Probleme dayalı öğrenme yöntemi küçük öğrenci gruplarında uygulanan deneysel bir öğrenme yaklaĢımıdır (Keville ve diğerleri, 2009). Probleme dayalı öğrenme uygulamalarında öğrenciler, senaryolarda tanımlanan problemleri değerlendirmekte, grup arkadaĢlarıyla tartıĢmakta ve süreç sonunda arkadaĢlarından ve yönlendiriciden dönüt almaktadırlar (Liaw ve diğerleri, 2010). Öğretmenin yönlendirici rolü üstlendiği, öğrencilerin ise birlikte görüĢ alıĢ veriĢi ve araĢtırma yaparak bilgiye kendilerinin ulaĢtıkları probleme dayalı öğrenme yönteminde uygulamalar ise belli basamaklar doğrultusunda gerçekleĢtirilmektedir. Lou ve diğerleri (2010)‟ne göre problemin belirlenmesi, problemin analizinin yapılması, çözümlerin zihinde oluĢturulması,
alternatif çözümlerin bulunması, çözümlerin yapılandırılması ve değerlendirilmesi olmak üzere probleme dayalı öğrenme yönteminin altı aĢaması bulunmaktadır. Lin ve diğerleri (2010) genellikle probleme dayalı öğrenme sürecinde problemlerin analizinin yapılması, öğrenme amaçlarının belirlenmesi, bilgilerin toplanması, bilgilerin özümsenmesi ve dönüt alınması olmak üzere beĢ temel adımın olduğunu ifade etmiĢlerdir.Chaves ve diğerleri (2006), Pennell ve Miles (2009) ve Strohfeldt ve Grant (2010) ise genel olarak probleme dayalı öğrenme sürecinde aĢağıda yer alan aĢamaların izlendiğini belirtmiĢlerdir.
Yönlendirici öğrencilere problemi sunar.
Öğrenciler kendi bilgilerini “Problemle ilgili ne biliyorum?” sorusuyla ortaya çıkarırlar. Öğrenciler problemle ilgili kendi bilgilerinin sınırlarına ulaĢırlar ve beyin fırtınası yolu ile “Neyi bilmeye ihtiyacım var?” sorusuna cevap ararlar.
Öğrenciler öğrenme amaçlarını sıralarlar ve “Ġhtiyacım olan bilgileri nasıl öğrenebilirim?” sorusuna yanıt ararlar.
Öğrenciler öğrenme alanlarına iliĢkin sorumluluklarını paylaĢırlar, plan yaparlar ve planlarını gerçekleĢtirirler.
Öğrenciler edindikleri bilgileri grup arkadaĢlarına sunarlar ve var olan bilgilerini yeni öğrendikleri bilgilerle iliĢkilendirmeye çalıĢırlar.
Öğrenciler öğrendiklerini değerlendirirler ve bir sonraki aĢamada öğrenmeleri gereken öğrenme alanlarıyla iliĢkilendirirler. Daha sonra ikinci adımdan yedinci adıma doğru öğrenme süreci tekrarlanır.
Kısaca özetlemek gerekirse probleme dayalı öğrenme sürecinde öğrenciler kendilerine sunulan senaryodaki problemi tanımlamakta, probleme iliĢkin neler bildiklerini sorgulamakta, problemin çözümü için neler bilmeleri gerektiğini bir baĢka ifadeyle öğrenme alanlarını belirlemekte, ilgili konuları araĢtırmakta, araĢtırmaları sonucunda elde ettikleri bilgileri var olan bilgileriyle iliĢkilendirerek problemi çözüme ulaĢtırmaktadırlar. Söz konusu uygulamalar yaklaĢık olarak 2- 3 saat süren oturumlarda gerçekleĢtirilmektedir. Gwee (2009b)‟ye göre probleme dayalı öğrenme ortamlarında oturumlar aĢağıda yer alan beyin fırtınası etkinliklerini içermektedir:
Grup üyelerine problem durumunun sunumu
Problem durumundaki olayları inceleme yoluyla problemi analiz etme
Hipotez üretme: problem durumunu çeĢitli açılardan açıklamak için düĢünceler geliĢtirme
Öğrenme alanlarının tanımlanması: belirlenen hipotezlerin doğruluğunun sınanması için gerekli olan ve öğrenilmeye ihtiyaç duyulan bilgileri içeren öğrenme içeriğinin belirlenmesi
Uygun öğrenme kaynaklarının belirlenmesi: problemle ilgili bilgilerin araĢtırılabileceği ve toplanabileceği test kitapları, internet vb. kaynakların belirlenmesi
Görevlerin atanması: öğrenme alanları ile ilgili bilgilerin araĢtırılması için grup üyeleri arasında görev paylaĢımının yapılması
Grup üyeleri tarafından elde edilen bilgilerin paylaĢılması ve değerlendirilmesi UlaĢılan yeni kanıtlar ıĢığında problemin yeniden analiz edilmesi
Üretilen ilk hipotezlerin yeniden incelenmesi
Problem durumunu açıklamak için sunulan hipotezlerin değerlendirilmesi Problem durumunun çözülmesi
Probleme dayalı öğrenme oturumlarında gerçekleĢtirilen söz konusu etkinliklerin tamamı öğrenme sürecine iliĢkin belli amaçlara yöneliktir. Öğrenciler probleme dayalı öğrenme süreci yoluyla öğrenmeye motive olmakta, önceki bilgilerini hatırlamakta, edindikleri bilgileri bir problemin çözümünde kullanmaktadırlar. Bu süreç öğrencilere yaĢamları boyunca karĢılaĢacakları problemleri çözmelerinde kullanabilecekleri yaĢam boyu öğrenme becerilerini kazanmalarında yardımcı olmaktadır. Probleme dayalı öğrenme sürecinin her aĢamasının öğrencilere yönelik belli hedefleri bulunmaktadır. Engel (2009) çalıĢmasında probleme dayalı öğrenme oturumları süresince öğrencilerin gerçekleĢtirdikleri etkinlikleri ve bu etkinliklerin öğrenciler üzerindeki etkilerini aĢağıda yer alan tablodaki gibi göstermiĢtir.
Probleme dayalı öğrenme ilk oturumu sürecinde gerçekleĢtirilenler
Amaçlar Gerçek bir problemin üstesinden gelmek için
uyarıcılar kullanma
Öğrencileri öğrenmeye teĢvik etmek için Var olan bilgi ve deneyimi kullanmak için
mücadele etme Öğrenmenin birikimli ve var olan bilgiler ve deneyimler üzerine inĢa edilmesini sağlamak için Problemlerin çözümünde analitik ve
mantıksal yaklaĢımlar uygulama Öğrenme sürecinde benzer olmayanı ele almak için Var olan durum ya da problemlere ilĢkin
öğrenme alanlarını araĢtırma Öğrencileri araĢtırma yapmaya yönlendirmek için Gerek duyulan bilgiyi belirlemeleri için
öğrencileri yönlendirme
Öğrencilerin öğrenme sürecinde aktif ve yaĢam boyu öğrenen bireyler olmalarını sağlamak için Analitik olarak alt problemleri inceleme ve
cevapları sentezleme Yüzeysel öğrenmeyi gerçekleĢtirmek için öğrenmeden çok derinlemesine Hangi soruları kimin araĢtıracağını belirleme ĠĢbirlikli öğrenmeyi gerçekleĢtirmek için
Probleme dayalı öğrenme sürecinde, öğrencilerin belli amaçlara yönelik söz konusu etkinlikleri gerçekleĢtirdikleri birinci oturum bittikten sonra ise sırayla sonraki oturumlara geçilmektedir. Tüm oturumlarda öğrenme süreci aynı aĢamalar izlenerek gerçekleĢtirilmektedir. Özellikle 2-3 oturumdan oluĢan modüllerde, her oturum birbiriyle iliĢkili olup birbirinin devamı Ģeklindedir; ancak ilgili ünitenin farklı kazanımlarına yöneliktir. Genel olarak probleme dayalı öğrenme sürecinde modüller birbiriyle iliĢkili oturumlardan, oturumlar ise senaryolar ve öğrencileri yönlendirmek için hazırlanan sorulardan oluĢmaktadır. Bu nedenle probleme dayalı öğrenme yönteminde öğrenme sürecinin baĢlangıç noktasını bir baĢka ifadeyle çekirdeğini öğrencilerin günlük hayatta karĢılaĢtıkları problemler ve söz konusu problemlerin öğrencilere aktarılmasında kullanılan açık ve anlaĢılır olan senaryolar oluĢturmaktadır.