Mikro Faktörler

GiriĢimciliğe dair bireysel yaklaĢım, benzer geçmiĢi olan giriĢimcilerin benzer özellikleri taĢıdığını varsaymaktadır. Bu yüzden giriĢimcilik eğilimi taĢıyanların, bu eğilimi taĢımayanlardan demografik ve aile özelliklerine göre ayrılmasının mümkün olduğunu ifade eder. Bireysel yaklaĢım metodolojik olarak kusursuz değildir ancak esnek bir özellik göstermesi onun giriĢimcileri tanımlamasına yardımcı olmaktadır. Çünkü araĢtırmacılar, giriĢimciyi farklı psikolojik ve kiĢilik özellikleri yükleyerek tanımlamaya çalıĢmıĢlardır. GiriĢimci bireylerin demografik özelliklerinin baĢında cinsiyet, aldıkları eğitim, yaĢ, iĢ tecrübesi, giriĢimci bir aile çevresinden gelme, ailenin ilk çocuğu olma, medeni durum, sosyoekonomik statü, ailenin eğitim/gelir durumu, kardeĢ sayısı ve rol model gibi birçok özellik gelmektedir(Kets de Vries, 1977:7).

1.6.1.2 YaĢ

Bireylerin yaĢ dönemleri ile giriĢimcilik eğilimleri arasındaki iliĢki yapılmıĢ çalıĢmalarla kanıtlanmıĢtır. AraĢtırmalar giriĢimcilerin yoğun olarak 22-55 yaĢarası kariyerlerine baĢladıklarını saptamıĢtır. Daha ileri yaĢlarında giriĢimciliğe baĢlama konusunda mümkün olmasına rağmen bu yaĢlardaki enerjik hal, deneyim ve finansal desteğin dönemi baĢlangıç için elveriĢli kılmaktadır(Bozkurt,2009:15).

Bireyler yeni bir atılım için kendilerini yeterli deneyim ve eğitim sahibi hissettiklerinden yeni giriĢim kararını bu yaĢlarda veririler. Çünkü bireyler gençtir ve henüz finansal ya da aile sorumluluğu gibi zorunlulukları bulunmamaktadır( Dobransky, 2002).

Hisrich‟e göre bu konuda yapılan araĢtırmalarla yaĢ ve giriĢimde bulunma süreci arasındaki iliĢki dikkatle incelendiğinde birçok giriĢimcinin erkek giriĢimciler ilk önemli iĢletmelerini 30‟lu yaĢların baĢında, kadınlar da 30‟lu yaĢların ortalarında kurma eğilimindedirler(Hisrich, 1985; Cooper,1981:45)

Bird‟e göre üç farklı giriĢimcilik kariyerinin olduğunu ve her birinin farklı bir fiili bir baĢlama yaĢı ile ilgili söylemiĢtir. Bunlar( Bird,1989);

43

Yirmili yaĢların baĢı; birey mezuniyetinin bir yıl sonralarında giriĢimcilik kariyerine baĢlamıĢtır

20’li yaĢların sonundan 30’luyaĢların baĢı; birileri tarafından iĢe alınmıĢ fakat yeni bir iĢ kurmayı düĢünenler

30’lu yaĢların ortası; giriĢimciliği kariyer olarak planlamamıĢlar ama daha sonradan yeni bir iĢe baĢlamıĢlar. 30‟lu yaĢların ortasının yeni bir iĢ kurmada yaygın olan türüdür.

YaĢ ile ilgili tüm araĢtırmalar; giriĢimciliğe erken yaĢlarda baĢlamanın daha iyi olduğunu göstermektedir bunun nedeni yüksek enerji seviyesi; motivasyon ve baĢarısızlık karĢısında çabuk iyileĢme eğilimidir.

1.6.1.3 Medeni Hal

Evlilik kurumu bireyler için hayati önem taĢımaktadır. Bekâr bir bireyin ailevi anlamda taĢıdığı sorumluluk yalnızca kendi varlığıyla sınırlı kalırken, evli bireyin sorumluluk sınırları, eĢi ve çocuklarının da söz konusu olmasıyla geniĢler. Bireyler evlilikle birlikte, yeni iĢ kurmanın riskini ve getireceği stresi göze almak istemeyebilirler. Çünkü giriĢimde bulunma yalnızca giriĢimcinin kendisini değil, yakın çevresini de oldukça etkiler. Evli ve çocuklu olmayan bir kiĢi; baĢarısızlığa uğrama riskini daha kolay göze alabilir; çünkü bakmakla yükümlü olduğu bir ailesi yoktur(Demircan,2000).

1.6.1.4 Cinsiyet

GiriĢimcilerle ilgili literatürdeki çalıĢmalar incelendiğinde araĢtırmaların; giriĢimci olma potansiyeline sahip bireyler için biliĢsel etmenleri araĢtıran çalıĢmaların yeni bir iĢe baĢlamanın açıklanmasında cinsiyetin önemli farklılıklara neden olduğunu ortaya çıkardığı görülmüĢtü(Dobransky, 2002).

Bu konuda çok fazla çalıĢma yapmıĢ olan Hisrich‟e göre giriĢimcilik söz konusu olduğunda benzerlikler olsa bile kadın ve erkekler her açıdan farklı güdülere, yetenek düzeylerine sahiptirler(Hisrich, 1985).

90‟ların sonuna kadar literatürdeki birçok araĢtırma giriĢimcilik denildiğinde yoğun olarak erkek giriĢimcilerin özelliklerini saptamıĢtır. Bunun nedeni kadınların çok küçük

44 iĢletmeler kurma eğiliminde olması olmuĢtur(Bird, 1989) Ama son yıllarda kadın giriĢimcilerin sayısındaki önemli artıĢ çalıĢmaların kadın giriĢimciler yönünde artıĢına neden olmuĢtur. ÇalıĢmaların genelinde ki yargılar ise; kadın giriĢimcilerin daha yaĢlı oldukları, giriĢimciliğe eğilim seviyelerinin yüksekliği, erkeklere nazaran yeni bir iĢ için gerekli finansmanı elde etmekte daha fazla zorlanmakta oldukları bu yüzden eĢlerinden veya ebeveynlerinden destek aldıkları(Dobransky, 2002).

GiriĢimcilikte genellikle erkekleri motive eden faktör para kazanmak iken ve kariyerlerindeki memnuniyetsizlikler onları bu yola iterken, kadınlarda para kazanma endiĢesi sonraki aĢamalarda gelmektedir. Kadınlar için giriĢimcilik motivasyonu genellikle kendilerinin ve çocuklarının ihtiyaçlarını karĢılamak olmuĢtur. Kadın giriĢimci olan bireylerin amaçlarına ulaĢmak için hayatlarını daha fazla kontrol edebilme Ģansına sahip oldukları görülmüĢtü(Dobransky,2002).

Ayrıca iĢin özelliği de kadın veya erkek olması ile ilgilidir. Kadınların tercih ettikleri sektör genellikle hizmet sektörü olurken erkek giriĢimciler daha çok üretim inĢaat ya da ileri teknoloji alanını seçmektedir. Bu kadınları daha küçük ölçekli iĢletmelere yönlendirip daha az kazanç olarak geri dönmektedir(Hisrich ve Peters, 1998: 78-80)

Kadın ile erkek giriĢimci tipleri arasındaki bu farklılıkların giriĢimcilik karakterlilerine yansımaları giriĢimcilikte cinsiyet faktörünün incelendiği bölümde detaylı olarak incelenmiĢtir.

1.6.1.5 Eğitim

GiriĢimciliğin doğuĢtan gelen özellikler dıĢında sonradan kazanılan faktörlerden de etkilendiğini saptayan araĢtırmalar göre bu faktörlerden en önemlilerinden biri de eğitim faktörüdür. Toplum içindeki genel kanı, giriĢimcilerin çok fazla eğitimli olmadığına dairse de; araĢtırmalar göstermiĢtir ki bunun tam tersi giriĢimcilerin eğitim düzeyi için gerçek olandır(Hisrich, 1985; Hisrich ve Peters, 1998: 72).

Eğitim çift tarafları etki gösterebilen bir faktör olmuĢtur. Aile de ve eğitim kurumlarında verilen eğitimin bireylerin giriĢimciliğinin ve yaratıcılığının geliĢmesinde önemli katkısı olduğu gibi bireyin için deki giriĢimcilik yeteneğinin körelmesine de neden olabilmektedir. Yapılan araĢtırmalar sürekli değiĢen ve geçerliliği kısa süreli olan önem

45 derecesi düĢük bilgileri öğretmektense bilinmeyenlerin keĢfi üzerinde duran eğitim ile yetiĢen çocukların giriĢimciliğe daha yatkın oldukları saptanmıĢtır(Arıkan,2004:54-55).

GiriĢimciler için ortalamanın altında eğitim aldıkları yolundaki yanlıĢ kanının aksine eğitim, giriĢimciliğin geliĢmesinde önemli rol oynamaktadır. Yeni bir iĢ kurmak için formel bir eğitim almıĢ olmak artık zorunlu hale gelmektedir. Eğitimi özellikle finans, pazarlama, yönetim ve stratejik planlama alanlarında almaları gerekli görülmektedir(Hisrich ve Peters, 1998: 72).

2000‟li yıllarda yapılan araĢtırmaya göre giriĢimcilik alanında temel eğitim gören ya da giriĢimcilik konusunda odaklanan öğrencilerin diğer alanlarda eğitim alan öğrencilere göre(Müftüoğlu vd, 2004: 114);

Yıllık %27 daha fazla iĢ tatmini,

Yeni iĢ kurma konusunda üç kat daha fazla eğilime sahip,

Kendi iĢinde çalıĢma konusunda üç kat daha fazla eğilime sahip oldukları görülmüĢtür.

1.6.1.6 Psikolojik Faktörler

GiriĢimci olan bireyler Ģüphesiz ki diğer insanlara nazaran psikolojik özellikleri farklı olan bireylerdir çünkü giriĢimcilik doğası gereği duygu ve enerji düzeyi yüksekliğini gerektirir. GiriĢimciler için araĢtırmaların saptadığı psikolojik özelliklerden bazıları Ģunlardır( Ġraz,2005: 178)

Karar verme sorumluluk yüklenme, Karar verirken risk almaktan çekinmeme, Alınan kararlarda somut önerilere eriĢim,

ÇalıĢılan alanlarda daha fazla beyin gücü kullanılanları tercih,

ÇalıĢma isteğini dürtüleyen faktörlerden birinin para kazanma isteği olması, Ġleri görüĢlü olabilme mekanizmasında,

46