HABER
O güzel kokulu çiçeği, nergisi biliriz. Çok uzaktan kokusunu alır ve kaynağı-nı bulmaya çalışırız. Ama bu güzel ko-kulu çiçeğin isminin Yunan mitolojisin-deki kendine aşık narkissostan geldiği bilinmeyebilir. Narkissos, güzelliğiy-le perigüzelliğiy-leri kendine aşık eden, ama hiç-bir aşka karşılık vermeyip sonunda tan-rıların onu bu tutumundan dolayı ceza-landırmasıyla sudaki aksine aşık olup gece gündüz kendini seyrederken aş-kından eriyip olduğu yerde nergise dö-nüştüğü hikayesi anlatılan bir efsanedir. O zamandan beri de narsisizm kaybol-mamıştır. Narsisizm, çiçekte değil ama insanlığın bazen sağlıklı yapısında ba-zen patolojik savunmaları içinde, baba-zen de kişilik yapılanmasında bozukluk ola-rak yer bulmuştur.
İnsanların kendileri ve çevresiyle iliş-kileri giderek daha bozuk bir hal aldı-ğı günümüzde narsisizm, ruh sağlıaldı-ğı ve tüm psikopatoloji yelpazesini ve insan doğasını anlamada daha çok başvurulan bir kavram olmuştur.
Narsisizmin geçmişten gelen kötü ün-vanı izlerini halen korur. İlk olarak cin-sel sapkınlık olarak düşünülen narsi-sizm tanımı çok büyük değişimlere uğ-ramıştır. Araştırmacılar zaman zaman teşhirci, soğuk, duygusal açıdan ula-şılmaz olan ve ulaşmaya çalışmayan, diğerlerini yargılayan, kendini aşırı önemseyen olarak tanımlarken, Reich temel psikopatolojinin “derindeki aşa-ğılık duyguları” olduğuna vurgu yap-mıştır.
Patolojik narsisizmde yaşamsal ener-ji gerçek benliğe değil, büyüklenmeci benliğe yatırılır. Oysa normal yani sağ-lıklı narsisizmde kişi kendinden bek-lentileri, istek ve ideallerinin benliğiy-le ne kadar uyumlu olduğunun olgunlu-ğuna ulaşmıştır. Engellendiğinde ya da hayal kırıklığına uğradığında bununla ilgili duyguları yatıştırabilme becerisi vardır. Patolojik narsisizmde ki gibi za-ten mevcut olmayanı büyütmek ve ger-çekle uyuşmayanı beklemek üzerine ça-lışmaz.
Narsisistik kişiler, temelde kendi-ne güven ve saygı duymada ciddi so-run yaşayan kişilerdir. Narsisistik kişi-nin bütün uğraşısı dünyada ‘değerli, an-lamlı’ olduğunu diğer insanlara onay-latmak üzerinedir. Kendini iyi, sevilebi-lir olduğunu hissetmek için mükemmel görünmeye çalışırlar. Yaptıkları her şey ilgi ve takdir toplamak içindir. Hayran-lık kazanma uğraşıları da karakteristik özellikleridir. Benliği besleyen tek şey budur. Kendi büyüklenmeci fantezile-ri dışında yani alkış toplamanın dışında keyif aldıkları pek bir şey yoktur. Özel-likle idealize ettikleri kişi tarafından onaylandıklarında kendilerini güvende, mutlu hissederler. Onun gözüne girmek kendini ifade etmekten daha önemlidir. Yani gerçek bir kendilik değil, sahte bir kendilikle var olurlar. Küçük bir başarı-sızlık ya da eleştiri onu besleyen balo-nun sönmesine, ciddi kırılmalara neden oluverir. Bu kırılmayı tamir etmek ba-zen uzun zaman alır. Kırılmayı yaşatan her neyse, intikamını almadan da
kırıl-mayı tamir edemez.
Savunmalar:
Değersizleştirme:Değersizleştirici
narsisistlerin uyguladığı bir yöntem-dir. Daha kapıdan girerken bakışları ile sizi çok aşağılık bir varlık gibi hisset-tirmeyi başarır. Kendi değersizlik duy-gularıyla ancak diğerini değersizleştire-rek başa çıkar. Sıradan olmak narsisist için aşağılayıcı ve korkutucudur. Ken-dini önemsiz, değersiz hissettiği anda bununla başa çıkabilmek için diğerine haksız eleştiri ve öfkeyle saldırıda bu-lunabilir.
Tedirgin durmak: Gizli narsisistlerin
yanında onun kadar kendinizi tedirgin hissedersiniz, çünkü her an kırılabilir cam bir vazo gibidirler. Aman kırmaya-yım telaşı içinde bırakırlar. Sözlerinizin onu incitebileceğini hemen hisseder-siniz. Bu kişiler çok kibar ve tedbirli-dirler. Kırılmamak üzere kırmamak için aşırı bir çaba vardır. Diğerini kırmaya-yım ki o da beni kıracak bir tutuma gir-mesin duygusu vardır.
Mükemmeliyetçilik: Sevilebilir,
hay-ran olunabilir olmak için kusursuz ol-mak üzere her türlü tedbiri sağlar. Her şeye rağmen bir kusur olursa bu da ken-dinden kaynaklanıyor olmamalıdır.
nemlerinde paranoid kaygılar belirir. Onun başarısızlığından, başına gelen-lerden mutlaka birileri mesuldür. Ya da kendine yakıştıramadıklarını başkaları-na yansıtarak paranoya gelişir.
Hipokondriya: Yine çökkünlük
dö-nemlerinde bedensel uğraşlara yoğun-laşır. Daha mevcut olmayan hastalıklar, birden beliriverir.
Narsisistik kişiler süreğen bir mem-nuniyetsizlik, tatminsizlik içinde yaşar. Her zaman ideal aşk, ideal iş ve başa-rı peşindedir. Diğerinin ne hissettiği ko-nusunda başarılı değildirler yani em-pati yapamazlar. Duygusal derinlik-ten yoksundurlar. Empati yapar gibi ol-duklarında bile o kişinin hayranlığı ya da minnettarlığının peşindedirler. Ha-set duyguları yoğundur. Kendilerini de, başkalarını da esasen sevmezler seve-mezler. Başkalarına muhtaç duruma düşmekten, birileri tarafından reddedil-mekten korkarlar. Bu nedenle bazen ka-çınmacı savunma içinde olurlar.
Narsisistler her zaman bilindiği gibi çok soğuk, mağrur, alaycı, kendini be-ğenmiş olmayabilir, değişik görünüm-leri olabilirler.
Tedirgin narsisist ( gizli narsisist):
Gizli narsisist, narsisistik kişiliğini giz-ler. Narsisistik ihtiyaçlarını
karşılayabi-Kendisini ortaya koymaktansa, dikkat çekmektense kurumunu, grubunu ideal-leştirir ve onun hayranlığını kazanmak suretiyle var olurlar. ‘Takım sempati-zanları’ gibi. Utangaç, çekimser, içe dö-nüktürler. Teşhircilik yani yaptıkları ya da sahip olduklarını ortaya dökmezler.
Teşhirci narsisist (büyüklenmeci nar-sisist): Diğerlerini ne kadar kızdırdığı
ya da üzdüğünün farkında değildir. Ki-birli, agresif ve bencildir. Diğerleri ona hizmet eden kölelerdir yani dünya onun etrafında dönüyordur. Her yaptığı çok önemlidir, takdire şayandır mutlaka al-kışlanmalıdır. Tüm dikkat ve ilgi onun üzerinde olmalıdır. Onun evi, onun ara-bası, onun çocukları, eşi kendisi gibi kusursuz ve mükemmeldir. Çevresinde-kiler de genellikle öfke uyandırırlar.
Değersizleştirici narsisist: Sürekli
olarak dışarıdan saldırı geldiğini düşü-nerek öfkelenir, ya da öfkeli yanını dı-şarı yansıtarak bu duyguları dışsallaştı-rıp diğerine saldırır. Saldırı pozisyonun-da beklediklerinden de kendilerini izo-le etmiş yaşarlar. Paranoid yansıtmaları ilişki kurmalarını güçleştirir. Dolayısıy-la terapötik yakDolayısıy-laşıma da kapalıdırDolayısıy-lar.
Kuramcılar narsisistik bozukluklarla ilişkili pek çok nedensel ve klinik açı-lımda bulunmuşlardır. Ancak çoğunun