2. Hesap Uzmanı12 2.1. Kimdir?
Hesap Uzmanları bakanlık adına aşağıda belirtilen görevleri yapmakla yükümlü olan kişidir. Hesap Uzman Yardımcıları ise yürütülecek her türlü teftiş, inceleme ve soruşturma işlemlerinde hesap uzmanına yardımcı olan kişilerdir. Hesap Uzmanları, Bakan adına dış kamusal denetim yaparlar. Kamu Maliyesinin temel sorunu “vergi” konusuyla uğraşan Hesap Uzmanları, hem ülke çapında üst düzeyde vergi denetimini gerçekleştirmekte, hem de vergi politikalarının belirlenmesi çalışmalarına katılarak modern vergi sisteminin oluşumunda ve topluma benimsetilmesinde görev üstlenerek Türk Vergi Sistemiyle özdeşleşmiş bulunmaktadır. Ülkemizde Vergi Hukuku, Vergi Yönetimi, denetim ve vergi inceleme konularındaki gelişmelere öncülük etmekte; vergi sistem ve tekniği, muhasebe, mali tablolar ve işletme denetimiyle ilgili kuramsal yapıların geliştirilmesi, uygulama kalitesinin artırılması ve bilgi düzeyinin yükseltilmesi amacıyla teknik ve bilimsel çalışmalar yapmakta ve bu çalışmaları kamunun hizmetine sunmaktadır.
2.2. Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Hesap Uzmanları Kurulu doğrudan Maliye Bakanına bağlı danışma ve denetim birimi olup bu Kurulun mensubu Hesap Uzmanları, Bakan adına büyük işletmeler nezdinde dış kamusal denetim yaparlar. İşletme denetiminin kapsamı 4709 Sayılı Kuruluş Kanunu ile Maliye Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında l78 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede belirlenmiştir. Buna göre Hesap Uzmanlarının başlıca görevleri şunlardır:
a) Gelir Kanunlarının verdiği yetkiye dayanarak gerçek kişi ve kurumlar nezdinde vergi incelemesi yapmak,
b) Diğer mali mevzuat gereğince her türlü dış denetim işlerini yapmak ve sonuçlarını izlemek,
c) Vergi politikasının oluşumuyla ilgili çalışmalara katılmak, vergi sistem ve tekniğinin geliştirilmesi, uygulamadaki tereddüt ve aksaklıkların giderilmesi hususunda araştırmalar yapmak ve önerilerde bulunmak, vergi reform çalışmalarına katılmak,
d) Ekonomik ve mali yaşamdaki gelişmelere uygun olarak Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma Kanunu, Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu, Dış Ticaret ve Teşvik Mevzuatı, Bankalar Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, Menkul Kıymetler Borsası Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Finansal Kiralama Kanunu, Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, İktisadi Kamu Kuruluşları, Dernek ve Vakıflarla ilgili mevzuatın gerekli kıldığı özel ihtisas ve deneyimi gerektiren alanlarda inceleme ve araştırmalar yapmak,
e) Maliye Bakanı tarafından verilen diğer görevleri yapmak.
Bu görevleri yerine getirirken Maliye Bakanı adına kanunların verdiği yetkiyi kullanan Hesap Uzmanlarına, her çeşit İhtisas Muhasebesi, Özel Hukuk, Mali Hukuk, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Mukayeseli Vergi Hukuku ve Uluslararası Vergi Anlaşmaları, Vergi İnceleme ve Revizyon Teknikleri, İşletme Denetimi ve Finansal Tablolar Analizi alanlarında özel bir eğitim verilmektedir
11 Bilgiler 2007 yılı Eylül ayında yapılan sınav ilanından alınmıştır
2.3. Çalışma Düzenleri Nasıldır?
Hesap Uzmanları Kurulu’nun merkezi Ankara’da olup; mesleki faaliyetleri ülke düzeyinde devamlı ve geçici inceleme yerleri esasına göre düzenlenmektedir.
Devamlı inceleme yerleri Ankara, İstanbul ve İzmir’dir. Geçici inceleme yerlerindeki faaliyetleri ise turne esasına göre, turne yapılacak yerin iklim ve ulaşım koşulları göz önünde bulundurularak yaz aylarında ortalama 3-4 ay sürelidir. Turne süresi Hesap Uzmanının kıdemi itibariyle 1 aya kadar inebilmektedir. Geçici ve devamlı inceleme yerlerindeki görevlendirmeler Bakan tarafından onaylanan “Genel Çalışma Planı”nda belirlenmektedir.
Hesap Uzmanları gerek devamlı, gerekse geçici inceleme yerlerinde ekip halinde veya tek başına çalışırlar.
Hesap Uzmanları Kurulu, bilgi teknolojisinin olanaklarını kullanan çağdaş bir çalışma ortamına sahiptir. Teknolojik yenilikleri ve denetim stratejilerindeki gelişmeleri Türk Vergi Sistemine taşımanın öncüsü olan Hesap Uzmanları Kurulu, her bir Hesap Uzmanının kullanımına bir PC’nin sunulduğu ve bunlara bağlı network sistemi ile denetimden yazışmalara kadar her türlü çalışmanın bilgisayar ortamında gerçekleştirildiği modern bir ortam sunmaktadır.
2.4. Özlük Hakları Nelerdir? Maaşı Ne Kadardır?
Hesap Uzmanları ile Yardımcıları, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre
“Genel İdari Hizmetler Sınıfı” içinde yer almaktadır. Mesleğe 9’uncu derece kadro ile başlayan Hesap Uzman Yardımcıları yeterlik sınavında başarı sağladıklarında Hesap Uzmanlığına atanmaları sırasında kanun gereğince iki derece verilerek 7’nci derece kadroya yükseltilirler.
Görevleri devam ederken Devlet Memurları Kanununun sağladığı imkânlardan yararlanarak 8’inci yılın sonunda ilk dört derece kadrodan aylık almaya başlarlar. Hesap Uzmanları ve Yardımcıları aylık dışında ek gösterge, temininde güçlük zammı, iş güçlüğü zammı, özel hizmet tazminatı, denetim tazminatı alırlar. Ayrıca görev merkezleri dışındaki geçici görevlendirmelerde (turnede) yurt çapında denetim yetkileri bulunması nedeniyle Harcırah Kanununa göre farklı bir gündelik de (harcırah) ödenmektedir. Kamu konutlarından da görev tahsisli olarak; yani süre sınırlaması olmaksızın yararlanmaları sağlanır.
Hesap Uzmanı Yardımcısı Maaşı: 2300 TL Hesap Uzmanı Maaşı: 2800 TL
1. Derece Kadrolu Uzman Maaşı: 3500 TL
ÖNEMLİ: Hesap Uzmanları vergi mevzuatı konusunda çok iyi yetiştikleri için özel sektörde yüksek maaşlarla çalışma imkânları oldukça yüksektir. Ayrıca hesap uzmanları yeterlilik sınavını geçtikten sonra yeminli mali müşavirlik sınavına girebilirler. Sınavı kazandıktan sonra 7 yıl daha çalıştıkları takdirde yeminli mali müşavirlik ruhsatı alabilmektedirler.13
2.5. Yurt dışı İmkânları Nelerdir?
Kurulda eğitimin sürekliliği ilkesi benimsenmiş olup, hizmet içi eğitimin doğal bir uzantısı olarak Hesap Uzmanları, Kurul Yönetmeliği gereğince mesleki bilgi ve görgülerini artırmak ve Bakanlıkça kendilerine verilecek konularda etüd ve araştırmalar yapmak üzere bir yıl süreyle geçici görevle yurt dışına gönderilmektedir. Ayrıca, Bakanlık ve ilgili üniversitelerce belirlenen şartları taşıyan Hesap Uzmanlarına, devletçe tanınan
13 Bknz: 3568 Sayılı kanunda değişiklik yapılmasına ilişkin 5786 Sayılı kanun Md:9 (Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlar, yeterlilik sınavını
kazandıkları tarihten itibaren açılacak yeminli mali müşavirlik sınavlarına genel hükümlere göre katılabilirler. Ancak, bunların yeminli mali müşavir ruhsatını alabilmeleri için birinci fıkranın (a) bendindeki süreyi (10 Yıl) tamamlamaları şarttır)
lisansüstü öğrenim (master) yapma imkânı sağlanmaktadır.
2.6. Hangi KPSS Puan Türü ile Sınava Girilmektedir?
KPSS 54 (GY: 0.3, GK: 0.1, HU: 0.1, İK: 0.1, İŞ: 0.1,MA: 0.1, MU: 0.1, YD: 0.1) puan türünden 80 ve daha yüksek puan alanlar başvurabilmektedir.
2.7. Giriş Sınavının Şartları, Kapsamı ve Sınavın Yapılış Şekli Nasıldır?
Başvuru Şartları;
Giriş sınavlarına katılmak isteyenlerin KPSS’den ilgili kurumca tespit edilecek yeterli puanı almaları ve aşağıda belirtilen şartları taşımaları gerekir.
a) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci ve Hesap Uzmanları Kurulu Kurulmasına Dair Kanunun 3’üncü maddesinde yazılı nitelik ve şartlara sahip olmak, b) Eğitim süresi en az dört yıl olan Siyasal Bilgiler, Hukuk, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri ile aynı konularda eğitim veren ve bunlara eşitliği yetkili makamlarca kabul olunan benzeri yabancı fakülte veya yüksek okulların birinden mezun olmak, c) Erkek adaylar için askerliğini yapmış, askerlikten muaf veya tecilli bulunmak, d) Sağlık durumu yurdun her yerinde görev ve yolculuk yapmaya elverişli olmak,
e) Yapılacak soruşturma sonucunda Hesap Uzmanlığının gerektirdiği niteliklere sahip bulunmak,
f) Daha önce Hesap Uzman Yardımcılığı Sınavına en fazla bir kez katılmış olmak,
g) Süresi içinde başvurmuş ve başvuru belgesi ile istenilen diğer belge ve bilgileri Kurul Başkanlığına vermiş bulunmak.
Sınavın Yapılış Şekli;
Sınav yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır.
Sınav konuları;
a) Kamu Maliyesi: Maliye Teorisi (Kamu Gelir ve Giderleri, Kamu Borçları ve Bütçe) Maliye Politikası, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi.
b) Ekonomi: Ekonomi Teorisi (Mikro, Makro İktisat ve İktisadi Analiz), Ekonomi Politikası, Para Teorisi ve Politikası, Uluslararası Ekonomi, Türkiye Ekonomisi ve Güncel Ekonomik Sorunlar, İşletme Ekonomisi.
c) Hukuk: Anayasa Hukuku, Medeni Hukuk (Aile Hukuku ve Miras Hukuku Hariç) ve Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku (Ticari İşletme Hukuku, Şirketler Hukuku ve Kıymetli Evrak Hukuku)
d) Muhasebe: Genel Muhasebe, Mali Tablolar Analizi.
Sınavın Değerlendirilmesi;
Sınavda adayların hukuki, iktisadi ve mali olay ve sorunları değerlendirmeleri, yorumlamaları ve çözüm yolları önermelerini sağlayacak sorulara da yer verilir. Soruların hazırlanmasında üniversitelerin ilgili fakültelerinde izlenen ders programlarının temel ve ortak konuları, fırsat eşitliğini sağlayacak biçimde göz önünde bulundurulur.
Yazılı sınavda başarılı olamayanlar sözlü sınava alınmazlar. Yazılı sınavda başarılı sayılmak için her bir sınav konusu (Maliye, İktisat, Hukuk, Muhasebe) itibariyle 10 puan üzerinden en az 5 puan alınması ve bütün sınav konularından alınacak not ortalamasının (6,6) dan aşağı olmaması gerekir.
Adayların yazılı ve sözlü sınav notlarının ortalaması alınarak sıralama yapılması ile sınav süreci sona erer. En yüksek nottan başlanarak aşağıya doğru kontenjan sayısı kadar aday sınavı asil olarak kazanmış olur.
2.8. Giriş Sınavı Ne Sıklıkla Yapılmaktadır?14
Aşağıdaki tablodan da görüleceği gibi Hesap uzman yardımcılığı giriş sınavı genelde yılda 2 defa olmak üzere her yıl yapılmaktadır.
İlk Başvuru Tarihi Son Başvuru Tarihi 6 Aralık 2008 23 Ocak 2009 11 Ağustos 2008 19 Eylül 2008 1 Aralık 2007 28 Aralık 2007 3 Ağustos 2007 7 Eylül 2007 21 Mart 2007 21 Nisan 2007 13 Aralık 2006 19 Ocak 2007 14 Ağustos 2006 22 Eylül 2006 12 Aralık 2005 27 Ocak 2006 9 Ağustos 2005 16 Eylül 2005 27 Ocak 2005 4 Mart 2005 23 Ağustos 2004 2 Ekim 2004 14 Nisan 2004 6 Mayıs 2004 23 Aralık 2003 24 Ocak 2004 15 Nisan 2003 1 Mayıs 2003
2.9. Yetiştirilmeleri, Yeterlik Sınavı ve Mesleğe Atanmaları Nasıldır?
Adayın Yetiştirilmesi;
Giriş sınavında başarılı olanlar “Hesap Uzman Yardımcısı” olarak göreve başlarlar. Hesap Uzman Yardımcıları üç yıl süreyle meslek içi eğitime-staja tabi tutularak Hesap Uzmanı olmanın gerektirdiği nitelikleri kazanacak şekilde mesleki yönden yetiştirilirler. Yardımcılar, önce meslek konuları itibariyle belli programa bağlanmış kurs ve seminerlere katılırlar.
Daha sonraki çalışmalar, refakat çalışması olarak adlandırılan Hesap Uzmanlarıyla birlikte işbaşı eğitimi şeklinde sürdürülür.
Teorik mesleki eğitim kurslarını ve refakat çalışmasını başarıyla tamamlayan Hesap Uzman Yardımcılarına Bakanlık Makamının onayı ile müstakilen vergi incelemesi yapma yetkisi verilir. Gerekli bilgi ve becerinin yanı sıra mesleğin aradığı özellik ve nitelikleri de kazanan Yardımcılar, yeterlik sınavına tabi tutulurlar.
Yeterlik Sınavı;
3 yıl sürecek eğitim ve çalışma döneminin ardından girilen "yeterlik sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamalı olarak Muhasebe, İşletme Denetimi ve Vergi İncelemesi, Vergi Hukuku ve Özel Hukuk konularından yapılır.
Yeterlik sınavında başarı gösterenler üçlü kararname ile Hesap Uzmanı olarak atanırlar.
2.10. Yeterlik Sınavını Geçemeyen Adayların Durumu Ne Olmaktadır?
Yeterlik sınavını kazanamayan ya da özürsüz olarak bu sınava girmeyen Muavinler, Bakanlık teşkilatında durumlarına ve maaş derecelerine uygun görülecek diğer görevlere nakledilirler.
2.11. Giriş Sınavında Ne Tür Sorular Sorulmaktadır, Soru Örnekleri Var mıdır?
14 Sınav tarihleri www.memurlar.net adresindeki KPSS A sınav ilanları kısmından alınarak tarafımızdan düzenlenmiştir.
alınabilir.
21. İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Sınavının Kapsamı ve Yapılış Şekli Nasıldır?15-16