Olumlu kurumsal iklim oluşturma

Yöneticiler açısından artan iş yükü kaynaklı stresle başa çıkmanın en kolay yollarından biri yetki devri yapmaktır. İş yükünü hafifletmek maksadıyla yetki devri yapan bir yönetici, azalan iş yükü nedeni ile daha rahat çalışır. Yetki beraberinde bir güç ve bir sorumluluk getirir. Bu bakımdan yöneticiler hem gücünü paylaşmaktan çekinirler, hem de astlarının yaptığı hataların sorumluluklarını üstlenmek istemezler (Güler, 2013). Unutulmamalıdır ki, yetki devredilebilir ancak sorumluluk devredilemez. Yetki devri yapmayan, gücü ve idareyi tek elde bulundurma arzusuyla hareket eden bir yönetici, çoğunlukla evrak ve dosyalar birikmesi ile sıkıcı ve yoğun işler içinde boğulur. Yapılması gereken birçok faaliyette yetersiz kalır ve sonuç olarak da stresi yüksek seviyede hisseder (Şimşek ve Kıngır, 2006:217-218). Bu durumdan kurtulmak için çalışanlarına becerileri ölçüsünde yetkilerini dağıtması, faaliyetleri yeterli planlama ile öncelik verilmesi ve sorumluluk kendisinde kalacak şekilde çalışanları ile paylaşımcı bir yönetim şekli kullanması önemlidir.

Güler ve vd.nin çalışmaları sonucunda olumlu kurumsal iklim oluşturma hakkında bazı veriler elde edilmiştir. Bu veriler sonucunda uygulanabilecek yöntemler aşağıda gösterilmiştir (Güler, Başpınar ve Gürbüz, 2001:18-21);

103

 Başarılı yöneticiler örgüt içinde stresin varlığını kabul ederler ve strese karşı hazırlıklı olurlar. İşletmelerde yöneticilerin çalışanları stresten korumak ya da stresi etkilerini azaltmak için başlıca görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz;  İşletme ortamını sevimli ve katlanılabilir bir hale getirmek çalışanı tatmin için gereklidir.

 İşletme içinde ilişkilerin açık ve anlaşılır olmasını sağlamak.

 Çalışanlara aşırı iş yüklenmesinin ya da tam tersi gereğinden az iş verilmesinin önüne geçmek ve görev planlama faaliyetlerini iyi ve doğru yönetmek.

 Örgütün değişim ve başkalaşıma karşı çalışanları duyarlı hale getirmek.  Teşvik, tayin, promosyon, ödüllendirme gibi motivasyon artırıcı taltif yöntemleri ile çalışanları desteklemek.

 Çalışanların kısa dönemli is tatmininin yanı sıra uzun dönemli iş tatminini de değerlendirmek.

 Çalışanlara yönetimde söz hakkı sağlayarak örgütün birer üyesi olduklarını sık sık hatırlatmak.

 İşletme faaliyetleri dışında kalan konularda çalışanları uyarmak ve bu tür konuların örgüt içine taşınmasını engellemek.

 Strese maruz kalan çalışanların uzman kişiler tarafından stresle başa çıkma ya da strese karşı direnç geliştirme anlamında desteklemek.

 Çalışanlar açısından stres kaynaklarının neler olduğunu öğrenmek, söz konusu stres kaynaklarına karşı çalışanlarla koordineli şekilde çalışmalar yapmak.

Fiziksel stres kaynaklarının tamamen değiştirilmesi ya da ortadan kaldırılması mümkün olmasa da, etkileri azaltılabilir. Çalışma ortamında var olan gürültü çalışanlar üzerinde hem fiziksel hem de ruhsal etki yapar. Gürültülü ortamlar için ses yalıtımı yapılması çalışanlara ses geçirmeyen araç ve gereçler temin edilmesi, sağlık hizmetleri ve periyodik kontrollerinin sağlanması, vardiya sistemlerinin oluşturulması ve iş güvenliği konularına önem verilmesi yararlı olabilir (Bakan, 2004:53 ). Sıcak ve soğuk çalışma alanları için ısı yalıtımları ya da klima sistemlerinin kurulması, nem ve kuru alanlar için gerekli teknik araç ve gereçlerin temin edilmesi gibi iyileştirici ve önleyici tedbirler alınabilir.

104

Üst düzey yöneticiler, çalışan personelin maruz kaldığı strese bağlı olarak örgütün de olumsuz etkileneceğini bilmeli ve çalışanlar üzerinde stres yaratabilecek konular hakkında önlem almalıdırlar. Çalışanların örgüt içindeki sorunlar haricinde, aile ya da sosyal çevrelerinden kaynaklı sorunları da olabilir. Bu tür örgüt dışından kaynaklanan sorunlar çalışanlar üzerinde stres yaratabileceği gibi söz konusu stres durumu çalışanların iş verimine de olumsuz etki yapar. Ailevi sorunların doğurduğu sıkıntı ve baskılar, ekonomik sorunlardan kaynaklanan sıkıntılar, ister istemez is ortamına taşınmaktadır. Bu tür durumların çok fazla artmaması için yöneticiler, çalışanlarına daha yakın davranmalı, onları sadece iş konusunda değil sosyal ve ailevi konularda da motive etmeli ve uyararak strese maruz kalmalarının önüne geçmelidirler (Cüceloğlu, 2002c:159). İşletmeleri yalnızca kar amaçlı bir örgüt olarak görmeyen aynı zamanda bir aile ortamı yaratmayı hedefleyen ve bunu başaran yöneticilerin hem örgüt anlamında hem de yönetim anlamında daha başarılı olduğu görülmektedir.

Çalışma ortamının uygunluğu ve hijyen konularında yeterliliğe sahip olması da önemlidir. Doğru şekilde havalandırılmış bir ortamda çalışmak hem yöneticiler hem de çalışanlar için olumlu sonuçlar doğuracaktır. Çalışma ortamlarında, özellikle renklere de çok dikkat edilmelidir. Herkes renklerden etkilenir, farklı renklerin insanların ruhsal durumu üzerinde fark edilmeyen etkileri vardır. Örneğin; mavi, yeşil ferahlatıp rahatlatırken, kırmızının ısıtan uyarıcı bir etkisi vardır. Bu etkiler fizyolojik olduğu kadar psikolojik de olabilir. Özellikle çalışma ortamlarında iç tasarımda krem, beyaz, bej gibi ferahlatıcı renklerin kullanılması çalışma verimini artıracaktır (Kirsta, 1999b:268). Uygun işler için uygun ve özel olarak hazırlanmış çalışma ortamlarında daha fazla verim alındığı bilinmektedir. Çalışanlar üzerinde yapılan incelemeler çalışma ortamlarının verim üzerine etkilerini daha iyi analiz edebilmek için kolay bir yöntemdir. Gürültüyü ve gürültünün olumsuz etkilerini azaltma yönünde uygulanabilecek mühendislik yöntemlerinin dışında çalışanlara ilişkin önlemler de mevcuttur. Gürültülü işyerlerinde işe başlayacak olanlardan, genel sağlık kontrolleri istenmeli, özellikle sinirsel ve duyma eksiliği gibi rahatsızlığı olanların bu tür işyerlerinde çalışmamaları gerekmektedir. Çalışan işçilere düzenli olarak genel sağlık muayenesinin yapılması, sorunlu olanların tedavi edilmesi, edilemeyenlerin uygun bir şekilde işten ayrılması sağlanmalıdır (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2001b:59). Söz konusu rahatsızlıkları olan çalışanlar hakkında önlemler alınmalı gerekirse çalışma yerleri değiştirilmelidir. Ayrıca

105

bu tür çalışma ortamlarında çalışanları koruyucu ekipmanların da olması hem verim hem de çalışanların sağlıkları açısından önem arz etmektedir.