BÖLÜM V: PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
V.1. Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre
V.1.5. Proje Kapsamında Açılacak Olan Taşocağı, Kum Ocağı, Kil Ocağı Gibi Malzeme Ocaklarının
Rezerv Hesapları (en, boy, kalınlık ve yoğunluk-görünür, muhtemel), Üretim Miktarı (gün-ay-yıl), İş-Akım Şemaları, Uygulanacak Üretim Yöntemleri, Basamak Yüksekliği, Genişliği, Şev Açısı, Basamak Sayısı, Nakliye Güzergahı, Ulaşım Alt Yapısı Planı, Altyapının İnşası İle İlgili İşlemler, Kullanılacak Makine Ekipmanları, Ocakların Başlangıç ve Nihai Durumlarının İmalat Haritaları Üzerinde Gösterimi
Proje ünitelerinin inşası için gerekli olacak geçirimli dolgu malzemenin ve beton agrega malzemesinin temini amacıyla proje kapsamında bir adet kum-çakıl malzeme ocağının işletilmesi planlanmaktadır. Bunun dışında kil, kırma-taş vb. malzemeye ihtiyaç duyulması durumunda proje alanına yakın çevrede işletilmekte olan ruhsatlı malzeme ocaklarından malzeme temini yapılacaktır.
Proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağı için Kastamonu İl Özel İdaresine müracaatlar yapılarak gerekli izinler ve ruhsatlar (işletme ruhsatı) alınacaktır.
Ayrıca faaliyete başlanılmadan önce, söz konusu malzeme ocağı 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı R.G.’de yayımlanan “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ kapsamında Ek-2’de belirtilen faaliyetlerden olduğu için; Ek-2 izin belgesi için müracaat formu doldurularak Çevre ve Orman Bakanlığı’na ve/veya Kastamonu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne müracaatlar yapılacaktır.
Kuzkaya Kum-Çakıl Malzeme Ocağı Yeri ve Kapladığı Alan
Proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağı; Kuzkaya-2 Regülatör yerinin yaklaşık 250 m güney doğusunda, Kuzkaya-1 HES’in 350 m güneyinde yer almaktadır. Kum-çakıl malzeme ocağı 5 ha alan kaplamakta olup, 1/25.000 ölçekli Kastamonu F30-d1 No’lu paftasında yer almaktadır. Kum-çakıl ocak alanına en yakın yerleşim yeri 1800 m kuzeyindeki Saltuklu Köyü’dür. En yakın duyarlı yapı ise 300 m kuzeydoğusunda yer alan konuttur. Malzeme alanının kuzey ve güneyinde tarım alanları bulunmaktadır.
Ocak sahası yeri ve nakliye güzergahı EK-2’de verilen 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerinde işaretlenmiştir. Malzeme ocağına ilişkin koordinatlar Tablo 5’de verilmiştir.
MURAT KAAN ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. KUZKAYA REGÜLATÖRÜ ‐ HES VE MALZEME OCAĞI PROJESİ ÇED RAPORU
Kum-Çakıl malzeme ocağı içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmamaktadır. Proje alanının içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su havzasında kalmadığına dair DSİ XXIII. Bölge Müdürlüğü’nün görüşü EK-1(e)’de verilmiştir.
Ayrıca kum-çakıl malzeme ocağı, 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı R.G’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” nin Kum, çakıl alımıyla ilgili sınırlamalar ve yasaklar başlıklı 5.
Maddesi kapsamında yer almamaktadır.
Üretim Teknolojisi
Proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağında üretim faaliyetleri, açık işletme yöntemiyle gerçekleştirilecektir. Malzeme alanı Araç Çayı üzerinde yer almaktadır.
Kum-Çakıl Ocağından 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı R.G’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” nde hükümler doğrultusunda malzeme alınacaktır. Ayrıca hiçbir suretle Araç Çayı yatağına taş, toprak vb. hafriyat atığı atılmayacaktır.
Kuzkaya-1 Regülatör alanının hemen membaında aynı yatırımcı firma tarafından planlanan Samatlar Regülatörü ve HES projesi bulunmaktadır. Her iki proje için ÇED Olumlu kararı alınması durumunda her iki projenin inşaat çalışmalarına eş zamanlı başlanacaktır. Bu durumda Samatlar Regülatörü ve HES proje alanında büyük bir şantiye tesisi ve şantiye tesisi içerisinde beton santrali ve kırma-yıkama-eleme tesisi kurulması ve her iki proje kapsamında bu tesislerden faydalanılması öngörülmektedir.
Bu nedenle her iki projeye ÇED Olumlu Kararı alınması durumunda Kuzkaya Regülatörü ve HES Projesi kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağından ekskavatör ile çıkarılacak malzemeler kamyonlara yüklenerek, proje sahasının membaında planlanan Samatlar Regülatörü ve HES Projesi kapsamında işletilecek olan kırma-yıkama-eleme tesisinin bulunduğu bölgeye taşınacaktır.
Proje kapsamında kullanılacak olan kum-çakıl ocak sahasının başlangıç ve bitim noktaları poligon taşları ile belirlenecek ve ocak sahası dışından kesinlikle malzeme alınmayacaktır. Üretim işlemleri sırasında dere yatağından malzeme alınacaktır. Ocak alanında mevcut durumda Araç Çayının taşıdığı bol miktarda rusubat (kum-çakıl) malzeme bulunmaktadır. Bu nedenle ocak işletilirken Araç Çayı kenarında birikmiş olan bu malzemelerin alınması planlanmaktadır (Bkz. Şekil 41).
Kum-çakıl ocak sahasının içerisindeki köşe noktaları 1,50 m uzunluğundaki beton kazıklar ile belirlenecek, kazıklar herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek şekilde sabit röper noktalarına Harita teknik elemanlarına sigortalanacaktır. Ayrıca Ocak sahası boyunca mevcut olan talveg kotu ile malzeme üst kotları hali hazır kotlu planda gösterilerek (siyah kot) sabit röper noktasına sigortalanacaktır.
Kum çakıl malzeme ocağının işletilmesi aşamasında ocak sahasının köşe koordinatlarının dışına çıkılmadan malzeme alınacaktır. Ayrıca ocakta dik çukurlar ile dik şevler oluşturulmadan, mevcut talveg (çayın en düşük seviyede aktığı yer) kotunun altına inilmeden malzeme alınacak, saha terk edildiğinde de gerekli düzenleme yapılarak eski haline getirilecek ve her türlü emniyet tedbirleri alınarak ocak sahası terk edilecektir.
Kum çakıl malzeme ocağının işletilmesi aşamasında DSİ XXIII. Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınacaktır.
Proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl (geçirimli) malzeme ocağı için inşaat faaliyetlerine başlamadan önce Kastamonu İl Özel İdaresine müracaat edilerek işletme ruhsatı alınacaktır. Ayrıca üretime başlanmadan önce söz konusu malzeme ocağı, 10 Ağustos 2005 tarih ve 25902 sayılı R.G.’de yayımlanarak İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-2 listesinin 3.11. faaliyet grubunda yer aldığı için Kastamonu İl Özel İdaresine başvurularak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı alınacaktır.
Malzeme alımı sırasında çevresindeki tarım arazilerine zarar verilmeyecek olup, işletme sırasında ortaya çıkan tozların, yakın çevrede bulunan tarım arazilerine zarar
MURAT KAAN ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. KUZKAYA REGÜLATÖRÜ ‐ HES VE MALZEME OCAĞI PROJESİ ÇED RAPORU
vermemesi için, işletme alanı ile nakliye güzergahı arozöz ile sulanacaktır. Üretilen malzemenin kamyonlara yüklenmesi savurma yapılmadan yapılacak olup, kamyonların üstü branda ile örtülerek toz çıkışı engellenecektir.
Proje inşa aşamasında yapılacak tüm nakliye çalışmalarında mevcut köy yollarına ve devlet karayoluna zarar verilmeyecek olup, taşıma faaliyetleri sırasında trafik güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmamış gaz, toz vb. maddeler yola doğru verilmeyecek, istiap halinde fazla yükleme yapılmayacak, köy yolu üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar verilmeyecektir. Bu yapılara zarar verilmesi durumunda bu zarar yatırımcı firma tarafından karşılanacaktır.
Ocağın işletilmesi sırasında ortaya çıkacak olan tozlar, yakın çevrede bulunan tarım arazilerine herhangi bir zarar vermesi durumunda, bu zararlar faaliyet sahibi tarafından karşılanacaktır.
Mevsimlere ve taşkın duruma bağlı olmakla birlikte ocak sahasında yoğun kış günlerinde, yağışlı günlerde ve taşkın günlerinde üretim yapılmayacaktır. Bu durumda faaliyet sahasında yılda ortalama 9 ay (225 gün/yıl) süreyle çalışılması planlanmaktadır.
Kum-çakıl malzeme ocağı toplam 2 yıl işletilecektir. Ocağın işletilmesi süresince Kastamonu İl Özel İdaresinin ihtiyacı olması halinde, faaliyet sahibinin müsaadesine gerek görülmeden kayıtsız şartsız ocaktan malzeme alımına izin verilecektir. Ayrıca proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağı mahallinde, İl Özel İdaresi’nin ileride muhtemel yatırım projeleri gündeme geldiğinde, Kastamonu İl Özel İdaresi’nin ruhsat süresini sona erdirmesi ile birlikte ocakta üretim faaliyetlerine kesinlikle başlanmayacaktır.
Ocaktan malzeme alınırken ortalama 2 m derinliğinde malzeme alınacaktır.
Malzeme ocağında tek basamak, basamak açısı 20-25 derece olacak şekilde üretim yapılacaktır. Malzeme ocağına ilişkin imalat haritası Ek-14’de verilmiştir.
Kum-çakıl ocağının işletilmesi aşamasında 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı R.G’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
Ayrıca söz konu malzeme ocağı için; “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği”‘nin Ek-1‘de formatı verilen Çevre Yönetim Planı hazırlanmış ve EK-7‘de verilmiştir.
Faaliyete başlamadan önce, söz konusu malzeme ocağı 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazetede (değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı R.G.) yayımlanan “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ kapsamında Ek-2’de belirtilen faaliyetlerden olduğu için; izin belgesi için müracaat formu doldurularak Çevre ve Orman Bakanlığı’na ve/veya Kastamonu İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne müracaat yapılacaktır.
Kum-çakıl malzeme ocağına ilişkin İş Akış Şeması Şekil 42’de verilmiştir.
Şekil 42. Kum-Çakıl Malzeme Ocağı İş Akış Şeması
Ocak faaliyetinde, 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı Genelge’nin 5. Maddesine uyulacaktır. Genelgenin 5.maddesinde “Dere yatağından alınacak malzeme yerleri, köprüye göre tercihen memba tarafında olacak ve hiçbir şekilde köprüye 750 m. den daha yakın mesafede olmayacaktır. Malzemenin alınması, derenin akış rejimini ve akış doğrultusunu değiştirmeyecek şekilde olacaktır. Mansap tarafından malzeme alınması durumunda malzeme alınan yerle köprüye olan mesafesi, yatağın topoğrafik, hidrolik ve taban malzemesi koşullarına göre tespit edilecek ve bu mesafe hiçbir zaman 1000 m. den daha yakın olmayacaktır. Orijinal talveg hattının muhafaza edilmesi şartıyla ruhsat verilecek, kum-çakıl işletmeleri bu esasa göre denetlenecek, aksi davranışta bulunanların ruhsatları iptal edilecektir.” ibaresi yer almaktadır. Proje kapsamında işletilecek olan kum-çakıl malzeme ocağının 1000 m mansabında ve 750 m membaında köprü bulunmamakta olup, ocaktan malzeme alımı sırasında 09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı Genelgesine uyulacaktır. Kum-Çakıl malzeme ocağının işletilmesi sırasında köprülerin 750 m memba 1000 m mansabından malzeme alınmayacaktır.
Proje inşaat ve işletme aşamasında 09.10.2006 tarih ve 26284 sayılı R.G.’de yayımlanan 2006/27 sayılı genelge hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
Kapasitesi: Proje kapsamında üniteler için gerekli olan beton agrega ve filtre malzemenin temini için zayiatlı 50.000 m3 geçirimli malzemeye ihtiyaç duyulmaktadır.
Kum-çakıl ocağından proje kapsamında 2 yılda (18 ayda) toplam 50.000 m3 (d=1,5 ton/m3, 75.000 ton) malzeme alınması planlanmaktadır.
Buna göre ocaktan malzeme alım kapasiteleri aşağıdaki gibi olacaktır.
Malzemenin yoğunluğu : 1,5 ton/m3 Toplam Üretim Miktarı : 75.000 ton Yıllık Üretim Miktarı : 37.500 ton Günlük Üretim Miktarı : 166,6 ton Saatlik Üretim Miktarı : 16,6 ton
Çalışma Süreleri : Yıl/9 ay, yıl/225 gün, ay/25 gün, 1 gün/10 h Kullanılacak Ekipman ve Çalışacak Personel Sayısı:
Kum-çakıl malzeme ocağında üretim işlemleri sırasında 1 adet Ekskavatör, 2 adet Kamyon ve 1 adet yükleyici kullanılacaktır. Kum-çakıl malzeme ocağının işletilmesi aşamasında 5 personelin (2 şoför + 2 operatör + 1 bekçi) çalıştırılması planlanmaktadır.
Malzemenin Çıkarılması
Malzemenin Kamyonlara Yüklenmesi
Malzemenin Samatlar Kırma-Yıkama-Eleme Tesisine
Taşınması
MURAT KAAN ELEKTRİK ÜRETİM A. Ş. KUZKAYA REGÜLATÖRÜ ‐ HES VE MALZEME OCAĞI PROJESİ ÇED RAPORU
Jeolojisi:
Kum-çakıl malzeme ocağı Araç Çayı yatağı boyunca alüvyon (Qal) malzemesi ile kaplıdır.
Malzeme alanında Araç Çayı boyunca alüvyon birikimlerine rastlanmaktadır. Kötü boylanmalı, iri bloklu çakıl özelliğindeki alüvyonun içerdiği blok ve çakıl boyutu, göreceli olarak membadan mansaba doğru küçülmekte, alüvyon kalınlığı ve yayılımı ise, yatak eğiminin azalması nedeniyle membadan mansaba doğru artmaktadır.
Araç Çayı boyunca gözlenen alüvyon birikimlerinde, üst kotlardaki kayaçlardan türeme polijenik, yuvarlak-yarı yuvarlak bazalt, andezit, granit, kireçtaşı vb. kökenli bileşenler ağırlıklı olarak gözlenmektedir.
Alüvyon malzemesi; yaklaşık olarak %30 blok, %55 çakıl-kum, %15 silt kil boyutundadır.