoğlu, 2001: 46; Güngör ve Kınacı, 2001: 213-214; Tuncer, 2011: 84; Yolcu, 2015: 36-37.

297 ‘Sanıkların işledikleri suçta ele geçen net 20351,2 gram eroinin miktarına bağlı olarak önemi ve değerine

göre, TCK’ nın 61. maddesindeki ölçütler ile 3. maddesindeki orantılılık ilkesi gereğince temel cezanın alt sınırdan daha fazla uzaklaşılması gerektiği’, Y.10.CD.,03.01.2014, 2013/7979 E., 2014/575 K.; ‘Suç konusu 50692,25 gram eroin için cezanın üst sınır veya üst sınıra yakın olarak belirlenmesi gerektiği’ ,

Y.10.CD.,03.04.2014, 2013/13919 E., 2014/2349 K., aktaran Yolcu, 2015: 37. 298 Özdabakoğlu, 2001: 45; Yolcu, 2015: 34.

299 Kurt, 1992: 42; Balcı, 2009: 166; Güngör ve Kınacı, 2001: 213-214; Akkaya, 2013: 37; Ergül, 1977:147; Özdabakoğlu, 2001: 42-43; Yolcu, 2015: 35.

300 Özdabakoğlu, 2001: 46; Balcı, 2009: 188-189; Tekin, 2009: 108; Tuncer, 2011: 97. 301 Akkaya, 2013: 38.