İnsanın yaşayabilmesi için lazım olan şey demektir. Bu da, taam (yiyecek), kisve(giyecek), süknâ (ev) dir. Bu masraflar, şehrin adetlerine, piyasaya, akraba ve arkadaşlara göre ayarlanabilir. Koca karısına; baba, baliğ olmamış çocuklarına ya da sakat oğlu ve evlenmemiş kzına; çocuk, fakir anne ve babasına nafaka vermek durumundadır.82
Malatya şeriyye sicilinde karşımıza genellikle çıkan durum yaygın olarak boşanan kadının çocukları için eski kocasından nafaka talep etmesidir. Bu talep genellikle günlük yevmiye şeklindedir83. Kadın nafaka olarak paranın yanında eşya ve elbise talebinde de bulunur.84 Bazen kocası uzak bir yere gidip uzun süre gelmeyen kadın kocasının akrabalarından nafaka talebinde bulunur.85 Bazen de kadın kocasından nafakasını senelik taksit olarak alır.86
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi nafaka talebi genellikle kadının kendisini boşayan kocasından talebidir. Nafaka, boşanma neticesinde talep edildiği için bu gibi belgelerde nafaka miktarı ile ilgili bir hükme varamıyoruz. Kadın bu nafakayı ya kendi için ya da çocukları için talep etmektedir. Bunun dışında belgemizde fakire, anne-babaya ya da akrabaya verilen nafaka örneğine rastlanmamıştır.
80 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 201.
81 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 352.
82 E. B. Ekinci, a.g.e, s.450.
83 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 185.
84 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 127, 140, 148, 177, 185, 192, 201, 229, 332.
85 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 127.
86 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 128.
75 Ç. TALÂK
Sözlük anlamı nikâhı belli sözlerden biri ile hal’en ve mal’en kaldırmak, bozmak87 anlamına gelen talâk kısaca boşamak, boşanmak demektir.
Talâk türlerinin başlıcaları şunlardır:
Talâk-ı bâin; nikah aktini hemen bitiren talâktır.
Talâk-ı ric’î; kadının hiddeti içinde kocanın vazgeçme hakkı olan talâktır.
Talâk-ı selâse; üç talâkla bozulan evlilik akdidir.
İlk iki talâkta tekrar evlenmek mümkün iken üçüncü talâkta eski eşlerin birbiri ile tekrar evlenmeleri için kadının tekrar başka biri ile evlenip boşanması gerekir.88
İslâm aile hukukundaki talâk çeşitlerinden biri de “muhalaa” veya “hul” denilen tarafların anlaşarak evliliklerine son vermesidir. Bu tür boşanmalarda eşi ile anlaşamayan kadın, eşinin boşanma yoluna gitmemesi üzerine kendisi için çekilmez olan evliliği sonlandırır. Bu boşanma ile kadın mihrinden ve nafakadan vazgeçer.89 Malatya şeriyye sicilinde talâkın yaygın biçimi olarak bu türe rastlanır. Bunun sebebi belki de erkeğin kadını evlilikten bıktırıp boşanmanın maddî külfetinden kurtulmaktır.
Talâk hükümlerinde geçen “aramızda hüsn-ü muaşeret olmamağla” gibi ibareler bunu doğrular niteliktedir. Çünkü bu ibareyi kullanan kadın boşanma talebinde bulunmuştur.
Yine de buna tam anlamı ile “hul” demek doğru olmayabilir zira bu ibareden sonra başka bir talâk yolu ile boşanıp kadının nafaka ya da mihrini aldığı görülür.90 Belge 185’de adı geçen kadın Amine aralarında hüsn-ü muaşeret olmadığı gerekçesi ile boşanmış ama buna rağmen kocasından 624 kuruşu aldığı görülür.
Kısaca diyebiliriz ki kadın ister kendi talep etsin isterse kocası tarafından talep edilsin boşanan kadın sonrasında hayatını idâme ettirmek ve çocuklarının nafakasını sağlamak için İslâm hukukunu sağlamış olduğu fayda neticesinde talâk neticesinde mağdur olmamıştır.91
87 Mehmet Zeki Pakalın, a.g.e III, s. 389.
88 M. Z. Pakalın, a.g.e III, s. 390.
89 Gül Akyılmaz, “Osmanlı Hukukunda Kadın”, Türkler X, Ankara 2002, s.369.
90 Malatya Şer’îyye sicili 7749, no; 185.
91 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 168, 192, 222, 229, 230, 235, 245, 257, 330.
76 D. VERASET
Ölen kişinin terekesinden kalan malların taksimâtına denir. Tereke taksimi önce farz sahipleri denen on iki kişiye (zevc, zevce, baba, dede, kız, oğlun kızı, anne, nine, anne-baba kız kardeş, baba bir kızkardeş, anne bir kardeş) verilen mal haklarıdır.92
Malatya şeriyye siciline verasetler genellikle ilam olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bunun dışında ölen kişinin malından hak talebinde bulunan kişilerin sunduğu hüccetler de söz konusudur. Ölen kişi ardından borç bıraktığı takdirde borç sahibi bunu kişinin terekesinden talep edebilir. Bunlar genellikle terekeden alacak davası olarak karşımıza çıkmaktadır. İster Müslim, ister gayrimüslim, ister kadın isterse erkek olsun her kesimden halk mahkemeye gelip veraset davası ya da talebinde bulunabilirdi. Buna rağmen daha çok Müslüman erkeklerin veraset davası için başvurdukları görülmektedir.
Grafik 7: Veraset davalarının milletlere ve cinsiyete göre dağılımı
Kadın Veraseti: 118, 172, 224, 338, 341, 363.
Erkek Veraseti: 123, 130, 144, 145, 152, 158, 170, 173, 175, 183, 184, 188, 199, 204, 205, 207, 215, 216, 217, 218, 220, 234, 237, 239, 240, 241, 248, 250, 256, 266, 270, 272, 273, 275, 278, 281, 285, 287, 298, 299, 301, 302, 304, 314, 316, 317, 322, 325, 326, 327, 328, 329, 335, 340, 351, 360, 369.
Müslüman Kadın Veraseti: 118, 172, 224, 316, 338, 341, 363.
77 Müslüman Erkek Veraseti: 123, 130, 144, 1152, 158, 170, 173, 175, 183, 204, 205, 207, 215, 216, 217, 218, 220, 234, 237, 239, 240, 241, 248, 250, 266, 270, 272, 273, 275, 278, 281, 285, 287, 298, 299, 301, 302, 304, 314, 316, 317, 325, 326, 327, 328, 329, 335, 340, 351, 360, 369.
Zımmî Kadın Veraseti: -
Zımmî Erkek Veraseti: 145, 184, 188, 199, 256,
Tablodan da görüleceği üzere veraset davalarının çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır. Erkeklerin açmış olduğu toplamda 57 davanın sadece 5 tanesini zımmîler erkekler oluşturmaktadır. Bunun yanında kadın varislerin açtığı davaların tümünü Müslüman kadınlar oluşturmaktadır.
E. VEKALET
Sözlükte vekillik, başkasının yerine iş görmeye memur olma, birinin yerine geçmek anlamına gelir.93 Davacının ya da davalının mahkemeye gelemediği durumlarda yerine vekil tayin edebilirdi. Vekil tayinleri kadınlar arasında da yaygındır. Kadınlar genellikle mihir, nafaka, boşanma işleri için vekil tayininde bulunurlar. Vekil olarak tayin ettikleri kişiler çoğunlukla erkek kardeşleri, babaları ya da amcalarıdır. Bunun dışında vekil olarak tayin edilen kişinin akrabalık derecesi ile ilgili bilgi verilmez.
Malatya şeriyye sicilinde yer alan vekaletlerin çoğunluğunu umumî vekaletler oluşturmaktadır. Bunun dışında yer alan diğer vekalet veya vekil tayinleri özel işler yani tek bir işin çözümü içindir. Bazen de kadın ve erkek ortak davaları için ortak bir vekil tayin edebilirdi.94 Umumî vekalet ya da diğer işler için zımmî kadın ya da erkek vekil tayin edebilirdi.95
93 Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara 2000, s.1144
94 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 213, 214, 284, 307, 311, 313.
95 Örnek için bkz: Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 251, 258.
78 Grafik 8: Umumî Vekaletlerin Cinsiyete Göre Dağılımı
Kadın Umumî Vekaleti: 213, 214, 226, 251, 274, 284, 295, 296, 303, 307, 308, 311, 313, 321, 323, 334, 336, 339, 342, 344.
Erkek Umumî Vekaleti: 126, 161, 165, 166, 178, 180, 190, 219, 215, 231, 238, 253, 258, 267, 276, 284, 286, 306, 307, 310, 311, 312, 313, 318, 324, 331, 343, 346, 347, 348, 359, 361, 370, 371.
F. ŞİRKET
Kelime anlamı ortaklık, bir adamın yapamayacağı şeyi meydana getirmek, kâr amaçlı birden çok kişinin bir araya gelmesidir. Şirketler başlıca şirket-i ibâha, şirket-i mülk ve şirket-i akd olmak üzere üçe ayrılır.96
Şirket-i ibâha; insanların kamu mallarını kullanması anlamına gelir fakat günümüzdeki şirket ile alakası yoktur. Deniz, göl, nehir gibi umumî sular, sahipsiz arazilerdeki otlaklar ve ateş müşterektir ve bunlar üzerinde herkesin hakkı vardır.
Şirket-i mülk; iki ya da daha fazla kişinin miras veya hediye yolu ile parasını belli nisbette verip satın alarak kaynağı ve borcu ile bir mala sahip olmaktır.
Şirket-i akd; bir yazılı mukavele yaparak ortakların kabul etmesi ile kurulur.
Birinin vazgeçmesi ile şirket bozulur. Akid şirketler yedi kısma ayrılır.
96 M. Z. Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II, İstanbul 1983, s.358.
0 5 10 15 20 25 30 35
kadın erkek
79 -Müfâvada (Müsâvât) Şirketi: Şirket malının hepsini kullanmak hakkı, koydukları sermayenin hisse miktarı ve kâr taksimi bütün ortaklar için aynı olması, her ortağın sermayesinden başka parası bulunmaması, ortakların hepsinin Müslüman olması şarttır. Bu dört şarttan biri bulunmazsa, ınân şirketi olur.
-.Inân Şirketi: Ortakların birbirine vekil olup, kefil olmadıkları şirkettir. Kefil olmaları da ayrıca şart edilebilir. Sermaye hisselerinin aynı olması şart değildir. Kârın nasıl taksim edileceği bildirilmezse, şirket fesh olur. Şirket, bir veya çeşitli ticaret yapar.
Kâr nispeti, hisseye değil şartnameye göredir. Ortaklardan bir kısmı, şirkette çalışırsa, kârdan ayrıca ücret alır.
-A’mâl (Sanâyi) Şirketi: İki veya daha fazla sanat sahibi, başkasından iş kabul edip ücretini veya bir fabrika kurup imalat kârını taksim ederler. İş, işçilik aynı, kâr farklı olabilir. Bir şirketin alacağı siparişi, her ortak yapar. Her ortak iş kabul eder ve satış yapar. Her birinin kazancına ve zararına, her şerik, sözleşmedeki nispetle ortaktır.
-Vücûh (İtibar, Kredi) Şirketi: Sermayesiz olup, halk arasında emniyet ve itibarları ile veresiye mal alıp satmak üzere kurulan şirkettir. Hisselerin eşit olması gerekmez. Kâr ve zarar hisseye göredir.
-Müdârebe Şirketi: Ortaklardan bir kısmı sermaye vermek, bir kısmı da iş yapmak üzere kurulur. İş yapanlara, müdârib denir. Kâr önceden anlaşılan oranda paylaşılır. Sermaye iş yapanlarda emanettir.
-Müzâraa (Ziraat) Şirketi: Harman yapılan şeyleri yetiştirmek için, tarla (toprak) birinden, işçilik diğerinden olmak ve mahsulü, anlaşılan oranda paylaşmak üzere yapılan iki kişi arasındaki şirkettir.
-Müsâkât Şirketi: Bağda üzüm, bahçelerde meyve ve bostanlarda sebze yetiştirmek için, toprak sahibi ile çalışacak kimse arasında yapılan şirkettir.97
Osmanlı’da yaygın bir şirket kültürünün var olduğu bilinmektedir.98 Osmanlı iktisadî hayatının önemli bir parçası olan şirketler hakkında şeriyye sicilleri bize dönemin ticaret ve ticaret hukuku ile ilgili bilgi vermektedir. Zira bu konuda bize Malatya şeriyye sicilindeki 233 no’lu belge hayli bilgi mevcuttur. Belgede adı geçen kişiler Ermeni Serkiz oğlu Ağup ile Bekir oğlu Osman’ın şirket kurmaları bir Müslüman ve bir gayrîmüslimin bir araya gelip şirket kurabileceğ bilgisini vermektedir.
97 E. B. Ekinci, İslâm Fıkhında Alış-Veriş Bilgileri, İstanbul 2010, s. 89-91.
98 Geniş bilgi için bkz. Fethi Gedikli, Osmanlı Şirket Kültürü, İstanbul 1988.
80 Yine aynı belgeden adı geçen kişileri anlaşamamaları üzerine ortaklığı bozması bize ortaklık bozmak için kullanılan fesh-ı akd-ı şirket terimi ile ilgili bilgi vermektedir.
Bunun yanında ortaklığın bozulması durumunda şirket sahiplerinin zararı yarı yarıya ödediklerini görüyoruz.99
G. VAKIFLAR
Sahibi bulunduğu bir mülkün kamu yararına ebedi olarak tahsis edilmesi yerine kullanılır.100 Vakıf kelimesinin fiil olarak anlamı, hapsetmek ve alıkoymaktır. Araplar,
“vakaftü’d-dabbe” yani hayvanı yerinde durdurdum derler. Hukukî olarak bir malın Allah’ın kullarına tahsis edilmesi anlamına kullanılır.101 Bir malın vakıf olarak kamuya tahsis edilebilmesi için vakfeden (vakıf), irade beyanı, vakfolunun mal (Mevkûf), vakıf lehdarı (meşrûtün leh) gibi unsurları taşıması gerekir.102 Osmanlı’da vakıf kurumu şehir hayatının bir gereği olarak şehre bir takım değerler katmıştır. Çünkü vakıflar genel olarak, şehrin bütünün ilgilendiren her türlü hizmet; cami, okul, kitaplık, hastane, han, çeşmeler, imaretleri su getirme ve bu tesislerin bakımı, hatta bazen mezarlıklar vb.
birçok hizmet, vakıf kanalı ile yapılmıştır.103
Vakıf müessesesi, Osmanlı toplumunda vakıf-aile ilişkisi hususunda da önemlidir. Zira vakıflar, vakfettikleri bağ, bahçe, dükkan, han, hamam, konak, ev, arazi, vb. mülklerin kullanım ve oturma haklarını aile bireylerine tahsis etmekle onlara güvenli bir mekan ve gelecek sağlamışlardır.104 Malatya şeriyye sicilinde geçen 350, 364, 365, 366, 367, 368 no’lu belgeler vakıf taksimatının ya da senedinin yapılması ve sonrasında aile fertlerine bu vakfiyenin tasarrufu hakkında bilgi vermektedir. Kimi vakıf kurucuları kurmuş oldukları vakıfların gelirlerinden aile bireylerine günlük aylık bazen de yıllık olarak nakti gelir bağlamışlardır.105 Bu günlük yevmiyenin ne kadar olduğu konusunda şeriyye sicilinde bilgi verilmektedir. Mesela; 366 no’lu şeriyye sicilinde Hacı Ali vakfında Ali ve Abdulgaffar’ın günlük yevmiyesi bir kuruşa çalıştıkları bilgisine ulaşabiliyoruz.
99 Malatya Şer’îyye Scili 7749, no: 233.
100 M. Z. Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü III, İstanbul 1983. S.577.
101 A. Akgündüz, İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Ankara 1988, S. 29.
102 E. B. Ekinci, Osmanlı Hukuku, İstanbul 2008, s.414-416.
103 Geniş bilgi için bkz. Mehmet Bayartan, “Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler”,Osmanlı Bilimi Araştırmaları X-1, 2008, s.157-174.
104 Hasan Yüksel, “Türk Toplumunda Vakıf Aile İlişkisi”,Türkler X, Ankara 2002, s.466.
105 Malatya Şer’îyye Sivili 7749, no:364, 366.
81 Vakfiye taksiminin eğer vefat eden kişi çocuksuzsa taksimatın en yakınına verildiği bilgisine sicilden ulaşmak mümkündür.106 Vakfiye taksimatının bir kadına yapılabildiği de mevcut bilgilerdendir. Mesela; 368 no’lu belgede vefat eden Mehmet’in vakfiyesinin taksimatının kızı Ümmü Gülsüm ve oğlu Hacı Ömer arasında yapılması taksimattan kadın ve erkeğin aynı oranda hak sahibi olduklarına ulaşılabilir.
H. LAKAPLAR
Malatya’nın 7749 no’lu Malatya şeriyye sicilinde çok sayıda lakaba rastlamak mümkündür. Lakaplar kişinin ekonomik ve sosyal durumunu göstermesi bakımından önemli verilerdir. Bunun dışında soyadı kanununun olmadığı dönemde isim benzerlikleri sebebiyle oluşabilecek karışıklıkları ve kişiler arasındaki yakınlık ya da akrabalık derecelerinin anlaşılabilmesi bakımından önemlidir. Lakapların bazen kişinin yaşadığı mahalleden aldığı görülmektedir. Sicilde yer alan lakapları şu şekilde sıralayabiliriz:
Yaylacızâde,107 Cerrahzâde,108 Hüsamzâde,109 Venklizâde,110 Kılınçoğlu,111 Gelegel,112 Kırçuvalzâde,113 Babazâde,114 İzolluoğlu,115 Cevherizâde,116 Abdizâde,117 Müftüzâde,118Meydancılıklıoğlu,119 Tünveli Kasım,120 Kocukoğlu, Abacıoğlu,121 Kaçaroğlu,122 Fesigüzeloğlu,123 Kutlulioğlu,124 Cenkanoğlu, Kok Ali,125 Babikli Hasan,126 Kıtlıkoğlu,127 Sofuzâde,128 Keçecioğlu, Haydihaoğlu,129 Cennetzâde,130 Sarızâde,131
106 Malatya Şer’îyye Sicili 7749, no: 364.
107 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 119.
108 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 121.
109 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 122.
110 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 127.
111 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 131.
112 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 137.
113 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 143.
114 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 146.
115 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 149.
116 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 158.
117 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 165.
118 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 162.
119 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 167.
120 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 168.
121 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 169.
122 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 171.
123 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 173.
124 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 175.
125 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 176.
126 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 177.
127 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 178.
82 Topaloğlu,132 Bağdatzâde, Hariszâde,133 Yayilioğlu,134 Şahanlıoğlu,135 Kebapçıoğlu,136 Evliyazâde,137 Dırijanlı Molla İsmail,138 Karamemiş,139 Nebizâde,140 Kurtoğlu,141 Kıyasoğlu,142 Hıdıroğlu,143 Hıroğlu, Karamemişoğlu, Dileklioğlu,144 Köpekoğlu (Kupekoğlu),145 Karacaoğlu,146 Çırmıktılıoğlu,147 Ahicanoğlu,148 İdrisoğlu,149 Bekdaşzâde,150 Kabedizâde,151 Şirelizâde,152 Şeftalicizâde,153 Aşaoğlu,154 Sarimzâde, Efendizâde, Betüzâde,155 Mesutzâde,156Yılanlıoğlu,157 Karagözlüoğlu,158 Şıkşıkzâde,159 Barutçuzâde,160 Sarıbeyzâde, Ekmekçizâde, Hakalmaz,161 Madenlioğlu,162 Aslanbeyzâde,163 Culladoğlu,164 Kekevizâde,165 Kilzâde,166 Atmalızâde, Açıkbaş,167 Güllüoğlu,168 Hamikzâde,169
128 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 179.
129 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 191.
130 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 198.
131 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 204
132 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 205.
133 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 206.
134 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 208.
135 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 212.
136 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 221.
137 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 223.
138 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 229.
139 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 235.
140 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 236.
141 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 253.
142 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 254.
143 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 259.
144 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 262.
145 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 272.
146 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 276.
147 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 277.
148 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 280. (Ermeni)
149 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 282.
150 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 286.
151 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 292.
152 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 298.
153 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 302.
154 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 311.
155 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 318.
156 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 321.
157 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 324.
158 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 325.
159 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 327.
160 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 329.
161 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 331.
162 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 337.
163 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 343.
164 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 344.
165 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 348.
166 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 351.
167 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 352.
168 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 359.
83 V. BÖLÜM
BELGE ÖZETLERİ VE TRANSKRİPSİYON A. BELGE ÖZETLERİ
No:118 Verâset İ’lâmı Tarih: 25 Ekim 1891 Kahta Kazası Tasu Nahiyesinde vefat eden Mehmet kızı Fatma’nın terekesidir.
No:119 Vekil Tayini Tarih: 2 Aralık 1891
Ferhadiyye Mahallesinden Mehmet Ağanın karısı ve Yaylacızade Hacı Hüseyin’in kızı Ayşe’nin üç defa davet edilmesine, bir defa ihbarname gönderilmesine rağmen hiçbir mazeret beyan etmeksizin mahkemeye gelmemesi üzerine adı geçen kişilerin hukuklarını korumak için beş kuruş ücretle yerine Mustafa oğlu Bayram Efendinin vekil kılınmasıdır.
No 120 İzin Dilekçesi Tarih: 7 Aralık 1891
İzzetiye Mahallesinde Elmacı Pazarında Abdullah Kemal Efendinin mülkü olan senesi beş yüz kuruş icardan kiraya verdiği boş yerine bir dükkân inşa etmesine izin verilmesidir.
No:121 Mülk Satışına Dair Vekâlet Tarih: 4 Aralık 1891
Diyarbakır vilayetinde merkez Diyarbakır Kasabası Dağ Kapısı Mahallesinden şimdi Malatya-Tabakhane Mahallesinde ikamet eden Mustafa kızı Ayşe’nin Arapkir Kazasında Çorunke-i Ünye Mahallesinde bulunana ve kendisine ırsen intikal eden bahçesinin satışı için Arapkir Kazasında Saçbaşı Mahallesinden Cerrahzade Abdullah oğlu Hacı Hüseyin Efendiyi vekil tayin etmesidir.
No:122 Miras Talebi Tarih: 12 Aralık 1891
Halfettin Mahallesinden Hacı Hüsamzade Ahmet Oğlu Mahmut’un Sarıcızade Mahallesinden vefat eden Mehmet kızı Ayşe’nin yaşerken ölümüne kadar vasiliğini
169 Malatya şer’îyye Sicili 7749, no: 372.
84 üstüne alan Mahmut’un Ayşe öldükten sonra babası ve kocasına terekeden miras kalmasına rağmen kendisinin de miras hakkı talep etmesidir.
No:123 Verâset İ’lâmı Tarih: 27 Aralık 1891
Porga Nahiyesinde Bekir kızı Fatma’nın vefat eden kocası Mustafa oğlu Hüseyin’den kendisine intikal eden arazi, eşya, hayvan ve hasılatı ile ilgilidir.
No:124 Vekil Tayini Tarih: 17 Aralık 1891
Circirköşe Mahallesinden Ermeni Meryem ve Makus’un Ermeni Kuru Polu oğullarından Hacedur oğulları Serkiz ve Bodris ile aralarında olan menzil bahçe ve arsa alacak hakları için vekil tayin talebinde bulunduklarıdır.
No:125 Vekil Tayini Tarih: 11 Aralık 1891
Porğa Nahiyesinde Zerni Karyesinde Hasan oğlu Abuzerin karısı olan Bekir kızı Fatıma için İbrahim oğlu Mehmet’in nikâh iddiasında bulunması üzerine Hasanın bu konunu halli için vekil tayin etmesidir.
No:126 Umumî Vekâlet Tarih: 21 Aralık 1891
Porğa Karyesi Zerni ahalisinden Hacı oğlu İbrahim’in şimdi nerede olduğu bilinmeyen oğlu Mehmet’in nikahında olan karısı Bekir kızı Fatma ve aynı karyeden Hasan oğlu Abuzer ile aralarında olan nikâh ve diğer hukukî işleri için vekil tayin etmesidir.
No:127 Nafaka/Kisve/Süknâ Talebi Tarih: 19 Aralık 1891 Sarıcızâde Mahallesinden İbrahim kızı Ayşe’nin vekili Mehmet oğlu Hacı Ahmed’in, şimdi nerde olduğu bilinmeyen kocası Mehmet oğlu Halil’den uzak diyara giderken Ayşe’ye nafaka bırakmaması ve Ayşe’nin nafakaya muhtaç olması üzerine Ayşe’nin vekilinin nafaka, kisve ve süknâ talep etmesidir.
No:128 Nafaka Teslimi Tarih: 21 Aralık 1891
85 Abdulgaffar Mahallesinden Mustafa kızı Zehra’nın kocası Hacı Ali oğlu Abdulkadir’in terekesinden boşanmaları neticesinde kocasının toplamda üç sene üç taksit bin iki yüz kuruşu kendisine teslimidir.
No:129 Verâset İ’lâmı Tarih: 21 Aralık 1891
İlyas Mahallesinden iken ticaret için Sivas Vilayetine giden ve burada vefat eden Abdullah oğlu Halil’in verâsetinin eşi Kurcu Osman’ın kızı Zeynep’e intikalidir.
No:130 Verâset İ’lâmı Tarih: 24 Aralık 1891
Kozluk Karyesinden iken Üsküdar-Selim Mahallesinde vefat eden Mustafa’nın oğlu Mehmet’in verâsetidir.
No:131 Vekil Tayini Tarih: 27 Aralık 1891
Çırmıktı Karyesinden Kılınçoğlu Hacı Osman oğlu Fazlı’nın aynı karyeden olan amcası Hasan oğlu Hüseyin ile aralarında olan mirâs ve hesap işleri için vekil tayin etmesidir.
No:132 Verâset İçin Vekil Tayini Tarih: 4 Ocak 1891
Kozluk Karyesinden Mustafa oğlu Mehmet’in vefat eden amcası Ali Ağadan kendisine ırsen intikal eden hane, bağ ve diğer işler için Mehmet oğlu Hacı Ahmet’i vekil tayin etmesidir.
No:133 Vekil Tayini Tarih: 6 Ocak 1891
Kavaklıbağ Mahallesinden Ermeni Kezder oğlu Serkiz ve Mığırdıç oğlu Abraham’ın Harputlu Mosyan Semef Karabet ve dava vekili Mustafa Efendi’nin kendi leyhlerinde veya aleyhlerinde iddialda bulunması durumunda vekil talep etmeleridir.
No:134 Verâset İçin Vekil Tayini Tarih: 6 Ocak 1891
Çarmuzu Mahallesinden Nebi oğlu Mustafa’nın Sancaktar Mahallesinden vefat eden kardeşi Battal’dan kendisine ırsen intikal eden emlak, arazi ve eşyalar için vekil talebinde bulunmasıdır.
No:135 Verâset İçin Vekil Tayini Tarih: 3 Ocak 1891
86 Malatya Jandarma Taburunun birinci bölüğünün neferi iken Hısn-ı Mansur Kazasında Vefat eden Mustafa oğlu Mehmet Tevfik’in verâsetinin babası Hasan oğlu Mehmet’e karısı Mehmet kızı Havva’ya ve buluğa ermemiş oğulları Mustafa, Ali ve Hasan’a intikali için vekil tayin etmeleridir.
No:136 Terekeden Alacak İddiası Tarih: 26 Ocak 1891
Arap Uşağı Karyesinden Mahmut oğlu Mustafa’nın Kel Hasan oğlu Mehmet’in terekesinden on iki kuruştan toplamda iki yüz yirmi sekiz kuruş zimmetinde alacak hakkını talep etmesidir.
No:137 Verâset Davası İçin Vekil Tayini Tarih: 6 Ekim 1891
Köçek-Çermik Mahallesinden Mısır Kahire Azimet Mısır’da Temin de vefat eden sabık zabıta muavini Ömer oğlu Emir Hasan Efendinin verâsetinin Temin’de bulunan karısı Abdullah kızı Zehra ile İbrahim oğlu Mehmet ve Osman kızları Fatma ve Ayşe’ye intikali için Mesut oğlu İbrahim ve Gelegel Mustafa oğlu Ali’nin vekil tayin edilmesidir.
No:138 Mülk İddiası İçin Vekil Tayini Tarih: 8 Aralık 1891
Sancaktar Mahallesinden Mısırlı Mustafa oğlu Hacı Mehmet’in Kozluk Karyesinden Mustafa oğlu Mehmet’in hane ve bahçe iddialarında bulunması üzerine
Sancaktar Mahallesinden Mısırlı Mustafa oğlu Hacı Mehmet’in Kozluk Karyesinden Mustafa oğlu Mehmet’in hane ve bahçe iddialarında bulunması üzerine