Mali Piyasalar a) Amaç

Mali piyasaların büyümeyi ve reel sektörü destekleyen, yurt içi tasarrufların artmasına katkı sağlayan, finansal ürün çeşitliliğine sahip, işlem maliyetlerinin düşük olduğu, yenilikçi, etkin ve şeffaf bir yapıya kavuşturulması amaçlanmaktadır. Finansal istikrar temin edilecek, finansal istikrarı ve güvenliği esas alan yeni bir finansal mimari oluşturulacaktır.

İstanbul’un uluslararası bir finans merkezi haline getirilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir.

b) Politika ve Tedbirler

Öncelik/Tedbir Sorumlu / İşbirliği

Yapılacak Kuruluşlar Süre Yapılacak İşlem ve Açıklama

Reel ekonominin ihtiyaçlarını karşılayacak ve büyümeyi finanse edecek her türlü finansal aracın ihraç edilebildiği, işlem maliyetlerinin düşük olduğu, güçlü bir teknolojik ve beşeri altyapıya sahip, etkin bir biçimde denetlenen, yenilikçi ve şeffaf işleyen bir mali piyasanın oluşturulması amaçlanmaktadır.(Kalkınma Planı p.511)

Tedbir 204. Merkezi yurt dışında kurulu finansal kuruluşlardan kaynak sağlanması amacıyla gerekli mevzuat değişikliği yapılacaktır.

BDDK (S) Aralık

Sonu Mevzuat çalışması yapılacaktır.

166 Tedbir 205. Reel

sektörde faaliyet gösteren büyük grupların borçluluk düzeyine ilişkin

düzenlemeler geliştirilecektir.

BDDK (S), TCMB Aralık

Sonu Finansal istikrarın korunması çerçevesinde, belirli büyüklüğe sahip şirketler ile büyük grupların borçlarını izlemeye ve gerekli önlemleri almaya yönelik mevzuat çalışması yapılacaktır.

Tedbir 206. Operasyonel kiralamaya ilişkin mevzuat çalışması yapılacaktır.

BDDK (S) Aralık

Sonu İlgili şirketlerin üstlendiği riskin kontrol altına alınması ve cari açığın azaltılmasına yönelik olarak mevzuat çalışması yapılacaktır.

Tedbir 207. Bankaların güncel mali yapılarını ve aktif kalitelerini tespit etmek için mali bünye değerlendirme çalışmaları yapılacaktır.

BDDK (S) Aralık

Sonu Bankaların güncel mali yapılarını ve aktif kalitelerini tespit etmek için mali bünye değerlendirme çalışmaları yapılacaktır. Bu çalışmaların sonuçlarına göre gerektiğinde bankacılık sektörünün mali yapısını güçlendirecek, böylece reel sektörün uygun

maliyetlerle krediye erişimini ve mevcut kredilerinin yeniden yapılandırılmasını temin edecek bir politika seti devreye sokulacaktır.

Tedbir 208. Finansal istikrarın sağlanması ve bütüncül veri akışının zamanında kamuya temin edilmesi için gerekli yasal ve teknik altyapı kurulacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Finansal istikrarının sağlanması ve bütüncül veri akışının zamanında kamuya temin edilmesi için gerekli yasal ve teknik altyapı kurulacaktır.

Güçlü veri akışı ile beraber özellikle önümüzdeki dönemde finansal sistemdeki kredi riski, likidite riski ve kur riski gibi risklerin izlenmesinde daha etkin bir risk yönetim sistemi kurulması çalışmalarına devam edilecektir.

Tedbir 209. Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu kurulacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), BDDK, SPK

Aralık

Sonu Finansal hizmetlerin

düzenlenmesi ve denetlenmesi için Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu kurulacaktır.

Tedbir 210. Banka bilançolarındaki varlıkların seküritizasyonu teşvik edilecektir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), BDDK, SPK

Aralık

sonu Finansal derinleşme ve finansal istikrar kapsamında, banka bilançolarındaki varlıkların seküritizasyonu teşvik edilecektir.

Tedbir 211. Kamu yatırım kuruluşları birleştirilerek güçlü bir kurumsal finansman şirketi oluşturulacak ve kamu portföy yönetim şirketleri birleştirilmek suretiyle güçlü bir alım kapasitesi sağlanacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S), SPK Aralık

sonu Yabancı para ihraçları yapmak için kamu yatırım kuruluşları birleştirilerek güçlü bir kurumsal finansman şirketi oluşturulurken, kamu portföy yönetim şirketleri birleştirilmek suretiyle güçlü bir alım kapasitesi sağlanacaktır.

167 Tedbir 212. Finansal

İstikrar ve Kalkınma Komitesi (FİKKO) kurulacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), SBB, TCMB, BDDK, SPK, TMSF

Aralık

Sonu Finansal güvenlik ve istikrarın sürdürülebilmesi amacıyla FİKKO’nun kurulmasına yönelik mevzuat çalışması yapılacaktır.

Mali piyasalarda ürün ve hizmet çeşitliliği artırılacaktır. (Kalkınma Planı p.514) Tedbir 213. Türk Lirası

cinsi varlıkların faiz riskinden korunmasında ve değişken faizli enstrümanların fiyatlamasında kullanılabilecek referans faizler oluşturulacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S), TCMB Aralık

Sonu Türk Lirası cinsi varlıkların faiz riskinden korunmasında ve değişken faizli enstrümanların fiyatlamasında kullanılabilecek referans faizler

oluşturulacaktır.

Tedbir 214. Yenilikçi projelerin finansmanı için Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) ve IPO alternatifi olarak ICO (Initial Coin Offering) gibi modern ve yeni nesil finansman modelleri oluşturulacaktır.

SPK (S) Aralık

Sonu Dijital dönüşüm teşvik edilerek yenilikçi projelerin finansmanı için Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) ve IPO alternatifi olarak ICO (Initial Coin Offering) gibi modern ve yeni nesil finansman yöntemleri yaygınlaştırılacaktır.

Tedbir 215. Emlak Bankası yeniden yapılandırılacaktır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (S), BDDK, TMSF

Aralık

Sonu Bankanın, faaliyet izni alınmasına ilişkin başvuru süreci başlamış olmakla birlikte;

bankanın faaliyete geçebilmesi için gerekli teknik ve yasal altyapı oluşturulacak olup gayrimenkul finansmanını yönlendirecek bir banka haline gelebilmesi amacına yönelik olarak mevzuat düzenlemeleri yapılacaktır.

Tedbir 216. Türkiye Reasürans Havuzu kurulacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği

Aralık

Sonu Türkiye Reasürans Havuzuna ilişkin model belirlenecek ve söz konusu havuzun faaliyete geçmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir.

Tedbir 217. Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nun (TEFAS) yerli ve yabancı yatırımcılar tarafından kullanımının teşvik edilmesine ilişkin mevzuat ve altyapı çalışmaları yürütülecektir.

SPK (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Takasbank

Aralık

Sonu Gelir Vergisi ve Merkezi Kayıt Kuruluşuna ilişkin mevzuatta değişiklik yapılacak, Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşunda gerekli altyapı oluşturulacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşüyle Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Emeklilik Yatırım Fonlarına İlişkin Rehberde değişiklik yapılacaktır.

168

Finans sektöründeki tüketici ve yatırımcı hakları, kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde şeffaf, âdil ve teşvik edici uygulamalarla güçlendirilecektir.(Kalkınma Planı p.515) Tedbir 218. Özel sektör

borçlanma aracı

sonu Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu ve İcra ve İflas Kanunlarında gerekli değişiklikler yapılacaktır.

Türk katılım bankacılığının, küresel finans pazarından daha fazla pay alması sağlanacaktır. (Kalkınma Planı p.516)

Tedbir 219. Kalkınma ve yatırım bankalarının

Sonu Kalkınma ve yatırım

bankalarının katılım bankacılığı yöntemlerine dayalı olarak da faaliyet göstermelerine yönelik yasal altyapı çalışması yapılacaktır.

Tedbir 220. Katılım bankacılığının yaygınlaştırılması amacıyla yeni iş modeli/pencere sistemi uygulamasına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

BDDK (S) Aralık

Sonu Katılım bankacılığının

yaygınlaştırılması amacıyla yeni iş modeli/pencere sistemi uygulamasına yönelik düzenlemeler yapılacaktır.

Tedbir 221. Faizsiz finans alanında

Sonu AAOIFI tarafından yayımlanan etik, yönetişim, muhasebe ve denetim standartları tercüme edilerek mevzuatımıza kazandırılacaktır.

Yatırımlara uzun vadeli finansman sağlayan kalkınma bankacılığı geliştirilecektir.

(Kalkınma Planı p.517) Tedbir 222. Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasının, sermaye piyasalarının kuvvetlendirilmesi ve kalkınmaya destek verilmesi amacıyla, Kanununda yer aldığı şekilde yeniden yapılandırılması tamamlanacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankasının esas sözleşmesi hazırlanacak, genel kurulu toplanacak ve yeniden yapılandırmanın finansmanına yönelik sermaye transferi yapılacaktır.

Tedbir 223. Türkiye Kalkınma Fonu faaliyete başlayacaktır.

Türkiye Kalkınma ve

Yatırım Bankası (S) Aralık

Sonu Fonun kuruluş süreçleri tamamlanacak, kaynak tahsisini takiben Fon yatırım kararları almaya başlayacaktır.

Tedbir 224. Eximbank’ın öz kaynakları

güçlendirilecek ve Bankanın nakdi kredi, ihracat kredi sigortası ve garanti imkânları geliştirilecek ve çeşitlendirilecektir.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Eximbank’ın öz kaynakları güçlendirilecek ve Bankanın sağladığı finansman imkânları geliştirilecek ve

çeşitlendirilecektir.

169 2.2.2.6. Maliye Politikası

a) Amaç

Maliye politikası; para politikası hedefleriyle uyumu da gözetecek şekilde, enflasyonla mücadelenin desteklenmesine, ekonomik istikrarın korunmasına, cari açığın sürdürülebilir seviyede tutulmasına, yurt içi tasarrufların ve yatırımların teşvikine katkı verecek şekilde uygulanacaktır.

Önceki yıllarda gerçekleştirilen yapısal reformlar ve titizlikle gözetilen mali disiplin sonucunda Türkiye ekonomisinin dış şoklara karşı dayanıklılığının en önemli göstergelerinden biri haline gelen kamu maliyesinin bu güçlü yapısının korunması temel amaçtır. Bu bağlamda, kamu harcamalarının sınırlandırılması, etkinliğinin artırılması ve kamuda cari harcamalarda tasarruf sağlanması ile kamu gelirleri içinde vergi gelirlerinin payının artırılması suretiyle sağlıklı ve sürekli kaynaklardan kamu geliri elde edilmesi hedeflenmektedir. Süreklilik arz etmeyen ve konjonktüre duyarlı gelirlerin oluşturduğu geçici kaynaklara karşılık kalıcı mahiyette harcama oluşturulmayacaktır. Vergi, prim ve diğer kamu alacaklarına ilişkin yapılandırmaya gidilmeyecektir.

Politikalar ve Tedbirler:

Politika / Tedbir Sorumlu / İşbirliği Yapılacak

Kuruluşlar Süre Yapılacak İşlem ve Açıklama Vergilemenin daha adil olmasını ve mali fonksiyonunu yerine getirmesini sağlayacak şekilde vergi tabanı genişletilecektir. (Kalkınma Planı p. 537)

Tedbir 225. İstisna, muafiyet ve indirimler incelenerek etkinliği olmayanların kaldırılması önerilecektir.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Kaldırılacak istisna, muafiyet ve indirim hükümlerine ilişkin mevzuat önerileri

geliştirilecektir.

Tedbir 226. Farklı veri kaynaklarını toplayan Vergi Veri Analiz Merkezi kurularak kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye katkı verilecektir.

Gelir İdaresi

Başkanlığı (S) Aralık

Sonu Vergi Veri Analiz Merkezi için gerekli bina ile personelin temini ve eğitimi sağlanacak;

Merkez, gerekli yazılım ve donanım altyapısının temininin ardından faaliyete

başlayacaktır.

Tedbir 227. KDV iadeleri

hızlandırılacaktır. Gelir İdaresi

Başkanlığı (S) Mart

Sonu KDVİRA kontrolünün sadece bir alt şeklinde değil daha alt seviyelere kadar yapılması, vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflerle ilgili olarak inceleme sonucu

beklenilmeden GİB Risk Analiz sisteminin tespitleri uyarınca gerekli işlemlerin yapılması, vergiye uyum düzeyi yüksek mükelleflerin tespit edilerek işlemlerinin kolaylaştırılması ve YMM Raporu olmadan talep edilen iadenin yarısının hemen yapılabilmesini teminen gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması sağlanacaktır.

170

Vergiye gönüllü uyumun artırılması ve kayıt dışı ekonominin azaltılmasıyla sağlanacak ilave kaynaklar, işlem vergilerinin düşürülmesi başta olmak üzere üretim ve istihdamı teşvik ederek büyümeye katkı sağlayacak şekilde değerlendirilecektir. (Kalkınma Planı p. 536) Tedbir 228. Mükellef

Hizmetleri Merkezi Etkinleştirilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığı

(S) Aralık

Sonu Vergi İletişim Merkezinde gelen aramadan giden aramaya geçilmesi ve yeni hizmet kanallarının uygulamaya geçmesi durumunda ihtiyaca cevap verecek yeni bir hizmet binasının temin edilmesi sağlanacaktır. Yeni uygulamaya girecek hizmetlerin

gerçekleştirilebilmesi için mevcut yazılımlar geliştirilecek, yeni yazılım ve donanım ihtiyacı temin edilecek, insan kaynağı kapasitesi artırılacaktır.

Tedbir 229. Defter beyan sisteminin kapsamı işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefleri de kapsayacak şekilde genişletilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığı

(S) Mart

Sonu Defter-Beyan Sistemi kapsamına giren yaklaşık 2,2 milyon mükellefin kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına imkan tanınması, gelir, gider, stok gibi kayıtlarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, beyannamelerin kolay, hızlı ve uzman yardımına ihtiyaç duyulmaksızın

hazırlanabilmesi sağlanacaktır.

Yatırım teşvik uygulamalarında maliyet-etkinlik, hesap verebilirlik, şeffaflık,

öngörülebilirlik, esneklik, atıl kapasite oluşturulmaması ile verimlilik ilkeleri gözetilerek istihdam, yüksek katma değer ve ihracat artışına yönelik yatırım alanlarına öncelik verilecektir. (Kalkınma Planı p. 607)

Tedbir 230. Nakdi ve vergisel teşvikler başta olmak üzere tüm teşvik

mekanizmaları gözden geçirilerek bütüncül, sade ve etkin hale getirilecektir. Söz konusu teşviklerin makroekonomik hedefler ve bütçeyle uyumu sağlanacaktır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları

Aralık

Sonu Teşvikler, mevzuat ve uygulama olarak gözden geçirilecek, teşvik sisteminin bütüncül, sade ve etkin hale getirilmesine yönelik kapsamlı çalışma yapılacaktır.

İsrafın önlenmesi, verimlilik artışı sağlanması ve harcama programlarının önceliklendirilmesi suretiyle kamu harcamaları kontrol altında tutulacaktır. Kamu

harcamalarının etkinleştirilmesiyle elde edilecek tasarruf ve tahsis edilecek ilave kaynaklar;

büyümeyi destekleyecek yatırım harcamalarında, teşviklerde ve Ar-Ge desteklerinde kullanılacaktır. (Kalkınma Planı p. 534)

Tedbir 231. Kamu Maliyesi Dönüşüm ve Değişim Ofisi kamu maliyesinde kalıcı iyileştirmeler sağlayacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Kamuda kaynakların verimli kullanılması, maliyetlerin ve harcamaların azaltılması, gelirlerin kalitesinin artırılması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde Kamu Maliyesi Dönüşüm ve Değişim

171

Ofisi kurulacaktır. Bu ofis tarafından hazırlanacak ve takibi yapılacak Tasarruf ve Gelir Dönüşüm Programıyla kamu maliyesinde kalıcı iyileştirmeler sağlanacaktır.

Tedbir 232. Kamu kurumlarını tasarrufa teşvik etmek amacıyla cari harcamalarda tasarruf sağlamayı amaçlayan proje ve işlere finansman desteği sağlanacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Cari harcamalarda tasarruf sağlanmasına yönelik proje ve iş teklifleri alınacak, yapılacak değerlendirme çerçevesinde teklif edilen proje ve işlere ödenek tahsis edilecek, proje dönemi sonunda sonuçlar değerlendirilecek ve iyi uygulama örnekleri diğer kamu kurumlarına tanıtılacak ve yaygınlaştırılacaktır.

Tedbir 233. Döner sermayeli işletmelere ilişkin

düzenlemeler yapılacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), İlgili Kamu Kurum Ve Kuruluşları

Aralık

Sonu Döner sermayeli işletmelerin bütçe disiplini içerisinde açık, şeffaf ve hesap verebilir bir idari ve mali yapıda çalışmalarını sağlayacak düzenlemeler yapılacaktır.

Tedbir 234. Merkezi yönetim bütçesinin hazırlık ve uygulama süreçleri tümüyle elektronik ortam üzerinden gerçekleştirilecektir.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları

Haziran

Sonu Kamu idarelerinin bütçe teklif süreçlerinin tümüyle elektronik ortamda yapılabilmesine ilişkin bilgi işlem altyapısı tamamlanacak, kamu kurumlarının bütçe işlem talepleri ile yapılacak bütçe işlemlerinin sonuçları da tümüyle elektronik ortamda gerçekleştirilecektir.

Tedbir 235. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait merkezi yönetim bütçesi dışındaki kaynaklar için genel ilke ve stratejiler tespit edilecek, uygulamalar izlenecek ve tedbirler alınacaktır.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları

Aralık

Sonu Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait olan merkezi yönetim bütçesi dışındaki diğer her türlü bütçe, fon, döner sermaye, özel hesap ve proje hesabı için genel ilke ve stratejiler tespit edilecek, gerekli görülenler için bütçelerinin onaylanması zorunluluğu getirilecek, uygulamalara yön verilecek ve izlenecek, harcamaların etkili, etkin, ekonomik ve verimli olmasını sağlamak üzere gerekli tedbirler alınacaktır.

172

Kamu harcamalarının program bazlı sınıflandırma çalışmaları tamamlanarak kamu hizmetlerini program yaklaşımıyla ele alan bütçe yapısına geçilecektir. (Kalkınma Planı p.

542)

Tedbir 236. Program bazlı bütçeleme sistemine geçiş için gerekli çalışmalar

tamamlanacaktır.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, İlgili Kamu Kurum Ve Kuruluşları

Aralık

Sonu Kamu kaynaklarının kullanımında etkinliği artıracak, izleme ve değerlendirmeyi

kolaylaştıracak, şeffaflığı ve hesap verebilirliği

güçlendirecek program bazlı bütçe sistemi hazırlıkları tamamlanacaktır.

Tedbir 237. Mali yönetimin tüm paydaşlarıyla birlikte;

başta merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için geçerli olmak üzere, bütçe kanunu hazırlıklarının başlatılmasından, kesin hesabın TBMM’de

kanunlaşmasına kadar geçen aşamalarda kullanılan otomasyon sistemlerinde süreç odaklı bir yaklaşım benimsenerek, belge, e-imza, e-arşiv, e-fatura gibi yeni teknolojik imkanlara sahip, muhasebe odaklı bütünleşik bir bilişim sistemi altyapısı oluşturulacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu 26/6/2018 tarihli ve 30460 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren

“Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Bilişim Sistemi Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”

uyarınca belirlenen standartlar çerçevesinde çalışmalar tamamlanacaktır.

Yerel yönetimlerin mali imkânlarını güçlendirmek için kentsel rantların değerlendirilmesi ve emlak vergisi dâhil olmak üzere yerel yönetim öz gelirleri artırılacaktır. (Kalkınma Planı p.

545)

Tedbir 238. Tapu harçları ve emlak vergilerinin

taşınmazların gerçek değerleri üzerinden alınmasına yönelik olarak gayrimenkul vergilendirme sisteminde yapılacak değişiklikler belirlenecektir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı (S), İçişleri Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı

Eylül

Sonu Diğer vergi mevzuatında taşınmazlara ilişkin

düzenlemelerle etkileşimleri de dikkate alınarak, tapu harcının ve emlak vergisinin taşınmazın gerçek değeri üzerinden alınmasını sağlamaya yönelik öneri raporu hazırlanacaktır.

Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı Tedbir 239. Kayıt Dışı

Ekonomi İle Mücadele Eylem Planı (2019-2021)

hazırlanacak ve uygulamaya konulacaktır.

Gelir İdaresi Başkanlığı (S), İlgili Kamu Kuruluşları, İlgili Sivil Toplum Kuruluşları

Aralık

Sonu Tüm kamu kurum ve kuruluşlarından ve ilgili sivil toplum kuruluşlarından kayıt dışı ekonomi ile mücadele eylem önerilerinin alınması suretiyle toplumun tüm kesimlerinin dâhil olduğu geniş katılımlı bir Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı (2019-2021) hazırlanacak ve uygulamaya konulacaktır.

173 2.2.2.7. Sosyal Güvenlik Finansmanı

Belgede 2019 YILI CUMHURBAŞKANLIĞI YILLIK PROGRAMI (sayfa 174-182)