Mevzuat Değişiklikleri ve Önemli Yargı Kararları

Ücret Ve Sosyal Dampingle Mücadele Yasası olarak yürürlüğe konulan Federal Kanun, AB’nin yeni üye ülke vatandaşlarının Avusturya iş piyasasına girişlerinde uygulanacak usul ve esasları belirlemektedir. Kanun, bir yandan serbest dolaşım kapsamında Avusturya’ya gelip çalışan Birlik üyesi ülke vatandaşlarına, burada geçerli toplu sözleşme hükümlerine göre ücret ödenmesini garanti altına almakta, diğer yandan da haksız rekabet ortamının doğmasına engel teşkil etmektedir.

Yasaya göre, hizmetlerin serbest dolaşımı kapsamında Avusturya’ya işçi gönderen veya kiralayan şirketler, iş sözleşmesi ve ücret bodroları da dahil gerekli tüm belgeleri Almanca dilinde işyerinde hazır bulundurmakla yükümlüdür. Kanunun yetkili kıldığı denetim elemanları, işçi ücretlerinin toplu sözleşme hükümlerine uygunluğunu tespit etmekte, belirledikleri ihlallerde de işverenlere 5.000-50.000 Avro arasında değişen miktarda para cezası uygulamaktadır. Para cezası, suçun tekerrürü halinde iki katına çıkartılmaktadır. Ücret dampingi yaptığı tespit edilen yabancı şirketlere, Avusturya’da hizmet sunumu yasağı da konulabilmektedir.

AB - Kiralık İşçiler Direktifi’nin ulusal mevzuatla uyumunu teminen ilgili Federal Yasa’da (Arbeitskraefteüberlassungsgezetz) gerçekleştirilen değişiklikler (BGBl I Nr.98/2012) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren uygulanan yeni düzenlemeye göre; kiralık işçilerin seçimi, çalışma koşulları veya iş ilişkilerinin sona erdirilmesinde cinsiyet, etnik kimlik, din, siyasi görüş, yaş veya cinsel tercihe dayalı ayırımcılığa tabi tutulamayacaklar, kiralık işçi çalıştıran işletme sahipleri işletmelerindeki açık işyeri sayılarını istihdam ettikleri kiralık işçilere bildirmekle yükümlü olacaklar, kiralık işçilere iş ilişkisinin sonlandırılacağı veya çalışmaya ara verileceği yolunda en az 14 gün önce haber verilecek, kiralık işçiler işletmenin sosyal mekanlarından, dinlenme tesislerinden veya kantinlerinden eşit şartlarda yararlanabilecekler, işletme içi emeklilik sistemi uygulayan işverenler en az dört yıldan beri

157 kendileriyle çalışmakta olan kiralık işçiler için de (2014 yılından sonra) 4. istihdam yılından itibaren işletme içi emeklilik sandığına prim ödemek zorunda kalacaklar, kiralık işçiler iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri konusunda önceden eğitime tabi tutulacaklar, bu konudaki tüm bilgi ve dokümana erişebilecekler, işletmenin aylık ve ek ödemeler hakkındaki bilgiler kiralık işçilerle de paylaşılabilecek, keza kiralık işçiler iş sözleşmesinin feshine karşı dava açma hakkına kavuşacaktır.

1.6.2.3. Sayısal Veriler

Aktif Nüfus/İşgücü Sayıları ve Oranları

Kadın Erkek Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %

Ülke Geneli 1.962.200 67,0 2.280.300 78,0 4.242.500 73,0

Yabancı 223.200 59,0 270.100 73,0 493.300 66,0

Kaynak: Federal Istatistik Kurumu

Çalışan Türklerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 01.01.2012 tarihi itibarıyla

Yaş Grubu Toplam

15-19 10.100

25-55 77.400

56-65 3.900

65 yas üzeri 3.000

Toplam 94.400

Kaynak: İş Piyasası Servisi İstatistikleri

158 Çalışan Türklerin Çalışma Dairelerine/Bölgelere/İdari Yapılanmaya Göre Dağılımı

01.01.2012 tarihi itibarıyla

Yerleşim Bölgesi Sayı

Burgenland 200

Kaernten 200

Aşağı Avusturya 5.900

Yukarı Avusturya 5.500

Salzburg 3.100

Steiermark 2.700

Tirol 5.200

Vorarlberg 5.700

Viyana 17.600

Toplam 46.100

Kaynak: İş Piyasası Servisi

Çalışan Yabancıların İş Kollarına Göre Dağılımı

01.01.2012 tarihi itibarıyla

İşkolları Çalışan Sayısı

Tarım- Orman 10.233

Sanayi 76.364

Ticaret - Ulaştırma 16.233

Hizmetler 53.576

Teknik Meslekler 3.672

İdari işler- Büro Hizmetleri 8.974

Sağlık- Eğitim 6.313

Diğerleri 283.118

Toplam 458.483

Kaynak: İş Piyasası Servisi

Not: İş Piyasası Servisi, çalışan vatandaşlarımızın iş kollarına göre dağılımı hakkında istatistik tutmamaktadır. Yukarıdaki tablo mevcut istatistikler ışığında değiştirilerek düzenlenmiştir.

159 Bağımsız Çalışan Vatandaşlarımızla İlgili Bilgiler

Yabancı Kökenli Türk Vatandaşı Türkiye Doğumlu

Erkek 41.100 <3.000 4.500

Kadın 25.900 <3.000 <3.000

Toplam 67.700 <6.000 5.000

Kaynak: Arbeitskraefteerhebung 2011

Viyana Ticaret Odası verileri, sayıları 3.000’i bulan Türk (900 Türk vatandaşı) ve Türk asıllı Avusturya vatandaşı müteşebbislerin ağırlıklı olarak (% 45) ticari sektörde faaliyet göstermekte olduğunu ortaya koymaktadır. Zanaatkâr olarak serbest meslek icra edenlerin oranı ise % 29 olup bu sektörü % 26 ile hizmetler takip etmektedir.

Avusturya İstatistik Kurumu’nun “Göç ve Uyum” başlıklı incelemesi, Türk ve Türk asıllı müteşebbislerin, yabancı kökenli girişimciler içindeki oranını %6 (%8 Erkekler) olarak vermektedir.

Vatandaşlarımızın veya Türk kökenli müteşebbislerin kurmuş oldukları şirketlerin türleri ve büyüklüklerine ilişkin ayrı bir istatistik tutulmamaktadır. Bununla birlikte, ağırlıklı olarak perakende ticaret sektöründe (2.000) ve gastronomi (500) alanında faaliyet gösterildiği değerlendirilmektedir. Keza 100 kadar şirketin ithalatçı toptancı konumuyla ticari faaliyet yürüttüğü tahmin edilmektedir.

Türk veya Türk kökenli işletmelerde toplam 6.000 kişinin istihdam imkânı bulduğu ve bu sayının

%97’sinin Türk kökenli göçmenlerden oluştuğu hesaplanmaktadır.

Avusturya Ticaret Odası yetkilileri, Türk veya Türk kökenli şirketlerin toplam 300 Milyon Avro tutarında bir ciroya sahip olduğunu tahmin etmektedirler. Bu ciroların yaklaşık %30’unun, Türkiye’den mal ithal eden firmalara ait olduğu hususunda ortak görüş bulunmaktadır.

Not: Bağımsız çalışan vatandaşlarımızın faaliyet alanları ve sayıları hakkında detaylı istatistik tutulmamaktadır.

160 Asgari ve Ortalama Aylık Ücretler

Avusturya’da yasal asgari ücret uygulaması bulunmamaktadır. Bununla birlikte Federal Çalışma Bakanlığı sadece ev hizmetlerinde istihdam edilenlere uygulanmak üzere aylık asgari ücret sınırlarını belirlemektedir. Bu kapsamda ödenecek asgari ücretlerde istihdam edilen kişinin mesleki eğitimi ve çalışma süresi esas alınmaktadır.

01.01.2012 tarihi itibarıyla

İşkolları Ortalama Aylık Ücretler €

İmalat Sanayi 2.113

İnşaat 1.889

Ticaret, Oto Bakım ve Tamiri 1.608

Ulaştırma ve Depolama 2.002

Gastronomi 1.143

Bankacılık ve Sigortacılık 2.712

Diğer Ekonomik Faaliyetler 1.353

Kamu Hizmetleri, Savunma, Sosyal Sigortalar 2.204

Eğitim, Öğretim 2.250

Sağlık ve Sosyal İşler 1.764

Tüm Faaliyet Alanları Ortalaması 1.906

Kaynak: Federal Çalışma Bakanlığı

Federal Çalışma Bakanlığı, ev hizmetlerinde çalıştırılan meslek eğitimli personele 1-5 hizmet yılı için 1144,20 € tutarında asgari ücret ödenmesini kararlaştırmıştır. Aynı hizmet süresi için ev hizmetlerinde çalıştırılan eğitimli aşçılara 1454,30 €, keza çocuk ve bebek bakıcılarına, yine ayni koşullarda 1245,40 € asgari ücret ödenmesi zorunludur.

Ev hizmetlerinde hasta veya yaşlı bakımı için istihdam edilen kişiler 1262,40 € ( 1-5 hizmet yılı için) asgari ücret almaktadır. Bu personelin eğitimli olması halinde ödenecek asgari ücret sınırı 1510,60 € olarak tespit edilmiştir.

161 Toplu İş Uyuşmazlıkları ve Toplu İş Sözleşmeleri

Avusturya Sendikalar Birliği (ÖGB) çatısı altında faaliyet gösteren toplam 7 sendika ile işverenleri temsilen Ticaret Odaları arasında her yıl toplam 450 den fazla toplu iş sözleşmesi imzalanmaktadır.

Bu sözleşmeler yıllık ücret artışları yanında tatil ödeneği ve yılsonu ikramiyesi gibi ücret dışı yapılan yardımları içermektedir.

İşsiz Sayısı ve İşsizlik Oranları

31.12.2012 tarihi itibarıyla

Kadın Erkek Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %

Ülke Geneli 118.300 6,5 204.681 7,4 322.981 7,0

Yabancı 24.664 9,7 51.522 9,8 76.186 9,7

Türk* 3.477 - 7.932 - 11.409 13,8

Kaynak: Federal İş Piyasası Servisi

*Not: 5901 Sayılı Kanun kapsamında izin ile Türk vatandaşlığından ayrılan “Mavi Kart” hamili Türk uyruklular ile çifte vatandaşlık hakkı olup, bulunduğu ülke kimlik kartı ile işlemlerini yaptıran

vatandaşlarımız bu sınıfa dâhil değildir.

İşsiz Vatandaşlarımızın Çalışma Dairelerine / Bölgelere / İdari Yapılanmaya Göre Dağılımı Aralık 2012 tarihi itibarıyla

Federal Eyaletler Kadın Erkek Toplam

Burgenland 26 78 104

Kärnten 31 79 110

Aşağı Avusturya 556 1.233 1.789

Yukarı Avusturya 421 1.082 1.503

Salzburg 134 336 470

Steiermark 248 424 672

Tirol 262 669 931

Voralberg 308 556 864

Viyana 1.491 3.475 4.966

Avusturya Genel 3.477 7.932 11.409

Kaynak: Federal İş Piyasası Servisi

162 1.6.3. SOSYAL GÜVENLİK VE SOSYAL YARDIMLAR

1.6.3.1. Önemli Olaylar ve Gelişmeler

Belgede DİYİH 2012 Yılı Raporu (sayfa 156-162)