Yumuşak güç kavramı RF’nda son dönemde dikkate alındığından, RF’nun yumuşak güç politikası da inşa halinde olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, RF’nda yumuşak güç ve kamu diplomasisi kavramlarına yönelik şu anda bu kavramlarının nasıl bağlantılı olduğu ve potansiyelin nasıl daha da geliştirileceği konusunda çok sayıda tartışma yaşanmaktadır. Yumuşak güç konusunda konsept oluşturmaya çalışan taraflardan biri konsept için hem teorik hem de pratik yön açısından ABD’nebakılması gerektiğini savunurken, diğer taraf ise konsept konusunda RF’nun konsepti kendisinin geliştirmesi gerektiğini savunmaktadır. Ancak bu tarafların her ikisi de uygulanabilir bir yumuşak güç kavramı geliştirmeye acil bir ihtiyaç olduğunu söylemektedirler. Aksi takdirde bu durum gerçekleştirilmediğinde RF’nun uluslararası alandaki konumu ve potansiyelinin aşınma ihtimali bulunmaktadır (Simons, 2014: 3-4).
Buna bağlı olarak, RF’ndaki yumuşak güç politikasının mevcut sorunları incelendiğinde, bulunan sorunlar iki noktada özetlenebilir:
1. Kapsamlı bir yumuşak güç stratejisinin eksikliği ve bu stratejinin yurtdışındaki konumu;
2. Nye’nın, kültür, siyasi değerler, dış politika şeklinde yaptığı üçlü sınıflandırmadaki yumuşak güç kaynaklarının sistemsiz kullanımı (Gorlova & Bıchkova, 2015: 270).
Genel çerçeveyle RF yumuşak güç politikası konusunda bulunan bu sorunlar, bazı nedenlerden dolayı politikayı zayıflatmaktadır. Çalışma çerçevesinde bu nedenler ana hatlarıyla tespit edilmeye çalışılacaktır:
1. Nedenlerden ilki, kavramsal karmaşıklıktır. RF’nda hem akademik hem de resmi literatürde, yumuşak güç politikası için önemli olan yumuşak güç ve kamu diplomasisi kavramlarının tanımlanmasında bir fikir birliği yoktur. Genel olarak uygulamada yumuşak güç kamu
88
diplomasisiyle eşit tutulurken, kamu diplomasisi konusunda ağırlık dijital diplomasiye verilmektedir. Kamu diplomasisinin tanımlanmasındaki bir diğer sorun, bu kavram yanı sıra uygulamada buna benzer bazı kavramlarında kullanılmasıdır.
2. Nedenlerden ikincisi, yumuşak güç kaynakları ile ilgilidir. Nye’ın bu konuda yaptığı sınıflandırmadan gidilirse, RF’nun yumuşak güç konusunda en fazla kültür konusunda zengin olduğu anlaşılmaktadır. Diğer yandan siyasi değerler ve dış politika konusunda ilerleme çabaları bulunsa da yapılan çabaların şimdilik yetersiz kaldığı düşünülmektedir.
3. Nedenlerden üçüncüsü, kamu diplomasisi sistemiyle alakalıdır. Bu bağlamda, RF’ndaki kamu diplomasisi sisteminin dağınık, bütünleşik bir yapı görüntüsü vermemesi ve kamu diplomasisinin dijital diplomasi, kültür, diaspora gibi sadece belirli alanlarda faaliyet göstermesi gibi hususlar bu konuya ilişkin büyük önem arz etmektedir. 4. Nedenlerden dördüncüsü, kamu diplomasisi alanına yapılan yatırımlar. Genel olarak bakıldığında RF’nda kamu diplomasisinin uygulanmasına, diğer ülkelere nazaran, daha az yatırım yapıldığı görülmektedir.
5. Nedenlerden beşincisi, kamu diplomasisi alanında yaşanan uzman yetersizliğidir. Bu anlamda, yumuşak güç ve kamu diplomasisi RF’nda yeni bir olgu olduğundan, şu an için ülkede bu konuda iyi iş çıkartabilecek uzman sayısı çok azdır (Burlinova, 2017: 16-31; Dolinskiy, 2012; (Burlinova, İvanchenko, & Gribkova, 2018: 10-12; (Lebedeva, 2015: 125-135).
Düşünceye ve ilgili literatürde edinilen bilgilere göre, sıralanan 5 temel neden RF’nun yumuşak güç politikasının zayıflatan temel nedenlerdir. Burlinova, yaptığı bir çalışmada RF’nun yumuşak güç politikası için yukarıda yer alan üçlü piramide uygun olarak, bir şekil geliştirmekte ve bu politikanın eksik yönlerini ortaya koymaya çalışmaktadır.
89
Şekil 2.1. Rusya Federasyonu Yumuşak Güç Politikası
Kaynak: Burlinova, N. (2017). Kurs Obshestvennogo Diplomata. Moskva: Rosssiyskiy Sove po Mejdunarodnım Delam (RSMD), s. 10.
Nye’ın çalışmalarına atıfta bulunarak, RF’nun yumuşak güç politikasında yumuşak güç konseptinin geliştirilmediğini, kamu diplomasisi sisteminin bütünleyici olmadığını ve ilgisini en fazla enformasyon çalışmalarına gösterdiğini savunmaktadır (Burlinova, 2017: 10). Yapılan eleştiriler göz önüne alındığında, RF’nun yumuşak güç politikasının şu aşamada yetersiz ve inşa halinde olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan Burlinova SSCB döneminde yumuşak güç konusunda bir sistemin bulunduğunu ve bu sistemin şu an ki sisteme karşın çok daha etkili olduğunu anlatmaktadır (Burlinova, 2017: 10). Genel olarak, SSCB ve RF arasındaki yumuşak güç farkını anlamak için, bir dönem RF’nun yumuşak güç politikasında önemli kurum olan Rossotrudnichestvo’nun başkanlığın yapmış Konstantin Kosachev’un, bu konuyu ilişkin soruya yönelik verdiği cevap çok önemlidir. Bu cevaba göre Koshachev, SSCB’nin yumuşak güç alanında son derece sorumlu ve sistematik olduğu söylemektedir. Ona göre SSCB, modern dünyada güç dengesinin sadece ordu, donanma ve müttefikleri sayesinde şekillenmediğini, aynı zamanda güç dengesinin insanların zihnindeki görüşler sayesinde sağlandığının farkındaydı. Kosachev, SSCB’de, SSCB ideolojisini ve yurtdışında SSCB yaşam tarzını teşvik etmekle meşgul
Yumuşak güç
konsepti yok
Kamu Diplomasisi yapım
aşamasında, sadece enformasyon
çalışmaları aktif durumda
Devlet Destekli ve Devlet Dışı
Organizasyonlar, Medya, Kilise, Diaspora
90
olan çok sayıda resmi kuruluş, devlet, yarı devlet, sözde sosyal kuruluş olduğunu ve yapılan faaliyetler gerçekten küresel nitelik taşıdığını belirtmektedir. Kosachev, cevabın sonunda 1990’lı yıllarda SSCB dağıldıktan sonra, ilgili dönemdeki yürütücülerin birlikten kalma yumuşak güç potansiyelini gereksiz bulduklarından dolayı, pek fazla önemsemediklerini ve dolayısıyla zaman geçince, bu konudaki potansiyeli tamamen yitirdiklerini söylemektedir (Kosachev, 2013: 11-12). Genel minvalde, Kosachev’un vermiş olduğu cevap, birçok şeyi açıklamaktadır. Şöyle ki çalışma kapsamında bir yandan SSCB’nin RF’nuna yumuşak güç konusunda kayda değer bir miras bıraktığını, diğer yandan ise günümüzde RF yumuşak güç politikasının inşa halinde olduğu anlaşılmıştır. Bakıldığında, bu iki sonuç arasında bir tutarsızlık mevcuttur. Kosachev’un dediklerinden yola çıkıldığında, SSCB’nin yıkıldığı dönemden hemen sonra RF’nda hükümette bulunan kişilerin, kimlik arayışı içerisinde Batı’ya yönelmesi, yumuşak güç mirasının zayıflamasına yol açtığı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Sonuç olarak, RF’nun yumuşak güç politikası ana hatlarıyla yorumlandığında belirli sorunların olduğu göze çarpmaktadır. Peki bu sorunların, çözümü için te nür öneriler geliştirilebilir; bu konuda literatürde bazı öneriler bulunmaktadır. Örneğin, Gorlova & Bıchkova’ya göre RF, yumuşak güç konusunda politikayı geliştirmek için yurt dışında yaşayan diasporayı; Rossotrudnichestvo kurumunu; küresel medyayi; Moskova Devlet Üniversitesi, RUDN Üniversitesi ve diğer üniversitelerde okuyan uluslararası öğrencileri; Rus Ortodoks Kilisesini ve buna benzer bazı kuruluşları yanı sıra kültür ve içerisindeki dil, eğitim gibi yumuşak güç kaynaklarını daha aktif kullanması gerekmektedir (Gorlova & Bıchkova, 2015: 270-272).
Bir başka çalışmada, RF Kültür Bakanlığı, RF’nun yumuşak güç alanında insani işbirliğine daha fazla dikkat etmesi ve bu konuda iyilieşme yaşayabilmesi için şu önerileri takip etme gerektiğini düşünmektedir:
• Rus dünyasının "sınırları"; RF’nun küresel insani yardım alanındaki faaliyetlerinin yönü ve kapsamı hakkında araştırma yürütmek; dünyanın çeşitli ülkelerindeki insani yardım varlığının yönlerini, hacimlerini ve kalitesini ve aynı zamanda yabancı ve uluslararası kuruluşlarla etkileşimi değerlendirmek;
91
• RF’nun küresel insani yardım alanındaki faaliyet alanlarındaki nicel ve nitel göstergelerin federal düzeyinin stratejik planlama belgelerinde gelişmesini ve 2024'e ve 2030'a kadar ufuk çizgisiyle hedef değerlerine dahil edilmesini sağlamak;
• RF’nun küresel insani yardım alanındaki faaliyetlerinin, elde edilen nicel ve nitel göstergeler düzeyinin yanı sıra çeşitli hükümet kuruluşlarının ve STK'ların faaliyetlerinin etkinliğinin bir değerlendirmesiyle yıllık olarak izlenmesini organize etmek;
• RF’nun küresel insani yardım alanındaki faaliyetleri için finansman miktarını, ulaşılan seviyeyi nicel ve nitel göstergelerin hedef değerleri ile karşılaştırarak ölçülmesi gereken hedeflerle ilişkilendirmek (Ministerstvo Kulturı Rossiyskoy Federatsii, 2018: 69).
Sonuç olarak, RF’nun yumuşak güç politikası için birçok öneri geliştirilebilir, ancak herşeyden önce, politikayı engelleyen nedenlerin ortadan kaldırmaya yönelik çabaların artırılması gerektiği düşünülmektedir. RF yumuşak güç politikası mevcut haliyle sorunlu olsada, gün geçtikçe etkin hale gelmeye başlamaktadır.