Meksika Vergi Sistemi

Latin Amerika’nın Brezilya’dan sonra ikinci büyük ülkesi olan Meksika, federal yapıda bir devlettir. Eyalet ve şehir (belediye) yönetimlerinin vergilendirme alanındaki yetkileri federal hükümetin yetkilerine göre sınırlıdır (Demirli, 2011: 195). Aşağıdaki tabloda Meksika yönetim birimlerinin vergilendirme yetkileri gösterilmektedir.

Tablo 28. Meksika Yönetim Birimlerinin Vergilendirme Yetkisi

Federal Yönetim

-Yasama yetkisine sahiptir (Temsilciler meclisinden geçen teklif/tasarı kongrede yasalaştırılır),

- Yürütme organları yönetmelik çıkartabilir, - Genel vergi kurallarını koyar,

- Özel kuralları düzenler,

- Uluslararası vergi anlaşmalarını yapar. Eyalet Yönetimi - Sınırlı vergileme yetkisine sahiptir. Yerel (Belediye)

Yönetimi

-Vergi koyma gücü yoktur,

-Vergi toplama konusunda yetkilendirilmektedir. Kaynak: Demirli, 2011: 196.

Tabloya göre Meksika’da federal, eyalet ve yerel (belediye) yönetim olmak üzere üç tür yönetim birimi bulunmaktadır. Federal yönetimde, hükümet; yasama yetkisine sahiptir. Bu bağlamda, yönetmelik çıkarabilmekte ve genel vergi kurallarını belirleyebilmektedir. Ayrıca uluslararası vergi anlaşmaları da yapabilmektedir. Buna karşılık, eyalet yönetimi sınırlı vergilendirme yetkisine sahiptir. Federal devlet ile eyaletler arasında “vergi tahsilatını” ve sınırlı durumlar için “çifte vergilendirmenin önlenmesini” düzenleyen anlaşmalar vardır. Yerel (belediye) yönetimin ise, vergilendirme yetkisi bulunmamaktadır. Yerel yönetime sadece federal yönetim tarafından bazı vergilerin toplanması konusunda yetki verilmiştir.

Meksika’da vergiler; federal, eyalet ve belediye vergileri olmak üzere üç grupta sınıflandırılmaktadır (Baker ve Mckanzie, 2012: 35);

Federal Vergiler (Ulusal Düzeyde Alınan Vergiler); gelir vergisi, katma değer

vergisi, düz oranlı işletme gelirleri vergisi4 (kurumlar vergisi) , mal ve hizmetler üzerinden alınan özel tüketim vergisi, yeni otomobil vergisi, mevduat vergisi, dış ticaret vergisi.

Eyalet Vergileri (Yerel Düzeyde Alınan Vergiler); bordro vergisi, ikinci el

otomobil alım vergisi, şans oyunları vergisi.

Yerel Yönetim (Belediye) Vergileri; emlak vergisi, gayrimenkul devir vergisi,

bilboard vergisi.

Meksika’da vergilerin gelir, servet ve harcama ayrımına göre tahsilatı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Tablo 29. Meksika’da Vergi Gelirlerinin Gelir, Servet ve Harcama Ayrımına Göre Tahsilatı

Yıllar

Toplam Vergi

Gelirleri Gelir Servet Harcama

Milyar Meksika Pezosu Milyar Meksika Pezosu % Milyar Meksika Pezosu % Milyar Meksika Pezosu % 2000 836,2 276,5 33,1 14 1,7 545,7 65,3 2001 891,4 304,8 34,2 16,7 1,9 569,9 63,9 2002 912,4 327,4 35,9 19,4 2,1 565,6 62,0 2003 1066,4 347,7 32,6 20,6 1,9 698,1 65,5 2004 1203,5 359,8 29,9 22,9 1,9 820,8 68,2 2005 1385,3 402 29,0 26,8 1,9 956,5 69,0 2006 1577,3 472,6 30,0 29,6 1,9 1.075,1 68,2 2007 1667,8 554,1 33,2 33,2 2,0 1.080,5 64,8 2008 2186,5 629,1 28,8 35,8 1,6 1.521,6 69,6 2009 1693,8 591,9 34,9 35,5 2,1 1.066,4 63,0 2010 2043,4 683,6 33,5 39 1,9 1.320,8 64,6 2011 2377,2 772,7 32,5 41,2 1,7 1.563,3 65,8 2012 2545,8 803,1 31,5 45,2 1,8 1.697,5 66,7 2013 957,2 957,2 - - - - -

Kaynak: OECDstat Extracts verilerinden toplanarak tarafımızca hazırlanmıştır. http://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=REV# (12.03.2015).

Meksika’da vergi gelirlerini gelir, servet ve harcamalar üzerinden alınan vergiler

açısından değerlendirdiğimizde, 2012 yılı toplam vergi gelirlerinin %31,5’inin gelir, % 1,8’inin servet ve % 66,7’sinin harcamalar üzerinden alınan vergilerden oluşmaktadır.

2000–2012 yılları baz alındığında genel olarak toplam vergi gelirlerindeki en büyük payın ortalama % 65,9’luk oranla harcamalar üzerinden alındığı görülmektedir. Daha sonra ortalama % 32,2’lik oranla gelir üzerinden alınan vergiler gelmektedir. En düşük pay ise ortalama % 1,9’luk oranla servet üzerinden alınan vergilerden elde edilmektedir.

2.7.1.1. Gelir Vergisi

Meksika’da gelir vergisi yükümlüleri, Meksika’da ikamet eden (tam mükellef) ve etmeyen (dar mükellef) vergi mükellefleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Tam mükellefler, yurt içinden ve dışından elde ettikleri yıllık gelirleri toplamı üzerinden vergilendirilmektedir. Yabancı ülkelerde ödedikleri gelir vergisi ise, Meksika’da ödedikleri gelir vergisinden mahsup edilmektedir. Dar mükellefler ise, sadece Meksika içinden elde ettikleri gelirleri üzerinden gelir vergisi ödemektedir (PKF, 2012a: 340).

Meksika’da gelir vergisine göre vergilendirilebilir gelirin konusunu aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür (OECD, 2000: 61-62; Ernst and Young, 2013: 829- 830);

✓ Ücret gelirleri, ✓ Telif ücretleri, ✓ Serbest meslek kazancı, ✓ Faiz gelirleri,

✓ Ticari kazanç, ✓ Gayrimenkul gelirleri,

✓ Sermaye gelirleri, ✓ Temettü gelirleri. ✓ Yönetici giderleri (Yöneticilere ödenen ücretler),

Meksika gelir vergisi sisteminde 11 farklı gelir ölçeğine göre % 1.92’den % 35’e kadar artan oranlı bir vergi tarifesi uygulanmaktadır (Ley Del Impuesto Sobre La Renta, 2013: 111). Ayrıca faiz gelirleri, telif ücretleri, temettü gelirleri, teknik yardım hizmetleri, teknik hizmetler ve diğer hizmetler üzerinden gelir vergisi stopajı yapılmaktadır (Lopez, 2010: 1).

2.7.1.2. İşletme Gelirleri Vergisi

İşletme Gelirleri Vergisi Kanunu’na göre Meksika’da şirketler yerli (tam mükellef) ve yabancı (dar mükellef) şirketler olarak ikiye ayrılmaktadır. Buna göre, Meksika’da tam mükellef şirketler, dünya çapında elde ettikleri gelirleri üzerinden vergilendirilmektedir. Dar mükellef şirketler ise, sadece Meksika’da elde ettikleri gelirler üzerinden işletme gelirleri vergisine tabidir. Ancak Meksika’da kurulan yabancı (dar mükellef) şirketler, Meksika kanunlarına göre kurulmuş veya işlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği merkez Meksika’da ise, yerli (tam mükellef) şirket statüsünde sayılmaktadır (Ernst and Young, 2014a: 888).

Meksika’da şirketler sadece federal hükümet tarafından vergilendirilmektedir. Meksika’da şirketlerin elde ettiği karlar, mali yıl içerisinde sadece bir defa vergilendirilmektedir. Vergilendirme dönemi her zaman 01 Ocak’ta başlar 31 Aralık’ta biter ve 12 ayı geçemez. İşletme gelirleri vergisi beyannamesi içinde bulunulan mali yılı takip eden takvim yılı başından itibaren üçüncü ayın sonuna kadar verilmelidir (Ernst and Young, 2014a: 889).

Şirketler % 30 oranında federal işletme gelirleri vergisine tabidir. Şirketler tarafından elde edilen tüm gelirler kaynağına bakılmaksızın vergilendirilmektedir. Ancak

yabancı şirketlerin şubeleri vasıtasıyla elde ettikleri kazançlar bu kapsamın dışında tutulmuştur (PKF, 2012a: 335).

2.7.1.3. Katma Değer Vergisi

KDV’nin konusu Meksika’da yapılan işlemlerdir. Meksika KDV Kanunu’nda verginin konusu dört grup halinde ortaya konmuştur (Baker ve Mckanzie, 2012: 39);

 Mal satışı ve üretimi,  Hizmet sunumu,

 Sabit varlıkların (durağan varlıkların) kiralanması,  Mal ve hizmet ithalatıdır.

Meksika’da mal satışı, hizmet ifası, kiralama faaliyetleri ile ithalat ve ihracat işleri ile uğraşan yerli ve yabancı şirketler ile şahıslar KDV vergisi mükellefidir (PKF, 2012b: 1).

Meksika KDV kanununda belirtilen genel oran % 16’dır. Ancak, genel KDV oranı dışında indirilmiş KDV oranı (% 11) ve % 0 KDV oranı olmak üzere Meksika KDV kanununda üç ayrı oran uygulanmaktadır (Ernst and Young, 2014b: 512; Lopez, 2010: 11);

 Sınır bölgesinde bulunan işletmelerin gerçekleştirdiği faaliyetler % 11 oranında vergilendirilmektedir.

 Temel gıda maddeleri, tarımsal hizmetler ve ilaç üretiminin yanısıra ihracata % 0 oranında KDV uygulanmaktadır.

 Diğer tüm faaliyetler için KDV oranı % 16’dır.