Pazar Araştırmasının Türleri

Pazar araştırma türlerini aşağıdaki başlıklar altında özetleyebiliriz:

Pazar Potansiyeli Araştırması: Pazar potansiyelini, pazarın gelişmesiyle birlikte belirli bir süre içinde pazar tarafından talep edilebilir mal ve hizmet miktarı şeklinde tanımlamak mümkündür. Pazar potansiyeli araştırması yeni bir ürünün pazara sürülüp sürülmemesi gerektiği konusunda bir ölçü olarak kabul edilebilir.

Yeni bir ürünün pazar potansiyeli analizi bu ürünün satışının maliyetini karşılayıp karşılamadığını ortaya çıkarır. Pazar potansiyeli araştırmaları işletmenin birden çok mal üretip pazarlaması durumunda hangisinin en yüksek satış potansiyeline sahip olduğunu da ortaya çıkarır. Bu da, işletmeye alternatifleri değerlendirme imkânını verir.

Mamul Araştırması: Teknolojik gelişmeler veya tüketicilerin zevk ve tercihlerindeki değişmeler ışığında ve tüketicilerin taleplerine uygun düşecek şekilde üreticilerin mevcut mamullerinde değişiklik yapmaları veya yeni mamuller üretmeleri zorunludur. Mamul araştırması tüketicilerin mamulü nasıl kullandıklarının ve tercihlerinin neler olduğunu belirtmek ve tüketicilerin isteklerine uygun ürünlerin geliştirilmesi için yapılan teknik çalışmaları kapsar. Mamul araştırması, büyüklük, biçim, renk, ambalaj, marka ve fiyat gibi ürün özelliklerini kararlaştırmada üretici işletmeye yardım eder.

Tüketici Araştırması: Pazarlama araştırması türleri arasında en çok bilinen ve yaygın şekilde uygulama alanı bulan tüketici araştırmasıdır. Pazar ele geçirmek ya da Pazar payını arttırmak için mamulleri satın alıp kullananları özelliklerine göre sınıflamak gerekir. Bunun içinde; tüketiciler, yaş, cinsiyet ve gelir durumlarına göre gruplara ayrılır. Tüketicilerin belirli marka ürün seçmelerini etkileyen faktörler araştırılır. Ürünlerin nasıl kullanıldığını bu şekilde kullanılmasının nedenleri, nereden ve ne miktarda satın alındıkları ve düşünceleri açıklamaya çalışılır. Alıcılarla ilgili bu konularda ayrıntılı veriler toplamak için tüketici araştırmasına başvurulur. Araştırma tüketicilere ilişkin tüm ülkeyi kapsayacak büyüklükte, çok çeşitli bilgiler toplamak üzere yapılabileceği gibi, belirli pazarlarda birkaç soruya yanıt bulmak içinde yapılabilir.

Güdüsel Araştırma: Güdüsel araştırma ‘neden’ ve ‘nasıl’ sorularına cevap bulmaya yönelik bir araştırmadır. Bu araştırma ile mevcut ve muhtemel tüketicilerin istekleri, duyguları ve niyetleri ortaya çıkarılmaya çalışılır. Bu araştırmanın değerlemesi zor ve maliyeti yüksektir. Tüketicilerin belirli bir malı ve özel bir markalı malı satın almalarındaki nedenleri saptamak için, düşünce ve davranışları kavramaya çalışmak güdüsel araştırma ile mümkündür.

Fiyatlama Araştırması: Pazarlamada karşılaşılan en karmaşık sorunlardan biri de, üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlarını belirleme sorunudur. Fiyatlama

araştırmasında farklı fiyat düzeylerinde talep edilecek miktarlar ve bunların maliyetleri hakkında bilgiler sağlanır.

Reklam Araştırması: Reklam, mal ve hizmetlerin satışlarının arttırılmasında yararlanılan güçlü ve pahalı bir araçtır. Bu nedenle işletme yöneticileri reklam üzerinde önemle dururlar. Reklam işlerini planlamak, yapılan reklamın amaca ulaşıp ulaşmadığını bilmek, muhtemel alıcıları ne ölçüde etkilediğini ölçmek isterler. Bunun içinde reklam araştırmasından yararlanırlar.

Dağıtım Kanalları ve Dağıtım Giderleri Araştırması: Dağıtım kanalları araştırmasında her kanal alternatifi tarafından hizmet verilecek pazar bölümleri ve satılacak tahmini ürün miktarı, toptancıların veya perakendecilerin kar marjları her bir pazar bölümü kanal alternatiflerinin rekabet üstünlüğü, kanal denetiminin durumu incelenir.

Dış Pazar Araştırması: Dış pazar araştırması belirli bir mamul veya mamul grubu için satış imkânlarının araştırılması ve dış pazar bulunduktan sonra söz konusu ülke pazarında ürünleri satmanın yollarını araştıran bir süreç olarak tanımlanabilir.

Bu araştırma ihracat yapacak işletmenin ürünleri için en iyi satış potansiyelinin hangi ülkelerde olduğunu ve bu pazarlara girip başarılı olmak için hangi pazarlama tekniklerinden yararlanılması gerektiğini gösterir.

Dış pazar araştırması ihracat yapmayı düşünen işletmenin aşağıdaki sorunlarına çözüm bulmaya çalışır:

1) Üretilen veya üretilecek ürünler için en iyi satış imkânları hangi ülkelerdedir?

2) İhracatın yapılacağı ülkede ne kadar ürün satılabilir?

3) Satışları arttırmak için ürünlerde ne gibi değişiklikler yapılmalıdır? 4) En uygun fiyat ne olmalıdır?

5) Nasıl bir dağıtım kanalı kullanılmalıdır?

Dış pazar araştırması ile sağlanacak veriler ise şunlardır: 1) Hedef alınan dış pazarlar hakkında genel bilgiler. 2) İhraç edilmek istenen ürün ile ilgili bilgiler.

3) Hedef alınan pazardaki mevzuat ve pazar koşulları ile ilgili bilgilerdir. İhracat amacı ile yurtdışı pazarları araştırmak durumunda olan bir işletme aşağıdaki yollardan herhangi birinden yararlanabilir.

1) İşletme ihracatta bulunmak istediği ülke ile doğrudan ilişki kurabilir. Araştırmaya hedef olan ülkeler de örgütlenmiş özel araştırma kuruluşları yoksa bu yöntem tek çıkar yoldur.

2) İhracat yapılmak istenen ülkedeki araştırma kuruluşlarından yararlanmak. Bu yaklaşımda sorun, bu işi işletmenin amacına en uygun şekilde yürütecek araştırma yapan kuruluşun seçimidir. Araştırmayı yapacak kuruluşun içinde bulunduğu ülkedeki pazarlar hakkında yeterli bilgilere sahip olması ve bu bilgilerin ‘masa başı’ araştırma çalışmalarına imkân sağlayacak nitelikte olmasıdır.

3) Değişik ülkelerde şubeleri olan araştırmacı kuruluşlardan yararlanmak. Yurtdışı pazarların araştırılmasında, araştırmanın kısa sürede tamamlanması isteniyorsa, şubeleri olan bir araştırma kuruluşundan yararlanmak en iyi yoldur. Eğer araştırmacı kuruluş, belirli ülkede ciddi olarak temsil ediliyorsa, bu takdirde o ülkenin pazarı ve istatistikî bilgileri hakkında daha yeterli ve sürekli bir bilgisi olabilir.

4) İhracatçılara yardım amacıyla kurulmuş Kamu kuruluşlarından yararlanmak. Bu gibi kuruluşlar son yıllarda yaygınlaşmıştır. Temel amaçları ihracatçılara yardım olan bu kuruluşlar genellikle, dış ticaretle ilgili çeşitli istatistikî bilgiler ve araştırma sonuçlarını yayınlarlar.