Bir kitap, bir çocuğun tüm hayatını yönlendirip şekillendirebilir. Bu şekillendirme, doğru iletiler aracılığıyla iyi yöne olabileceği gibi tam tersi bir durum da yaşanabilir. Bu nedenle, yayımlanan kitapların çocuklara uygunluğunu inceleyebilecek ve değerlendirebilecek bir denetim mekanizması gereklidir. Yayımlanan tüm eserlerin içinde özellikle devletin kendi eliyle çıkardığı eserler, özenle düzenlenmiş, tüm yönleri ile incelenmiş, çocuğun ruhsal ve dilsel gelişimini destekleyecek şekle getirilmiş eserler olmalıdır.
T.C. Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanan çocuk roman ve çizgi romanlarının çoğunda dönemin Kültür Bakanları tarafından yazılmış birer giriş yazısı bulunmaktadır.
Bu yazılar İsmail Kahraman, Fikri Sağlar, Ahmet Taner Kışlalı, İstemihan Talay gibi bakanların kaleminden çıkmıştır.
İsmail Kahraman, kitabın bir kültür taşıyıcısı olduğunu; kitapların geçmişi yansıttıkları oranda, yeni çağın gerektirdiklerini aktarması gerektiğini ifade etmektedir.
Yayımladıkları kitapların millî kültüre dayandığını belirtir. İmanın ilk şartının ‘oku’mak olduğunu hatırlatarak çocukları bu kitapları okumaya davet eder. Böylece çocukların ilmin, fenin ve dinin temeline yönelmiş olacağını söyler.
Fikri Sağlar, görsel iletişim araçlarının verdikleri ile yetinmeyen, kültürlü, özgür, demokratik fikirlere sahip bir toplum için bu eserleri yayımladıklarını dile getirir.
Kitabın yaydığı çağdaşlıktan nasibini alamayan toplumların tarihe gömüleceklerini ifade eder.
Ahmet Taner Kışlalı, insanın değişime açık, özgür, barışçı, insancıl ve toplumuyla uyumlu olması gerektiğini söyler. İnsanın, geçmişine sahip çıkmasının, çağının gereklerine ayak uydurmasının öneminden bahseder. Ayrıca, insanın kültürünü koruduğu oranda onu zenginleştirmesi gerektiğini ifade eder. T.C. Kültür Bakanlığı yayınlarının bu anlayışa sahip insanlar yetiştirmeyi amaçladığını vurgular.
İstemihan Talay ise kitabın, kültürlerin tanıtılıp yeni kuşaklara aktarılmasında;
aynı zamanda bilimin ve tekniğin ilerlemesinde katkısının büyük olduğunu belirtir. Ona göre, kitabın zararı yoktur. Kitap, eğitimin temel aracıdır. Kitap okumak, yaratıcı ve yapıcı bir birey olma yolunda büyük yardımcıdır. Talay, sağlıklı bir toplum ve barış içinde gelişen, yüreği insan ve doğa sevgisiyle dolu bireyler meydana getirmek adına bu kitapların faydalı olduğunu belirtir. Ona göre, dünyayı sevgi ve kardeşlikten başka bir
güç güzelleştiremez. Dünyanın barışa ve kardeşliğe aç olduğunu, bu özelliklere sahip bir gelecek için çocuklara güvendiğini dile getirir. Çocukların, yarınların güvenceleri olduğunu belirtirken aynı zamanda Türkiye Cumhuriyetinin daha güzel günler görmesinin bu eserleri okuyan çocuklara bağlı olduğunu açıklar. Talay ayrıca, teknolojik gelişmelerin toplumları güçlendirdiğini savunur. Güçlü toplumların kültürel olarak da diğer toplumları etkilediğini dile getirir. Türk gençliğine düşen görevin ise kendi toplumuna ait ögelerin bütünüyle silinmesini engellemek olduğunu ifade eder. Bu amaçla kendi kültürüne değer veren kitapların okunmasını tavsiye eder. Dayatmacı öğütlerin toplumsal değerlerin aktarımında başarısız olduğunu söyler. Eserlerdeki kahramanların, çağdaş Türk toplumunun temsilcileri olduğunu belirtir. Bu eserlerin fikri hür, vicdanı hür bireyler yetiştireceğini söyler. Talay, çocuklara güvendiğini ve onları sevdiğini söyleyerek onları onurlandırır.
Bakanların, kendilerine ait bölümlerde ifade ettikleri bu cümleler, T.C. Kültür Bakanlığının bu kitapları çıkarmaktaki asıl amaçlarını ortaya koymaktadır. Bu bölümlerde, yayımlanan bu kitapların toplumun gelişimine katkıda bulunmak adına çocuklara ne gibi aktarımlarda bulunduğu belirtilir. Bu yazılarda, bu kitaplar aracılığıyla T.C. Kültür Bakanlığının, insanları, nesneleri, çevreyi, ülkesini, dünyayı sevmeyi başarabilmiş yetişkin insanlar meydana getirmek istediği fikri iletilir. Tezde, bu kadar ulvi amaçlarla yazılmış eserlerin bu sonuçlara ulaşmak adına kullandıkları temalar incelenmiştir. Bu nedenle tezin problem cümlesi “T.C. Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanan çocuk roman ve çizgi romanlarının temaları çocuğa uygun mudur?” olarak belirlenmiştir.
1.5.AMAÇ
Araştırmanın amacı, T.C. Kültür Bakanlığı tarafından yayımlanan çocuk roman ve çizgi romanlarına ait temaların belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda incelenerek olumlu ve olumsuz olarak nitelendirilen bu temalar, çocuk edebiyatı ilkelerine uygunlukları bakımından değerlendirilmiştir.
1.6.ÖNEM
T.C. Kültür Bakanlığı, uzun yıllar boyunca çocuklar için eser yayımlamıştır. Bu eserler, bir bakanlığın elinden ve onayından geçtiği için diğer kitaplara oranla aileler nezdinde daha caziptir. Basım yıllarının üzerinden hayli vakit geçmesi, onları bir kitapçıda bulmayı zorlaştırmaktadır. Fakat şehir kütüphaneleri bu kitapları ücretsiz ve sağlam şekilde muhafaza ettiği için bu kitaplara ulaşmak, kitapçıda satılan bir kitaba göre daha kolaydır.
Tez, bu eserler ile karşılaşacak çocukların, çocuklarını bu eserleri okumaya yönlendirecek ailelerin ya da öğretmenlerin bu eserlerdeki olumlu ve olumsuz nitelikteki temaların varlığından haberdar edilmesine katkı sağlaması bakımından önemlidir. Ayrıca tez, T.C. Kültür Bakanlığının çocuklar için yayımladığı eserler hakkında yapılacak yeni araştırmalara yardımcı olması bakımından da önem taşımaktadır.
1.7.SINIRLILIKLAR
Mehmet Toprak tarafından hazırlanan T.C. Kültür Bakanlığı Yayın Kataloğu:
1952-1999 adlı eserde, T.C. Kültür Bakanlığı tarafından 1952- 1999 yılları arasında yayımlanmış tüm eserlerin listesine ulaşmak mümkündür. Çocuk kitapları, farklı seriler altında yayımlandıkları için bir bütünlük içerisinde değillerdir. Çocuk kitaplarının türleri hakkında bir bilgilendirmenin bulunmadığı bu katalogda, tüm çocuk kitaplarını belirlemek ve içlerinden roman ve çizgi romanları ayrıştırmak için derin bir inceleme yapılmıştır.
1999 yılından 2002 yılına kadarki süreç içerisinde yayımlanmış eserlerin listesi de http://www.kygm.gov.tr/TR,251/kultur-sanat-edebiyat-yayinlari.html sitesinden elde edilmiştir.
Yapılan bu incelemede en erken basılan çocuk kitabının 1976 yılında; en geç basılan kitabın ise 2002 yılında basıldığı tespit edilmiştir. T.C. Kültür Bakanlığı, çocuklar için eser yayımlama görevini 2002 yılından sonra T.C. Milli Eğitim Bakanlığına devretmiştir.
Bu inceleme sürecinde pek çok seriye ulaşılmıştır. Tüm bu seriler içerisinde, başlığı çocuk ile bağlantılı olanlar seçilmiştir. Seçilen bu serinler içerisinde bulunan tüm
roman ve çizgi romanlar tespit edilmiştir. ‘Çocuk/ Edebiyat ’, ‘Çocuk Kitapları Dizisi’,
‘Çocuk Dizisi’, ‘Resimli Çocuk Klasikleri’, ‘Çocuk Senaryo’, ‘Çocuk Kitapları’,
‘Çocuk Edebiyat Eserleri Dizisi’ altında 45 roman ve 39 çizgi romana ulaşılmıştır.
T.C. Kültür Bakanlığının aynı içeriğe sahip eserleri farklı seriler altında yayımladığı görülmektedir. Bu konuda titiz bir ayrıştırmanın yapılmadığı, istikrarlı bir düzen kurulmadığı ortadadır. Tezde incelenecek eserler, içerisinde çocuk adı geçen serilerle sınırlı tutulmuş; bu seriler içerisindeki Türkçe roman ve çizgi romanlar ele alınmıştır.
Bu nedenle, içerisinde çocuk kitabı bulunmasına rağmen ‘Tercüme Eserler Dizisi’ incelenen seriler arasına eklenmemiştir. Ancak, incelenen seriler arasında Gulliver’in Gezileri (1993), İnatçı Kız (1998) ve Uzun Çorap Pippi (1998) adında üç çeviri roman bulunmaktadır. Bu eserler, inceleme altına alınan serilerin bütünlüğünü bozmamak adına, çeviri eser olmalarına rağmen, çalışmaya katılmıştır. Ayrıca belirtilmelidir ki, incelenen seriler arasında bulunan yabancı dilde basılmış eserler bu araştırmaya katılmamıştır.
Tezin konusu roman ve çizgi roman ile sınırlı tutulduğundan, yukarıda belirtilen serilerde yer alan masal, öykü, tiyatro eserleri gibi türler araştırmanın dışında tutulmuştur. Bunun yanı sıra ‘Gençlik Serisi’nde pek çok roman olmasına rağmen, bu romanlar çocuk edebiyatı sınırları içerisinde bulunmadığından incelemeye alınmamışlardır.
T.C. Kültür Bakanlığının çocuklar için yayımladığı eserlerin çoğu ülke çapındaki kütüphanelerde okunmaya hazır durumdadır. Kitapların çoğuna eski kütüphanelerden ve yeni kitaplara ulaşma olanağı az bulunan ilçe kütüphanelerinden ulaşılmıştır. Bu kitaplar, kıyıda köşede kalmış, kaplanmış, kapaklarının ilgi çekiciliği solmuş olsa da raflarda okunmayı beklemektedir.