Hayvancılık

Mut Toros Dağlarının eteğinde kurulmuş, Akdeniz bölgesinden İç Anadolu bölgesine geçiş güzergâhında hem Akdeniz ikliminin hem Karasal iklimin etkisini gösterebildiği için hayvancılık yapmaya elverişli olup, halkın büyük bir bölümü geçimini hayvancılıktan temin etmektedir. Kış döneminde köylerinde, yaz döneminde yaylalara çıkarak hayvancılık yapmaktadırlar. İlçe hayvan varlığı ve çeşitliliği yönünden de zengin bir potansiyele sahiptir. Ancak hayvancılık faaliyetleri tarımsal faaliyetlerden sonra gelir. Fakat tarımsal üretimler hayvancılığı büyük ölçüde desteklemektedir. Örneğin yerfıstığının yaprakları kurutularak hayvan yemi olarak kullanıldığı gibi, tahıl ürünlerinin sapları da saman olarak hayvancılıkta kullanılmaktadır. Hatta kayısı yaprakları da hayvanlara yem olarak değerlendirilmektedir.

Hayvancılık faaliyetleri çeşitlilik göstermektedir. Küçükbaş hayvanlardan olan kıl keçisinin yetiştiriciliği ormana verdiği zarardan dolayı ve göçebe Yörük yaşantısının azalması nedeniyle giderek azalmaktadır. Dağlık sahalarda ki köylerde küçükbaş hayvancılık yapılırken, ilçe merkezinde büyükbaş hayvancılık, ormanlık arazilerde arıcılık ve havuzlarda kültür balıkçılığı faaliyetleri yürütülmektedir.

Mut’ta hayvancılık faaliyetlerinin geliştirilebilmesi için; Hayvan soyları iyileştirilmeye çalışılmaktadır. Özellikle melez ve kültür ırkı büyükbaş hayvanlara yönelme vardır. Mera hayvancılığı yerine besi ve ahır hayvancılığı geliştirilmeye çalışılmaktadır.

Yem bitkileri üretim alanları çoğaltılarak yem üretimi artırılabilir. Özellikle erken kesim yapılan kuzu, oğlak ve dana kesimleri önlenebilir. Hayvansal ürünleri işleyecek mandıraların sayısı çoğaltılabilir. Çiftçiler hayvanların bakım, beslenme ve yetişme koşullarının iyileştirilmesi konularında eğitilmelidir. Bu konuda çiftçilerimize seminerler düzenlenebilir. Hayvansal ürünlerin ilçede işlenerek pazarlanabilmesi için çalışmalar yapılmalı ve çiftçiler kredilerle desteklenerek hayvancılığa teşvik edilmelidir

4.2.1. Küçükbaş Hayvancılık

Araştırma sahasında geleneksel olarak ve yaygın biçimde yapılan küçükbaş hayvancılık, dağlık köylerin en önemli geçim kaynaklarından birisidir. Yıllara göre küçükbaş hayvanların dağılımına bakıldığında; 2006 yılı verilerine göre toplam 122.150 adet küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanların % 47,5’ini (58.050 baş) kıl keçisi, %52,5’ini (64.100 baş) koyunlar oluşturur. 2007 yılı verilerine göre toplam 119.250 adet küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanın % 46,8’ini (55.770 baş) kıl keçisi, % 53,2’sini (63.480 baş) koyunlar oluşturur. 2008 yılı verilerine göre toplam 108.600 adet küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanların % 48,7’sini (52.900 baş) kıl keçisi, % 51,3’ünü (55.700 baş) koyunlar oluşturur. 2009 yılı verilerine göre toplam 45.920 adet küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanların % 48,6’sını (22.300 baş) kıl keçisi, % 51,4’ünü (23.620 baş) koyunlar oluşturur. 2010 yılı verilerine göre toplam 45.920 baş küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Küçükbaş hayvanların, % 48’ini (22.300 baş) kıl keçisi % 52’sini (23.620 baş) koyun oluşturur (Tablo 63).

Tablo-63:Mut’ta Küçükbaş Hayvan Varlığının Dağılımı (2006-2010)

Kaynak: Mut ilçe Tarım Müdürlüğü, 2010, TÜİK, 2011,

Hayvan türü Yıllar Yüzde(%’si)

2006 2007 2008 2009 2010

Kıl keçisi 58.050 55.770 52.900 22.300 22.300 48

Koyun 64.100 63.480 55.700 23.620 23.620 52

Şekil-50:Mut’ta Küçükbaş Hayvan Varlığının Dağılım oranları (2010)

4 8 %

5 2 %

K ıl k e ç i s i K o y u n

Şekil-51:Mut’ta Küçükbaş Hayvan Varlığı (2006-2010)

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 2006 2007 2008 2009 2010 Kıl keçisi Koyun

2006 yılında koyunlardan 27.950 baş hayvan sağılmakta ve yıllık ortalama 2.152 ton süt elde edilmektedir. 3.738 baş hayvan kesilerek yıllık olarak 78.498 ton civarında et elde edilmektedir. 2006 yılında keçilerden 26.964 baş hayvan sağılmakta ve yıllık tahmini olarak 3.073 ton süt elde edilmektedir. Ayrıca bu keçilerden 9.126 baş hayvan kesilerek yıllık olarak 173.394 ton civarında et elde edilmektedir.

2007 yılında; koyunlardan 27.735 baş hayvan sağılmakta ve yıllık ortalama 2.135 ton süt elde edilmektedir. 63.480 koyun kırkılarak 109.503 kg yün elde

edilmektedir. 2007 yılı keçilerden 25.620 baş hayvan sağılmakta ve 2.920 ton süt ve 45.520 keçi kırkılarak 22.760 kg kıl elde edilmektedir.

2008 yılında; 24.510 baş koyun sağılarak 1.887 ton süt, 4.009 koyun kesilerek 84.189 ton et, 4.225 baş deri ve kırkılan 55.700 baş hayvandan 96.083 ton kıl tiftik elde edilmiştir. 2008 yılında; 25.200 baş keçi sağılarak 2.872 ton süt, 8.172 keçi kesilerek 171.612 ton et, 8.563 baş deri ve kırkılan 16.860 baş hayvandan 21.900 ton kıl elde edilmiştir.

2009 yılında; 10.406 baş koyun sağılarak 801 ton süt, 6.825 koyun kesilerek 129.675 ton et, 7.257 baş deri ve 40.745 ton kıl tiftik elde edilmiştir. 2009 yılında; 10.248 baş keçi sağılarak 1.168 ton süt, 6.493 keçi kesilerek 129.860 ton et, 6.824 baş deri ve 8.430 ton kıl elde edilmiştir.

Koyun çeşitlerinden Akkaraman ve İvesi ağırlıklı olarak beslenmektedir. Koyunlardan elde edilen sütler aile içinde peynir, tereyağı ve çökelek yapımında kullanılmakta ve bu ürünler ilçe ve civar il ve ilçe pazarlarında satılarak değerlendirilmektedir. Sütlerin büyük bir kısmı da süt fabrikaları ve mandıralarına satılarak değerlendirilmektedir. Ayrıca yıllık olarak kesilen koyunlardan et elde edilmekte ve serbest piyasada satılarak değerlendirilmektedir.

Kıl keçisinden elde edilen sütlerin bir kısmı aile içerisinde peynir, çökelek ve tereyağı yapımında kullanılmakta ve bu şekilde elde edilen ürünler pazarlarda satılmaktadır. Kalan önemli bir kısım sütte süt fabrikalarına ve mandıralara satılarak değerlendirilmektedir.

4.2.2. Büyükbaş Hayvancılık

Araştırma sahasında eti ve sütü için beslenen melez ve kültür ırkı sığırlar ile gücünden yararlanılan at, eşek ve katır gibi büyük baş hayvanlar mevcuttur. Mera hayvancılığı şeklinde büyük baş hayvancılık yapılan alanlar oldukça azdır. Ancak küçükbaş hayvanlara oranla et ve süt verimleri daha fazla olduğu için, besi ve ahır hayvancılığı yapılmaktadır.

İlçede 2010 yılı itibariyle 390 baş damızlık boğa, 6.465 baş sağmal inek, 4.540 baş düve ve tosun, 3.385 baş buzağı ve dana olmak üzere toplam 14.790 baş sığır mevcudumuz vardır. Bu sığırlardan yıllık tahmini olarak ortalama 23.100 ton süt elde edilmektedir. Bu sütlerin bir bölümü aile içinde ve iç piyasada tüketilmekte, kalan büyük bir bölümü de süt fabrikalarına ve mandıralara satılarak değerlendirilmektedir. Büyükbaş hayvanlardan; sığır dışında 910 adet at, 430 adet katır ve 2.520 adet eşek mevcuttur. Büyükbaş hayvanların % 79’unu (14.790 baş) sığır oluştururken, % 5’ini (910baş) at, % 14’ünü (2520 adet) eşek, % 2’sini (430 baş) katır oluşturmaktadır. Yani büyük baş hayvanlar içerisinde en fazla pay sığıra aittir (Tablo 64).

Tablo-64: Büyükbaş Hayvan Sayılarının Yıllara Göre Değişimi (2006-2010) Hayvan

türü 2006 2007 2008Yıllar 2009 2010 Yüzdesi (%’si)

Sığır 13.650 12.805 11.890 20.804 14.790 79

At 860 780 660 300 450 5

Eşek 2.520 2.075 2.190 1.020 1.020 14

Katır 430 370 360 335 335 2

Toplam 17.460 16.030 15.100 22.459 16.595 100

Kaynak: Kaynak: Mut ilçe Tarım Müdürlüğü,2010, TÜİK, 2011,

Şekil-52: Büyükbaş Hayvan Sayılarının Dağılış oranları (2010)

79% 5%

14%

2%

Şekil-53: Büyükbaş Hayvan Sayılarının Yıllara Göre Değişimi (2006-2010) 0 5000 10000 15000 20000 25000 2006 2007 2008 2009 2010 Yıllar H ay va n Sa yı la rı Sığır At Eşek Katır

2006 yılında 860 baş at, 2.520 baş eşek ve 430 baş katır olmak üzere toplam 17.460 baş büyükbaş hayvan mevcuttur.

2007 yılı hayvan varlığına bakıldığında; 8.970 baş melez, 3.835 baş kültür sığırı olmak üzere 12.805 baş sığır bulunur. Bu sığırlardan 3.480 baş melez, 1.988 baş kültür sığırı sağılmakta ve toplam 17.003 ton süt elde edilmektedir. 2007 yılında 780 at, 2.075 eşek, 370 katır olmak üzere toplam 16.030 baş büyükbaş hayvan vardır. 2008 yılında ise sığır sayısı 11.890’a düşmüştür. 6.400 melez, 5.490 kültür sığırı bulunmakta olup; bu sığırlardan 4.089 baş sığır sağılmakta ve 13.178 ton süt elde edilmektedir. Ayrıca bu sığırlardan 213 tosun, 126 düve, 3010 inek kesilerek 1.003 ton et üretilmektedir. Yine bu hayvanlardan 3.311 adet deri elde edilmiştir. 2008 yılında 660 at, 2.190 eşek 360 katır olmak üzere toplam büyükbaş hayvan sayısı 15.100’dür.

2009 yılında da; 20.804 baş sığır vardır. Bu sığırlardan 6.065 başı melez, 14.739 başı kültür ırkıdır. Bu hayvanların 7.572 başı sağılmakta ve 26.600 ton süt elde edilmektedir. 2.002 düve, 26 dana, 478 tosun ve 201 inek olmak üzere toplam 2.707 baş sığır kesilerek 5.399 ton et üretilmektedir. Ayrıca bu hayvanlardan 996 baş

deri elde edilmektedir. 2009 yılında 300 at,1.020 eşek, 335 katır olmak üzere toplam 22.459 baş büyükbaş hayvan vardır.

Genel olarak büyükbaş hayvanların dağılımına bakıldığında yıllara göre hayvan türlerinde azalma olduğu görülür. Hayvan varlığı 2006 yılında 17.460, 2007 yılında 16.030 ve 2008 yılında 15.100’e düşmüştür. En fazla hayvan varlığı 22.459 baş ile 2009 yılındadır. Bu artış 2010 yılında 16.595’e tekrar düşmüştür.

2009 yılı içerisinde ilçeden çeşitli il ve ilçelere kesim, pazar, besi ve damızlık olarak değerlendirilmek üzere 2.200 adet büyükbaş hayvan, 265 ton sığır eti, 183 adet sığır derisi sevki yapılmıştır. Eskiden binek hayvanı olarak kullanılan at, eşek ve katır gibi büyükbaş hayvanlar ulaşım araçlarının gelişmesiyle önemlerini kaybetmişler ve sayıları giderek azalmaktadır. Günümüzde büyükbaş hayvancılıkta sığır yetiştiriciliği yeniden gelişme göstermeye başlamıştır. Özellikle çiftçilere verilen desteklemeler ile modern çiftlikler kurulmaktadır. Böylece geleneksel tarzda yapılan hayvancılık terk edilerek modern besi ve ahır hayvancılığına yönelme olmuştur(Foto 15).

Tarımsal proje kapsamında Köselerli köyünde 200 başlık Süt Sığırcılığı Projesi (100Aile X 2Baş/Aile), Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi uygulanmış olup proje kapsamında; 100 aileye 100 adet yarı açık serbest sistem ahır yaptırılmıştır. 100 aileye 2’şer baştan 200 adet gebe düve dağıtılmıştır. 1 adet işletme binası (350 m²) tesis edilmiş, 5 tonluk 1 adet süt soğutma ve depolama tankı alınmıştır. 1 adet süt toplama aracı alınmıştır. Yem ezme, kırma ve karıştırma makinesi (1 ton/saat), 5 adet tek sıralı mısır slajı makinesi alınmıştır.

Dağpazarı ve Çevresi Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifine 166 Baş’lık Süt Sığırcılığı Projesi (83Aile X 2 Baş /Aile), Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi uygulanmış olup proje kapsamında; 83 aileye 83 adet yarı açık serbest sistem ahır yaptırılmıştır. 83 aileye 2’şer baştan 166 adet gebe düve dağıtılmıştır.

Aydınoğlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 50x4 Süt Sığırcılığı Projesi, Kemenli-Karadiken Tarımsal Kalkınma Kooperatifi 100x2 Süt Sığırcılığı Projesi kapsamında çiftçiler desteklenmektedir (İlçe Tarım Müdürlüğü, 2010).

4.2.3. Kümes Hayvancılığı

Mut’ta kümes hayvancılığı çerçevesinde en fazla tavuk yetiştirilmekle birlikte, hindi, ördek ve kaz da beslenmektedir. İlçede 134.000 adet broiler tavuk yetiştirmeye uygun kümes mevcut olup; bu kümeslerde yıllık ortalama 5 dönem broiler tavuk yetiştirilmektedir. Bu kümes sahipleri Adana ve Mersin’de bulunan çeşitli Tavukçuluk Şirketleri ile sözleşmeli olarak, onların adına üretim yapmaktadır. Kesim zamanı gelmiş tavukları şirketler götürüp pazarlama ve satış işlemini kendileri yapmaktadır.

Yumurtacı tavuk olarak büyük işletme bulunmamaktadır. Ancak köylerde çiftçilerin kendi evlerinde yetiştirdiği tavuklardan elde edilen yumurtalar pazarlarda satılarak değerlendirilmektedir. Üreticilere 2003 yılında 2.350 adet hindi palazı İlçe Tarım Müdürlüğünce temin edilerek dağıtılmıştır.

Tablo-65: Kümes Hayvanı Sayılarının Yıllara Göre Değişimi (2006-2009) Hayvan türü 2006 2007 2008 2009 Et Tavuğu 90.000 134.000 120.000 134.000 Yumurta tavuğu 48.000 39.338 35.000 5.000 Kaz 90 50 40 - Ördek 130 94 84 - Hindi 400 - 170 - Toplam 138.620 173.482 155.294 139.000 Kaynak: TÜİK, 2011

2006 yılında et tavuğu oranı toplam kümes hayvanlarının % 65’ini (90.000 adet) yumurta tavuğu, % 34,6’sını (48.000 adet), hindi % 0,2’sini (400 adet), ördek % 0,1’ini (130 adet), kaz % 0,1’ini (90 adet) oluşturmaktadır(Tablo 65).

2007 yılında et tavuğu sayısı 134.000’e yükselirken, yumurta tavuğu 39.338’e, düşmüştür. Diğer kümes hayvanlarından olan kaz 50’ye, ördek 94’e düşerken hindi üretimine rastlanmamıştır. Toplam üretim 173.482 adettir. Yıllara göre en fazla hayvan varlığı 2007 yılındadır.

2008 yılında da et tavuğu üretimi 120.000’e, yumurta tavuğu üretimi de 35.000’e düşmüştür. Kaz 40 adet, ördek 84 adet ve hindi 170 adettir. Toplam hayvan sayısı 155.294 adettir.

2009 yılında ise et tavuğu üretimi 134.000 âdete yükselirken yumurta tavuğu 5.000’e düşmüştür. Kaz, ördek ve hindi verileri bulunmamaktadır. Dolayısıyla toplam kümes hayvanı sayısı 139.000’dir (Tablo 65).

Beyaz et olarak tüketilen kümes hayvanları etinin, kırmızı ete göre daha sağlıklı olması, ucuz olması ve pazarlama alanındaki kolaylıklardan dolayı ülkemizde tavukçuluk çok hızlı gelişme göstermektedir. Ancak ülkemizde tavukçuluk alanında görülen bu gelişmeleri Mut’ta görmek pek mümkün değildir.

4.2.4. Arıcılık

Araştırma sahasında görülen doğal bitki türlerinin zenginliği, hemen hemen her yerde çok çeşitli meyve ağaçlarının bulunması ve Toroslardaki çam ormanlarının

varlığına bağlı olarak arıcılık faaliyetleri son yıllarda gelişmektedir. Toplam 75 köyde arıcılık yapılmaktadır.

2002 yılında “Polen Tuzaklı Kovan Dağıtım Projesi” kapsamında İlçemizde faaliyet gösteren ve sertifikalı bal üreticisi olan 150 aileye 1’er kovan dağıtılmıştır. İl Özel İdare Müdürlüğü kanalı ile Kafkas ırkı 1.000 adet ana arı, ilçemizde faaliyet gösteren sertifikalı arıcılardan 117 tanesine dağıtılmış ve yöremiz arıcılarının kovanlarının ıslahında kullanılmıştır (Foto 16).

2010 yılı itibariyle 3.832 koloni bulunmaktadır. Köylüler arıcılık konusunda yeterince bilgi sahibi olmadıkları için, arıcılığı yan uğraş alanı olarak görmektedirler. Bu yüzden arıcılık gelişmemiştir.

Foto-16:Mut Kızıldağ Eteklerinde Arı Kovanları

Son zamanlarda halk eğitim merkezinin açmış olduğu 2 kursa 100 kişi katılmış ve 94 kişi kursu başarıyla tamamlayarak sertifika almıştır. Arıcılık faaliyetleri çoğunlukla kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılama şeklinde yapıldığından üretim miktarları düşüktür(Tablo 66) .

Tablo-66: Mut’ta Arıkovanı Sayısı Bal Üretim Miktarları (2006-2010)

Yıllar Kovan sayısı(adet) Bal üretimi(ton) Bal mumu üretimi(ton) 2006 16.975 127.500 8.400 2007 9.794 113.760 2.275 2008 9.965 109.615 2.192 2009 9.750 99.800 2.090 2010 3.832 44.068 - Toplam 50.346 494.743 14.957 Kaynak: TÜİK, 2011

Şekil-54: Mut’ta Bal Üretim Miktarları (2006-2010)

0 20 40 60 80 100 120 140 Ü re tim (t on ) 2006 2007 2008 2009 2010 _Yıllar Bal üretimi(ton)

Genel olarak tabloya bakıldığında yıllara göre kovan sayısında, bal üretiminde ve balmumu üretiminde azalma görülmektedir. 2006 yılında 16.975 adet olan kovan sayısı 2010 yılında 3.832’ye bal üretimi de 127.500 ton iken 2010 yılında 44.068 tona düşmüştür.

Balmumu üretimi ise 2006 yılında 8.400 tondan 2010 yılında 2.090 tona düşmüştür. Toplam kovan sayısı 50.346 adet, bal üretimi 494.743 ton ve balmumu üretimi de 14.957 tondur (Tablo 66).

Şekil-55: Mut’ta Arı Kovanı Sayısı (2006-2010) 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 2006 2007 2008 2009 2010 _Yıllar K ov an S ay ıs ı

Ayrıca son yıllarda yağışların düzensiz yağması ve doğal ortamdaki olumsuzluklar nedeni ile de bal ve balmumu rekoltesinde düşüş görülmüş ve beklenen düzeyde ürün elde edilememiştir

4.2.5. Balıkçılık

Mut sahip olduğu coğrafi konum nedeniyle denize kıyısı bulunmadığından balıkçılık sektörü pek gelişememiştir. İlçede bulunan Göksu nehri balıkçılığa uygundur. Ancak balıkçılık faaliyetleri ihmal edilmiştir.

Son yıllarda kültür balıkçılığı gelişmeye başlamıştır. İlçede Göksu beldesi Kravga mahallesinde 30ton/yıl kapasiteli, Çaltılı köyü Karaekşi tesislerinde 16ton/yıl, Hocantı (Derinçay) köyünde olmak üzere toplam üç köyde alabalık üretme alanları izinli olarak üretim yapmaktadır.

İşletmeye açılan alabalık tesisleri kişilerin kendi bireysel çabalarıyla yaptığı yatırımlardır (Foto 17).

Foto-17: Mut Derinçay Köyündeki Alabalık Tesisi

2003 yılında “Tatlı Su Balıkçılığını Geliştirme Projesi” kapsamında ilçedeki Göksu ırmağına Antalya/Kepez Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü’nden temin edilen 40.000 adet yavru Sazan, Aynalı Sazan ve Tatlı Su Kefal’ı salınmıştır. Ancak Göksu’dan ve diğer su kaynaklarından içme ve kullanma suyu hariç pek faydalanma yoluna gidilmemektedir.

Mut balıkçılık için elverişli bir konumdadır. Ancak gereken tanıtım yapılamadığı için yatırımları yetersiz kalmaktadır. Üretilen alabalık pazarlanamamakta ve ilçede tüketilmektedir. Yeterli yatırım yapılırsa hem Göksu nehrinden yapılan tatlı su balıkçılığı hem de kültür balıkçılığı geliştirilerek ilçe ekonomisine katkı sağlanacaktır.

4.3. Ormancılık

Mut Orman İşletme Müdürlüğü 1924-1943 yılları arasında Ziraat Vekaletine bağlı İçel İl Müdürlüğünce yürütülmüş olup 1943 yılında, ilk kez Orman İşletme Müdürlüğü olarak kuruluşu yapılmıştır.1950 yılında görülen lüzum üzerine kapatılıp,

Silifke Orman İşletme Müdürlüğüne bağlanmıştır.1957 yılında Mut Orman İşletme Müdürlüğü olarak yeniden kurulmuştur. O tarihten bu yana İşletme Müdürlüğü olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Sınırları; Kuzeyden Konya Orman İşletme Müdürlüğü, Doğudan Silifke Orman İşletme Müdürlüğü, Güneyden Silifke Orman İşletme Müdürlüğü ve Gülnar Orman İşletme Müdürlüğü, Batıdan ise Gülnar Orman İşletme Müdürlüğü ve Ermenek Orman İşletme Müdürlükleri ile çevrilidir. Mut Orman İşletme Müdürlüğü, Mersin Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı olup bünyesinde Alahan, Çamlıca, Dağpazarı, Karacaoğlan, Kravga ve Mut Orman İşletme Şeflikleri olmak üzere 6 adet Orman İşletme Şefliği, 6 adet Orman Toplu Koruma Merkezi, 1 adet Orman Emvali Satış Deposu ve 3 adet Yangın Gözetleme Kulesi mevcuttur. İlçede 69.418 ha normal koru, 78.328 ha bozuk koru, 1435 ha bozuk baltalık olmak üzere toplam orman alanı 149.176 ha açık (ormansız) alan 125.981 ha ve toplam 275.157 ha’dır (Tablo 67).

Tablo -67:Mut’ta Orman Durumu (2010)

İlçe adı

Koru (ha) Baltalık (ha)

Ormanlık alan (ha) Açık (ormansız) Alan(ha) Toplam alan (ha) Normal koru Bozuk koru Bozuk baltalık

Mut 69.418 78.328 1435 149.176 125.981 275.157

Kaynak: Mut Orman işletme Müdürlüğü, 2010 Şekil-56: Mut’ta Orman Durumu (2010)

35% 0% 35% 30% Koru (ha) Baltalık (ha) Ormanlık alan (ha) Açık (ormansız)

İşletme Müdürlüğüne bağlı 58 adet 31. madde, 23 adet 32. madde köyü olmak üzere toplam 81 adet orman köyü bulunmaktadır. Bu köylerden Çamlıca, Gençali, Köselerli, Güme, Geçimli Özlü, Burunköy, Hacıahmetli, Kravga, Evren, Narlıdere, Çömelek, Diştaş, Hacınuhlu, Dağpazarı, Yalnızcabağ, Aydınoğlu, İlice köylerinde olmak üzere toplam 18 adet köyde orman kooperatifi bulunmaktadır.

İşletme Müdürlüğünde 29 adet köyde tapu kadastro çalışmaları yapılmış, 37 adet köyün ise orman kadastrosu yapılmış olup 2/B maddesi uygulamasıyla 3.027,83 ha saha hazine adına orman sınırları dışına çıkartılmıştır. 159.435,56 ha sahanın ise orman olarak tespiti yapılmıştır.

İlçe ormanlarında bulunan ağaç türleri sırasıyla; Kızılçam, Sedir, Ardıç, Meşe, Göknar, Dişbudak, Karaçam, Gürgen, Servi, Fıstıkçamı ve diğer maki türleridir. Özellikle kızılçam ormanları geniş yer kaplamaktadır. Mut’ta ormancılık faaliyetlerinin ilçe ekonomisine katkısı vardır.

Mut’ta bulunan ormanlardan 2009 yılı içerisinde 19.204 m³ dikili damga, 5.968 m³ tomruk, 1.272 m³ maden direği, 2.311m³ sanayi odunu, 3.560 m³ kâğıtlık odun, 591m³ sırık, 13.702 m³ endüstri odun ve 8.049 ster yakacak odun, elde edilmiştir(Foto 18).

2010 yılında da 14.771m³ dikili damga, 2.045m³ tomruk, 521 m³ maden direk, 1.008 m³ sanayi odunu, 1260 m³ kâğıtlık odun, 1.119m³ lif yonca, 225 m³ sırık, 6.178 m³ endüstri odun toplamı, 3.496 siter yakacak odun elde edilmiştir (Tablo 68). İlçe ormanlarından elde edilen bu ana ürünler dışında yan ürünler de önemli bir yer kaplamaktadır.

Tablo-68: Mut’ta Orman Üretim Ve Gerçekleşme Durumunun Değişimi (2009-2010)

Ürün çeşidi Birimi 2009 2010 Gerçekleşme Gerçekleşme Dikili damga m³ 19.204 14.771 Tomruk m³ 5.968 2.045 Maden direk m³ 1.272 521 Sanayi odunu m³ 2.311 1.008 Kâğıtlık odun m³ 3.560 1.260 Lif yonga m³ - 1.119 Sırık m³ 591 225

Endüstri od. Top. m³ 13.702 6.178

Yakacak odun ster 8.049 3.496

Kaynak: Mut Orman işletme Müdürlüğü, 2010

2009 yılında ayrıca orman yan ürünlerinden 29 ton laden yaprağı toplanmış, 8 ton fıstıkçamı kozalağı toplatılmıştır. Bu kozalakların toplatılması karşılığında orman köylülerine günlük yevmiye üzerinden ücret ödenmiştir.

Mut Orman İşletme Müdürlüğünde Amenajman planlarına uygun olarak 2009 yılında 19.204 m3 _{dikili damga yapılmış, 2.218 m3 ü dikili olarak satılmış geriye} kalan 16.986 m3 dikili damganın karşılığı olarak 11.829 m3_{endüstriyel odun, 7.463} ster yakacak odun üretilmiştir. Orman köylüsüne 702.774 TL işçilik istihkakı ödenmiştir. Açık artırma yoluyla piyasaya 11.913 m3 _{endüstriyel odun, 2218 m}3 dikili ağaç ve 6921 ster yakacak odun satışı yapılmış olup, 1.589.862 TL satış geliri elde edilmiştir. 2009 yılı zararı 2.946.252 TL olarak gerçekleşmiştir.

2010 yılı içerisinde Mut Orman İşletme Müdürlüğü sahada 25 ha alanda tabii gençleştirme, 190 ha alanda gençlik bakımı, 2.236 ha alanda sıklık bakımı, 165 ha alanda rehabilitasyon, 15 ha alanda suni gençleştirme, 620 ha alanda kültür bakımı, 37 ha alanda kültür koruma çalışmaları, 5.025,5 ha alanda orman böcek ve hastalıkları ile mücadele çalışmaları yapmıştır. 2010 yılı programlarından ormanların rehabilitesi, sıklık bakımları, üretim, bakım, fidan dikimi, yol tamir ve bakımları ile

böcek ve hastalıkları ile mücadele faaliyetleri devam etmekte olup satış geliri olarak şu an itibariyle 224.323 TL gelir elde edilmiştir.

2010 yılı içinde Mut Orman İşletme Şefliğindeki Meydan Geçici fidanlığındaki çalışmalar kapsamında 1.150.000 adet Kızılçam, Servi, Fıstıkçamı, Badem, Alıç, Dişbudak, tüplü fidan ekimi ve 500.000 adet Servi çıplak fidan ekimi yapılmıştır (Mut Orman İşletme Müdürlüğü, 2010).

İşletme Müdürlüğünde 11 Mühendis, 1 Sayman, 1 Teknisyen,1 Sözleşmeli Avukat, 3 Mutemet, 13 Orman Muhafaza Memuru, 4 Memur, 5 Sözleşmeli memur olmak üzere 39 adet Memur ile 8 Şoför, 1 Dozer operatörü, 1 Greyder operatörü olmak üzere 65 adet daimi işçi ve 72 adet mevsimlik işçi görev yapmaktadır (Mut Orman İşletme Müdürlüğü, 2010).

Mersin Orman Bölge Müdürlüğü 2010 yılı orman yangınları ile mücadele eylem planı kapsamına göre Mut’ta 6 adet işletme şefliği bulunmaktadır. Ayrıca toplam 149.176 ha ormanlık saha 79.536 ha Kızılçam sahası yer almaktadır. Bu sahalar birinci derecede yangına hassas alanlardır. 2005-2009 yılları istatistiklerine göre orman yangınlarının çıkış sebeplerine göre sayısal dağılımına baktığımızda ihmal ve dikkatsizlik nedeniyle 11, kasıt nedeniyle 4, kaza 3, meçhul 1, yıldırım düşmesi sonucu 3 olmak üzere toplam 22 orman yangını tespit edilmiştir.

2009 yılı orman yangınları ile mücadele haberleşme araçlarına bakıldığında; 58 el telsizi, 29 araç telsizi, 10 sabit telsiz olmak üzere toplam 97 telsiz aracı hizmet vermektedir.

Orman yangınları ile mücadele, gözetleme organizasyonu kapsamında; Çamlıca, Karacaoğlan, Dağpazarı şeflikleri, Mağras, Hacıahmetli, Kestel kuleleri 6 işçi ile hizmet vermektedir.

Orman İşletme Müdürlüğünün 149.176 ha ormanlık sahası Alahan, Çamlıca, Kıravga, Mut, Karacaoğlan ve Dağpazarı olmak üzere 6 şeflik ve Alahan, Diştaş, Çampınarı, Kıravga, Özlü, Çamlıca, Çaltılı, Mut, Yeşilköy, Hacıahmetli, Çortak, Karacaoğlan merkezleri 76 işçi, 9 arazöz, 2 su nakil aracı, 3 pompalı su tankı, 1

dozer, 1 greyder, 5 motosiklet ile orman yangınlarına müdahale organizasyonu kapsamında korunmaktadır.

Orman yangınlarını azaltmak ve ormanların korunmasını sağlamak için ormanların içinde sıklık bakımı, iyileştirme ve gençleştirme çalışmaları yapılmaktadır. İşletme müdürlüğü tarafından ormanların korunması için 2010 yılında 37 köye genç orman koruması görevi verilmiştir. Ormanlar toprağın erozyona karşı korunması açısından da önemlidir (Mut Orman İşletme Müdürlüğü, 2010).

4.4. Madencilik

Arazinin tamamı dağlık ve dalgalı bölgede bulunan Mut’un krom çinko, linyit, kuvarsit gibi maden yatakları bulunduğu söyleniyorsa da şimdilik Çömelek köyünde