Okul öncesi eğitiminde aile katılımı ile ilgili uluslararası çalışmalar

Okul öncesi eğitimde aile katılımı ile ilgili gerçekleştirilen uluslararası çalışmalarda incelenmiştir. Bu kapsamda aile katılımının çocuğun tüm gelişim alanlarını olumlu yönde etkilediğini belirten çalışmalar mevcuttur. Kephart (2007) gerçekleştirdiği çalışmasında aile katılımının çocuğun gelişim alanlarını pozitif yönde etkilediğini saptamıştır. Izzo, Weissberg, Kasprow ve Fendrich (1999) tarafından gerçekleştirdikleri çalışmada ise aile katılımının çocukların eğitimlerine olan katkılarını belirlemeye çalışmışlardır. Araştırma sonucunda aile katılımı kapsamında en fazla gerçekleştirilen etkinliğin evde eğitim etkinlikleri olduğu saptanmıştır. Ayrıca aile katılımının çocukların sosyal ve akademik olarak gelişimlerini desteklediği ve okul fonksiyonlarının gelişiminde katkı sağladığı tespit edilmiştir. Böylelikle ailelerin çocukların eğitimlerine dâhil oldukları noktada çocukların daha başarılı oldukları gözlemlenmiştir. Aile katılımın çocukların gelişimi açısından etkilerini inceleyen bir diğer çalışmada Marcon (1999) tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı çalışmasında aile katılımının çocukların gelişim alanları ile ilişkini belirlemeye çalışmıştır. Aynı bağlamda bu çalışmada da benzer sonuçlar görülmüştür. Verilerin analizi kapsamında aile katılımının gerçekleştirilmesi arttıkça çocukların da gelişim alanlarının olumlu düzeyde etkilendiği tespit edilmiştir. İlerleyen yıllarda da aile katılımının etkilerini inceleyen çalışmalara rastlanılmıştır. Rimm-Kaufman, Pianta, Cox ve Bradley (2003) araştırmalarında aile katılımının daha çok gerçekleştiği ortamda çocukların sosyal ve akademik gelişimleri olarak daha yüksek sonuçlar elde ettikleri gözlemlenirken aile katılımına daha az yer verilen ortamda çocukların sosyal ve akademik olarak daha az gelişim gösterdikleri saptanmıştır. Weiss, Caspe ve Lopez (2006) 1999 ve 2006 yılları arasında aile katılımı kapsamında gerçekleştirilen

46

çalışmaları incelemişlerdir. İncelenen dokümanlar neticesinde literatürde gerçekleştirilen çalışmaların ortak paydada buluştuğunu saptamışlardır. Elde edilen bulgulara göre aile katılımının çocukların akademik becerileri ve sosyal gelişimlerini okul öncesi dönemden yükseköğrenime kadar olan sürede etkilediği tespit edilmiştir. Simpkins, Weiss, Dearing ve Keider (2006) da araştırmalarında aile katılımı ile çocukların başarısı arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca aile katılımı ile ebeveyn ve çocuk iletişiminin arttığı ve bu bağlamda çocukların okuryazarlık durumlarının da ilerlediği sonucuna ulaşılmıştır. Oum (2006) aile katılımının çocuğun öğrenme düzeyine etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmacı da benzer sonuçlar elde ederek aileler ile gerçekleştirilen etkili iletişimin çocukların gelişim alanlarını olumlu yönde etkilediğini tespit etmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında elde edilen bir diğer sonuçta öğretmenlerin aileleri çocukların eğitimine nasıl dâhil edecekleri konusunda bilgilendirmeye ihtiyaç duyduğunu ortaya çıkarmıştır. Uluslararası çalışmalarda aile katılımının önemini tespit etmiş ve aile katılımının özellikle çocukların gelişimi noktasında ne kadar etkili olduğunu ortaya koymuştur. Bu bağlamda aile katılımının önemi ve etkileri ortaya çıkmıştır. La-Paro, Kraft-Sayre ve Pianta (2003) araştırmalarında aile katılımı ile ilgili engelleri belirlemeye çalışmışlardır. Araştırma sonuçlarında aile katılımının önündeki en büyük engelin ailelerin çalışma saatlerinden kaynaklı ortaya çıktığı belirlenmiştir. Ayrıca ailelerinde gözünden aile katılımına neleri engel gördükleri sorulmuştur. Bu bağlamda ailelerin okula ulaşımı, evde olan diğer çocukları, zaman ve program sıkıntısı, kendilerini okul ortamında rahat hissedememe durumları, kişisel sağlık problemleri ve etkinliklere katılmayı tercih etmeme durumları gibi problemler ortaya çıkmıştır. Castro, Bryant, Peisner-Feinberg ve Skinner (2004) da aile katılımının önündeki en büyük engeli ailenin çalışma hayatı ve saatleri olarak belirtmişlerdir. Araştırmacılar sınıf kalitesinin de aile katılımının gerçekleştirilmesi üzerinde etkili olduğunu ortaya çıkarmışlardır. Ayrıca tecrübeli olan öğretmenlerin aile katılımına daha fazla yer verdiklerini saptamışlardır. Araştırma neticesinde çocukların akademik anlamda gelişimleri üzerinde aile katılımının dolaylı yoldan etkisi olduğu ve aynı zamanda aileler üzerinde de gerçekleşen olumlu sonuçların çocukların yararına yol açtığı sonuçları elde edilmiştir. Aile katılımın gerçekleşmesinin önündeki engelleri belirlemeye çalışan başka çalışmalarda incelenmiştir. Bu bağlamda Waanders, Mendez ve Downer (2005) tarafından gerçekleştirilen araştırmada elde edilen

47

sonuçlara göre özellikle ekonomik baskı ve sosyal anlamda düzensizliklerden kaynaklı aile katılım çalışmalarının olumsuz etkilendiği tespit edilmiştir. Fakat aynı zamanda da ailelerin eğitime karşı duyarlı tutumlarının ve eğitim düzeylerinin de aile katılımını olumlu yönde etkilediğini ortaya çıkarmıştır.

Literatürdeki çalışmalar neticesinde aile katılım etkinliklerinde öğretmen ve ailelerin bakış açılarını inceleyenWright (2009) öğretmenlerin ve ailelerin etkili gördükleri aile katılım stratejilerini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma sonucunda ise öğretmen ve ailelerin ortak paydada buluşarak tüm aile katılım çalışmalarında hemfikir oldukları tespit edilmiştir. Ancak ailelerin öğretmenlere göre aile katılımı stratejilerimi daha etkili buldukları saptanmıştır.

Uluslararası bağlamda gerçekleştirilen çalışmalarda incelendiğinde aile katılımının çocukların gelişim alanları açısından büyük önem arz ettiği görülmektedir. Ayrıca aile katılımının önündeki engellerde saptanarak, öğretmen ve aileden kaynaklı nedenler tespit edilmiştir. Aile katılımının önemi dikkate alındığında deneyim sahibi öğretmenlerin aile katılımına daha kapsamlı ve inanarak yer verdiğini söylemek mümkün olabilir. Bu bağlamda sağlıklı bir aile katılımı sürecini ilerletebilmek, katılımın önündeki engelleri aşabilmek, problemlere çözüm yolları bulabilmek ve iş birliğinde devamlılığı sağlamak için öğretmenlerin öz-yeterlik inançlarının yüksek olması gerektiği ortaya çıkan bir sonuçtur. Aile katılımı ile ilgili öz-yeterliği yüksek olan öğretmenler bu süreci başlatmada ve devam ettirmede pozitif yönde bir ilerleme sağlayabileceklerdir. Böylelikle aile katılımı beklenen ve istenen düzeyde gerçekleşebilecektir.

2.5.4. Okul öncesi eğitiminde öğretmen öz-yeterliği ile ilgili ulusal çalışmalar