Performans Programlama A amas

Performans programlama a amas , PEB’in ikinci a amas r. Performans programlar , stratejik plan ile bütçe aras nda ba lant kurulabilmesi için performans dönemine ili kin de erlendirmelerin yap labilece i alt yap haz rlayan programlard r. Ba ka bir deyi le performans programlar , stratejik planlar n bütçe dönemine ait uygulama dilimlerini olu turur.

Firmalar, performans programlar stratejik planlar na uygun olarak haz rlamak durumundad rlar. Önceki a amalarda belirlenmi olan misyon, vizyon, amaç, hedef vb. unsurlardan ba ms z haz rlanan performans programlar , yönetimin ve bütçenin etkinli inin dü mesine neden olur. Ayr ca performans programlar firma

bütçesinin haz rlanmas na temel te kil etti i için son derece özen gösterilmesi gereken bir a amad r.

Firmalar n, stratejik planlar ile yapm olduklar öngörülerini performans programlar ile özele indirgemeleri, kendi kendilerine bu süreci denetlemelerini sa lay bir sistem ortaya ç karmalar bak ndan önem ta maktad r. Ba ka bir deyi le stratejik plan ile performans yönetim sistemi aras nda ili ki kurarak PEB’in haz rlanmas na olanak sa layan a ama, performans programlama a amas r. Performans programlar , firman n yönetsel ve mali performans sorgulamas aç ndan gereklidir.

Performans programlama a amas nda firmalar n gerçekle tirece i faaliyetler; öncelikli stratejik amaç ve hedeflerin belirlenmesi, performans hedeflerinin belirlenmesi, faaliyet ve projelerin belirlenmesi, kaynak ihtiyac n belirlenmesi ve performans ölçüt/göstergelerinin belirlenmesidir (Y lmaz, 2007: 18-26).

Öncelikli Stratejik Amaç ve Hedeflerin Belirlenmesi: Öncelikli stratejik amaç ve hedeflerin belirlenmesi a amas nda firmalar, önceki a amada belirlemi olduklar stratejik amaç ve hedefler aras nda stratejilerle uyumlu önceliklendirme yaparlar. Çünkü firma kaynaklar s rl r ve bu kaynaklar, tüm stratejileri gerçekle tirmeye yeterli olmayacakt r. Bu kapsamda firmalar, bu a amada kaynaklarla ilgili ön ara rmalar da yapmak durumundad rlar. Firmalar, fayda- maliyet dengesini esas alarak mevcut kaynaklar çerçevesinde stratejik amaç ve hedefleri aras nda önceliklendirme yaparlar.

Performans Hedeflerinin Belirlenmesi: Öncelikli amaç ve hedeflerini belirlemi olan firmalar, amaç ve hedeflere ula abilmek için ilgili mali dönem içerisinde yap lmas gerekenleri tan mlarlar. Çünkü amaç ve hedefler orta ve uzun vadelidir. Performans hedefleri, orta ve uzun vadede tespit edilmi olan bu amaç ve hedeflere ula abilmek için bir y ll k mali dönem içerisinde yap lmas gerekenlerin kararla lmas r.

Faaliyet ve Projelerin Belirlenmesi: Bu a amada firmalar, öncelikli stratejik amaç ve hedeflerine ula abilmek için yap lacak olan faaliyet ve projeleri belirlerler. Faaliyet ve projelere ili kin süreler, bütçeleme sürecini kapsamal r. Faaliyet ve projelerin belirlenmesi a amas , firman n olmak istedi i yere ula abilmek için yapt strateji tespitlerini yerine getirebilmesi için yapmas gereken faaliyet ve projelerin

belirlenmesiyle ilgilidir ve performans programlama a amas n belki de uygulanmas en güç bölümüdür. Bu a ama, stratejilere yön veren konular n tasvir edildi i a amad r. Belirlenen hedeflere ula mak için ihtiyaç duyulan eylemler planlan r. Faaliyet ve projeler tespit edilirken, daha önceden belirlenmi stratejik amaç ve hedeflere yönelinmesi gerekmektedir. Misyon, vizyon, ilkeler, amaç ve hedefler, stratejiler ve performans hedeflerinden ba ms z faaliyet ve projeler, PEB’in ba ar üzerinde olumsuz etki yaratacakt r.

sa dönemli planlamalar (faaliyet ve projeler), firman n tüm bölümlerini kapsar ve y ll k faaliyet bütçelerinin temelini olu turdu u için uzun dönemli amaçlardan çok daha fazla detayl r (Needles vd., 1999: 241). Faaliyet ve projelerin belirlenmesi a amas , bütçenin temel ta lar olu turdu u için bu a amada maliyetlerle ilgili ara rmalar yap lmal r. Çünkü alternatif faaliyet ve projeler aras ndan kaynak imkânlar çerçevesinde seçimler yap lacakt r.

Kaynak htiyac n Belirlenmesi: Bu a amada firmalar, belirlemi olduklar her faaliyet ve projenin kaynak ihtiyac detayl ekilde belirlemektedirler. Di er bir ifadeyle kaynak ihtiyac n belirlenmesi, sisteme bütçe boyutu eklenerek plan-bütçe ili kisinin kuruldu u a amad r.

PEB’in mant nda, stratejik plan çerçevesinde her bir hedefin faaliyet ve projelere dönü türülmesi ve bunlar n bütçe ile ili kisinin kurulmas bulunmaktad r. Buradaki temel amaç, bütçe haz rlanmas sürecinde maliyetlerin ve kaynaklar n ortaya konulmas suretiyle her bir stratejinin ve amac n maliyetini ölçebilmektir. Ayr ca PEB, her bir stratejinin maliyetini ölçerek stratejilerin fayda-maliyet ili kilerini kurabilmek ve yeterli miktarda fayda sa lamayan stratejilerin revize edilmesine olanak tan yacak performans de erlendirmenin yap lmas na odakl r.

Performans Öçütleri ve Göstergelerinin Belirlenmesi: Son a amada firmalar, gerçekle tirecekleri faaliyet ve projelere ili kin performans ölçüt ve göstergelerini belirlerler. Bu a ama, firma ba ar n nas l takip edilip de erlendirilece inin haz rl yla ilgilidir.

Performans ölçüt ve göstergeleri, firman n belirlenmi olan stratejik amaç ve hedeflerine ne derece ula abildi ini görmek için kullan r. Bu sayede gelinen nokta ile ula lmak istenen (planlanan) nokta aras ndaki fark n ölçülebilmesi sa lan r.

Performans ölçüt ve göstergelerine ili kin ilerleyen bölümlerde ayr nt bilgi verilece i için burada yer verilmeyecektir.

Performans programlar n geçmi y llardaki uygulamalarla kar la rma yap labilecek ekilde tasarlanmas gerekmektedir. Bu durum firmadaki uygulamalar n, önceki dönemlerle k yaslanmas na olanak sa layacakt r. Bununla birlikte anla r nitelikte olu turulmu performans programlar , firmalar n kontrol fonksiyonunu daha kolay gerçekle tirmelerini sa lar.

Firman n performans program na ula abilmek için firmay olu turan tüm bölümlerin performans programlar na ihtiyaç duyulur. Örne in, üretim, pazarlama, insan kaynaklar , finansman, muhasebe ve halkla ili kiler bölümlerine sahip bir firman n performans program , söz konusu her bir bölümün performans program n toplam ndan olu ur. Bu durum, ekil-2.5’te gösterilmi tir.

ekil-2.5: Firma Performans Program

Firma performans program nda stratejik amaç, stratejik hedef, performans hedefleri, faaliyet ve projeler, faaliyetin ba lang ç ve biti tarihi, faaliyetten sorumlu birim(ler) ve performans ölçüt/göstergeleri yer almakta olup bu bilgilerin tümü bütçe ile ili kilendirilir. Bu ili kilendirme, ilgili harcama dönemi ile birlikte en az sonraki iki harcama dönemini de kapsar. Firman n performans hedef ve ölçüt/göstergelerinin belirlenmesi süreci üst yönetimin sorumlulu unda iken bölümlerin performans hedef ve ölçüt/göstergelerinin belirlenmesi bölüm yetkililerinin sorumlulu undad r. Yine bu a amada belirlenen performans hedeflerinin kaynak ihtiyaçlar bölüm yetkililerinin sorumlulu unda olacakt r.

Üretim Bölümü Performans Program Pazarlama Bölümü Performans Program nsan Kaynaklar Bölümü Performans Program RMA Performans Program Finansman Bölümü Performans Program Muhasebe Bölümü Performans Program Halkla li kiler Bölümü Performans Program

Tüm bölümlerden gelen performans programlar konsolide etme görevi firman n finans bölümüne aittir. Firmalarda, teklif performans program Finansmandan Sorumlu Genel Müdür (veya Yard mc ya da Finansman Müdürü) sorumlulu unda tüm birimler taraf ndan haz rlanarak Genel Müdür’e sunulur. Teklif performans program , belirlenen bütçe teklifine göre Genel Müdür taraf ndan düzeltilerek tasar performans program haline getirilir. Genel Müdür taraf ndan bütçe teklifi ile birlikte Yönetim Kurulu’na sunulur. Yönetim Kurulu taraf ndan belirlenen bütçe büyüklüklerine göre haz rlanan nihai performans program ise Finansmandan Sorumlu Genel Müdür (veya Yard mc ya da Finansman Müdürü) taraf ndan mali y l ba lamadan tüm birimlere aç klan r.