Mevzuat Değişiklikleri ve Önemli Yargı Kararları Emekli Aylığı (Pension) Artışı

2011 yılı itibarıyla

1.5. DANİMARKA

1.5.4. GENEL VE MESLEKİ EĞİTİM

1.6.3.2. Mevzuat Değişiklikleri ve Önemli Yargı Kararları Emekli Aylığı (Pension) Artışı

 Emekli aylıkları, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren % 1,8 oranında artırılmıştır.

 2012 yılında bağlanmış olan emekli aylıklarının intibakı 01.01.2014 tarihinde yapılacaktır.

Dengeleme Zammı (Ausgleichzulage) Miktarları

 Yalnız yaşayan aylık sahipleri için 837,63 Avro

 Eşiyle müşterek hanede yaşayan aylık sahipleri için 1.255,89 Avro

 Her bir çocuk için artış meblağı 129.24 Avro

 24 yaşından küçük olup yetim aylığı alanlar için 308,09 Avro

 24 yaşından büyük olup yetim aylığı alanlar için 547,47 Avro

Emeklilik Sigortası Çocuk Zammı (Kinderzuschuss) Miktarı 29,07 Avro

*Kaza Aylığı (Versehrtenrente) Artışı

01 Ocak 2013 tarihinden itibaren kaza aylıkları %2,8 oranında artırılmıştır.

*Kaza Sigortası Çocuk zammı (Kinderzuschuss) Miktarı (azami) 76,31 Avro

*Geçici işgöremezlik Ödeneği (Krankengeld) alan

Şahsi sigortalılarda (Selbstversicherte) bir takvim ayı için geçici

İşgöremezlik ödeneği miktarı 138,92 Avro

*Katılım Payı

 İyileştirici nitelikteki sağlık araç ve gereçleri (Heilbehelfe) ile Yardımcı nitelikteki sağlık araç ve gereçlerine (Hilfsmittel)

sigortalının asgari katılım payı 29,60 Avro

 Görme fonksiyonunu iyileştirici nitelikteki sağlık araç

ve gereçlerine sigortalının asgari katılım payı 88,80 Avro

*Reçete Ücreti (Rezeptgebühr)

165 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren geçerli reçete ücreti ve muafiyet sınırları aşağıda belirtilmiştir.

Reçete ücreti 5,30 Avro

Reçete Ücretinden Muafiyet

 Aylık net kazancı 837,63 Avro’yu aşmayan yalnız yaşayanlar,

 Aylık net kazançları 1.255,89Avro’yu aşmayan eşler,

 Hastalıkları ya da özürlülük hali nedeniyle ortalamanın üstünde harcamaları olan ve

 Aylık net kazancı 963,27 Avro’yu aşmayan yalnız yaşayanlar ile

 Aylık net kazancı 1.444,27 Avro’yu aşmayan eşler reçete ücretinden muaf tutulmuşlardır.

*Elektronik-Kart (E-Card) Ücreti 10,30 Avro

*Rehabilitasyon tedbirleri esnasında sigortalının ödeyeceğiEk-Ödeme miktarı her bir gün için

 Aylık brüt kazancı 837,64 – 1.419,01 Avro olanlar için 7,24 Avro

 Aylık brüt kazancı 1.419,02 – 2.000,40 Avro olanlar için 12, 41 Avro

 Aylık brüt kazancı 2000,40 Avro’dan yüksek olanlar için 17, 58 Avro Rehabilitasyon tedbirleri esnasında Ek-Ödeme bir takvim yılında azami 28 gün için yapılacaktır.

*Ek-Ödemeden Muafiyet

Aylık brüt kazancı 837,63 Avro‘dan az olanlar, ek-ödeme yükümlülüğünden muaf tutulmuşlardır.

1.1.2013 tarihinden itibaren işçiler için geçerli olan işsizlik sigortası prim kesintisine esas aylık kazanç sınırları aşağıda belirtilmiştir:

*Cüzi Çalışma (Geringfügige Beschaeftigung) Ücret Sınırı 1.1.2013 tarihinden itibaren geçerli cüzi çalışma ücret sınırı

 Günlük 29,70 Avro,

 Aylık 386,80 Avro olarak belirlenmiştir.

Viyana Bölge Mahkemesi, 28.02.2012 tarih ve “78 C 772/11y” sayılı kararında; toplu taşıma hizmetlerinde emeklilere uygulanan yıllık indirimli kart (Seniorenjahreskarte) sistemindeki yaş sınırlamasında kadın-erkek eşitliği ilkesinin ihlal edildiğine hükmetmiştir. Kadınlara 60, erkeklere

166 ise 65 yaşından sonra düzenlenen yıllık indirim kartı, bundan böyle 60 yaşını dolduran herkese düzenlenecektir. Karar ayrıca, kadın ve erkeklerde farklı uygulanan kart ücretlerini de eşitlemiş bulunmaktadır.

1.6.3.3. Sayısal Veriler

Aktif/Pasif Sigortalı Sayısı ve Oranı 01.01.2012 tarihi itibarıyla

Yıllar

Aktif Sigortalı Pasif Sigortalı Aktif/Pasif Oranı

Genel Türk* Genel Türk* Genel

2012 3.697.920 46.100 2.249.152 9.587 1 / 1,7

Kaynak: Avusturya Sosyal Güvenlik Kurumlar Birliği

*Not: 5901 Sayılı Kanun kapsamında izin ile Türk vatandaşlığından ayrılan “Mavi Kart” hamili Türk uyruklular ile çifte vatandaşlık hakkı olup, bulunduğu ülke kimlik kartı ile işlemlerini yaptıran vatandaşlarımız bu sınıfa dâhil değildir.

Sigorta Kolları İtibarıyla Ödenek Alanların Sayısı 01.01.2013 tarihi itibarıyla

Sigorta kolları ve rejimleri Yararlananların sayısı Toplam ödenek Milyon €

Bağımlı Çalışan Genel Türk* Genel

Yaşlılık 1.285.626 4.877 25.830

Maluliyet 185.333 2.597 -

Ölüm(Dul, Yetim) 425.827 2.113 -

İşsizlik 340.709 - -

Bağımsız Çalışan / Serbest Meslek Sahibi

Yaşlılık 238.832 - 4.183

Maluliyet 25.811 - -

Ölüm(Dul, Yetim) 87.723 - -

Kaynak: Avusturya Sosyal Güvenlik Kurumları Birliği

167

Sosyal Güvenlik Prim Oranları 01.01.2012 tarihi itibarıyla

Sigorta Kolları İşçi Payı İşveren Payı Toplam

 Yaşlılık 10,25 12,55 22,80

 Hastalık 3,60 3,45 7,05

 İşsizlik 3,00 3,00 6,00

 İş Kazası 0,00 1,40 1,40

Kaynak: Avusturya Sosyal Güvenlik Kurumları Birliği

İşsizlik Ödeneği Alanlar 01.01.2012 tarihi itibarıyla

Kadın Erkek Toplam

İşsizlik Parası (İ.P) 59.888 59.042 118.930

Muhtaçlık Yardımı (M.Y) 41.113 61.608 102.721

Yaşlılık Aylığı Ön Ödemesi 7.383 11.794 19.177

Maluliyet Aylığı Ön Ödemesi 7.355 11.740 19.095

Eğitim İçin İşsizlik Parası 2.629 2.154 4.783

Eğitim İçin Muhtaçlık Yardımı 9.733 10.704 20.437

Meslek Geliştirme Yardımı 5.287 3.390 8.677

Toplam Sigorta Ödemeleri 168.618 172.091 340.709

Kaynak: Avusturya Sosyal Güvenlik Kurumları Birliği

168 İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarına İlişkin Veriler

01.01.2012 tarihi itibarıyla

İş Kazası Meslek Hastalığı Toplam

Ülke Geneli 162.103 1.233 163.336

Kaynak: Kaza Sigortası Kurumu

Kaza Sigortası Yardımı Alanlar

Aylık Türü Aylık Sayısı Ortalama Miktar(Avro)

Kaza Aylığı 86.963 342

Dul Aylığı 13.065 565

Ebeveyn Aylığı 9 394

Yetim Aylığı 2.922 379

Toplam Aylık 102.959 371

Çocuk Parası Miktarları 01.01.2013 yılı itibarıyla

Görev yapılan ülkedeki çocuklar için €

1. Çocuk İçin 105.40

2. Çocuk İçin 118.20

3. Çocuk İçin 140.40

4. Çocuk İçin 155.40

5 ve sonraki Her Çocuk İçin 205.40

Kaynak: Federal Aile Bakanlığı

Yaş 1. Çocuk 2. Çocuk 3. Çocuk 4. Çocuk

0 - 3 105,40 118,20 140,40 155,40

3 - 10 112,70 125,50 147,70 162,70

10 - 19 130,90 143,70 165,90 180,90

19 - 26 152,70 165,50 187,70 202,70

Not: Çocuk paraları yaşa göre belli oranlarda artırılmaktadır.

Türkiye‘de ikamet eden çocuklar için aile yardımı yapılmamaktadır.

169 Türkiye’de İkamet Eden Vatandaşlarımıza Yapılan Sosyal Sigorta Ödemeleri

Sigorta Kolları İtibariyle Sosyal Sigorta Ödeneği Alanların Sayısı 01.01.2013 yılı itibarıyla

Sigorta kolları ve rejimleri Yararlananların sayısı Toplam ödenek €

Bağımlı Çalışan

Yaşlılık 8.977 40.752.427,31 Maluliyet 752 8.053.405,72 Ölüm(Dul,Yetim) 5.885 17.392.939,32

1.6.4. GENEL VE MESLEKİ EĞİTİM

1.6.4.1. Önemli Olaylar ve Gelişmeler

İstatistikler, mesleki konum, sosyal statü ve çalışma hayatındaki tüm sorunların vatandaşlarımızın mevcut eğitim seviyesine bağlı oluştuğunu ve geliştiğini ortaya koymaktadır.

Avusturya vatandaşları içindeki toplam işgücünün (15 – 64 yaş) sadece %12,5’i zorunlu temel eğitimi, %58,5’i de mesleki eğitimi tamamlamıştır. Lise mezunlarının oranı %14,6 iken işgücünün

%14,4’ü yüksek öğrenim görmüştür. Bu oranlar Türk kökenli göçmen işgücünde; sırasıyla % 66,8 (zorunlu temel eğitim), %23,2 (mesleki eğitim), %6,1 (lise) ve %3,9 (yüksek öğrenim) şeklinde tespit edilmektedir. Çalışan vatandaşlarımızın %65’inin yardımcı işçi statüsünde çalışıyor olmaları, Avusturyalı işgücünün % 12.6’sı kamu görevlerinde istihdam edilirken bu oranın Türk göçmenlerde

%1,2 şeklinde ortaya çıkması, bu tablo ile izah edilebilecektir. Aynı şekilde, % 6 dolayında seyreden Avusturyalı işsiz oranı Türk vatandaşları arasında % 14 olarak gerçekleşmektedir. İşsiz vatandaşlarımızın sadece %27’si temel eğitim, mesleki eğitim veya lise ve yüksek öğrenim görmüştür.

Yıllık net kazanca ait son istatistikler de, Avusturya vatandaşlarının yıllık ortalama 35.790 Avro gelir elde ettiğini, buna karşılık Türk vatandaşlarının 17.526 Avro tutarında yıllık net gelire sahip olduğunu göstermektedir. Burada önem arz eden bir diğer hususun da; 2005-2010 yılları arasında Avusturya vatandaşlarının yıllık net gelirleri 2.703 Avro artarken, bu artış Türk vatandaşlarında 776 Avro seviyesinde gerçekleşmiş olmasıdır.

170 Gelir seviyesindeki bu düşük veriler, vatandaşlarımız arasındaki fakirlik ve fakirlik tehdit sınırlarında da kendini hissettirmektedir. Fakirlik tehdidi altında yaşayan Avusturya vatandaşlarının oranı % 11 şeklinde tespit edilmiş, doğrudan fakirlik manifestolu nüfus oranı ise %5 olarak verilmiştir. Buna karşılık, vatandaşlarımızın % 40’ı fakirlik tehdidi altında bulunurken, doğrudan fakir manifestoluların oranı % 20’yi bulmaktadır. Bu değerler geriye doğru beş yıl içinde Avusturya vatandaşlarında hemen hemen hiç değişmezken, fakirlik tehdidindeki vatandaşlarımızın oranı % 33’den % 40’a, manifestolu fakirlik de % 17’den % 20’ye yükselmiştir.

Çalışma hayatına herhangi bir kalifikasyonla dâhil olmak, kişinin kazanç düzeyini, mesleki konumunu ve yükselme olasılığını, ayrıca da sosyal statü ve emeklilik aylığı miktarını birinci derece etkileyen faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Mesleki nitelik, iş piyasasına girişi kolaylaştırdığı kadar, işyerinin muhafaza edilmesi ve işsizlik süresinde de belirleyici rol oynamaktadır.

Bu ülkede yaşayan çocuk ve gençlerimizin iyi bir eğitim almaları ekonomik ve sosyal entegrasyonun ön koşuludur. Ana okulundan başlayıp gelişen bu sürecin en önemli parametresi ebeveynlerin bu sürece katkısıdır. Sürecin kilidi de gerek gençlerimizin gerekse ebeveynlerin iyi derecede Almanca bilmeleridir.

Almanca bilgisi yetersiz Türk öğrenciler, dersleri takip edebilmekle birlikte, eğitimleri için gerekli lisan bilgisine sahip olduklarını kanıtlamadan, daha üst sınıflara geçememektedir. Bu sorunun temelde iki nedene dayandığı gözlenmektedir. Bunlardan birincisi, vatandaşlarımızın çocuklarını okul öncesi kreş eğitimine göndermemeleri, bir diğeri ise aile birleştirmesi kapsamında Avusturya’ya sonradan gelen çocukların, oldukça ileri yaşlarda bu ülkeye getiriliyor olmalarıdır.

Kreş eğitimi eksikliğinde, bütün talepleri karşılayacak ölçüde eğitim yeri bulunmamasından veya kendilerinden kaynaklanmayan bazı sorunlar yaşansa da, birçok vatandaşımızın, çocuklarının kreş kayıtlarında mümkün ölçüde erken tedbir almadığı ve ön kayıt işlemi için ilgili kurumlara başvuruda bulunmadığı tespitlerimiz arasındadır.

Temel eğitimden sonra lise dahil üst eğitim kurumlarına (Allgemeinbildende höhere Schulen) devam eden Türk öğrencilerin rakamsal oranı Avusturyalı öğrencilerin çok gerisinde kalmaktadır.

Genel veya teknik meslek liselerine (Berufsbildende höhere Schulen) devam eden Türk gençlerinin oranı da oldukça düşük seviyededir. Benzeri gelişme yüksek tahsil içinde de gözlenmektedir.

Avusturya’da eğitim gören üniversite öğrencilerinin çok büyük bölümü, ebeveynleri Türkiye’de yaşayan ve sadece tahsil amacıyla bu ülkeye gelen vatandaşlarımızdan oluşmaktadır.

171 İkili (dual) sistemde mesleki eğitim Avusturya’da önemli bir toplumsal değer taşımaktadır. 10 ncu sınıf öğrencilerinden % 39,1’i dual sistemli mesleki eğitimi seçmekte, % 39,9’u ise tam gün okul eğitimli meslek okullarına devam etmektedir. Yani gençlerin % 80’i melek eğitimi görmek istemektedir. Avusturya genelinde yaklaşık 36.000 işletmede toplam 218 branşta (14’ü tarım ve orman meslekleri) meslek eğitimi verilmektedir. Bu eğitimi gören yaklaşık 128.000 gencin 1.500 kadarı Türk vatandaşıdır. İstatistikler, her yıl 10.000 kadar gencin herhangi bir mesleki eğitim kurumuna devam etmeksizin veya eğitimlerini tamamlamaksızın diplomasız olarak öğrenim hayatlarını sonlandırdığını göstermektedir.

Avusturya’da yaşayan Türk çocuklarının ve gençlerinin genel ve mesleki eğitimdeki başarılarını etkileyen diğer faktörler şunlardır:

*Aileler Avusturya eğitim sistemi hakkında yeterli bilgilere sahip değildir,

*Türk veliler, “Okul-Aile-Öğretmen” ilişkilerinde yetersiz kalmaktadır,

*Türkçe kültür derslerine katılım isteğe bağlı olup notlandırılmamaktadır,

*Aileler, mesleki eğitimin uzun vadeli yararlarını dikkate almadan, çocuklarını bir an önce iş piyasasına sokma gayretindedir.

*Meslek eğitim yeri için çok az sayıda başvuru yapılmaktadır.

*Türk gençlerinin bir bölümü danışma hizmetlerinden yeterince yararlanmamakta, okul ve ilgili kurumlarca düzenlenen bilgilendirme toplantılarına gerekli ilgiyi göstermemektedir.

*Mesleki eğitim yeri için çok az sayıda yazılı başvuru gönderilmekte, başvuruları kabul edilmeyenler ümitsizliğe kapılıp yeni girişimlerde bulunmamaktadır.

*Bazı gençlerimiz erken yaşlarda para kazanmanın cazibesine kapılıp, eğitimlerini sürdürmemektedir.

*Gençlerimiz, Avusturya’da sunulan ve sayısı 220 ‘ye ulaşan değişik meslek yelpazesinden yeterince yararlanmamakta ve meslek seçimlerinde sadece geleneksel branşlara yönelmektedir.

172 1.6.4.2. Mevzuat Değişikliği ve Önemli Yargı Kararları

Federal Anayasa Mahkemesi, Viyana, Innsbruck, Linz ve Graz Üniversiteleri ile Salzburg Mozart Üniversitesi ve Graz Teknik Üniversite’nin, senato kararlarıyla uygulamaya koyduğu yüksek öğrenim harcı düzenlemesi aleyhine açılan davayı, usul hatasını gerekçe göstererek reddetmiştir.

Uygulama kapsamında, bu eğitim kurumlarına devam eden üçüncü ülke vatandaşı yabancı öğrenciler, asgari öğrenim süresini iki dönem geçirmiş bulunan diğer öğrenciler 2012-13 eğitim döneminden itibaren her sömestir için 363,36 Avro harç ödemekle yükümlüdür. Mahkeme, karar gerekçesinde, ilk itiraz makamının harç kararını uygulamaya koyan Üniversite Senatosu olduğuna dikkat çekmiştir.

1.6.4.3. Sayısal Veriler

Okula Devam Eden Türk Çocuklarının Sayısı ve Devam Ettikleri Okullara Göre Dağılımı

Okul Türleri Toplam Öğrenci Yabancı Öğrenci Türk Öğrenci Türk Kız Öğrenci

Zorunlu Eğitim 328.121 37.150 5.695 2.781

Temel Eğitim 163.659 20.212 4.029 1.937

Özel Eğitim/

Sonderschulen

13.748 2.530 653 282

Politeknik Okulu 18.022 2.801 543 204

Yeni Orta Okul 56.615 8.345 1.832 858

Lise 199.890 15.473 953 592

Meslek Okulu/

Berufsschulen

134.282 9.622 1.556 503

Meslek Lisesi 56.398 4.986 812 461

Yüksek Meslek Lisesi

148.274 9.416 845 492

Avusturya Genel 1.119.009 110.535 16.918 8.110

Kaynak: Eğitim Müşavirliği

173 Türk Dili ve Kültürü Derslerine Devam Eden Çocukların Sayısı

Avusturya genelinde Türkçe ve Türk Kültürü (TTK) derslerine 14.639 (2011:13.059) öğrenci katılmaktadır. Bu dersler, yerel makamlarca atanmış 155 öğretmen tarafından verilmektedir.

Avusturya tarafından istihdam edilen din dersi öğretmeni sayısı yaklaşık 400 olup, bunlar, 51 bin Müslüman çocuğun din eğitimi için bir Anayasal Kurum olan Avusturya İslam Cemaati’nin onayı ile atanmaktadır.

Yüksek Öğrenime Devam Eden Türk Öğrenci Sayısı

Ülkeler Erkek Kadın Toplam Mezuniyet

Almanya 11.468 12.865 24.333 2.308

İtalya 3.558 3.823 7.381 1.052

Türkiye 1.884 1.306 3.190 162

Bosna Hersek 1.249 1.286 2.535 262

Bulgaristan 604 1.059 1.663 101

Hırvatistan 594 1.058 1.652 142

Sırbistan 734 806 1.540 83

Macaristan 635 904 1.539 131

Polonya 442 1.068 1.510 146

Romanya 499 977 1.476 85

Mesleki Eğitim Görenlerin Sayısı

Eğitim Yılı Genel Yabancı** Türk*

2012 467.032 24.024 4719

**Dual sistemde meslek eğitimi gören yabancılar hariç tutulmuştur.

174 1.6.5. İŞGÜCÜ GÖÇÜ VE UYUM

1.6.5.1. Mevzuat Değişikliği ve Önemli Yargı Kararları

Avusturya’ya yabancı işgücü ilk kez 1961 yılında inşaat sektöründe çalıştırılmak üzere İtalyan işçilerin getirilmesi ile başlamıştır. İşgücü sözleşmelerinin temelini oluşturacak bu ilk düzenlemede 7.300 kişilik bir kota uygulanmış, ancak bu kotanın sadece ¼’ü doldurulabilmiştir. İşgücü piyasalarında Almanya, Fransa, İsviçre ve Beneluks ülkeleri ile yaşanan rekabet, İtalyan işçilerinde beklenen hedefe ulaşamayan Avusturya’nın diğer Akdeniz ülkelerine yönelmesine neden teşkil etmiştir. Bu kapsamda İspanya (1962), Türkiye (1964) ve Yugoslavya (1966) ile işgücü anlaşmaları, bilahare sosyal güvenlik anlaşmaları (Türkiye 1969) imzalanarak yürürlüğe sokulmuştur.

Avusturya’ya yabancı işgücü göçünün, aynı zamanda anlaşma dışında da gerçekleşmiş olduğu gözlemlenmiştir. Burada çalışan yabancılar vasıtasıyla, bunların kendi ülkelerindeki eş, dost, tanıdık veya akrabalarına da işverenlerce çağrı yapılmış ve vize muafiyeti uygulamak suretiyle bu işçilerin Avusturya’ya serbestçe giriş yapmalarına, burada iş aramalarına ve iş bulduktan sonra kendilerine çalışma izni düzenlenmesine imkân sağlanmıştır. Söz konusu vize muafiyeti, üç aylık ikamet süresi ile sınırlı olmak kaydıyla 1955 yılında Türkiye’ye, 1965 yılında da Yugoslavya’ya tanınmış bulunmaktadır.

İşveren örgütleri “Turist İşçilik” olarak nitelendirilen bu uygulamayı, ekonomik nedenlerle tercih etmişler ve sürdürmüşlerdir. Ancak elverişsiz ücret ve çalışma koşulları sendikal örgütleri giderek rahatsız etmeye başlamış ve nihayet 20 Mart 1975 tarihinde kabul edilen “Yabancılar İstihdam Yasası” (Auslaenderbeschaeftigungsgesetz) yürürlüğe sokulmuştur.

Yabancılar İstihdam Yasası

1988 ve 1993 yıllarında kapsamlı değişikliğe uğramış, ancak belli sınırlamalar ve öncelik hakları hep saklı tutulmuştur.

Kanunun 8(2) maddesi ile yabancı işçilere ilk olarak verilecek çalışma izinlerinin, işletmedeki işyeri sayısının azaltılması veya toplu çıkış verilmesi halinde yerli işçilerin öncelik hakları gözetilerek, iptal edilebilecek olması hükme bağlanmaktadır. Keza 12 (a) maddesinde, Avusturya’da istihdam edilen yabancı işçi ve işsiz sayısının, tüm ülkedeki toplam işgücü potansiyelinin % 8’ini

175 aşamayacağı belirtilmekte ve Federal Çalışma Bakanlığı’nın üst sınırları yıllık olarak hesap edip açıklamakla yetkilendirildiği ifade edilmektedir. Avusturya’da yaşayan ve bu ülkenin iş piyasasına dâhil olan Türk vatandaşları, 1/80 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı doğrultusunda bu sınırlamalara tabi tutulamamaktadır.

Avusturya’nın, kendi iş piyasasındaki mevcut nitelikli işgücü açığını kapatmak amacıyla 01.07.2011 tarihinden itibaren “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart” olarak anılan yeni bir göç düzenleme sistemi başlatmış bulunmaktadır. Bu kapsamda, üçüncü ülkelerden gelecek yüksek kalifiye işgücü, kilit işgücü ve ihtiyaç duyulan mesleklerde yetişmiş nitelikli elemanlara, belli bir puanlama sistemi uygulanmak suretiyle çalışma ve oturma izni verilebilmektedir. Nitelikli yabancı işgücünün Avusturya’ya yasal göçünde esas alınacak puanlama sisteminde “mesleki kalifikasyon”, “mesleki deneyim” “yaş”, “dil bilgisi” ve “ücret” gibi unsurlar tayin edici kriterler olarak belirlenmiştir.

Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, Avusturya iş piyasasında işgücü ihtiyacı duyulan mesleklerle ilgili bir liste hazırlamakla görevlendirilmiş olup, bu Bakanlık 2012 yılı için 26 farklı branşı kapsayan listeyi yayınlamıştır. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu üçüncü ülke vatandaşları, bu listedeki mesleklerden birinde çalışmak üzere, mevcut puanlama sisteminde (toplam 75 puanda en az 50 puan) gerekli koşulları yerine getirmiş olmaları şartıyla, “Kırmızı-Beyaz-Kırmızı Kart” olarak adlandırılan çalışma ve ikamet vizesi için başvuruda bulunabileceklerdir.

Yabancı Aleyhtarlığı

Diğer Batı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, Avusturya’da da, toplumun bir kesimi, yabancı nüfusu, yaşanan ekonomik sıkıntıların, bazı çevresel veya sosyal sorunların, asayiş ve güvenlik kaygılarının sorumlusu olarak görme eğilimindedir. Bu eğilim, zaman zaman bazı siyasi partiler, sivil toplum örgütleri veya bir kısım basın ve yayın kuruluşları tarafından da suiistimal edilerek, ülkede yabancı aleyhtarı bir ortamın doğmasına veya yayılmasına zemin hazırlamaktadır. Bu kesimler, politikalarını, “yabancılar Avusturya toplumuna uyum sağlamıyor” tezine dayandırırken, yabancı aleyhtarı tutum ve davranışlarına kılıf sağlama arayışıyla, entegrasyon konusundaki başarısızlıkların sorumluluğundan adeta kaçmak istemektedir. Entegrasyon sürecinin başarısı, yerleşik yabancı nüfusun uyum arzusu ve barış içinde birlikte yaşam kararlılığı kadar, yerli halkın da yabancıları kabul etmelerine ve güçlü bir ortak yaşam çabasına bağlıdır. Burada siyasetten beklenen, yabancıların güven duyabilecekleri kurumsal yapılanmaların hayata geçirilmesi ve yabancı nüfusun uyumunu engelleyen yasal mevzuatın ayıklanarak süratle değiştirilmesidir.

176 Avusturya, gerek yasal mevzuatı gerekse kurumsal yapılanmaları açısından ayırımcılıkla mücadelede önemli adımlar atmıştır. Bu bağlamda “Eşit Muamele Kanunu” çıkartılmış, bu kanunun uygulama alanı 2004 ve 2008 yıllarında yapılan değişikliklerle özel sektörü de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Keza, yasanın uygulamasından sorumlu idari birimler (Eşit Muamele Savunma Makamı, Eşit Muamele Komisyonları vb.) hayata geçirilmiştir. Aynı şekilde, yabancıların uyumundan sorumlu “Devlet Sekreterliği” makamı ihdas edilmiş bulunmaktadır. Her ne kadar, bu makamın aynı zamanda asayişten sorumlu Federal İçişleri Bakanlığı’nın görev ve sorumluluk alanına bırakılmış olması nedeniyle, yabancılar konusunun sanki bir güvenlik sorunuymuş gibi algılanacağı yolunda kuşku ve tereddüt hâsıl olmuşsa da, bu yeni kurum ve başındaki Devlet Sekreterinin (Sebastian Kurz), göç ve göçmen politikalarında ayrı bir farkındalık yarattığı kabul edilmektedir. Entegrasyon Devlet Sekreterliği’nin özellikle “Uyum Eçileri”, “Şimdi Sıra Sizde, Ülkenin Sana İhtiyacı Var” sloganlarıyla yürüttüğü projeler, Avusturya kamuoyunun yabancılar meselesine daha fazla ilgi göstermesine katkı sağlamıştır. Yabancı ülkelerden alınan diplomaların denklik işlemlerinde sağlanan kısmi olumlu gelişmeler de, yine bu makamın girişimleriyle gerçekleşmiştir.

Sanayileşmiş demokratik bir toplum düzeninin, hukuk sistemi içinde ayırımcılığı kabullenmesi zaten mümkün değildir. Avusturya’da da, din, ırk, dil, cinsiyet, etnik köken veya milliyet esaslı ayırımcılığı suç eylemi olarak değerlendiren yasal düzenlemeler vardır ve uygulanmaktadır. Ancak, mevcut yasal düzenlemeler beyinlerdeki bariyerleri yıkma gücüne sahip değildir. Ev isteyen yabancıya, “kusura bakmayın tutuldu”, iş isteyen yabancıya, “başka birini işe aldık”, diskoya girmek isteyen yabancı gence, “buraya sadece üyeler girer” şeklinde verilen yanıtlar, şayet gerçek durumu yansıtmıyorsa, yasaların değiştiremeyeceği engelleri tasvir etmektedir ve bunlarla günlük hayatta sık sık karşılaşılmaktadır. Kökene dayalı ayırımcılık yapanların yeterince cezalandırılmadığını savunan ve yeni bir yasal düzenleme talep eden Federal Ombudsman’ın görüşleri mevcut durumu yansıtması açısından önem arz etmektedir.

Sayıları az da olsa, bazı kişi, kurum ve grupların taciz, saldırı, tartaklama ve kundaklama şeklinde tezahür eden yabancı karşıtı fiillerini, basit asayiş olayı şeklinde sunmaya çalışmak veya bunları zararsız göstermeye gayret sarf etmek de, yabancı düşmanlığının bir başka türüdür. Bu tavır, elbette ki Avusturya toplumunun önemli bir bölümünü olduğu gibi, bu ülkede huzur, barış ve güven içinde Avusturyalı komşularıyla yaşamak isteyen, kanunlara bağlı, insan hakları ve temel özgürlüklere saygılı, kişisel hak ve yükümlülüklerinin bilincinde olan vatandaşlarımızı ve onların samimi entegrasyon çabalarını olumsuz yönde etkilemektedir.

177 Bazı Türk dernekleri ve kuruluşlarına yönelik rapor döneminde gerçekleştirilen saldırı ve kundaklama eylemleri, Avusturya’daki bir kısım aşırı grupların faaliyetlerinin daha yakından izlenmesi gerektiğine dikkat çekecek niteliktedir. Vatandaşlarımız, güvenlik birimlerinin aşırı sağcı grupların can ve mal güvenliğine karşı gerçekleştirdikleri eylemlerde sıfır tolerans ilkesiyle hareket etmelerini beklemekte ve talep etmektedir.

Avusturya’da ırkçılıkla mücadele etmek ve toplumsal duyarlılığı artırmak üzere 1999 senesinde kurulan ZARA (Zivilcourage und Anti-Rassismus-Arbeit) isimli sivil toplum kuruluşu, çalışmaları hakkında düzenli olarak yıllık raporlar hazırlamaktadır. “Irkçılık Raporu” adıyla yayınlanan raporların sonuncusu 2011 yılına ait olup, bu yıl içinde tespit edilen eylemlere bu raporda yer

Belgede DİYİH 2012 Yılı Raporu (sayfa 164-180)