Marmara Bölgesi’nde Faaliyet Gösteren Diğer

Karakol Cemiyeti ve bölge insanı tarafından pek çok milis kuvveti oluşturulmuştur. Oluşturulan bu milis kuvvetleri ve müfrezeleri tarafından, Yeniköylü Yani Çetesi Şile’de, Pehlivan oğullarından Üç Kardeş Yorgi Çetesi, Mandıra ile Kefken arasında, Darıcalı Yorgi Çetesi de Tuzla civarında müsademeler neticesinde imha edilmişlerdir. Karamürselli Artin Çetesi millî müfrezelerle girişilen müsademe neticesinde ortadan kaldırılmıştır402. Kuvâ-yı Milliye’ye mensup Osmancık Müfrezesi’nden Arslan Kaptan 21 Haziran 1920 tarihinde 400–500 kişilik kuvvetiyle Şile’yi kuşatmış hükümet dairesini de ele geçirmiştir. Bundan sonra Yeniköy’ün teslim edilmesini istemiş, kabul edilmeyince de girdiği müsademe neticesinde Yeniköy’ü elde etmiştir403.

Arslanbey civarında faaliyet gösteren 300 kişilik Ermeni Donik Çetesi, Müslüman Osman Milis Kuvveti tarafından ortadan kaldırılmıştır. Miralay Atıf Bey’le Yüzbaşı Fehmi Bey tarafından Donik Çetesi’nin imhası için görevlendirilen Çepniköylü (Suadiye) Müslüman Osman kuvvetleri, Osmanlı Devleti’nin çete reisi olduğunu iddia eden Ermeni Donik Çetesi’ni Arslanbey’de ansızın kıstırmışlar ve Donik de dâhil olmak üzere 50 kadar çete lideriyle birlikte yüzlerce taraftarını da öldürmüşlerdir404. Ermeni Donik Çetesi’nin imha edilmesi, diğer çeteler üzerinde de

401 _{Hakan Karabucak, Millî Mücadele’de İvrindi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir}

üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir–2002, s. 121–125.

402 _{Şapolyo, Kuvâ-yı Milliye Tarihi, s. 126.} 403 _{BOA, DH. EUM. AYŞ, 45/31, Lef: 3.}

404 _{Müslüman Osman, Ermeni Donik Çetesi’ne önce bir mektup göndermiş ve Müslüman ahaliye}

zulüm etmekten vazgeçmesini istemiştir. Ermeni Donik ise verdiği cevapta; “Ben, Derbent’ten

İstanbul’a kadar buranın müdafii ve kralıyım. Sen benim askerlerimden Bağçecikli Agubu bırakmadığın takdirde rast gele köyleri yakıp yıkacağını ve Çerkez, Abaza kuvvetleriyle Kuvâ-yı Milliye üzerine yürüyüp imha edeceklerini” söyleyip açıkça tehditte bulunmuştur. Bkz, Yüce, Kocaeli Tarih, s. 81–82; Öztüre, İzmit Tarihi, s. 164.

tesirini göstermiş, Türk köylerine baskın yapmalarının önüne geçilmesinde etkili olmuştur.

Kandıra havalisinde görev yapan ve Şeyhler nahiyesi gençlerinden 500–600 kişilik bir kuvveti olan Halit Molla Milis Kuvveti tarafından da Sifler ve Fındıklı köyleri civarında icra-yı şekavet eden 80–100 kişilik Rum ve Ermeni çeteleri imha edilmiştir. Halit Molla, İncili’de bulunan Kuvâ-yı Milliye mümessili Necati Bey’in de direktifleriyle Karasu’da bulunan İpsiz Recep ve Kaymas nahiyesinden Halit Pehlivanla da ortak bir çalışma içerisinde bulunmuş, bölgedeki Rum ve Ermeni çetecilerine karşı amansız bir takip uygulamıştır405. Eseler köyünde Gebeş oğlu Mehmet Ağa; Sofuoğlu, Eseler, Solaklar, Hasanoğlu, Durhasan, Büberoğlu köyleri ve civar köylerin halkının da katılımıyla 300 kişilik bir milis kuvveti oluşturmuştur. Gebeş oğlu Mehmet Ağa, Ermeni çeteleriyle Göller Boğazı havalisindeki Büberoğlu, Hasanoğlu ve Sofuoğlu köylerinde mücadele etmiş ve Ermeni çetelerinin imhalarına da muvaffak olmuştur406. Biberoğlu, Sofuoğlu, Göller boğazını tutan Ermeni çetelerinin faaliyetlerinin önüne geçilmesinde Molla Hamit ve Biberoğlu Hüseyin kuvvetlerinin de büyük faydaları olmuştur. 80–100 kişilik kuvvetleriyle Yunanlıların destekledikleri 300 kişilik Ermeni çetesinin yarısına yakınını imha etmişlerdir407. 28 Nisan 1921’de Kandıra 400 kişilik çetelerden mürekkep Yunanlılar tarafından işgal edilince, Kuvâ-yı Milliye’ye mensup olan bu milis kuvvetleri ve müfrezeleri Şabanlı ve Kızıl Ali cihetlerinde çetelerle çarpışmaya girişmiş, Kandıra’yı işgal çetecilerinin elinden kurtarmıştır408.

İzmit’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesiyle birlikte bölgede çete hareketleri hız kazanmış, şehrin doğusundaki Bahçe Çeşme mahallesinde 74, Ahmetçik mahallesinde 43, Yağhane mahallesinde 65, Hacı Cafer mahallesinde 37, Çukurbağ mahallesinde 50 ve Yenimahalle’de 40 olmak üzere toplam 395 kişi katledilmiştir. Kuvâ-yı Milliye müfrezelerinin İzmit’e gelişiyle birlikte mezalim uygulayan

405 _{Sadece kendi bölgesi ile bağımlı kalmamış daha da ilerilere giderek Rum ve Ermeni çetecileriyle}

mücadele etmiştir. Bkz, Yüce, Kocaeli Tarih, s. 88.

406 _{Yüce, Kocaeli Tarih, s. 76–77.} 407 _{Öztüre, İzmit Tarihi, s. 162.} 408 _{BOA, DH-KMS, 60–2/11, Lef: 19.}

çetelerden eser kalmamıştır409. Kara Arslan Milis Kuvveti de, Gebze’nin Kuvâ-yı Milliye tarafından elde edilmesi sırasında Müftü Zeynelabidin Efendi’nin hanesini girmiş, 1 kırma çifte, 2 Amerikan rovelver, 1 Arnavut tabanca ve 50 adet kırma çifte fişeğini almıştır410. Ayrıca Bigadiç nahiyesinin Kayalar köyünde Hafız İbrahim Efendi ve iki jandarma neferinin 106 lirasını almışlardır411. Çingene Ali Milis Kuvveti de Biga’nın Tokatkırı cihetlerinde Kuvâ-yı Milliye’ye karşı harekete geçen Anzavur ile müsademeye girişmiş ve neticede Anzavur’u öldürmeyi başarmıştır412.

Rum ve Ermeni çeteleriyle mücadele eden milis kuvvetleri Kuvâ-yı Milliye’nin Yunanlılarla mücadelesine de ciddî katkı sağlamışlardır. Mesela Gebze havalisi kumandanlığı emrinde çalışan bir top ve 60 mevcutlu Arnavut Kazım Milis Kuvveti bir nizamiye taburu ile birlikte 2 Ekim 1920 tarihinde Karaçam’da Ali Bey ve Feyziye sırtlarını Yunanlıların elinden kurtarmıştır. Arnavut Kazım, Süleyman Kaptanla da beraber olarak 50 kişilik bir kuvvetle Bilecik-İzmit arasında mücadele etmiştir. Ayrıca sefer halinde bulunan bir Yunan trenini zabtetmiştir413. Yine bir arşiv belgesinde de Arnavut Kazım’ın Derince fenerinde demirli bulunan Bağkapanı mavnacılarından Salih, Amasralı Mustafa Reis ve İsmail Kaptan’ın mavnalarını bastığı, para ve hamulelerinin bir kısmını da ele geçirdiği yazılmaktadır414.

Akköylü (Yalovalı) İbo Milis Kuvveti de, 58. Fırka Komutanı Bekir Sami Bey’in talepleri ile 16 Mayıs 1920’de millî müfrezelere katılmıştır. Orhangazi halkından birçok milis kuvvetlerinin de katılımıyla Yalovalı İbo’nun kuvvetleri kısa zamanda 1.000 kişiyi bulmuştur415. 21 Ağustos 1920’de Gemlik ve Katırlı civarlarında Yunanlılarla girdiği çarpışmada düşmana pek çok zayiat verdirdi. Yalovalı İbo Müfrezesi bu çarpışmalar neticesinde Yunanlılar 30 ölü bırakarak geri

409 _{BOA, DH-KMS, 60–2/42, Lef: 2.}

410 _{BOA, DH. UMVM, 1/96, Lef: 3, 4; Kara Arslan hakkında bir başka belge için, bkz, BOA. DH.}

EUM. AYŞ, 22/85.

411 _{BOA. DH-KMS, 60–3/36, Lef: 6, 13.}

412 _{BOA. DH-KMS, 60–2/10, Lef: 1, 4; Çingene Ali Milis Kuvveti hakkında ayrıca bkz, BOA, DH.}

EUM. KLU, 14/30; BOA, DH. EUM. AYŞ, 59/77.

413 _{Yüce, Kocaeli Tarih, s. 82.}

414 _{BOA. DH. EUM. AYŞ, 5/89, Lef: 1, 2.} 415 _{Taner, Yalova’da Millî Mücadele, s. 12–13.}

çekilmek zorunda kalmıştır. Ayrıca Rum ve Ermeni çeteleriyle de mücadele etmiş, Yalova halkını Rum ve Ermeni çetelerinin zulümlerinde korumuştur416_.

Mütareke Dönemi’nde Üsküdar, Kısıklı, Bulgurlu ve Alemdağ bölgelerinde Laz Osman417_{, Laz Tahir}418_{, İzmit kazasının Eseler köyünde Gebeşoğlu Mehmet}

Ağa, Yuvacıklı Mahmut Bey, Suadiyeli Müslüman Osman, Başdivan’ın Davulcular köyünden Kocabaş oğlu Rıza, Kandıra kazasının Şeyhler nahiyesinden Halit Molla, Akçaova nahiyesi Tokaçlar köyünden Ahmet Reis oğlu Molla Rıfat, Kaymas nahiyesinden Halit Pehlivan, Adapazarı kazasından Meto Hüseyin, Sabri Bey, Geyve’den Hafız Fuat Efendi, Sapanca’dan Mehmet Cemal, Karasu’da İpsiz Recep, Halim Kaptan, İsmail Reis, Yahya Kaptan, Bulgar Sadık, Arnavut Kazım, Arnavut Kara Arslan, İdris, Esat Kaptan, Derviş Kaptan, Bayram Kaptan, Yavuz Fehmi, Halil Kaptan, Akıncı Bedri, Arap Ali, Kardaşko Hasan, İznik ve Geyve mıntıkasında Cemal Bey (Gökbayrak) gibi milis kuvvetleri ve müfrezeleri sayesinde Ermeni ve Rum çetelerinin faaliyetlerinin önüne geçilmiştir419.

Trakya’da faaliyet gösteren milis kuvvetleri de Rum çetelerinin şekavetlerinin önüne geçilmesi noktasında büyük çaba harcamışlardır. Kırklareli bölgesinde 14 kişilik İrfan Bey Milis Kuvveti, yerli Rum çetelerinin faaliyetlerinin önüne geçmek maksadıyla oluşturulmuştur. İrfan Bey, Rum çetelerine karşı saldırılar düzenlemiş, neticesinde de Rum çetelerinin faaliyetlerinin önüne geçmiştir420. Filibeli Hüseyin Müfrezesi, Kırklareli bölgesinde faaliyet göstermiştir. Yunanlılara ve yerli Rum çeteleri üzerlerine baskınlar düzenlemiş, Rumların çete hareketlerini önlemek için çaba harcamıştır421. Köylü Mehmet Milis Kuvveti, Çorlu-Lüleburgaz-Babaeski demiryolu hattının kontrol altında tutulmasını sağlamak için çalışmıştır. Katranca demiryolu köprüsünü havaya uçurmuş ve Yunanlıların demiryolu kullanımının önüne geçmiştir422_{. Yüzbaşı Mazhar Bey Milis Kuvveti, Demirköy de Fatih}

dökümhanesi yakınlarındaki Rum çetelerine ve Yunan jandarma karakollarına

416 _{Taner, Yalova’da Millî Mücadele, s. 17, 124.} 417 _{Alemdar, 9 Ağustos 1336/1920, Nr: 594 (2894), s. 2.} 418 _{TİTE, Kutu No: 75, Gömlek No: 32, Belge No: 32.}

419 _{Yüce, Kocaeli Tarih, s. 75; Öztüre, İzmit Tarihi, s. 162; Şapolyo, Kuvâ-yı Milliye Tarihi, s.}

125–128.

420 _{Karaçam, Trakya, s. 129–132.} 421 _{Karaçam, Trakya, s. 134–142.} 422 _{Karaçam, Trakya, s. 167, 205.}

baskınlar düzenleyip birçok başarılar elde etmiştir423. Trakya Fedaileri adlı grup da Kırklareli Yunan iaşe deposunu basıp bombalamışlardır. Ayrıca Güngörmez’de Yunanlıların erzak kolunu basmışlardır424_{.Trakya bölgesinde faaliyet gösteren Sağır}

Murat Milis Kuvveti de İstanbul’un değişik yerlerinden elde ettiği silah ve cephaneyi para karşılığında veya sadece nakliye ücretini almak kaydıyla Kuvâ-yı Milliye’ye ulaştırmak için elinden geleni yapmıştır. Bu milis kuvveti 1 Mart 1921’de İstanbul’dan kaçırdığı silah ve mühimmatı Karamürsel’de Kuvâ-yı Milliye’ye teslim etmiştir. Ayrıca Ereğli’de de Fransızlara karşı çarpışmış, silah ve cephanenin Fransızlar eline geçmesinin önüne geçmiştir425.

Oluşturulan bu milis kuvvetleri ve müfrezelerinin amacı; asayiş ve emniyetin olmadığı Trakya’da Türk ahaliyi Rum çeteleri ve yunanlıların zulümlerinden korumaktı. Çünkü yerli Rumlar ve Yunanlılar, Türk ahalinin evlerini yağma ediyorlar, kadınların ziynet eşyalarını gasp ediyorlar, Kuvâ-yı Milliyeci olan şahısları yakalayıp katlediyorlardı426. Fakat bütün bu hüsnüniyetle yapılan çalışmalar Osmanlı Hükümeti nazarında kabul görmüyordu. Osmanlı Hükümeti’ne göre bu milis kuvvetleri Rumlara zulmeden şaki gruplarıydı427.