Para Kitap Sunumu –Hikâye Anlatımı Etkinliği-

Hikâye anlatma etkinliği bağlamında Para (Çınaroğlu, 2009) isimli kitaptaki hikâye öğrencilerle etkileĢimli olarak okunmuĢ ve öğrencilerin önbilgileri tespit edilmiĢtir. Konuyla ilgili diyalog aĢağıda sunulmuĢtur.

Diyalog 1: Para Adlı Hikâyeye Dair -1

Uygulama Tarihi: 24.02.16

(1) Ö: Tarla faresi parayı evirmiş çevirmiş, çevirmiiiş, ağzına sokmuş. (2) EA : [Tarla faresinin parayı ağzına sokması] Iıııyyyy, iğrenç.

(3) Ö: “O elindeki şeyin tadı nasıl? Ekşi mi, tatlı mı, tuzlu mu, acı mı?” diye sormuş kirpi. (4) EB: Paranın tadı yok ki öğretmenim.

(5) Ö: Hmmm. Elimdeki şeyin dışı sert, daha olgunlaşmamış. Biraz daha olgunlaşması

gerekiyor. Sanırım biraz saklarsam olgunlaşıp yumuşayacak ve çok lezzetli bir yemek olacak.

(6) EA: Para olgunlaşmaz ki!

(7) Ö: Kirpi de parayı eline almış. Aynı farenin yaptıklarını yapmış. Elinde tutup evirip

çevirmiş. Ama bir türlü ne olduğunu anlayamamış.

(8) EB: O bir para!!!

53

(10) EE: Dişleri mi kırılmış öğretmenim?

(11) Ö: Sincap, “Nasıl yani? Elindeki şey ceviz gibi bir şey mi?” demiş kirpiye. Kirpi de

“Evet. Fıstık gibi, ceviz gibi kabuğu çok sert” demiş sincabın dikkatini çekebilmek için.

(12) EA: O para paraaa! Anlamıyorlar hiç!

(13) Ö: Veeee kirpi sincaba elindeki parayı vermiş. Fıstıkları da alıp gitmiş. Bu alışveriş

gerçekleştikten sonra………..

(14) Ö: … Kaplumbağa parayı koklamaya başlamış. Paranın kokusu var mıdır çocuklar? (15) TÇ: Hayıııııııırrrr! Yoktuuuurrr!

Yukarıdaki diyalogda araĢtırmacı öğretmen hikâyeyi okurken EB, s4:“Paranın tadı yok ki öğretmenim.” ve s8:“O bir para!!!” Ģeklindeki söylemlerde bulunmuĢtur. Bu durum EB’nin paranın yenilmeyecek bir Ģey olduğunun farkında olduğunun göstergesidir. Ayrıca EA, EB gibi paranın olgunlaĢmayacağını da söylem 6’da vurgulamıĢtır. Hikâyedeki hayvanların paranın ne olduğunu keĢfetmeye çalıĢken yaptıkları diyalogda, sabırsızlanan öğrenciler, sık sık onun bir para olduğunu yüksek sesle [Bkz.s8, s12] vurgulamıĢlardır.

Ayrıca EE’nin s10: “Dişleri mi kırılmış öğretmenim?” söylemi neden sonuç iliĢkisi kurduğunu göstermektedir. Hikâyenin ilerleyen kısımlarında ise çocukların bu ve buna benzer pek çok beceri sergiledikleri tespit edilmiĢtir. AĢağıdaki diyalog çocukların sergiledikleri becerileri gösteren örnekler içermektedir.

Diyalog 2: Para Adlı Hikâyeye Dair -2 Uygulama Tarihi: 24.02.16

(1) Ö: Para yuvarlanmış yuvarlanmış kaplumbağanın önünde duruvermiş. (2) KZ: Bunun hiç dişi yok ki! Nasıl ısıracak?

…

(3) Ö: Kaplumbağa çocukları görünce otların arkasına saklanmış. Çocuklardan biri paranın

yanına gelmiş. Çocuklar o çocuk paranın yanına gelince sizce ne yapacak?

(4) EB: Alacak. (5) EÖ: Parayı alacak. (6) KA: Parayı alacak.

(7) EE: Parayı cebine koyacak. (8) EAY: Alacak.

(9) Ö: Hmmm. Peki sizce çocuk parayı görünce sevinir mi sevinmez mi? (10) KA, EB, EAY, EÖ: Sevinir.

(11) KB: Sevinmez.

(12) Ö: Peki çocuk parayı görünce neden sevinir ki? (13) EB: Bir şey almak için sevinir.

(14) KA: Çocuk parayı almak istiyor çünkü bir şey alacak. Paranın çok önemli bir şey

olduğunu düşünüyor olabilir.

(15) Ö: Hmmm. Çocuk paranın çok önemli bir şey olduğunu düşündüğü için alacak yani? (16) KA: Hayıır! Çocuk alacağı şeyin çok önemli bir şey olduğunu düşünebilir ve bu yüzden

parayı alacak.

(17) Ö: EA sence çocuk ne yapacak parayı görünce?

(18) EA: Bence o da bir şey almak istiyordur ama belki de o da bilmiyordur. Babasına sormak

istemiyordur.

54 (19) KZ: Hayır! Çocuk paranın ne olduğunu biliyor.

(20) KĠ: Çocuk bir şey almak için babasına söylemiş. Sonra da parayı almış kaçmış. (21) Ö: Peki KC sence çocuk ne yapacak parayı görünce?

(22) KC: Çocuk parayı görünce bakkala gitcek, bir şeyler alıcak. Yiyecek evde. (23) Ö: Peki para hayvanların işine yarar mı?

(24) TÇ: Hayyyyııııırrrrr! (25) Ö: Parayı kimler kullanır? (26) TÇ: İnsanlaaaaaarrr!

(27) Ö: Bir yerden bir yere gitmek için de para gerekir mi? (28) KA – KZ: Eveeeeeetttttt!

Yukarıdaki diyalogda çocuklardan KA s16: “Hayıır! Çocuk alacağı şeyin çok önemli bir şey olduğunu düşünebilir ve bu yüzden parayı alacak.” ve KC’nin s22:“Çocuk parayı görünce bakkala gitcek, bir şeyler alıcak. Yiyecek evde.” Ģeklindeki söylemlerinden, çocukların paranın satın alma iĢlevinin farkında oldukları söylenebilir. Ayrıca, öğretmenin s23: “Peki para hayvanların işine yarar mı?”, s25: “Parayı kimler kullanır?” ve s27: “Bir yerden bir yere gitmek için de para gerekir mi?” sorularından sonra çocukların verdikleri s24: “Hayyyyııııırrrrr!”, s26: “İnsanlaaaaaarrr!” ve s28: “Eveeeeeetttttt!” bu cevaplar, onların paranın kullanılıĢ amacı hakkında da fikir sahibi olduklarını göstermektedir.

Ek olarak çocuklar, öğretmenin s9: “…Peki sizce çocuk parayı görünce sevinir mi sevinmez mi?” sorusuna KA, EB, EAY, EÖ s10: “Sevinir.” diye cevap vermiĢlerdir. Bu cevaptan yola çıkılarak, çocukların paranın değerli bir Ģey olduğu bilgisine sahip oldukları söylenebilir.

Öte yandan, KZ’nin araĢtırmacı öğretmenin hikâyeyi okuması esnasında; s2:“Bunun hiç dişi yok ki! Nasıl ısıracak?” söyleminde bulunması, onun akıl yürütme becerisini harekete geçirdiğini göstermektedir. Zira KZ, kaplumbağanın diĢlerinin olmaması bilgisinden yola çıkarak onun herhangi bir Ģeyi ısıramayacağı sonucuna ulaĢmıĢtır. Ayrıca araĢtırmacı öğretmen, s3:“… Çocuklar o çocuk paranın yanına gelince sizce ne yapacak?”, s9: “…Peki sizce çocuk parayı görünce sevinir mi sevinmez mi?” ve s13: “Çocuk parayı görünce neden sevinir ki?” gibi ifadelerle öğrencilerin hikâyeye dair tahminlerde bulunmalarını istemiĢtir. Öğrenciler s4-8’lerde görüldüğü üzere geleceğe yönelik tahminler yapmıĢ ve tahminde bulunma becerilerini kullanmıĢlardır.

AĢağıdaki diyaloglar Para adlı hikâye etkinliği içinde geçmektedir ve paranın ne iĢe yaradığı konusunu merkeze almıĢlardır.

55

Diyalog 3: Paranın Ne ĠĢe Yaradığına Dair

Uygulama Tarihi: 24.02.16

(1) Ö: Para ne işe yarar çocuklar?

(2) KB: Bakkala gitmek için, bir şeyler almak için. (3) EE: Bilmiyorum ki! Yiyecek almak için. (4) KC: Marketten bir şeyler alabiliriz. (5) EÖ: Araba almak için.

(6) EA: Yiyecek almaya.

(7) KA: Okula giden bir çocuğun okul eşyalarını almak için, yiyecek almak için, bir şeyler

almak için.

(8) EB: Yiyecek, içecek almaya.

(9) KĠ: Yiyecek almaya. Çocuk aldığı yiyeceği okulda yemek saatinde yer. Süt falan alır.

Cüzdana da koyar.

(10) EYY: Kumbarasına koyar, altın alabilir. (11) EY: Meyve almak için.

(12) EBY: İncir almak için. (13) EK: Yemek almak için.

(14) KB: Bi de para işe gitmemiz için lazım olur.

(15) Ö: Hmmmm. Bahar ilginç bir şey söyledi. Çocuklar işe gitmemiz için mi para lazım olur,

işe gittiğimiz için mi para kazanırız?

(16) KA – EB: İşe gidersek para kazanırız. …

(17) Ö: Paranın ne işe yaradığını söylemek isteyen başka kimse var mı çocuklar? (18) EA: Para suluk almaya yarar.

(19) KA: Para her şey almak için işe yarar. (20) KZ: Güzel güzel oyuncaklar almak için. (21) EF: Mmmm şeeyy. Ekmek almak için.

(22) KE: Para aslında köyde daha çok işe yarar. Çünkü köyde daha çok kişi olduğu için daha

çok kişiden de para alabilirsin köyde. Daha çok kişi olduğu için burda. Ben köyde yaşlıların filan elini öpüyorum onlar bana para veriyorlar.

Diyalogda görüldüğü üzere çocuklar parayı; yiyecek, içecek, araba, incir vb. almak için kullandıklarını söylemiĢlerdir. Bu cevaplardan çocukların paranın satın alma işleminde kullanıldığının bilgisine sahip oldukları fark edilmiĢtir [Bkz. s2, s3, s4, s5, s6, s7, s8, s11, s12]. Ayrıca, KA’nın s7: “Okula giden bir çocuğun okul eşyalarını almak için, yiyecek almak için, bir şeyler almak için.” Ģeklindeki söyleminde ise paranın kendi özel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik iĢlevinden bahsettiği ve bunu günlük hayatıyla iliĢkilendirdiği görülmektedir.

Aynı zamanda KĠ’nin s9: “Yiyecek almaya. Çocuk aldığı yiyeceği okulda yemek saatinde yer. Süt falan alır. Cüzdana da koyar.” ve EYY’nin s10:“Kumbarasına koyar, altın alabilir.” Ģeklindeki söylemleri; çocukların paranın birikim için kullanıldığının farkında olduklarının da göstergesidir. EYY’nin birikim kavramını günlük yaĢamıyla iliĢkilendirdiği söylenebilir. Çünkü annesi, EYY’nin düzenli olarak para biriktirdiğini ve biriken paraları babasıyla birlikte bankaya altın hesabına yatırdıklarını belirtmiĢtir.

56

2, 3, 4 ve 5 numaralı söylemlerde görüldüğü üzere çocukların paranın ne iĢe yaradığına dair verdikleri cevaplar, paranın satın alma işlevi üzerine odaklanmıĢtır. Ayrıca, çocuklar paranın birikim olarak kullanılmasından bahsetmiĢlerdir [Bkz.s9-10]. Öte yandan aynı diyalogda yer alan KE’nin s6:“…… köyde yaşlıların filan elini öpüyorum, onlar bana para veriyorlar.” Ģeklindeki cevabı paranın hediye edilebilen bir Ģey olduğunu fark ettiğinin de göstergesidir.

Yapılan bu etkinlik sonucunda çocukların para kavramına aĢina oldukları anlaĢılmıĢtır. Çocukların paranın yapısı, paranın iĢlevi, paranın kullanılıĢ amaçları, paranın birikim için kullanılması hakkında önbilgiye sahip oldukları görülmektedir. Ayrıca çocuklar etkinlik boyunca; akıl yürütme, tahminde bulunma, günlük hayatıyla iliĢkilendirme, neden-sonuç iliĢkisi kurma ve çıkarım yapma becerilerini kullanmıĢlardır.