Ödemeler Dengesi

a)

Amaç

Cari işlemler açığının sürdürülebilir bir seviyede tutulması ve makroekonomik istikrarın desteklenmesi, ödemeler dengesi politika ve tedbirlerinin temel amacını oluşturmaktadır.

Bu amaç doğrultusunda, ithalata bağımlılığı azaltmak ve ihracatı arttırmak amacıyla yerli üretim ve dünyadaki en iyi uygulamalar göz önünde bulundurularak teknoloji ve Ar-Ge yatırımları kamu-özel iş birliği modelleri ile gerçekleştirilecektir.

Bu bağlamda, ekonomide dengelenme sürecine katkı veren, yurtiçinden girdi teminini özendirerek ithal girdilere olan bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlayacak, küresel değer zincirlerinde yurtiçi yüksek katma değer yoğun ürünlerin ihracatına odaklanan, ticaret ortaklarında çeşitliliği ve turizmde yakalanan gelir seviyesini artıracak politikaların uygulanması hedeflenmektedir.

b) Politika ve Tedbirler

Politika/Tedbir Sorumlu/ İşbirliği Yapılacak

Kuruluşlar Süre Yapılacak İşlem ve Açıklama İhracatçıların yeni pazarlara erişmesine yönelik mevcut imkânlar iyileştirilecektir.

(Kalkınma Planı p. 478) Tedbir 176. Yeni pazar, yeni ürün, yeni ihracatçı hedefi ve küresel değer zinciri bakış açısıyla İhracat Ana Planı oluşturulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Makroekonomik hedeflerle uyumlu, katılımcılığın ve ihracatta sürekliliğin temel alındığı politikalar doğrultusunda İhracat Ana Planı oluşturulacaktır.

Tedbir 177. Gümrük Birliğinin güncellenmesine yönelik çalışmalar tamamlanacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı

Aralık

Sonu Gümrük Birliğinin

güncellenmesi müzakerelerine yönelik hazırlıklar tüm paydaşların katılımı ile yürütülecektir.

159 Tedbir 178. Ekonomide

rekabetçiliğin ve

verimliliğin artması, tercihli pazara giriş imkânlarının geliştirilmesi amacıyla, makroekonomik hedefleri destekleyici yeni serbest ticaret anlaşmaları müzakere edilecek ve yürürlükteki serbest ticaret anlaşmalarının kapsamının genişletilmesine

çalışılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Tedbir hedefleri çerçevesinde, Japonya, Ukrayna, Endonezya ve Tayland ile STA

müzakereleri ve Gürcistan ve Malezya ile devam eden kapsam geliştirme müzakereleri tamamlanma hedefiyle sürdürülecektir. 2018 yılında müzakereleri tamamlanmış olan Katar, Sudan ve Venezuela anlaşmalarıyla revize edilmiş olan Sırbistan ve EFTA anlaşmalarının iç yürürlük süreçlerinin tamamlanması takip edilecektir.

Tedbir 179. Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde Çin ile ikili ticari ve ekonomik ilişkiler geliştirilecektir.

Ticaret Bakanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı

Aralık

Sonu Çin ile farklı alanlarda ilerleyen ilişkilerde ticari ve ekonomik ölçeğin artırılması çalışmaları sürdürülecektir.

Tedbir 180. Ülkemizin Afrika Pazar Stratejisi, bu kıtada yatırım yapan şirket örneklerine, ülkelerin insan kaynağı profillerine, iş ortamlarına ve sektörel bilgilerine kadar pek çok bilgiyi içerecek şekilde ve veriye dayalı bir yapıda oluşturulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı

Aralık

Sonu Türk yatırımcılarının Afrika’daki yatırımlarının artırılması ve haklarının korunması çalışmaları devam edecektir.

Tedbir 181. İhracatçıların küresel ticari verileri yakından takip edebilmesini sağlamaya yönelik Elektronik İhracat Platformu kurulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Ticarette en yüksek faydayı sağlayacak pazarların tespit edilmesi kolaylaştırılacaktır.

Tedbir 182. Uluslararası ticaretin kolaylaştırılması, gümrük işlemlerinin hızlandırılması, kaçakçılığın ve kaçakçılıktan

kaynaklanan gelir kaybının engellenmesi için gümrük bilgi sistemleri uçtan uca bir bakış açısıyla ve büyük veri analizi, ileri analitik yetkinliklerini de içerecek şekilde güçlendirilecektir.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Uluslararası ticaretin kolaylaştırılması ve yurt içi pazarların haksız rekabetten korunmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirilecektir.

160 Tedbir 183. Türk

Eximbank tarafından sunulan ihracat finansman desteği ve bu destekten faydalanan ihracatçı sayısı KOBİ’lere ağırlık verilerek artırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

Türk Eximbank Aralık

Sonu Ürün pazarlama faaliyetleri artırılacaktır. TCMB Reeskont imkânı çerçevesinde Türk Eximbank’a tanınan 17 milyar ABD doları tutarındaki kredi limitinin kullanım oranı artırılacaktır. Ayrıca Ticaret Bakanlığı tarafından verilen Döviz Kredilerine yönelik faiz/kâr Payı desteği ile ihracatçılara maliyet avantajı sağlanacaktır.

Tedbir 184. Uluslararası Kredi Programı

kapsamında ülkemizden gerçekleştirilen mal ve hizmet ihracatının desteklenmesi amacı ile ihracatçı firmalar ile Türk müteahhitleri tarafından yurt dışında üstlenilen projelerin desteklenmesine yönelik olarak alıcı kredisi sağlanacak ve diğer ülke ihracat destek kuruluşları ve/veya çok taraflı kalkınma bankaları ile işbirliği anlaşmaları yapılarak söz konusu kredilerin maliyetlerinin düşürülmesine yönelik çalışma yapılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

Türk Eximbank Aralık

Sonu Orta Batı Asya ve Afrika ülkeleriyle yeni kredi anlaşmaları imzalanacak, mevcut kredi anlaşmalarının yürürlüğe girmesi takip edilecek ve gelen kredi talepleri değerlendirmeye alınacaktır.

Alıcı kredisi programlarının bankalar, ihracatçılar ve alıcılar nezdinde bilinilirliğinin artırılmasına yönelik tanıtım faaliyetlerinde bulunulacaktır.

Ayrıca diğer ülke ihracat kredi kuruluşları ve/veya çok taraflı kalkınma bankalarıyla yeni reasürans ve birlikte finansman anlaşmaları imzalanması için irtibat sağlanacaktır.

Tedbir 185. Katma değeri yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatının ve ihracata yönelik yatırımların daha fazla desteklenmesi amacıyla orta-uzun vadeli kredilerin toplam krediler içindeki payı artırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

Türk Eximbank Aralık

Sonu KOBİ’ler ile orta-ileri teknolojili ve katma değeri yüksek ihracat yapan firmalar öncelikli olmak üzere orta- uzun vadeli kredi kullanımları artırılacaktır. Orta-uzun vadeli kredilerin finansmanı için Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, İslam Kalkınma Bankası gibi uluslararası kuruluşlardan yeni finansman sağlanmasına ve TCMB’nin Türk Eximbank’a tanıdığı reeskont limitinin 2 milyar TL’sinin orta-uzun vadeli krediler için kullandırılması konusunda çalışmalar yapılacaktır.

161 Tedbir 186. İhracatçıların

değişen finansman ihtiyaçlarının karşılanması hususu dikkate alınarak ihracat kredi sigortası kullandırım hacmi artırılacak ve yaygınlaştırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

Türk Eximbank Aralık

Sonu Hem mevcut sigorta ve garanti programlarının

yaygınlaştırılması hem de İşletme Sermayesi Kredi Garantisi ve ihracatçı/yurt dışı müteahhitlere düzenlenecek teminat mektupları başta olmak üzere yeni sigorta ve garanti programlarının uygulamaya konulması suretiyle sigorta/garanti hacmi artırılacaktır. Ayrıca ürünlerimizde çeşitlilik sağlamak amacıyla yeni garanti ve sigorta programları uygulamaya konulacaktır.

Tedbir 187. Hizmet sektörlerinin uluslararası

Ticaret Bakanlığı (S), TİM, DEİK, İhracatçı Birlikleri, İş Dünyası Kuruluşları, Sektörel STK'lar

Aralık

Sonu Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörleri Markalaşma Destekleri Hakkında Kararın etkili şekilde uygulanması sürdürülecektir. Ayrıca Bakanlıkça uygun görülen yeni hizmet sektörlerinin destek programlarından

yararlanmasına yönelik altyapı çalışmaları tamamlanarak ilgili sektörlerde destek süreçleri başlatılacaktır.

Tedbir 188. Yurt dışındaki stratejik pazarlarda yeni Türkiye Ticaret Merkezleri kurulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

TİM, TOBB Aralık

Sonu Yurt dışında stratejik pazarlarda, Türkiye Ticaret Merkezlerinin içinde yer alan Türk firmalarımızın ürünlerini sergileme imkânı bulduğu ve firmalarımıza hukuki ve mali danışmanlık, iş geliştirme hizmetlerinin sunulduğu Türkiye Ticaret Merkezleri ülkemizin tanıtım üssü olarak faaliyet göstermeye devam edecek olup farklı model ve başarılı örneklere

ulaşılabilmesine yönelik çalışmalar devam ettirilecektir.

Tedbir 189. İhracatçılara pazar desteği sağlanması amacıyla alım heyetleri ve ticaret heyetleri

organizasyonları desteklenecektir.

Ticaret Bakanlığı (S), TİM, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, İhracatçı Birlikleri, İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları, İş Dünyası Kuruluşları, Sektörel STK'lar

Aralık

Sonu 2019 yılında toplam 140 alım heyeti, 240 genel ve sektörel ticaret heyeti (20 adet genel, 220 adet sektörel)

gerçekleştirilecektir.

162 Tedbir 190. Sektörel

nitelikli uluslararası yurt içi fuarların desteklenmesine ilişkin mevzuatta yapılan değişiklikle destek kapsamına alınan fuarların çeşitliliği ve destekten yararlanan fuar sayısı artırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), TİM, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri

Aralık

Sonu 2019 yılında toplam 40 adet sektörel nitelikli yurt içi fuarın destek kapsamına alınacağı öngörülmektedir.

Tedbir 191. Firmaların karşı karşıya kaldıkları bürokratik işlemler azaltılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), TİM, İhracatçı Birlikleri, TCMB, Türk Eximbank ve Ticari Bankalar

Aralık

Sonu İlgili taraflarla görüşmelerin, tasarım, test ve kesin kabul işlemlerinin tamamlanarak Otomasyon Projesinin tüm modülleri yürürlüğe konulacaktır.

Tedbir 192. Dâhilde işleme rejimi (DİR) kapsamında belirli şartları taşıyan firmalara basitleştirilmiş usullerle işlem yapabilme imkânı sağlanacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), Hazine ve Maliye Bakanlığı, TİM, İhracatçı Birlikleri, Ticaret ve Sanayi Odaları

Aralık

Sonu Paydaşlarla görüşülerek DİR kapsamına yönelik kriterler oluşturulacak ve buna yönelik mevzuat düzenlemeleri hayata geçirilecektir.

Tedbir 193. Taşradaki yapılanmalardan faydalanılmak sureti ile ihracat desteklerine yönelik farkındalık artırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), TOBB, TİM, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu

Aralık

Sonu İlgili STK’lar aracılığı ile Dış Ticaret Bilgilendirme Seminerleri düzenlenecektir.

Tedbir 194. Türk ihraç ürünlerine yönelik muhtelif ülkelerce başlatılan ticaret politikası önlemi (anti-damping, telafi edici vergi ve korunma) süreçlerine karşı ihracatçılar savunulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), İlgili kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör temsilcileri

Aralık

Sonu DTÖ içtihadından kaynaklanan haklarımız ilgili tüm

platformlarda savunulacaktır.

Tedbir 195. Türkiye Tanıtım Grubu, ülkemiz tanıtımının sistemli, yeknesak ve güçlü bir şekilde yapılmasını teminen etkin bir şekilde çalıştırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), TİM, Türkiye Tanıtım Grubu, İhracatçı Birlikleri ve yetkilendirilmiş fuar organizatörleri

Aralık

Sonu Türkiye Markası Stantlarında yapılacak tanıtım faaliyetlerinin çeşidi ve etkinliği artırılacaktır.

Türkiye'nin geleneksel ihracat pazarlarındaki payını düşürmeden, AB-dışı ülkelere olan mal ve hizmet ihracatını artırmak için gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

(Kalkınma Planı p. 481) Tedbir 196. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) bünyesinde Ticaretin Kolaylaştırılması Stratejisi oluşturulacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S),

Dışişleri Bakanlığı Aralık

Sonu İlgili stratejinin

gerçekleştirilmesi için EİT üye ülkeleri ile toplantının 2019 yılı ilk çeyreğinde yapılması öngörülmektedir.

163 Tedbir 197. Çin,

Hindistan, Meksika ve Rusya Ticaret Eylem Planlarının (2019-2021) uygulanmasına devam edilecektir.

Ticaret Bakanlığı (S), Dışişleri Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, Eximbank, TCMB, Türk Hava Yolları, Yükseköğretim Kurulu, Makine İmalatçıları Birliği, Taşıt Araçları Yan Sanayileri Derneği, Türkiye Bankalar Birliği Başkanlığı

Aralık

Sonu Ülke eylem planlarında belirtilen eylemler hayata geçirilecektir.

İhracat desteklerinde etkililik esas alınacak, gelişme potansiyeli olan sektörlere öncelik verilecektir. (Kalkınma Planı p. 482)

Tedbir 198. İhracat teşvik sistemi daha verimli ve etkin olarak yeniden yapılandırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S) Aralık

Sonu İhracat teşvik sisteminin şeffaf ve verimli yapıya sahip olması sağlanacaktır.

Tedbir 199. Güvenlik hizmetlerinde kullanılan araç, gereç ve teknik ekipmanda yerli üretimin payı artırılacaktır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), İçişleri Bakanlığı

Aralık

Sonu Savunma ve güvenlik alanlarındaki yerlileştirme çalışmalarına devam edilecektir.

Türkiye’nin ikili ve çok taraflı yükümlülükleri çerçevesinde yurtiçi üretimde yerli ara malı kullanımının ve katma değerin artırılması sağlanacaktır. (Kalkınma Planı p. 484) Tedbir 200. Yerli

ürünlerin tüketimi özendirilerek yerli malının görünürlüğü ve farkındalığı artırılacaktır.

Ticaret Bakanlığı (S), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Aralık

Sonu Yerli ürün farkındalığının artırılması ile ithalat talebinin azalması sağlanacaktır.

2.2.2.4. Enflasyon ve Para Politikası

a) Amaç

2019 yılında para politikasının temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Bu doğrultuda uygulanacak enflasyon hedeflemesi rejiminde finansal istikrar da gözetilmeye devam edilecektir.

b) Politikalar

Merkez Bankası fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlı ve bağımsız bir şekilde kullanmaya devam edecektir.

164

Hazine ve Maliye Bakanlığı sıkı mali disiplin ile enflasyonla mücadeleye destek verecektir.

Enflasyon hedeflemesi temel para politikası rejimi olmaya devam edecektir.

Bu çerçevede, enflasyon hedefleri, Hükümet ve Merkez Bankası tarafından üç yıllık vadede belirlenmeye devam edilecektir.

Temel para politikası aracı olarak kısa vadeli faiz oranlarının kullanılmasının yanı sıra zorunlu karşılık oranları ile Türk Lirası ve döviz cinsi likidite uygulamaları da kullanılmaya devam edilecektir.

Para politikasının hesap verebilirliğini ve şeffaflığını temin etmek amacıyla, enflasyon gerçekleşmeleri, enflasyonu etkileyen unsurlar ve enflasyonun hedefle uyumlu seyretmesi için uygulanacak para politikası üçer aylık dönemlerde Enflasyon Raporu aracılığıyla kamuoyuna açıklanacaktır. Gerçekleşen enflasyonun yıl sonunda belirsizlik aralığının dışında kalması durumunda Hükümete açık mektup yazılacaktır.

Dalgalı döviz kuru rejimi uygulamasına devam edilecektir.

Piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak döviz kurlarında sağlıksız fiyat oluşumlarının gözlenmesi veya aşırı oynaklık durumunda döviz satım ihaleleri yapılabileceği gibi spekülatif davranışlar gözlenmesi durumunda piyasaya doğrudan müdahale edilebilecektir.

Piyasadaki döviz likiditesini dengelemek amacıyla gerektiğinde döviz alım ve satım ihaleleri esnek bir şekilde gerçekleştirilecektir.

İhracat reeskont kredileri aracılığıyla rezerv biriktirilmeye devam edilecektir.

Para politikasında alınan kararlara ve uygulamasında kullanılan araçlara ilişkin iletişim kanalları güçlendirilecektir.

b) Politika ve Tedbirler

Politika/Tedbir Sorumlu/ İşbirliği Yapılacak

Kuruluşlar Süre Yapılacak İşlem ve Açıklama Fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doğrultusunda, krediler ve döviz kuru kanallarının daha etkin çalışması için geleneksel ve geliştirilen yeni araçlarla birlikte, destekleyici bir araç olarak iletişimin de kullanılmasına devam edilecektir. (Kalkınma Planı p. 494)

Tedbir 201. Enflasyonu etkileyen maktu vergilerdeki ve hadlerdeki güncellemelerde geçmiş enflasyon verisi yerine OVP’de yer alan enflasyon hedeflerinin dikkate alınması konusunda gerekli değerlendirmeler yapılacaktır.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Haziran

2019 Enflasyonu etkileyen maktu vergilerdeki ve hadlerdeki güncellemede dikkate alınan ölçütlerin OVP’de yer alan enflasyon hedefiyle

belirlenmesinin bütçe gelirleri ve enflasyon üzerinde etkilerini değerlendiren bir rapor hazırlanacaktır.

165 Tedbir 202. Enflasyonla

mücadele için kamunun alacağı tedbirlerin yanında, ekonominin tüm paydaşlarının ve vatandaşların destek vereceği bir Enflasyon ile Topyekûn Mücadele Programı hayata geçirilecektir.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Enflasyonla mücadele için kamunun alacağı tedbirlerin yanında, ekonominin tüm paydaşlarının ve vatandaşların destek vereceği bir Enflasyon ile Topyekûn Mücadele Programı hayata geçirilecektir.

Dalgalı döviz kuru rejimi uygulamasına Plan döneminde de devam edilecektir. Piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak, kurlarda sağlıksız fiyat oluşumlarının

gözlenmesi veya aşırı oynaklık durumunda piyasaya doğrudan müdahale edilebilecektir. (Kalkınma Planı p. 497)

Tedbir 203. Kira artış oranına dair üst sınır, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere duyarlılığı yüksek olan üretici fiyatları yerine tüketici fiyatlarına göre belirlenecektir.

Hazine ve Maliye

Bakanlığı (S) Aralık

Sonu Kira artış oranına dair üst sınır, döviz kuru ve emtia

fiyatlarındaki gelişmelere duyarlılığı yüksek olan üretici fiyatları yerine tüketici fiyatlarına göre belirlenecektir.

2.2.2.5. Mali Piyasalar

Belgede 2019 YILI CUMHURBAŞKANLIĞI YILLIK PROGRAMI (sayfa 167-174)