Mut Şehri ve Şehirsel Fonksiyonları

Mut şehir merkezinde yaşayan bireyler köy yaşantısından tamamen kendilerini kurtaramamışlar ve kentte köy kültürünü yaşatmaktadırlar. Bunun en önemli nedeni köylerden kente doğru göçlerin devam etmesidir. Ayrıca kent merkezinde oturanların tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile uğraşması ve birçok bireyin köyde bağ ve bahçesinin bulunması nedeniyle köy ile irtibatlarının kesilmemiş olması da etkili olmuştur.

Bir yerleşmenin şehirsel özellik taşıyabilmesi için şehrin bazı fonksiyonlara sahip olması gerekmektedir. Şehirsel fonksiyonlar genelde çalışan nüfusun sektörlere göre dağılımı açısından ele alınmaktadır. Mut şehrinde tarım fonksiyonu başta olmak üzere sanayi ve hizmet fonksiyonları gelişmiştir.

3.2.2.4.1.1. Yönetim Fonksiyonu

Mut, 1’i belediye örgütlü belde olmak üzere 90 köy yerleşmesinin bağlı olduğu bir ilçe yönetim merkezidir.

1869 yılında Mut belediyesi kurulmuştur. Günümüzde hizmet binası yenisi yapılmak üzere yıkılmış durumdadır. Hizmetler belediye’ye ait otogar üzerindeki binada, fen işleri müdürlüğüne ait binada ve kale içindeki müzede tahsis olunmuş binada sürdürülmektedir. Belediyenin 33 memur, 115 işçi olmak üzere toplam 148 personeli vardır. Belediyenin 2011 yılı bütçesi 14.900.000TL’dir (Mut İlçe Kaymakamlığı, 2010).

Göksu Belediyesi 18/10/1995 gün ve 95/44821 sayılı kararname ile kurulmuştur. Belediyeye ait 2 katlı hizmet binası inşaatı tamamlanarak hizmete girmiştir. 3 memur ve 9 işçi personeli vardır. 2011 yılı bütçesi 1.950.000 TL. dir (Mut İlçe Kaymakamlığı, 2010).

Mut’ta ilçe teşkilatında bulunması gereken zorunlu kamu kurum ve kuruluşlar mevcuttur. Kamu kuruluşlarının dışında çeşitli odalar, kooperatifler, siyasi partiler, sendikalar, dernekler vakıf temsilcilikleri de yönetim fonksiyonu kapsamına girmektedir. İlçenin, yönetim fonksiyonu kazanmasında belediyenin önemi büyüktür.

Belediye halka altyapı, üstyapı gibi birçok alanda hizmet götürmekte, yeşil park alanı ve çocuk parkı oluşturmakta, arıtma tesisi yapılma çalışmaları sürdürmekte, cadde ve sokaklarda asfalt ve parke taşı döşeme çalışmaları devam etmekte ve ilçenin planlı şehirleşmesini sağlamaktadır.

3.2.2.4.1.2. Ticaret Fonksiyonu

Mut’ta ticaret açısından mut merkezine kurulan semt pazarları önem taşır. Semt pazarları haftanın belirli günlerinde kurulmaktadır. Pazartesi, Salı, Perşembe, Cuma ve Cumartesi günleri kurulmaktadır. Pazartesi pazarı Güllük ve Pınarbaşı mahalleleri arasına, Salıpazarı Meydan mahallesine, Perşembe pazarı Deveci mahallesine, Cuma pazarı Yatırtaş mahallesine, Cumartesi pazarı Kültür mahallesine kurulur. Bunlardan ticari potansiyeli en fazla olanı cuma pazarıdır. Köylüler Cuma günü üretim fazlası olan tarımsal ve hayvansal ürünlerini pazarlarda satmak için Mut’a gelmektedirler.

Mut’ta kayısı, zeytin, incir, nar, elma ve taze sebzelerin olduğu dönemlerde Mut halinde komisyoncular mal alıp satmakta ve büyük ölçüde ticari canlılık görülmektedir.

3.2.2.4.1.3. Sağlık Fonksiyonu

Mut’ta şehir merkezinde sağlık hizmetleri, sağlık grup başkanlığı 1 devlet hastanesi ve 2 sağlık ocağı tarafından yürütülmektedir. Şehir merkezinde 2008 yılında toplam 131sağlık personeli halka hizmet vermektedir. Bunların 79’u devlet hastanesinde, 45’i sağlık Ocaklarında, 7’si sağlık grup başkanlığında hizmet vermektedir.

3.2.2.4.1.4. Kültürel Fonksiyonlar

Mut şehrinde kültürel fonksiyonlar içerisinde eğitim-öğretim kurumları başta gelir. Şehir merkezinde 10 ilköğretim okulu, 1 anaokulu, 6 lise,1 yüksekokul, 1 çıraklık eğitim merkezi, halk eğitim merkezi, 4 dershane, 1 özel okul, 3 sürücü kursu, 5 öğrenci yurdu, 2 rehabilitasyon merkezi vardır.

İlköğretim okullarında ve liselerde yaklaşık 712 öğretmen, 10.671 öğrenci, bulunmaktadır. Araştırma sahasında köyden taşımalı ilköğretim okullarına ve liselere birçok öğrenci eğitim almak için ilçe merkezine gelmektedir.

İlçede bulunan Mersin Üniversitesi’ne bağlı meslek yüksekokulu da şehrin kültürel hayatını olumlu yönde geliştirmektedir. Geneline bakıldığında programlarda toplam 193 kız, 336 erkek olmak üzere toplam 529 öğrenci eğitim öğretim görmektedir. Yüksek Okulda halen 13 akademik personel, 11 idari personel olmak üzere toplam 24 kişi hizmet vermektedir.

Mut şehrinde kültürel fonksiyonlar içerisinde ilçe halk eğitim merkezinin faaliyetleri önemli bir yere sahiptir. Mut halk eğitim merkezinde çeşitli kurslar açılmaktadır.

İlçede 2009-2010 eğitim öğretim yılında toplam 52 branşta 176 kurs açılmış olup 3.156 kursiyer katılmıştır (Tablo 43).

Mut ilçesinde 1973 yılından beri kayısı festivali düzenlenmektedir. 2011 yılında 38.’si düzenlenmiştir. Kayısı festivali etkinlikleri içerisinde sanatçılar gelerek konser verilmekte, ata sporu olan güreş müsabakaları yapılmakta, çocukların sünnet merasimi yapılmaktadır. Festival etkinlikleri 3 gün sürmektedir.

29 Haziran- 4 Temmuz tarihleri arasında belediyenin sponsorluğunda ilk kez Uluslararası yamaç paraşütü yarışması düzenlenmiştir. Yarışmaya 21 ülkeden 100 civarında paraşütçü katılmıştır. Yarışma Dazdırtepe-Kesteltepe de düzenlenmiştir.

Tablo-43:Mersin Mut Halk Eğitim Merkezinde Açılan Kurslar (2009-2010)

Kurs Adı

Kurs

Sayısı Kadın Erkek Toplam

Sertifika Alan Kursiyer Sayısı Kadın Erkek

Okuma-yazma l.kademe kursları 18 125 30 155 88 24

Okuma-yazma l.kademe sevite tespit sınav 58 236 97 333 221 94

Okuma-yazma ll.kademe kursları 1 53 6 59 48 6

Okuma-yazma ll.kademe sevite tespit sınavı 7 12 35 47 11 3

Bilgisayar doküman kazırlama 4 11 58 69 11 56

Temel bilgisayar okur-yazarlığı 2 0 36 36 0 36

Çeyiz ürünleri hazırlama 8 121 0 121 81 0

Düz kirkitli dokumalar yapma 10 160 0 160 81 0

Elde kurdela işi 15 247 0 247 176 0

Elde maraş işi kursu 1 14 0 14 9 0

Makinede türk işi 1 14 0 14 10 0

Yapma çiçek kursu 1 13 1 14 Kurs devam ediyor

Yatak odası tekstili hazırlama 8 148 1 149 78 1

Yatak takımları dikimi 5 76 0 76 52 0

Zikzak makine nakışları 1 18 0 18 Kurs devam ediyor

Zikzak makinede aplike 1 18 0 18 Kurs devam ediyor

Zikzak makinede çin iğnesi 3 50 0 50 29 0

Zikzak makinede kum işi 4 74 0 74 44 0

Bursluk ve yatılılık sınavlarına hazırlılık 1 13 11 24 0 0

Matematik kursu 3 28 20 48 0 0

Seviye belirleme sınavlarına hazırlık 14 135 119 249 65 51

Türkçe kursu 5 47 39 86 0 0

Araç yıkama 2 4 31 35 31 4

Enstrüman öğretimi bağlama kursu 4 23 37 60 10 10

Enstruman öğretimi bağlama kursu-2 2 12 15 27 10 11

Enstruman öğretimi bağlama kursu-3 1 7 5 12 7 5

Türk halk oyunları kursu(her yöre için ayrı 8 147 60 207 29 33 Sınav sorumlusu yetiştirme (mtsk) 6 14 142 156 14 142

Aerobik fitnes 7 77 15 92 0 0

Avcı eğitimi 6 1 98 99 1 96

Badminton 1 0 14 14 0 14

Jimnastik 2 70 49 119 Kurs devam ediyor

Karate 4 21 48 69 14 23 Teakwando 3 25 37 62 5 6 Voleybol 1 8 4 12 8 4 Arapça(ilk kademe)kursu 1 7 18 25 7 13 Arapça(orta kademe)kursu 1 6 10 16 6 9 Pratik ingilizce -1 3 34 13 47 22 2 Pratik ingilizce -3 1 8 4 12 8 4

Soğuk mutfak aşçılığı 1 1 17 17 Kurs devam ediyor

Arıcılık 2 0 100 100 0 94

Bilgisayar kullanım kursu 13 85 88 173 83 80

Grafik ve animasyon tabanlı web sayfası 1 3 9 12 5 3

Temel sekreterlik hizmetleri 3 37 12 49 20 2

Küçük baş hayvan kesimi 1 0 36 36 0 36

Ahşap boyama 2 15 6 21 15 5

Dekoratif ahşap süsleme 2 19 4 23 14 1

Eczanelerde çalışan destek personel kursu 1 0 13 13

Trikotaj-1 3 20 0 29 20 0

Trikotaj-2 1 14 0 14 11 0

Katı ve sıvı yakıtlı kalorifer ateşçiliği 2 3 63 66 2 60

Sıcak mutfak aşçılığı 4 37 35 72 36 31

3.2.2.4.1.5. Tarım Fonksiyonu

Mut’un ikliminin elverişli olması ve verimli tarım topraklarının bulunmasına bağlı olarak tarım fonksiyonu önemli bir yere sahiptir. Mut’ta halkın büyük bir kısmı hizmet sektöründe ve kısmen sanayi sektöründe çalışmaktadır. Ancak pek çok kişi için ikinci iş olarak tarım da yapılmaktadır. Yani tarım şehirde yaşayanlar için ek gelir kaynağıdır.

Önceleri Mut’ta hayvancılık faaliyetleri de yürütülmekteydi. Günümüzde şehir merkezi hayvancılık için müsait olmadığından bu faaliyet en yakın merkez köyleri ile diğer köylerde yapılmaktadır.

3.2.2.4.1.6. Sanayi Fonksiyonu

Mut’ta sanayi sektöründe çalışanların sayısı, hizmet ve tarım sektöründe çalışanların sayısından oldukça azdır. Sanayide çalışanlar genelde küçük atölye şeklinde ki iş yerlerinde faaliyetlerini sürdürür.

3.2.3. Yerleşmelerde Mesken Tipleri