Kurumun Eğitim Servisi Ve İyileştirme Faaliyetlerine İlişkin Tespitler Ve

Kurumda eğitim faaliyeti olarak okuma yazma kursları gelmektedir.20 kişilik kontenjanı bulunmaktadır. Çalışmamız dahilinde 35 çocuğun okuma yazma bilgisi olmadığı bilgisi alınmıştır. Pek çok çocuğunda okula başlamışama yeterince okuma ve yazması iyi olmadığı ve ankete katılmak istemediği görülmüştür. Okuma yazması çok iyi olmayan ve okula devam etmeyen bu çocuklar için herhangi bir çalışma mevcut değildir. Eğitim servisi okuma yazma kursunu zorunlu olduğu halde çocukların gönüllük esasına bırakmış bulunmaktadır.

Kurumda bulunan çocukların çoğunluğu cezaevi öncesinde eğitimini bırakan çocuklardır. Örgün eğitime devam eden çocuklar tutuklu bulundukları süre içerisinde eğitimlerine devam edemeyeceklerdir. Bu noktada yapılması gereken örgün eğitime devam etmek isteyen çocukların dışarıda bulunan okullarında eğitimlerinin dondurulmasıdır. Fakat çoğu aile bilinçsiz oldukları için çocuğun okulunu dondurmamakta ve bu çocuklar devamsızlıktan kalmaktadır.

349 Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Maltepe Çocuk Ve Gençlik

Kapalı Ceza İnfaz Kurumu İnceleme Raporu, 2015,

https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/docs/2015/maltepe.pdf (E.T: 15.11.2017)

146

Açık öğretime devam etmek isteyen çocukların da takibi yapılamamaktadır. Aileler ile yapılan görüşmelerde, açık öğretime devam eden çocukların kayıtlarında yönlendirmelerde yeterince bilgilendirilmedikleri görülmüştür. Çocuk ve aile bu konuda kayıt dönemlerinden önce süreç dahilinde bilgilendirilmelidir. Kurumunun aileden istediği belgeleri ailenin takip etmesi ve tekrar cezaevi kurumuna getirmesi güçlük doğurmaktadır. Bu noktada cezaevi eğitim servisi çocuğun mevcut okulundan bu belgeleri talep edebilmelidir.

Çocuğun açık öğretim kurumuna devam edebilmesi ücrete tabidir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı arasında imzalanan “Yoksul Tutuklu Ve Hükümlülerin Sınav Ve Kayıt Giderlerinin Karşılanması Kapsamında Yapılacak İşbirliği Protokolü” ile maddiyatı yeterli olmayan çocukların eğitim masraflarının Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı aracılığıyla karşılanması kararlaştırılmıştır. Aile için külfet olan bu durum başvuru-onay-parayı yatırma diye bir süreç öngörür. Bu doğrultuda personelin çocuğa ve aileye yol gösterici olup yardım etmesi beklenmektedir. Bunun yerine cezaevinde bulunan bu çocukların eğitim masrafları idare ile direk vakıf aracılığıyla çözümlenebilmesi en kolay yol olması beklenmektedir. Böylelikle çocuk bir dönem daha eğitiminden mahrum kalmayacaktır.

Açık öğretime devam eden çocuklar dönem sonlarında sınavlara girebilmektedir.

Çocuklara açık öğretim dönem sınavları öncesi kurum bünyesinde temel matematik temel fen bilimleri gibi çocukların çoğunlukta olduğu sınıflar için yetiştirme kursları ve etüt sınıfları açılabilir. Eğitimin zorunlu olduğu düşünüldüğünde bu kursların yapılabilmesi idareye güçlük doğurmamalıdır. Bu kursların açılabilmesi ve öğretmenlerinin nasıl tahsis edilebileceği gerekli kurumlarla görüşülerek gerçekleştirilir.

677 sayılı Olağanüstü Hal Kararnamesi’nin 4. Maddesinde terör örgütü üyeliği veya bu doğrultuda işlenen suçlar sebebiyle tutuklu veya hükümlü olanların olağanüstü hal devamı süresince kurumda eğitim kurumları dahil her türlü merkezi veya kurum sınavlarına giremeyeceği hüküm altına alınmıştır. Olağanüstü halden dolayı terör

147

suçlularının sosyal haklardan eğitim hakkı kısıtlanmıştır. Hükmün eğitim hakkını bu doğrultuda kısıtlamış olması, suçu sabit olmayan, tutuklu bulunan bunun yanında iyileştirme niyetinde olduğumuzküçük diye nitelendirdiğimiz bu çocuklara da uygulanması çocukların kazanımı gözüyle bakılamadığının göstergesidir.

Meslek edindirme kurslarına katılım çocukların suç şekillerine ve eğitim seviyelerine göre değişebilmektedir. Hangi koğuşların kaç saat ve hangi meslek edindirme kursuna katılacağına eğitim kurulu karar vermektedir. Koğuş değiştiren çocuklar ve kısa süreli tutuklu bulunan çocuklar programları tamamlayamamaktadır. Süresi daha kısa olan kurslar seçilmeli, çocuklar bu kurslara özendirilmelidir.

Çalışmamız kapsamında kurum bünyesinde gerçekleştirilen mesleki eğitim programlarının yeterli olup olmadığı sorulmuştur. Katılan 187 çocuğun % 56,14’ü programların yeterli olduğunu, %35,82’si yeterli olmadığını beyan etmiştir.(Tablo 4.14. )

Tablo4.14. Mesleki Eğitimlerinin Yeterliliğini Değerlendirme Durumu

Sayı %

Evet 105 56,14

Hayır 67 35,83

Belirtmeyen 15 8,03

Toplam 187 100,0

Çocukların kurs saatleri dışında gün içerinde atıl kalan geniş zamanları mevcuttur.

Bu zaman dilimlerinin çoğunu televizyon izleyerek geçirmektedirler. Çocuklara yöneltilen kurum içerisinde sosyal aktivitelerin yeterli olup olmadığı sorusunu çocukların %56,14’ü yeterli, %35,83’üyeterli değil diye yanıtlamıştır. 2017 yılı içerisinde dini ve resmi bayramlar dışında herhangi bir etkinlik yapılmamıştır.

Çocukların bu noktada herhangi bir beklenti içinde olmadığı sonucu çıkarılabilmektedir. Bu çocukların dışarıdaki hayatlarında da sosyal aktivitelere katılımlarının kısıtlı olduğu bilinmektedir. Bu noktada yapılması gereken bu alt gelir grubunun yaşadığı lokal kesimlerde yerel yönetimlerve sivil toplum kuruluşları

148

işbirliğiyle yeni yaşam alanları oluşturulmalı ve bu dezavantajlı gruplara spora sanata eğitime yönlendirici etkinlikler düzenlemelidir³⁵⁰.

Kurumda kütüphane mevcuttur. Kütüphaneden haftada bir kitap ödünç alınabilmekte, çocuklar koğuşlarında okuyabilmektedir. Kütüphanenin çocuklara yeterli kitap sunabiliyor mu sorusuna 187 çocuktan %48,12 çocuk evet, % 43,32 çocuk hayır olarak cevaplamış, geri kalan çocuklar bu soruya cevap vermemiştir. Hiç kütüphaneye gitmemiş çocuklar da mevcuttur. (Tablo 4. 15.)

Tablo 4.15. Çocukların Kütüphaneden Yeterli Yararlanma Durumu

Sayı %

Evet 90 48,12

Hayır 81 43,32

Belirtmeyen 16 8,56

Toplam 187 100,0

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile 11.12.2001 tarihli protokol ile cezaevlerinde sportif faaliyetlerin geliştirilmesi ve çeşitli etkinliklerin düzenlemesi amaçlanmıştır.

Çalışmamızda idareden alınan bilgiler doğrultusunda 2017 senesi içerisinde hiçbir spor etkinliği yapılmamıştır. Çocuklar anketlerinde daha çok sportif faaliyete katılım isteklerini belirtmişlerdir. Kurum bünyesinde bulunan oyun sahalarında çocukların boş zamanlarını daha kaliteli geçirebilmeleri adına gönüllü veya görevlendirmelerle spor hocaları tahsis edilebilmelidir.

Ceza evlerindeki mevcut denetim ve izleme yetersizlikleri sivil toplum kuruluşlarına büyük bir sorumluluk yüklemektedir. Ancak sivil toplum kuruluşlarının cezaevi kapsamında çalışmaları kolay gerçekleşmemektedir. Şöyle ki; Bilgi Edinme Başvurusu yoluyla cezaevi araştırılması yapıldığında, yöneltilen soruların ceza infaz kurumları bilgisidahilinde olunmadığı özel bir araştırma yapacak zamanları olmadığı

350 Kılıç Metin, Serbest Zaman Etkinliklerinin (Rekreasyonun) Çocuk Suçluluğunun Önlenmesindeki İşlevinin İncelenmesi, I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, Yetişkin Bildirileri Kitabı, İstanbul, 2011, s.106vd.

149

bilgisi alınmıştır. Yöneltilen sorulardan bazıları, çocuk hapishaneleri dışında kaç çocuğun yetişkin hapishanesinde kaldığı, çocukların emanet para hesaplarında ne kadar paraları olduğu gibi kurumun bilgisi dahilinde olduğu düşünülen sorulardır.

Bilgi edinme başvurusunun bu doğrultuda yeterli olamaması, devletin sivil toplum kuruluşlarına şeffaf ve net olamaması, sivil toplum kuruluşları özelinde çalışmaların gerekli düzeye ulaşamadığını göstermektedir.³⁵¹

Çalışmamızda 2017 senesi içinde sivil toplum kuruluşlarının aktifliği izlenememiştir.

Sadece Toplum Gönüllüleri Vakfı, Üsküdar Üniversitesi birkaç sanatçı çocukları ziyaret etmiştir. Satranç ve Jonglöröğretici çalışmalar yapılmıştır. Çocukları dış dünyaya hazırlama amaçlı çeşitli kurumlarla işbirliği içinde daha fazla program düzenlenmesi yerinde olacaktır.

4.3.3.Kurumun Psiko-Sosyal Servisinin Yeterliliğine İlişkin Tespitler Ve Öneriler