Kutlamalar, Ziyaretler, Dinî Uygulamalar

1.Ramazan, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı Kutlamaları ve Ziyaretleri

Anadolu’nun her bölgesinde İslam inancı gereği Ramazan ve Kurban bayramı çok görkemli ve mutlulukla geçirilir. Özellikle yaşlılar ile gençlerin, çocukların, torunların bir araya geldiği bu özel günlerde aile ve toplumsal dayanışmaya ve güçlü bağlara yardımcı olur. Ramazan orucu için fitreler ve zekâtlar ihtiyaç sahiplerine verilir (Koç, 2014). Gazipaşa’ da bu özel günlerde kutlamalar şöyledir;

Ramazan Anadolu da on bir ayın sultanı olarak anılır. Ramazan gelmeden ramazan için hazırlıklar yapılır. Ev baştan aşağı komple temizlenir. Ramazanın ilk sahuruna tüm insanlar bir heyecan ve huzur ile kalkarlar. Sahur yapıldıktan sonra sabah namazına kadar kuran okunur ve ardından sabah namazı kılınır. Yine iftar içinde büyük hazırlıklar yapılır akrabalar ve komşular sıra ile bir birlerini iftara çağırırlar. Yemekler yenildikten sonra teravi için camiye gidilir. Namaz çıkışı caminin avlusunda cay, lokum, şeker, bisküvi vb. gibi yiyecekler dağıtılır. Cami avlusunda hoş sohbetler eşliğinde yenilir. Bu uygulama tüm ramazan boyunca devam eder (Katılımcı No:31).

Ramazan bayramının arife günü mezarlıklar temizlenir mezarlıklara murt dalı dikilir ve dualar okunur. Ardından köyün ya da mahallenin kadınları bir evde toplanırlar bayram için tatlılar yaparlar. Ramazan bayramın ilk günü sabah namazına gidilir ve bayram namazına kadar camide kuran okunur ve dinlenir. Ardından bayram namazı kılınır. Tüm cemaat cami avlusunda birbiriyle bayramlaşır küsler ise barışır. Tüm köy halkı evinden yemekler getirir ve caminin avlusunda hep birlikte yenilir. Ardından tüm cemaat ile mezarlık ziyareti yapılır. Mezarlıkta Yasin-i Şerif okunur ve tüm ölenler için dua edilir. Daha sonra evlerde misafirler ile kahvaltılar yapılır. Ramazan bayramında öncelikle yaşlılar ve hasta olan kişiler ziyaret edilir. Ardından akrabalar ve komşular ziyaret edilerek coşkulu bir şekilde kutlanır.

İlçede Kurban bayramı da Ramazan bayramı gibi geçmektedir. Sadece namaz bittikten sonra hemen kurbanlar kesilir ihtiyacı olanlara dağıtılır geri kalanlar ise eve gelen misafirlere pişirilerek ikram edilir (Katılımcı No:31).

2. Kandil

Kandil gelmeden bir gün öncesinde insanlar temizlenir ve kandil sabahı sahura kalkarlar. O günü oruç ve kuran okuyarak geçirirler. Akşam iftar yapıldıktan sonra camiye giderek kuran dinlenir ve namaz kılınır. Cami çıkışında hayır ve hasenat yapmak isteyen pişi, lokum, şeker gibi yiyecekler dağıtılır. Bu geceler genelde Kuran-ı kerim okunarak ve tesbihat çekilerek sonlandırılır.

3. Koç Katım Şenliği

1 Eylül 1 Ekim arasında ilçe Yörükleri koç katım şenlikleri yapmaktadır. Sürünün içinde bir tane tohumluk koç bulunmaktadır bu koç kınalanır ve süslenir sürüye dualar eşliğinde katılır. Sürüye katılan koçlara kız çocukları bindirilir böylece dişi kuzu daha çok olacağına inanılmaktadır. Ardından pişirilen yemekler türküler ve maniler eşliğinde bir eğlence edasında yenilir. Günümüzde ise bu gelenek kaybolmuştur (Katılımcı No:4).

4. Bahar Şenliği

Eskiden beri baharın gelişi büyük coşkular içinde kutlanılmaktadır. İlçede genellikle mayıs ayının ilk haftasında bu şenlikler yapılmaktadır. Bahar şenlikleri düz ova ve yaylalarda yapılmaktadır. Tüm insanlar o gün evlerinde yemekler pişirerek yaylaya giderler. Açılışı dua eşliğinde açarlar ardından sofralar kurulur yemekler hep birlikte yenilir. Davullar zurnalar eşliğinde genci yaşlısı oynar. Yöresel çocuk oyunları büyükler tarafından oynanır. O gün her kez bir nevi çocuk olurlar. Akşama kadar her kez eğlenir baharın gelişini kutlar. Günümüzde ise bu gelenek hala yaşatılmaya çalışılmaktadır.

5. Çekirdeksiz Nar Festivali

Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün unvanı "Gazipaşa" isminin ilçeye verilişinin yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen festival ilk olarak 21 Eylül 2009 yılının da kutlanmaya başlanmıştır. Her yıl düzenli olarak kutlanan festival saygı duruşu, istiklal marşı ve mehter takımının geçişiyle açılır. Ardından konuşmacılar konuşur ve ilçedeki şairlerin şiir okumalarıyla devam eder. Daha sonra jüriler eşliğinde en güzel nar yarışması yapılır ve birinci olan narın sahibine çeşitli hediyeler verilir. Yine bu süreç içersinde çeşitli yarışmalar yapılır. Yöresel ürünlerden oluşan stantların olduğu festival halk oyunları, yarışmalar ve konserler eşliğinde tam bir şölen havasında kutlanmaktadır (Katılımcı No:39).

Türkiye'de sadece Gazipaşa’da yetişen çekirdeksiz Nar 2011 yılında Türk Patent Enstitüsünden marka tescili yapılmıştır (Katılımcı No:39).

6. Yağmur Duası

Yağmur duası, uzun süre yağmurun yağmadığı yerlerde oluşan kuraklık zamanında, Allah'ın yağmur yağdırmasını istemek için insanların toplu halde dua etmeleri şeklinde tanımlanır.

İlçede yağmur duasına çıkılmadan önce hayırlar işlenir, sadakalar verilir, günahlara tövbe edilir ve dargınlar barıştırılarak duaya çıkılır. Dua yapılacak olan yer yaşam alanından dışarı da ve bir tepede olmasına dikkat edilir. Dua edilmeye hoca önde cemaat onun ardında yürüyerek gidilir. Dua etmek için giderken her kez yemekler pişirir. Dua edilecek yere varıldığında kurban kesilir. İmamla birlikte her kez ellerini açarak yağmur duası eder. Dua edildikten sonra kurban eti orada temizlenir ve pişirilir. Diğer yemekler ile birlikte tüm cemaat büyük bir sofra kurar ve burada bu yemekler yenilir. Bu süreç üç gün boyunca tekrar edilir. Her daim yağmurun yağdığı da anlatılmaktadır. Fakat günümüzde ise yağmur duaları genellikle camilerde yapılmaktadır (Katılımcı No:31).

2.3.3.7.İmeceler İmece kırsal bölgelerdeki köylerde uygulanan bir çalışma yöntemidir. Bir diğer

değişle köy halkının bir araya gelerek sırayla bir birlerinin işlerini yapmalarıdır (Katılımcı No:5ve 6).

Gazipaşa’nın kırsal köylerine bakıldığında eskisi kadar olmasa da hala imece geleneği devam etmektedir. Geçmişte en çok imece ile yapılan işlerin başında yol, okul, elektrik hatları ve cami gelmektedir. İlçe köylerinin tarihi araştırıldığında birçok köyde bu işler imece ile yapıldığı ortaya çıkmaktadır. İlçedeki diğer imece ile yapılan işler şunlardır; ev, tarla, ekin ekme, hasat, fıstık iç etme, mısır taneleme gibi işlerdir. Yine yol, okul ve camide olduğu gibi köylerdeki evlerin hemen, hemen hepsi imece ile yapılmıştır. İşler hep birlikte yapıldığı gibi her kez yemeğini getirerek büyük bir kaynaşma eşliğinde yemekler yenilmektedir. Yine fıstık iç etme ve mısır tanelemede işleri yapılırken türküler, maniler söylenir ve hikâyeler anlatılmaktadır. Böylece insanlar arası iletişim artmaktaydı (Katılımcı No:5ve 6).

Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte yevmiye ile çalışan insanların ortaya çıkması ve giderek artması imece geleneğini tüm Türkiye’de olduğu gibi Gazipaşa’da da unutulmaya başlamıştır. Fakat komşuluk bağı yüksek olan köylerde çok azda olsa bu gelenek yaşatılmaya çalışılmaktadır (Katılımcı No:5ve 6).