KURULUŞ İŞLEMLERİ

Vakıflar belli bir amacın gerçekleştirilmesi gayesiyle, belirli mal ve hakların tahsisi ile kurulurlar. Dolayısıyla vakıflara kuruluş aşamasında tahsis edilen mal-lar kuruluş mal varlığı omal-larak adlandırılır. Vakıfmal-larda muhasebe kayıtmal-ları da bu mal varlığının açılış bilançosunda gösterildiği şekliyle defterlere yansıtılması ile başlar.

ÖRNEK 1: 3294 Sayılı Kanunun amacına uygun olarak sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik amacıyla, yeni kurulan bir ilçede Sosyal Yardımlaşma ve Da-yanışma Vakfı kurulması kararlaştırılmıştır. Bu amaçla, ilgili mütevelli heyeti üyelerine SYDGM’den 500.000 TL Kaynak gönderilmiş ve mütevelli heyeti de bu kaynağın 200.000 TL’sine bir bina, 50.000TL’ sine demirbaş eşya, 80.000 TL’sine de depo olarak kullanmak amacıyla bir arsa satın almış ve kalan parayı da Zira-at Bankasında açılan hesaba yZira-atırarak ………. Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakfı’nı kurmuşlardır.

……SOSYAL YARDIM. VE DAY. VAKFI KURULUŞ BİLANÇOSU

AKTİF PASİF

I-DÖNEN VARLIKLAR 170.000 III- KI.VD.YAB.KAY. 0

10 HAZIR DEĞERLER 170.000

102 BANKA HESABI 170.000 IV-UZ.VD.YAB.KY. 0

II-DURAN VARLIK. 330.000

25 MADDİ DUR. VARL. 330.000 V- ÖZ KAYNAK. 500.000

250 ARAZİ VE ARSA 80.000 50 ÖDENMİŞ SERM. 500.000

252 BİNALAR HESABI 200.000 500 KURUL MALVR. 500.000 255 DEMİRBAŞLAR 50.000

AKTİF TOPLAMI 500.000 PASİF TOPLAMI 500.000

111

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARINDA VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

________________ XX.XX.2012 _______________

102 BANKALAR HESABI 170.000.-

250 ARAZİ VE ARSALAR HS. 80.000.-

252 BİNALAR HESAB I200.000.-

255 DEMİRBAŞLAR HS.

50.000.-500 KURULUŞ MALVARLIĞI 500.000,-

Açılış kaydı

_____________ / ______________

ÖRNEK 2: Örnek 1 de sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik amacıyla ku-rulan ...Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı mütevelli heyeti, sürdürdüğü faaliyetleri daha etkin hale getirmek ve ilçedeki genç kızların iş hayatına aktif katılımını sağlamak amacıyla dokumacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere bir iktisadi işletme kurmaya karar vermiştir. Bu maksatla gerekli kanuni işlemler tamamlandıktan sonra, mevcut binalarının 50.000 TL’lik bir kısmını …..SYDV Do-kumacılık İşletmesi’ne tahsis etmiştir. Ayrıca 500 TL’lik 50 adet dikiş ve overlok makinesi ile 1.500 TL’lik 10 Adet Bilgisayar, 200 TL’lik 10 Adet Masa, 4.000 TL’lik Koltuk Takımı, 40 TL’lik 30 Adet sandalyeden oluşan demirbaşları da bedelini banka hesabından karşılayarak …..SYDV Dokumacılık İşletmesi’ne tahsis etmiş, ayrıca 5.000 TL’ yi de Dokumacılık işletmesi adına Vakıfbank’ta açtığı hesaba yatırmıştır.

AÇIKLAMA: Her ne kadar Vakıf ve iktisadi işletmesi vakfın amacı açısından bir bütünlük gösterse de Vakfa ait iktisadi işletmeler, Kurumlar Vergisine tabi oldu-ğundan bağımsız muhasebesinin olması zorunludur. Ayrıca, muhasebenin Kişilik Kavramı uyarınca; gerek ….SYD Vakfının bizzat kendisi, gerekse …..SYDV Doku-macılık İşletmesi ayrı birer muhasebe kişiliğine sahiptir. Bu nedenle hem ….SYD Vakfının bizzat kendisi, hem de ....SYDV Dokumacılık İşletmesi ayrı muhasebe tutar.

Bu açıklamalar ışığında ...SYDV Dokumacılık İşletmesi’nin kuruluş envanteri ve kuruluş bilançosu ile bunlara dayanılarak yapılan açılış muhasebe kaydı aşağı-daki gibi olacaktır:

112

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARINDA VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

……..SYDV Dokumacılık İşletmesi’nin Kuruluş Envanteri:

VARLIĞIN TÜRÜ BRİM SAYISI BRİM FİYATI TUTARI

BANKALAR 1 5.000,00 5.000,00

BİNALAR 1 50.000,00 50.000,00

DİKİŞ MAKİNASI 50 500,00 25.000,00

BİLGİSAYAR 10 1.500,00 15.000,00

MASA 10 200,00 2.000,00

KOLTUK TAKIMI 1 4.000,00 4.000,00

SANDALYE 30 40,00 1.200,00

TOPLAM 102.200,00

……..SYDV Dokumacılık İşletmesi’nin Kuruluş Bilançosu:

AKTİF PASİF

I-DÖNEN VARLIKLAR 5.000 III- KI.VD.YAB.KAY. 0

10 HAZIR DEĞERLER 5.000

102 BANKA HESABI 5.000 IV-UZ.VD.YAB.KY. 0

II-DURAN VARLIK. 97.200

25 MADDİ DUR. VARL. 97.200 V- ÖZ KAYNAK. 102.200

252 BİNALAR HESABI 50.000 50 ÖDENMİŞ SERM. 102.200

253 TESİS MAK. CİH. 25.000 500 SERMAYE 102.200

255 DEMİRBAŞLAR 22.200

AKTİF TOPLAMI 102.200 PASİF TOPLAMI 102.200

……..SYDV Dokumacılık İşletmesi Açılış Muhasebe Kayıtları:

______________XX.XX.2011_______________

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI 102.500.-

500 SERMAYE HESABI 102.200,-

Açılış kaydı

____________ / ______________

113

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARINDA VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

______________XX.XX.2011_______________

102 BANKALAR HESABI 5.000.-

252 BİNALAR HESABI 50.000.-

253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR HS. 25.000.-

255 DEMİRBAŞLAR HS.

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HS. 102.200,- Açılış kaydı

_____________ / ______________

Örneğimizde ....SYD Vakfının yapması gereken muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır:

______________XX.XX.2011_______________

245 BAĞLI ORTAKLIKLAR HESABI 102.500.-

246 BAĞLI ORT. SERM. TAAH. HS. 102.200,- İktisadi İşletmeye Sermaye Taahhüdü

_____________ / ______________

______________XX.XX.2011_______________

246 BAĞLI ORT. SERM. TAAHHÜTLERİ HS. 102.500.-

102 BANKALAR HESABI

252 BİNALAR HESABI 50.000,-

Sermaye Taahhüdünün Yerine Getirilmesi _____________ / ______________

2. DÖNEMİÇİ İŞLEMLERİ

Vakıfların yapacağı muhasebe işlemleri, açılış envanterine göre oluşturulan Ku-ruluş Bilançosundaki kıymetlerin 1 no.lu açılış maddesiyle yevmiye defterine yansıtılması şeklinde yapılan ilk kayıtla başlar. Daha sonra yapılacak dönem içi muhasebe işlemleri aşağıdaki sıralamaya göre yapılır:

- günlük işlemlerin yevmiye defterine kaydı,

- yevmiye defterine yapılan kayıtların defter-i kebir(büyük defter)’e geçiril-mesi,

- aylık geçici mizanların çıkarılması,

- dönem sonunda genel geçici mizanın çıkarılması,

- dönem sonu envanter ve muhasebe kayıtlarının yapılması, - kesin mizanın çıkarılması,

114

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARINDA VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

- bilanço ve gelir tablosunun düzenlenmesi ve - hesapların karşılıklı kapatılması

gerekmektedir.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma vakıflarının gelirleri;

- Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılan miktardan, - Her nevi fitre-zekat-kurban derileri ve bağırsak yardımlarından,

- İşletme ve iştiraklerden elde edilecek gelirlerden, - Diğer gelirlerden, oluşmaktadır.

Bu gelirlerden Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan aktarılan miktarlar; ya SYGM Yardımlar Dairesi tarafından ya da SYGM Proje Dairesi ta-rafından organize edilmektedir. SYGM Proje Dairesi tata-rafından desteklenen projeler de kendi içinde geri dönüşümlü projeler ve geri dönüşümsüz projeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Geri dönüşümlü projelerin özelliği bunların belirli bir vade sonunda SYGM’ne geri ödenecek olmasıdır. Geri dönüşümlü projeler;

Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi (KASDEP) ve Gelir Getirici Projeler olarak iki kısımdan oluşmaktadır. SYGM Proje Dairesi tarafından organize edilen ve geri dönüşümsüz olarak nitelendirilen diğer projeler ise, İstihdam Eğitimi Projeleri, Sosyal Hizmet Projeleri, Geçici İstihdam Projeleri, Toplum Kalkınması Projele-ridir.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına, Fon Kurulu Kararları doğrultu-sunda SYGM tarafından aktarılan geri dönüşümsüz kaynaklar, (ön muhasebe havuzundan kayıt ekleyerek) 102 Bankalar Hesabının Borcuna ve 602 Diğer Ge-lirler Hesabının alacağına kaydedilerek muhasebeleştirilirken; SYGM Projeler Dairesi tarafından gönderilen geri dönüşümlü projelerin, belirli bir vade so-nunda Fon’a geri ödenecek bir borç mahiyetinde olduğundan, (ön muhasebe havuzundan kayıt ekleyerek) 102 Bankalar Hesabının Borcu karşılığında, Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar gurubu içerisinde yer alan 436 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabının alacağında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Bu hesapta, projeler konu başlıklarına göre açılacak alt hesaplarda takip edilebilir.

GENEL UYGULAMA ÖRNEĞİ:

ÖRNEK 3: Sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik amacıyla kurulan ……..Sos-yal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının 01.01.2011 tarihli dönem başı bilançosu aşağıdaki gibidir:

115

SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKIFLARINDA VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

……SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI 01.01.2011 TARİHLİ DÖNEMBAŞI BİLANÇOSU

AKTİF PASİF

I-DÖNEN VARLIKLAR 117.800 III- KI.VD.YAB.KAY. 0

10 HAZIR DEĞERLER 117.800

102 BANKA HESABI 117.800 IV-UZ.VD.YAB.KY. 0

II-DURAN VARLIK. 382.200

24 MALİ DUR. VARL. 102.200 V- ÖZ KAYNAK. 500.000

245 BAĞLI ORTKLKL. 102.200 50 ÖDENMİŞ SERMY 500.000

25 MADDİ DR. VARL. 280.000 500 KURULŞ MALVR. 500.000 250 ARAZİ VE ARSA 80.000

252 BİNALAR HS.BI 150.000 255 DEMİRBAŞLAR 50.000

AKTİF TOPLAMI 500.000 PASİF TOPLAMI 500.000